سسيميزي بوتون مئديالاردان ميللتيميزين قولاغينا چاتديرمالييق

آيدين تبريزي

بو مقاله ني يازمادان ايسته ييم بودور کي آذربايجان ميللي حرکتينده چاليشان دوستلاري داها آرتيق چاليشماغا و يازماغا چاغيرام. آذربايجان ميللتي هئچ بير گوجلو مئدياسي اولمادان، بير بويوک و تاريخي حرکت ياراتدي کي دوست و دوشمن اونا مات قالدي. مرکزگرا سياستچي لر اونلار تلويزيا و گوجلو سايتلاري وار، آنجاق هئچ بير جدي حرکت ياراتماغا باشاريلي اولماييب لار! آما بيز گرک بو مساله ني ياددان چيخارتماياق کي اگر بيز بو بويوک حرکت دن ياخشي فايدالانماساق و اونو درين لشديرمه سک، بيزيم حرکت ضعيف اولماغا ساري گئده بيلر. بو بير دانيلماز مساله دير کي بو حرکتده احساس، دوشونجه دن آرتيق رولو واريدي و اگر بيز بو احساسي بير منطقي دوشونجه يه چئويره بيلمه سک، اولور کي بو احساس گئتديکجه سوويوب و ضعيف اولسون. آنجاق بير درين دوشونجه يارانيرسا، هئچ بير زامان اونودولماياجاق.

بو يولدا بيز گرک بوتون مئديالاردان فايدالاناق او جومله دن فارس سرتاسري مئديالاردا سسيميزي داها آرتيق يايمالييق. بيز گرک فارس ديلينده اولان خارجي راديولارا زنگ ووروب و اوز سوزلريميزي منطقي شکيلده ياياق. سرتاسري سايتلارا مقاله يازيب گوندرک. نيه کي بو بير حقيقت دير کي بيزيم اوز سايت لاريميزين و مئديالاريميزين محدود نفوذلاري وار و اونلارا مراجعت ائدن لرين چوخو آذربايجان مساله سيني دوشونن چاليشقانلاريميز ديرلار، آنجاق بيز گرک سسيميزي او آذربايجانليلارا کي سرتاسري مئديالارا مراجعت ائديرلر و آذربايجان مساله سيني ده ياخشي بيلميرلر چاتديراق. بيز آذربايجانليلار، کوردلر و عربلر ايله قياس دا بير باشقا گوج پتانسيليميز وار و اودا بير چوخ آذربايجانليلار ديرلار کي بوتون سرتاسري تشکيلات لاردا اونملي يئرلري و گوجلري وار کي بيز منطقي و دونيا قانونلارينا دايانان سوزلرله و دموکراسي و انسان حاقلاري دوشونجه سينه باغلي فيکيرلر ايله بو بويوک گوج پتانسيليني فعليته چاتديرا بيلريک.

من بونا حقيقتا اينانيرام کي چوخ صداقتلي آذربايجانليلار واردير کي بيزيم مساله نين اوزونو دوغرو دوشونه بيلمه ييبلر و همين دليله گوره آذربايجان ميللي حرکتينين قارشيسيندا دورورلار. آما منجه بو مساله بيزيم فيکري مبارزه ميزله دئيشه بيلر و بو دئيشمه نين نشانه لري آرتيق گورونور آنجاق بو يولدا چوخ چاليشماق و چوخ يازماق گرک لي دير. جناب سيد حيدر بيات بي لري بير گوزل يازيدا يازميشديلار کي آدام اوتانير ائشيکده دير آما منجه يالنيز اوتانماق يئترلي دئييل و داها آرتيق چاليشماق و خصوصيله يازماق لازم دير.

نئجه کي کئچميش يازيلاريمدا دئميشم استقلالچي لار و فدرالچي لار آذربايجان ميللي حرکتين ايکي قاناتلاري ديرلار و هر ايکي سي بو حرکتين قاباغا گئتمه سينده اونملي يئرلري وار. منجه استقلالچي لار ايشلرينده نقص اولورسادا بو يولدا داها باشاريلي اولوبلار آنجاق تاسوفله بيزيم بير گوجلو فدرالچي تشکيلاتيميز کي باشارا بيله فدراليسم ايده سين جدي شکيلده تئوريزه ائديب و اول ده آذربايجانليلاري و سونرا بوتون ايرانلي لاري بو ايده يه اينانديرا يوخوموزدور و بو بيزه بير بويوک نقصان دير. نيه کي بيزي او دئديغيم گوج پتانسيليمزدن کي سرتاسري تشکيلاتلاردا ياتيبدير آييرير. چون کي اونلار استقلال ايسته ييني قبول ائده بيلميرلر و فدراليسمي ده ندنين باشا دوشمورلر و بيزيم طبيعي حاقلاريميزين قارشيسندا دورورلار بو دليله گوره کي اونلاري، ايرانين پارچالانماسينا سبب اولماسيلا جزالانديريرلار.

همين يئرده دئييم کي من گاموح تشکيلاتيني بير فدرالچي بيلميرم نئچه دليله گوره. بيرينجي سي بو کي چهره گانلي بي گوناز تي وي ده علني شکيلده فدرال ايسته يين بير دوشمني آلداتما کيمي ايفاده ائتديلر کي همين مساله اونلارين بير صداقتلي فدرالچي اولوب و سرتاسري تشکيلات لار ايله مذاکره آپارابيلمه لرينه مانع اولار. نيه کي بير فدرالچي تشکيلات گرک سرتاسري تشکيلات لار ايله آنلاشماسي اولا بيله و بو کي گاموح هئچ سرتاسري تشکيلاتي رسميته تانيمادان و اونلارلا ايش بيرليگي آپارمادان فدراليسم ايسته يه چوخ عجيب بير شئي دير. نيه کي تک باشينا فدراليسم قورماق اولماز و آيري ايرانليلاري دا بو ايسته يه چاغيرماق لازم دير. من گورمه ميشم کي گاموح چاليشانلاري سرتاسري سايتلاردا فدراليسم آنلامينا گوره مطلب يازميش اولا لار. اگر بير استقلال چي يالنيز اوز ميللتينين گوجونه باغلانسا دوغرو يولدور آنجاق بير فدرالچي گرک بوتون ايرانليلارا باغلانا و اونلارين عقيده سين فدراليسم آنلامينا چئويره. ايکينجي سي منجه سياست دونياسيندا هر کس گرک اوز طبيعي رولون اوينايا و گاموح تشکيلاتي که آذربايجانليلارين ان راديکال فيکيرلي چاليشان لاريندان ديرلار، ايسته سه لر ده بير «ميانه رو» رولون ايفا ائده بيلمز لر و منجه بير استقلالچي گاموح داها فايدالي اولا بيلر. منجه هر کس گرک اوز دوغرودان اينانديغي يولو سئچيب و قاباغا آپارا.

آما بير آيري مساله بودور کي بيز سرتاسري مئديالارا مطلب گوندرنده مجبوروق بير سيرا محدوديت لره راضيلاشاق و بعضي ايسته مه ديغيميز و سئومه ديغيمز سوزلري يازاق. مثلا من بعضي يازي لاريمدا مجبور اولموشام هئچ سئومه ديغيم «تجزيه طلب» سوزونو «استقلال طلب» يئرينه ايشله دم کي بعضي دوستلاريميزين اعتراضينا سبب اولوبدور و نظره گلير کي همين دليل لره گوره دير کي بعضي آذربايجانلي سايتلار منيم بو سون کو يازيلاريمي يايماييرلار. من بو مساله ني بير آز آچماق مجبوريتينده يم. بيز اگر ايسته ييريک سوزلريميزي سرتاسري سايتلاردان، يوخودا قالميش آذربايجانليلارا يئتيرک، گرک بير سيرا امتيازلار مقابل طرفه وئرک نيه کي اونلار باشارا بيلر لر بيزيم هئچ يازيميزي يايماسينلار. آنجاق بودا دوز دئييل کي بيز اوز اينانجلاريميزا قارشي يازاق. آما بير نئچه سوزو دئييشمک ايله بيزيم اينانجلاريمزدا بويوک يانليش و دئيشيکليک يارادا بيلمز. بيز گرک چاليشاق بو مساله ني ظرافت ايله قاباغا آپاراق.

من اگر «تجزيه طلب» دئميشم آنجاق غير مستقيم اوندان بير مشروع سياسي آنلام کيمي مدافعه ائتميشم. «نگرش خودي و غير خودي در دفاع از حقوق بشر، منافي دموکراسي است» مقاله سينده بوجور يازميشام:

«آيا اگر عده اي افراطي را کنار بگذاريم، مردم آذربايجان در اعتراضات مسالمت آميز خود جز دفاع از حيثت خود، دفاع از حق آموزش زبان مادري شان و اعتراض به تبعيض اقتصادي در قبال منطقه شان و احقاق حق حاکميت بر سرنوشت خويش در قالب فدراليسم، چيز ديگري را مي خواستند؟ هرچند دفاع از حقوق شهروندي آن افراد افراطي نيز دقيقا يک موضوع حقوق بشري است که به هيچ بهانه اي قابل انکار نيست.»

بو آخر جومله نين صريح معناسي بودور کي استقلالچيليق بير مشروع سياسي آنلام دير و استقلالچيلار گرک انسان حاقلاريندان فايدالانسين لار. دوزدور کي بو صريح معنانين يايماغينا اجازه وئريلمير آنجاق همين اوستو اورتولو شکيلده يازيلمانين دا بير چوخ اونمي وار خصوصيله او زامان کي گويا نيوز کيمي بير سايتدا ياييلسا. آنجاق همين بو مقاله نين ده ياييلماسي چوخ چتينليک له ممکن اولدو و من مکاتبه لريمي (کي ايسته ميرم عمومي نشر ائدم) سايتلارا گوندرميشم کي گورسونلر نه قدر چتينليک له بو يازيلار ياييليرلار. همين بو مقاله او قدر اثرلي اولدو کي علي افشاري بير مقاله ده روز آنلاين دا «حقوق بشر، حقوق همگاني» آديلا غير مستقيم او مقاله ده يازيلان نقدلري تاييد ائله دي و اخبار روز سايتي کي بو بويوک اثري گوروردو بو بهانه ايله کي او مقاله 4 سايتدا ياييليبدير، مقاله ني يايمادان سونرا سايتدان گوتوردو!

بونلاري دئمک دن ايسته ييم بودور کي عزيز آذربايجانلي دوستلار بيلسين لر کي بو يازيلاردان هدف نه دير و اونلاردان دا خواهش ائدم کي قلمي اله آليب و مختلف تعبير لر ايله، مختلف مناسبت لر ايله باغلي، بيزيم سوزلريميزي سرتاسري سايتلارا آپارسينلار و بو مبارزه يولون اثرلي اولماسينا اينانسين لار، اولور کي مجبور اولاريق صريح يازماياق، آنجاق سوزوموزو منطقي شکيلده يازمالييق تا بو دوشونجه ني داها آرتيق ميللتيميزين بوتون حيصه سينين آراسيندا ياياق. هم اونلارکي آسميله اولموش دولار هم اونلار کي ميللي احساس لاري وار آنجاق درين دوشونجه لري يوخدور. کئچن ايل کوردلرين بير نفر «شوانه قادري» لري اولدورولدو و آيلارجا بو باره ده سوز يازديلار و سرتاسري مئديالاردا يايديلار، ايندي ايسه بيزيم اونلار نفر شهيديميز وار کي اونلارين قاني يئرده قالمامالي دير. بيز گرک سرتاسري مئديالاري يازيلاريميزلا، اوز ديليميز، توپا باغلياق تا مجبور اولسونلار داها صراحتلي يازيلاريندا ياييلماغينا امکان وئرسينلر. من بو يولون اونملي و باشاريلي اولدوغونا اينانيرام و دکتر براهني نين او ديرلي سوزون خاطرلاديرام کي «بو بير مبارزه دير، مبارزه». بو مبارزه ده گرک هر امکاندان فايدالاناق.