آذربایجان (تورک ) آیدینی کیمدیر؟

محمد آزادگر

مئهران بی  باهارلی «هر آزهربايجانلي آيدين، آزهربايجان آيديني دئيیلدی“ باشلیغی آلتیندا بیر یازی نشر ائدیب کی دئمک اولار اونون «ايران توركونون میلت لشمه» مانیفستی دیر.   قیساجادا اولموش اولسا بویازی یه توخونماق ایستردیم.

مئهران بی باهارلی یازیر:

« تورك قلهم صاحيبلهرينين هله ده اٶز انتئلئكتوئل ياراديجيليق و اثهرلهريني كٶنوللو اولاراق و تكجه فارسجا يازيب ياراتماسي، اونلارين -بيلهرهك يا دا بيلمهيهرهك- پان ايرانيست سيياسي گٶروشلهره باغليليقلاري، اٶزلهريني پان ايرانيسم ائتگيسيندهن قورتاراماديقلاري آنلامينا گلير.»

مئهران بی ین وئردیگی حؤکم اساسیندا آذربایجانین قلم صاحیب لرینین یازدیغی سؤزون مضمونو یوخ بلکه یازدیغی دیل اؤنم داشیییر.  یعنی اگر بیر یازیچی نه قدر ده اینسان حقلرینه قارشی چیخا و یا راسیستی دوشونجه نی تبلیغ ائده و یاخود دینی دؤولتین و ایسلام جمهوری سینین سیاستلرین میللی حرکتین ایچینده یوروتسه بئله، او یازیچی تورک آیدینیدیر!

مئهران بی ین نظرینده یوزلرآذربایجان ضییالیسی کی اینسان حقلریندن، اجتماعی عدالتدن و آذربایجان خلقینین منافعینن مودافیعه ائدیرلر و اونلار شاعیر، رومان یازان و یا علمی و سیاسی مقاله یازانلار کی دردلری آذربایجان خلقینین دردیدیر و اثرلری اساسدا آذربایجانا ایختیصاص وئریلیب، چون فارس دیلینده اثرلرین یارادیب لار؛« فارسلاشميش توركلهر» و« پان ايرانيست» دیرلر!

منه بئله گلیر مئهران بی یا پان ایرانیستین آنلامین باشا دوشمور، یاخود ایسته میر باشا دوشسون!  پان نین و پان ایرانیستین سیاسی ادبیاتدا کونکرت آنلامی وار.

فارسجا یازیلاری، هم تورکلر( سؤز میلیونلار تورکدن گئدیر) اوخویورهم ده ایراندا یاشایان باشقا خلق لر. میللی مسئله نی ایراندا چؤزمگه  و میللی ظولمو آرادان قالدیرماغا  آذربایجان میللی حرکتین و آذربایجان آیدینی نین  باخیشلارین و فیکیرلرین نه تکجه میللی ظولمه معروض قالمیش میللت لر بلکه فارسلاردا ائشیتمه لیدیرلر.

مئهران بی داها بیر آددیم ایره لی آتیر:

«من بير آدديم ايلهري آتيب، كٶنوللو و تكجه فارسجا ياراتما و بونا قوشوت (موازي) اولاراق كٶنوللو توركجه ياراتمامانين، توركلهر آراسيندا گيزلي پان ايرانيستلهري تانيما و آييرت ائتمهنين ان كسين و ان ساغلام ايپ اوجلاريندان بيري اولدوغونو ساولاييرام (ايدديعا ائديرهم)».

 یعنی مئهران بی یه گؤره بیر آذربایجانلی تورکجه ده یازسا هله معلوم دئییل کی او پان ایرانیست دیر یا یوخ؛  مئهران بی اونو موعایینه ائتملی دیر گؤرسون او کؤنوللو تورکجه یازیب یا یوخ؛ چون تورکلرین آراسیندا گیزلی پان ایرانیست لرین تانینماسی نین و آیییرد ائتمه سینین ایپ اوجی اونون الینده دیر!!

دوغرودان مئهران باهارلی اؤزو حققینده نه دوشونور، اؤزونو نئجه دگرلندیریر! مئهران بی ین بو ایددیعالاری آذربایجان میللی حرکتینده ولی فقیه بازلیقدان بئش چومچه ده یوخاری دیر!

مئهران بی ین  بو ایددیعا سی  گؤستریر کی بو بی نه قدر آذربایجانین میللی مسئله سینه مسئولیت سیز یاناشیر.

دوغرودان آذربایجانلی یازیچیلاری نین چوغونلوغی کؤنوللو فارسجا یازیرلار؟  گرچکدن بئله دیر می؟  ایراندا شاه دؤنمینده (من بورادا چوخ کئچمیشه گئتمک ایسته میرم . نظریم میللی حؤکومتین یئنیلمه سیندن بویانا دیر) و یاخود ایران ایسلام جمهوریسی دؤنمینده دیل آزادلیغی وار اولوب مو کی آذربایجانلی یازیچیلار اؤز آنا دیللرینده یازسینلار؟

البته ایسلام جمهورییتی  دؤنه مینده بیر پارا آذربایجان تورکجه سینده درگی، سؤزلوگ و قرامر، شعر و... نشر اولونوب. مئهران بی ین فیکرینجه بونلار تورکجه اثر یاراتماغا کیفایت ائدرمی؟  فرض ائلییه ک یازیچیلاریمیز تورکجه یازدیلار، بو یازیلاری کیم اوخویاجاق؟  یازیچی یازیر کی یازیلاری اوخونسون و اوخوجودا  تاثیر بوراخسین.  یازی اوخونمازسا نه یه لازیمدیر؟

حتا دوکتور جواد هیئت، "مقایسه اللغتین کیتابینین" (وارلیق درگی سینین اؤزل سایی)  مقدمه سینده تورکلرین تورکی سوادلارینین اولدوقجا آز اولدوغونا تاکید ائدیر. او بو حقده یازیر:  « در کشور ما که مهد شعر و ادب پارسی است، علیرغم وجود میلیونها ترک، تعداد کسانی که سواد ترکی دارند بسیار اندک اند.

البته این مسئله تازگی ندارد. سالها و شاید قرنهاست که زبان فارسی مورد علاقه و طبع آزمائی همه ایرانیان بوده و مردم این مرز و بوم، فارس و ترک، کرد و عرب حتی ترکمن و بلوچ به زبان فارسی تحصیل و تدریس کرده و احساسات و افکار خود را به این زبان بازگو کرده اند».

حسن  بی راشدی، « ترکان و بررسی تاریخ، زبان وهویت آنها در ایران» نین مقدمه سینده یازیر: ایلک اؤنجه کیتابی دوغما دیلیمیزده یعنی آذربایجان تورکجه سینده یازماق ایسته دیم ، لاکن دیلیمیزین مکتب لرده رسمی شکیلده درس وئریلمه مه سی و حتی ایسلامی انقلابین غلبه سیندن 27 ایله یاخین کئچمه سینه رغما، آنا یاسانین (اساس قانونون) 15-

جی ماده سی نین ایجرا اولماماسی، یعنی فارس اولمایان دیللرین مکتب لرده تدریس اولماماسی سببیندن، دوغما دیلیمیزده آز عده نین اوخوما ایمکانینی و اوخوجولاریمیزین فارس دیلینده تحصیل آلدیغیینی و بو دیلده یازیب- اوخوماغا عادت ائتدیکلرینی گؤز اؤنونه آلاراق هله لیک کیتابی فارس دیلینده یازدیم».

« تورك قلهم صاحيبلهري اٶز انتئلئكتوئل ياراديجيليق » لارینی  اوزامان یارادابیلر کی آذربایجانلی لارین  میللی حکومتی اولسون (اؤز مقدراتلارین اؤزلری تعیین ائده بیلسینلر).  ایراندا آذربایجان تورکجه سی  فارس دیلی کیمی رسمی دیل اولسون و دؤولتین حمایه سینده اولسون و خلق اؤز دیلینده تحصیل آلابیلسین.  ایندی بیلدیگیمیز کیمی بیزیم دیلیمیز یاساق دیر و اؤز آنادیلینده یازیچیلاریمیز اولدوقجا آز و نادیر دیر.

بیرمملکتده کی اینسانین اؤز دیلی قداغان دیر و اؤز آنا دیلینین حققینده بئله دانيشماغين موجازاتی وار و یوز ایله یاخیندیر کی پهلوی رژیمی و ایسلام جمهوری رژیمی آذربایجان تورک دیلینی تاپدالایب  - ازیب و تورک دیلینین یئرینه زور ايله فارس دیلین آذربایجانلیلارین بوغازینا سوخوب، نئجه بو دیلین  یازیچیلاری (استثنا لاری کنارا بوراخاق) وجودا گله بیلر؟

طبيعى دیر کی بیر سیرا اینسانلا ر اؤزلری زحمت چکیب و اؤز یانیندا بو دیلی اؤيرنيبلر. بو اؤزو چوخ دگرلی دیر.  بو اینسانلارا سایقیمیز اولمالیدیر. لاکن دیلی اؤيرنمگه امکانات لازیمدیر.  بو ايش دؤولتين وظيفه سيدير.. تورک دیلی  آذربایجان دا اوشاق باغچاسیندان توتموش مدرسه لرده وعالی مکتبلرده ایجباری دیل اولمالیدیر. آذربایجان ميللی حرکتین ین اساس هدفلریندن بیری ده آذربایجان تورکجه سینین رسمی و دؤلت دیلی اولماسی دیر!  بونودا بورادا قئید ائتمه لیم کی،  هامینین ایمکانی یوخدور گئدیب باکیدا و یا تورکیه ده تورک دیلین اؤيره نسين.

البته ایسلام جمهوریسی بؤيوک ایمکاناتا مالیک دیر.او اؤز آداملارینی تورک ديللى اؤلکه لره گؤندریر و بو « گؤندريلميش آداملارين» تورک دیلینى موکمل اؤيرنمه لرينه ایمکانلار یارادیر! و يا خود بیر پارا باکیدا و یا تورکیه ده ياشاييب، آذربايجان  و تورکیه تورکجه سينى  ياخشى بیلن گونئیلی نی، اؤز قوللوقچوسو کيمى ساتين آلا بيلیر!

مئهران بی یازیر:

«بيزيم بوگون ايچيميزده بولوندوغوموز قوشوللار، الجهزاييرده (الجزائرده) ييرمينجي يوز ايلده فيرانسيز حاكيمييهتي آلتيندا ايكهن عرهبجه يازيب و ياراداراق سٶمورگه ياشاميندان قورتولما ساواشيمي (موباريزهسي) وئرهن عرهب خالقي و آيدينلارينين قوشوللارينا بنزهيير.»

مئهران  بی یانلیش فاکت لارا دایانیر و واقعیت لری جعل ائدیر!   بیرینجی، الجزایرلی لر تکجه «عرب دیلینده  یازیب – یارادماق» اوچون موبارزه ائتمیردیلر، بلکه وطن لری الجزایری فرانسا ایستعماریندان قورتارماق اوچون موباریزه ائدیردیلر.  ایکینجی، الجزایرین «سٶمورگه ياشاميندان قورتولما ساواشيمي (موباريزهسي) » نین دونیا مقیاسیندا تانیمیش موباریزی و گؤرکملی تمثیل چی سی "فرانس فانون" اثرلرین فرانسیز دیلینده یازیردی.  اوچونجو،  الجزایر ایستقلال الده ائدندن سونرادا اوزون ایللر فرانسا دیلی هله رسمی دیل کیمی الجزایر ده  قولانیلیردی و ایندی ده فرانسا دیلی ایکینجی دیل حئساب اولونور.

فرانسا استعمارینا قارشی موباریزه آپاران  "آلبر ممی"، "امه سزر" و "فرانس فانون" اثرلرین ایستعمارچی نین دیلینده یعنی، فرانسیز دیلینده یازیبلار! بو آفریقا آیدینلارینا فرانسا پانی دئمک اولارمی؟  بو آیدین لارین موبارزه سی بیرینجی نوبه ده وطن لرین فرانسا ایستعماریندان قورتارماق ایدی.  وطن مستعمره ایسه، اورادا دیل آزادلیغیندان سؤز گئده بیلر می؟  آنا وطن آزاد اولمالیدیر کی آنا دیل آزاد اولسون.  دیل آزاد اولورسا اوندا « قلهم صاحيبلهري اٶز انتئلئكتوئل ياراديجيليق» لارینی، چوخ یوکسه ک سوییه ده یارادا بیلرلر.

مئهران بی یازیر:

«بيزيم دوروم حتتا اونلاردان  (الجزایرلردن ) داها چوخ، دونيا اوزه رينه سپهلهنميش جوووت (يهودي) خالقينين اون دوققوزونجو يوز ايلده عيبريجه اطرافيندا ميللهتلهشمهسينه بنزهرليك گٶستهرير.»

بیزیم دوروموموزهئچ جوره یهودیلرین اون دوققوزونجو يوز ايللرینه اوخشارلیغی یوخدور.(بلکه ده مئهران بئی تورک شیعه سین علم ائتمکله ایستیرآذربایجانلیلارا بیر دین قوراشدیرسین تا بیزی یهودیلره بنزتسین!)

بونو هامی یاخشی بیلیر کی یهودی لرده دین (کلیمی) ایله ائتنیسیته (قومیت) بیرلشیب.  عیبری دیلی اسرائیل دؤولتی تشکیل تاپاندان سونرا یهودی لرین و اسرائیل دؤولتینین رسمی دیلی اولور.  یهودیلرین بیر بؤیوک قیسمی "یئدیش" دیلینی (دوغو آوروپایا و بالکانا سپه له نمیش خزر یهودی لرینین دیلی ) قولانیردیلار.  اسرائیل دؤولتینین تشکیلیندن اؤنجه ، عمومییتله یهودی لر یاشادیقلاری اؤلکه نین دیلین قولانیردیلار. عیبری دیلی دونیایا سپه لنمیش یهودی لرین ایچینده مهجور دیل ایدی . اسرائیل دؤولتی تشکیل تاپمادان اؤنجه یهودی لرین نه مشترک دیللری وارایدی و نه وطن لری و نه مشترک گئچمیشلری اولموشدور. ( آذربایجانلیلارین  مشترک دیل لری، کونکرت وطن لری و مشترک گئچمیشلری وار و...)

عیبری دیلی آنجاق دین خادیملری نین ایشلتدیگی دیل ایدی.  تئودرهرتسل- ین (صهیونیسمین آتاسی) «یهودی لرین دؤولتی» (یهودی دؤولتی) کیتابینی 1896 نجی ایلده لایپزیک ده آلمان دیلینده یایینلاندی.  بونودا بورادا قئید ائتمه لییم کی هرتسل نه عیبری و نه یئدیش دیللرینی بیلمزایدی.  ^.

اسرائیل دولتی تشکیل تاپاندان سونرا  عیبری دیلی یهودیلرین رسمی  دیلی اولدی.  عیبری دیلی یهود میللتینی یاراتمادی، ترسینه،  اسرائیل (یهود) دولتی عیبری دیلینین تکامولونه، گلیشمه سینه و یهودی لر آراسیندا یاییلماسینا زمین یاراتدی.

مئهران بی یازیر:

«بوگون ايران توركونون ده ميللهتلهشمه؛ و فارس سٶمورگهچيلييي، يوخ ائديلمه و سيليملهنمهيه (حذف ائديلمهيه) قارشي صاحيب اولدوغو ان اٶنهملي سيلاح، توركجه يازيب ياراتماسيدير».

منجه ده آذربایجان تورکجه سینده یازیب یاراتماغین اهمیتی وار، و اهمیتینی ده دانان یوخدور.  او دیل بیزیم کیملیگیمیز، هویتیمیزدیر.  آنجاق اونو اساس پرنسیپ گؤتورمک و تورکجه یازمانی «ميللهتلهشمه» آنلامیندا گتیرمک و آذربایجان میللی آزادلیق حرکتینی تورکجه یازماغا باغلاماق، میللی مسئله نی ترس باشا دوشمک دیر و یانلیش سیاست دیر.  منجه آذربایجانلیلار بیر میللت دیرلر، دولت سیز میللت.  بومیللت اؤز مقدراتی نی الینه آلماق اوچون  یوکسه ک میللی شعورا مالیک اولمالیدیر.  کوتله ملی شعورا مالک اولماق اوچون اؤز حقوقی ایله تانیش اولمالی دیر و بیلمه لی دیر کی اونون ملی حقوقونو دانان و تاپدالایان  ایران ایسلام جمهوری سی دیر! 

ایراندا یاشایان آذربایجان تورکی هانسی دیلی یاخشی اوخویوب، یازا بیلیر و باشا دوشور؟  طبیعی دیر فارس دیلین.  ایراندا اوتوز میلیونا یاخین تورک وار.  بونون یوزده نئچه سی تورک دیلین زور چکمه دن اوخویابیلیر. آذربایجان تورکجه سینده یایینلانان کیتابلارین تیراژی گوستریر کی تورک دیلینده اوخویانلارین سایی چوخ آزدیر. دوکتور هئیت دئمیشکن:  «تعداد کسانی که سواد ترکی دارند بسیار اندک اند» و حسن بی راشدی نین دیلی ایله دئسه ک «دوغما دیلیمیزده آز عده نین اوخوما ایمکانینی »  نظرده توتساق ؛ هانسی دیلده آذربایجان آیدینی سؤزونو و دردینی  آذربایجان تورکونون قولاغینا چاتدیرا بیلر؟

ایندیکی شرایط ده، تکجه تورک دیلینده یازماق پرنسیپ اولورسا - بیله رک و یا بیلمیه رک -  میللی مسئله نی آذربایجاندا انحرافا چکه ر و دوامیندا آذربایجانلیلارین ملی دولتی نین قورولماسینی دالی سالار.

مئهران بی ین یازیلارینین بؤیوک حجمی فارس دیلینده دیر! مئهران بی اگر اؤز سؤزونه صادیقدیرسه : «تورکجه یازیب یاراتما تورک میللتینی یاراتما و یاشاتمادیر» و «فارس سٶمورگهچيلييي يوخ و حذف ائتمکدیر»، نه اوچون یازیلارینی تکجه تورک دیلینده یازمیر؟  نه دن اؤز اینانجینا جیدی یاناشمیر!  قالدی کی اونون تورکی یازیلاری آذربایجان تورکجه سی یوخ، تورکیه تورکجه سی دیر!

مئهران بی چون احتمال وئریردی کی بئله بیر سورغو قاباغا گلسین ، اؤنجه دن جاوابین حاضیرلایب:  کؤنوللو فارسجا یازمامیشام، مجبورن فارسجا تبلیغ ائتمیشم! البته مئهران بی یه خاطیرلاتماق گرکیرکی، بی:  سن کی اینانیرسان «تورکجه یازیب یاراتما تورک میللتینی یاراتما و یاشاتمادیر» و «فارس سٶمورگهچيلييي يوخ و حذف ائتمکدیر» او زامان  مجبورن فارسجا تبلیغ ائتمگه  ده ضرورت یوخدور!

مئهران بی یازیر:

« سون دٶنهملهرده كورد خالقي و اٶزهلليكله عراق و توركييهلي كورد آيدينلاري آراسيندا بديعي، بيليمسهل و انتئلئكتوئل يازيلاريني كوردجهنين ديشيندا توركجه، فارسجا و عرهبجه يازيب يارادان كوردلهره قارشي قيناما (ائعتيراض) و پيروتئست سسلهري يوكسهلمهكدهدير».

 اولا بیلسین کوردلرین ایچینده ده مئهران بی کیمی - بئش اوچ نفر-  تاپیلسین! الله خیرائله سین!

 عراق کوردی ایله تورکیه ده یاشایان کوردون چوخ جهتدن اؤزللیکله، کورد دیلینی ایشلتمکده و او دیلده ادبی، علمی و سیاسی ادبیات یاراتماقدا یئردن گؤیه دک فرقی وار.  عراقدا مختلیف دؤنملرده کورد دیلی آزاد اولوب. ادبی، بدیعی و.. اثرلر یارادیلیب. عراق کوردجه سی نین  تاثیری بوتون کوردوستاندا دانیلمازدیر.. البته عراق کوردلری عرب دیلینده ده سیاسی  و بدیعی ادبیات یارادیبلار.

تورکیه کوردلرینه گلدیکده ؛ اونلارین  ادبی ،علمی و سیاسی ادبیاتی اساسا تورک دیلینده اولوب. عراق کوردلرینین دورومونو تورکیه کوردلری ایله یان یانا قویماق اولماز!

تورکیه ده کورد آیدینلارینین و ائله جه ده پ. کا.کا – نین سیاسی ادبیاتی عمومیتله تورکجه دیر، عبداله اوجالان اثرلرین تورک دیلینده یازیب و سونرا باشقا دیللره ترجمه اولونوب.  تورکجه یازماق، کورد میللتینین قورتولوش حرکتینی  تورکیه ده ضعیف لندیریب می؟  من  ائشیتمه میشم تورکیه کوردلریندن کیمسه تاپیلا پ.ک.ک و عبداله اوجالانی و یا باشقا بیر کوردی تورک دیلینده یازدیقلاری اوچون  پان تورکیست  آدلاندیرا!

کوردستان دمکرات حیزبی و کومله نین  و باشقا کوردستان سیاسی تشکیلاتلارین سیاسی ادبیاتی  عمومییتله فارس دیلینده دیر.. من بیله نی  ایراندا هئچ بیر کورد، کورد آیدینینی فارس دیلینده یازدیغی اوچون  پان ایرانیست آدلاندیرماییب.

اگر مئهران بی ین بو حؤکمونو  کی هر آذربایجان آیدینی کی فارس دیلینده یازیر پان ایرانیست دیر جیدی توتساق اوندا بو منطیق ایله تورکیه کوردلری کی تورکجه یازیرلار باشدا عبداله اوجالان اولماقلا پان تورکیست دیرلر!! و ایران کوردلری ده پان ایرانیست دیرلر!!

فارس دیلی هر حالدا  ایراندا عملا ایرتیباطی دیل رولو اویناییر.  بیز بو دیل ایله نه تکجه فارسلارلا بلکه فارس اولمایان میللت لرله ده  کی بیز آذربایجانلی لار کیمی میللی ظولمه معروض دیرلار دیالوگ قورا بیلیریک.  فارس دیلینده ایندیلیک  یازیب اوخوماماق عملده بیز آذربایجانلیلاری و ایراندا یاشایان تورکلری کور و دیلسیز ساخلاماق دئمک دیر.

هر هانسی بیر دیل کی بیزیم خالقین ملی شعورونون گوجلنمه سینده و سیاسی لشمه سینده یاردیمجی اولسا قوللانمالییق. البته اؤز آنادیلیمیزده یازیچیلالاریمیز یازا بیلیرلرسه حتمن یازمالیدیرلار، نئجه کی بوگونه د ک چوخ چتین شرایطلرده ده  یازیب و یارادیب لار.

آنجاق اونوتمامالییق کی آذربایجان آیدینی نین و ائله جه ده سیاسی تشکیلاتلارینین اساس وظیفه سی خلقینی، میللتینی آییلدیب و اونلاری میللی حقلرینین الده ائتمه سینه و اؤزموقدراتلارینی اؤز اللرینه آلماغا سفریر ائتمکدیر.  مئهران بی باهارلی نین یوخاریدا توخوندوغوم فیکیرلری آذربایجان میللی فعاللارینی سیاسی فعالیتده منفعل قیلماقدا و اونون ایراندا یاشایان خلق لرله ایرتیباط باغلارینی قوپارماغا خیدمت ائله مکد ن باشقا بیر معناسی یوخدور.