اؤزون اول!

اؤزون اولماق جسارتى: شوبهه و اينانجدان گوونه دوغرو

Özün olmaq cəsarəti: Şübhə və inancdan güvənə doğru

...آزادليق، اينسان اوچون سادهجه بير فورصتدير.

اينسانلارين هارداسا هاميسى، چوخلوق ايچينده اؤزونو گوونلى حيس ائدر. هارداسا هر کسين بير ميلت، بير عايلهيه، بير دينه منسوب اولماسى، بير قورولوشا و يا بير سياسى پارتييايا عوضو اولماسى؛ اينسانلارين اؤزلرينى باغلاياجاق زنجيرلر تاپماغا داوام ائتمهلرى، گوون دويغوسو اوچوندور. اينسانلار، بو زنجيرلر، بو باغلار ايچينده راحاتلاشارلار. بو باغلار آرتيقلاماسى ايله گوون وئرر و هئچ بير مسئوليت يوکلنمگينى گرکلى ائتمز. آرخانى بير توپلوما، دؤولت، عايلهيه، دينه و يا تقصيرى و مسئوليتى اوستونه آتا بيلهجگين هر هانسى بير شئيه سؤيکنمگين، سنه ساختا بير گوون دويغوسو وئرر.

اينسانلار نه اوچون گوونميرلر؟ بونون سببى سادهدير؛ چونکى اينسانلار اؤز ذکالارينا، اؤز حرکتلرينه گوونميرلر. اؤزو اولماق مسئوليتينى آلماق يئرينه، اؤزونو بير ييغينا، توپلوما، دؤولته و يا بير قروپا تسليم ائتمک داها آسان گؤرونور. اينسانلار هر نه قدر آزادليق ايستهيير کيمى گؤرونسه ده، ايچدن ايچه آزادليقدان قورخورلار. مسئوليت گؤتورمک، هر حرکتىنين فرقينده اولما ديسيپلينى، آيدينلانماقدانسا، آسان يولو سئچمگه اوستونلوک وئرير. اينسان، آزادليقلا يولونو آزاجاغينى ظن ائدير. اينسان آزادليقدان قورخور. چوخ آز اينسان، حقيقتن آزاد اولماغا، اؤز مسئوليتينى اوزرينه گؤتورمگه حاضيردير. بو گونه قدر چوخ آز اينسان اؤز راحات حبسخانالاريندان چيخميش وضعيتدهدير. سن قورخاندا، اؤزونه گوون دويماياندا، واراولوشا گوونمهيهنده، شوبهه سو اوزونه چيخار. آلداديلماقدان قورخماق، اؤز ذکانين، اؤز قلبىنين يولونا گوونمهمگين، بؤيوک گوونسيزليک يارادير. حالبوکى، گوون سنين سرحدلرينى قالديرار. داها آخيجى، داها بؤيوک، داها بوتؤو ذکايا و جسارته صاحيب اولماغينى تامين ائدر. سن بوتونلوگونو حيس ائدنده داها درين بير فرقيندهليگه قوووشدوقجا بؤيوک بير غلبه گرک اولور. اؤزونو قوروماغين، سنين اينکيشاف ائتمه پوتئنسيالينى اورتادان قالديرار، حياتى ايزلهمگينه سبب اولار، بيلينمهيهنه آدديم آتا بيلمزسن.

بيلينندن قورتولماق، حقيقتى آختارماق، اؤزگورلشمک دئمکدير. ذکانا گووهنيرسنسه، بيلينمهين، ياراديجى اولماغا، اورگينى آچماغا، آدديم آتماغا، يئنى اولانا آچيق اولارسان. گووهنين، اؤزونو قوروماغا يؤنهليک يوخ، اؤزونو گئرچکلشديرمک، اؤز مسئوليتينى اوزرينه گؤتورمگين اوچون وار اولموش اولار. بيلينمهين، يئنى اولان اينسانين اؤزونو گئرچکلشديرمهسى اوچون بير فورصتدير، ايچيندهکى ياراديجى گوجلرى سربست بوراخماسى اوچون بير هديه دير. شوبهه، هر زامان مودافيعه آلتيندادير، گوون ايسه سنه هر قاپينى آچار، هر فورصتى آچيق ساخلايار. سنين فرقيندهليگينى کسکينلشديرمگينى تامين ائدر. هر نه اولورسا اولسون، هر نه گليرسه گلسين، اؤز ذکانا گوونمگين، فرقيندهليکله حرکت ائتمگين، او موباريزهنى، او ريسکى قبول ائتمگيندير. حياتين و يئنىنين، بيلينمهيهنين گتيرديگى ريسکله قورخماق و اؤزونه قاپانماق، ساختا سببلر تاپماق يئرينه حياتا آچيق اولماق، بوندان جوشغو دويماقدير.

قورخو، اينسانين، اطرافينا ديوارلار هؤرمهسيدير، اؤزونه قاپانماسيدير. او، داواملى اولاراق داها چوخ بيلگى، داها چوخ آچيقلاما، داها چوخ آند ايستير. قورخان بير اينسانين باشقا بير اينسانلا قوردوغو اونسيت، گئرچک بير اونسيت، موناسيبت دئييلدير. او، اؤزونه يؤنهليکدير، قورخولارى طرفيندن ايداره اولونماقدادير. او، باشقاسينى حقيقتن تانيماق و يا آنلاماقلا باغلى دئييل، اؤزونو قوروماق، گوون آلتينا آلاماقلا باغليدير. اؤزونه قاپانان بير اينسان، حياتا و ديگر اينسانلارا آچيق دئييل. چونکى، اؤزونه گوونمهين بير اينسان باشقالاريندان و موناسيبتلريندن دايما شوبهه دويار، قورخار.

بيلمهمک، اصلينده، حياتين اؤزودور، حيات، بيزى تام دا بو جور ايستير. بيلمهمک، ريسکه گئتمک، ذکانين وئرديگى جاوابى گؤرمگين، رئاکسييالاريندان و کئچميشدن، بيلينندن، شرطلنديرمهلردن قورتولماغين اوچون گرکلى اولان تورپاقدير. گوون آغاجى، آنجاق بئله بير تورپاقدا بوى آتا بيلر. بيلينمهين، فرقيندهليک اوچون، هر حرکتينى فرق ائدهرک گئرچکلشديرمگين اوچوندور. آزادليق، مسئوليتى اؤز اوزرينه گؤتورمگين و هر سؤزوندن، هر حرکتيندن، هر نفسيندن مسئول اولماغين دئمکدير. او، ايستهديگينى ائتمک دئمک دئييل، بؤيوک بير ديسيپليندير. حياتين آنلامينى تاپماغا چاليشماغين بير يارارى يوخدور. حيات، بير آنلام ياراتما فورصتيدير. حيات، قورخوب گيزلنمک، اسارت آلتيندا قالماق، اؤزونو زنجيرلهمک، کئچميشه، بيليننه بويون اگمک اوچون دئييلدير. حيات، ياشاماغين، بيلينمهينى و ريسکى قبول ائتمگين، اؤزون اولماق مسئوليتينى اوزرينه گؤتورمگين، اؤزگورلشمگين اوچوندور. سئوگينى آنلاماق، سئوگى دولو اولماغينى تامين ائتمز. سن اؤزونو آنلاماغا باشلاييب قبول ائدنده، حرکتلرينين، سؤزلرىنين مسئوليتينى اؤز اوزرينه گؤتورنده اؤزونو سئومگه باشلايا بيلرسن. سن سئوگى ايله حرکت ائدنده، سئوگى ايله آخاندا، سئوگى، گئرچک آنلامينى تاپا بيلر. سئوگى، سادهجه بئش حرفلى بير کلمهدير، سئومک ايسه اؤز تجروبهندير.

بوتون بيلگيلر بورجدور، سن تجروبه ائتمهديگين مودتجه هاميسى حقيقت حاقيندادير، حقيقتين اطرافيندا دولاشماقدير. حقيقته ياخين اولا بيلر، اوزاق اولا بيلر، باشقاسى اوچون حقيقت اولا بيلر آما سن کشف ائتمهديکجه، سنين حقيقتين اولا بيلمز. بيلگىنين، بيلمگين سونو يوخدور. نه قدر بيليرسن بيل، يئنه ده اسکيک قالار. بيلگىلنديکجه، آنلاديغين تک شئى، سوکرات کيمى، هئچ بير شئى بيلمهديگين اولار. بونو آنلاديغين زامان، خاريجدن گلن بيلگى، سنين حقيقتين يئرينى توتا بيلمز. بير مودت سونرا بيلگيلر سنى دوستاغى حالينا گتيرر، اونلارسيز حرکت ائده بيلمهمگى، داها چوخ اؤيرنمگه چاليشارسان. بونون سونو يوخدور. بيلگى سنى داها فرقينده، داها ذؤوقلو، داها مينتدار ياشاماغينا کؤمکچى اولورسا، شوعورلانما يولوندا سنين حقيقتلرينه چئوريلرلر. اونلارا آچيقسان، تجروبه ائديرسن. اؤز شوعورون اوچون باشقا رئسئپتلر، باشقا خريتهلر، باشقا رهبرلر سنه سادهجه يولو گؤستره بيلر. اؤز تجروبه ائتديکلرى يولو، آما بو يولو گئدهجک اولان اينسان سنسن. يولو بيلمکله او يولدا يئريمک فرقلى شئيلردير. آچيقلامالار، داها چوخ بيلگيلر، هر زامان، تانيش اولان حرکت ائتمه ايستگى…

حالبوکى، حيات بو آندير و داواملى اولاراق دگيشمکدهدير. هئچ بير شئى عئينى قالماز. واراولوشدا هر شئى، داواملى اولاراق يئنىلنر. سن پلانلار قورارکن حيات دگيشمگه، يئنىلنمگه داوام ائدر. حيات، تانيش يوللار يوخ، يئنى يوللاردير. او بؤيوک بير سيرردير، بؤيوک بير ماجرادير، ايچينه آتلاماق لازيمدير. دونيادا، هر کس بير عايلهنين، دؤولتين، دينين عوضوو ايکن، سياسى بير پارتييانين طرفدارى ايکن، عادتلرين، عنعنهلرين باسقيسى آلتيندا ايکن اؤزگورلشمک مومکون دئييلدير. بونلارين هاميسى بير گوج مرکزيدير، بير قورومدور، بير ايقتيداردير. اينسانلار اوچون دورمادان ساختا، صونعى گوون ياراديب بونون قارشيليغيندا گئرچک اؤزگورلوگونو ايستير. بو قدر يوردداش، بو قدر اوغول، بو قدر ايمان ائدن وار آما دونيا کدر ايچيندهدير. بو سون درجه ايرونيکدير، بو نئجه اولور؟ اورتادا، سؤزده چوخ وطنداش، اؤولاد، ايمان ائدن وار آما بؤيوک بير کاوس، بؤيوک بير کدر حاکيمدير. اينسانلارا، اينانمالارى، بويون اگمهلرى، قايدالارا عمل ائتمهلرى اؤيرهديلير. گوون بير تجروبه يوخ، بير اينانج اولدوغو زامان، بير آليش-وئريشه، تيجارته چئوريلر. قارشيليغيندا آزادليغينى تسليم ائتديگين بير آليش-وئريشه…

تجروبه ائتمک، سورغولاماق، حقيقتين يولونا چيخماق اؤيرهديلمز. اسارت بلکه سنى توخ ساخلايار آما اصلا گئرچک بير ممنونيت وئرمز. اؤزونو گئرچکلشديرمهديگين هر آن، باشقالارينين، مينلرله ايل اؤنجهکى فيکيرلرين، قانونلارين، سؤزلرين حياتينى ياشاييرسان، دئمکدير. سندن چوخ-چوخ اؤنجه وار اولموش وضعيتلر، سؤزلر، اينسانلارا بويون اگيرسن، اونلار سنه حؤکم ائدير. سنه، داواملى اولاراق بير شئيلره اينانماغين اؤيرهديلر. بئله کى، گووهنين بئله اينانماق اولدوغونو، اينانجلا باغلى اولدوغونو سؤيلهيرلر. چونکى هئچ کيم سونسوزا قدر شوبهه ايله ياشايا بيلمز، شوبهه، اينسانى داواملى اولاراق، ناراحات ائدر. هر زامان سيخينتى ايچينده، ايضطيرابلا ياشاماق چتيندير. سن ده اينانماغى سئچرسن، بير باشقاسىنين سؤزونه، حرکتينه، بيلگيسينه اينانماق… اؤز تجروبهنه، ذکانا يوخ. بير دفعه فرقينه وارديغين زامان، آرتيق، اينانجين اتينه، سوموگونه ايشلهمهسينه ايجازه وئرمزسن. سن سورغولامادان، شرطلنمهلرينى فرق ائتمهدن، شوعورسوز حرکت ائتمزسن. شوعور سنى اؤزگورلشديرر، تجروبه، حقيقته چاتماغين اوچون بير فورصت تقديم ائدر. سن، بوتون بورج آلينميش فيکيرلردن، اينانجلاردان، دوغما و قاداغالاردان قورتولدوغون زامان آزادليق سنى ايچينه چکمگه باشلايار. وارولوشون تزه نفسى ايچينى دولدورار. آرتيق بير ديلنچى دئييلسن، بير کوپيا دئييلسن، آما ايلک دفعه اؤزونسن.

اونوتما کى، گوون فردى، اينانجلار توپلومسالدير. اينانجين ايچينده هر زامان ائلجه قالارسان، پنجرهنى، قاپينى باشقا سؤزلره، باشقا اينانجلارا باغلايارسان. اؤز اينانجىنين ان ياخشى اولدوغونا ائله اينانارسان کى، اؤزونو موحاکيمه ائتمهدن، ديگر اينانجلاردان اوستون گؤررسن. و ان کيچيک بير ترسليک اولدوغو زامان، اينانجين سارسيلماغا باشلايار. او، سئوديگين بيرينى ايتيرمگين قارشيسيندا ايتيرسه، او هر هانسى بير ترسليک حاليندا سنه آغرى وئريرسه، سنين حقيقتين هئچ اولماييب.

بيردن اينانجسيزليق هر طرفينى احاطه ائميشدير، شوبههلر، سو اوزونه چيخميشدير. اصلينده، سن اينانميردين، اينانديغين هر نه ايسه اونونلا آليش-وئريش حاليندا ايدين. سنى قورودوغو، سنه ياخشى اولدوغو مودتجه اؤزونو آلداديردين. اينانجدان و اينانجسيزليقدان آزاد اول. اينانجين يوخ اولا بيلر آما گووهنين يوخ ائديله بيلمز. اينانج، سنى داواملى اولاراق دايانديرار، سنين گئرچگه، سورغولاماغا آرخا چئويرمگينى ايستهير. اينانج، شوبههنى ده دايانديرماق ايستهير، بير تيريک، بير درمان کيمى کئچيجى اولاراق آجينى ساکيتلشديره بيلر. او سنين حقيقتين اولماديغى مودتجه سادهجه بير وعددن عيبارتدير. دورمادان بير شئيلر وعد ائدر آما گئرچکلشديگى هئچ گؤرولمهميشدير. هر قارانليغين سونوندا گونش دوغولار. هر کس بو يولو کئچهرک حقيقته چاتا بيلر. بو يولو، سنين اوچون باشقاسى گئده بيلمز، سنه نئجه اولاجاغى مؤوزوعسوندا بير خريته چکه بيلمز. يولونو سن اؤزون جيزماليسان. شوبهه و قورخو نورمالدير، لاکين اونا ياپيشيب قالا بيلمزسن. شوبهه و قورخو دولو اولماق، ياشاماق يوخ، هر گون اؤلمکدير. بيلينمزى و ريسکى قبول ائتديگين زامان ذکا، فرقيندهليک و آزادليق باشلايار. يول اوزون و چتين اولا بيلر، آما آزادليق هاميسينا دگر.

لاتين اليفباسيندان کؤچورن- ممى اليف

قايناق- blog.milliyet.com.tr

حاضيرلايان- فيدان قاسيمووا

Özün olmaq cəsarəti: Şübhə və inancdan güvənə doğru

… Azadlıq, insan üçün sadəcə bir fürsətdir. 
İnsanların hardasa hamısı, çoxluq içində özünü güvənli hiss edər. Hardasa hər kəsin bir millətə, bir ailəyə, bir dinə mənsub olması, bir quruluşa və ya bir siyasi partiyaya üzv olması; insanların özlərini bağlayacaq zəncirlər tapmağa davam etmələri, güvən duyğusu üçündür. İnsanlar, bu zəncirlər, bu bağlar içində rahatlaşarlar. Bu bağlar artıqlaması ilə güvən verər və heç bir məsuliyyət yüklənməyini gərəkli etməz. Arxanı bir topluma, dövlətə, ailəyə, dinə və ya təqsiri və məsuliyyəti üstünə ata biləcəyin hər hansı bir şeyə söykənməyin, sənə saxta bir güvən duyğusu verər. 

İnsanlar nə üçün güvənmirlər? Bunun səbəbi sadədir; çünki insanlar öz zəkalarına, öz hərəkətlərinə güvənmirlər. Özü olmaq məsuliyyətini almaq yerinə, özünü bir yığına, topluma, dövlətə və ya bir qrupa təslim etmək daha asan görünür. İnsanlar hər nə qədər azadlıq istəyir kimi görünsə də, içdən içə azadlıqdan qorxurlar. Məsuliyyət götürmək, hər hərəkətinin fərqində olma disiplini, aydınlanmaqdansa, asan yolu seçməyə üstünlük verir. İnsan, azadlıqla yolunu azacağını zənn edir.İnsan azadlıqdan qorxur. Çox az insan, həqiqətən azad olmağa, öz məsuliyyətini üzərinə götürməyə hazırdır. Bu günə qədər çox az insan öz rahat həbsxanalarından çıxmış vəziyyətdədir. Sən qorxanda, özünə güvən duymayanda, varoluşa güvənməyəndə, şübhə su üzünə çıxar. Aldadılmaqdan qorxmaq, öz zəkanın, öz qəlbinin yoluna güvənməməyin, böyük güvənsizlik yaradır. Halbuki, güvən sənin sərhədlərini qaldırar. Daha axıcı, daha böyük, daha bütöv zəkaya və cəsarətə sahib olmağını təmin edər. Sən bütünlüyünü hiss edəndə daha dərin bir fərqindəliyə qovuşduqca böyük bir qəlbə gərək olur. Özünü qorumağın, sənin inkişaf etmə potensialını ortadan qaldırar, həyatı izləməyinə səbəb olar, bilinməyənə addım ata bilməzsən.

Bilinəndən qurtulmaq, həqiqəti axtarmaq, özgürləşmək deməkdir. Zəkana güvənirsənsə, bilinməyənə, yaradıcı olmağa, ürəyini açmağa, addım atmağa, yeni olana açıq olarsan. Güvənin, özünü qorumağa yönəlik yox, özünü gerçəkləşdirmək, öz məsuliyyətini üzərinə götürməyin üçün var olmuş olar. Bilinməyən, yeni olan insanın özünü gerçəkləşdirməsi üçün bir fürsətdir, içindəki yaradıcı gücləri sərbəst buraxması üçün bir hədiyyədir. Şübhə, hər zaman müdafiə altındadır, güvən isə sənə hər qapını açar, hər fürsəti açıq saxlayar. Sənin fərqindəliyini kəskinləşdirməyini təmin edər. Hər nə olura olsun, hər nə gəlirsə gəlsin, öz zəkana güvənməyin, fərqindəliklə hərəkət etməyin, o mübarizəni, o riski qəbul etməyindir. Həyatın və yeninin, bilinməyənin gətirdiyi risklə qorxmaq və özünə qapanmaq, saxta səbəblər tapmaq yerinə həyata açıq olmaq, bundan coşğu duymaqdır. 

Qorxu, insanın, ətrafına divarlar hörməsidir, özünə qapanmasıdır. O, davamlı olaraq daha çox bilgi, daha çox açıqlama, daha çox and istəyər. Qorxan bir insanın başqa bir insanla qurduğu ünsiyyət, gerçək bir ünsiyyət, münasibət deyildir. O, özünə yönəlikdir, qorxuları tərəfindən idarə olunmaqdadır. O, başqasını həqiqətən tanımaq və ya anlamaqla bağlı deyil, özünü qorumaq, güvən altına alamaqla bağlıdır. Özünə qapanan bir insan, həyata və digər insanlara açıq deyil. Çünki, özünə güvənməyən bir insan başqalarından və münasibətlərindən daima şübhə duyar, qorxar. 

Bilməmək, əslində, həyatın özüdür, həyat, bizi tam da bu cür istəyər. Bilməmək, riskə getmək, zəkanın verdiyi cavabı görməyin, reaksiyalarından və keçmişdən, bilinəndən, şərtləndirmələrdən qurtulmağın üçün gərəkli olan torpaqdır. Güvən ağacı, ancaq belə bir torpaqda boy ata bilər. Bilinməyən, fərqindəlik üçün, hər hərəkətini fərq edərək gerçəkləşdirməyin üçündür. Azadlıq, məsuliyyəti öz üzərinə götürməyin və hər sözündən, hər hərəkətindən, hər nəfəsindən məsul olmağın deməkdir. O, istədiyini etmək demək deyil, böyük bir disiplindir. Həyatın anlamını tapmağa çalışmağın bir yararı yoxdur. Həyat, bir anlam yaratma fürsətidir. Həyat, qorxub gizlənmək, əsarət altında qalmaq, özünü zəncirləmək, keçmişə, bilinənə boyun əymək üçün deyildir. Həyat, yaşamağın, bilinməyəni və riski qəbul etməyin, özün olmaq məsuliyyətini üzərinə götürməyin, özgürləşməyin üçündür. Sevgini anlamaq, sevgi dolu olmağını təmin etməz. Sən özünü anlamağa başlayıb qəbul edəndə, hərəkətlərinin, sözlərinin məsuliyyətini öz üzərinə götürəndə özünü sevməyə başlaya bilərsən. Sən sevgi ilə hərəkət edəndə, sevgi ilə axanda, sevgi, gerçək anlamını tapa bilər. Sevgi, sadəcə beş hərfli bir kəlmədir, sevmək isə öz təcrübəndir. 
Bütün bilgilər borcdur, sən təcrübə etmədiyin müddətcə hamısı həqiqət haqqındadır, həqiqətin ətrafında dolaşmaqdır. Həqiqətə yaxın ola bilər, uzaq ola bilər, başqası üçün həqiqət ola bilər amma sən kəşf etmədikcə, sənin həqiqətin ola bilməz. Bilginin, bilməyin sonu yoxdur. Nə qədər bilirsən bil, yenə də əskik qalar. Bilgiləndikcə, anladığın tək şey, Sokrat kimi, heç bir şey bilmədiyin olar. Bunu anladığın zaman, xaricdən gələn bilgi, sənin həqiqətin yerini tuta bilməz. Bir müddət sonra bilgilər səni dustağı halına gətirər, onlarsız hərəkət edə bilməməyə, daha çox öyrənməyə çalışarsan. Bunun sonu yoxdur. Bilgi səni daha fərqində, daha zövqlü, daha minnətdar yaşamağına köməkçi olursa, şüurlanma yolunda sənin həqiqətlərinə çevrilərlər. Onlara açıqsan, təcrübə edirsən. Öz şüurun üçün başqa reseptlər, başqa xəritələr, başqa rəhbərlər sənə sadəcə yolu göstərə bilər. Öz təcrübə etdikləri yolu, amma bu yolu gedəcək olan insan sənsən. Yolu bilməklə o yolda yerimək fərqli şeylərdir. Açıqlamalar, daha çox bilgilər, hər zaman, tanış olan hərəkət etmə istəyi… 

Halbuki, həyat bu andır və davamlı olaraq dəyişməkdədir. Heç bir şey eyni qalmaz. Varoluşda hər şey, davamlı olaraq yenilənər. Sən planlar qurarkən həyat dəyişməyə, yenilənməyə davam edər. Həyat, tanış yollar yox, yeni yollardır. O böyük bir sirrdir, böyük bir macəradır, içinə atlamaq lazımdır. Dünyada, hər kəs bir ailənin, dövlətin, dinin üzvü ikən, siyasi bir partiyanın tərəfdarı ikən, adətlərin, ənənələrin basqısı altında ikən özgürləşmək mümkün deyildir. Bunların hamısı bir güc mərkəzidir, bir qurumdur, bir iqtidardır. İnsanlar üçün durmadan saxta, süni güvən yaradıb bunun qarşılığında gerçək özgürlüyünü istəyər. Bu qədər yurddaş, bu qədər oğul, bu qədər iman edən var amma dünya kədər içindədir. Bu son dərəcə ironikdir, bu necə olur? Ortada, sözdə çox vətəndaş, övlad, iman edən var amma böyük bir xaos, böyük bir kədər hakimdir. İnsanlara, inanmaları, boyun əymələri, qaydalara əməl etmələri öyrədilir. Güvən bir təcrübə yox, bir inanc olduğu zaman, bir alış-verişə, ticarətə çevrilər. Qarşılığında azadlığını təslim etdiyin bir alış-verişə… 

Təcrübə etmək, sorğulamaq, həqiqətin yoluna çıxmaq öyrədilməz. Əsarət bəlkə səni tox saxlayar amma əsla gerçək bir məmnuniyyət verməz. Özünü gerçəkləşdirmədiyin hər an, başqalarının, minlərlə il öncəki fikirlərin, qanunların, sözlərin həyatını yaşayırsan, deməkdir. Səndən çox-çox öncə var olmuş vəziyyətlərə, sözlərə, insanlara boyun əyirsən, onlar sənə hökm edir. Sənə, davamlı olaraq bir şeylərə inanmağın öyrədilər. Belə ki, güvənin belə inanmaq olduğunu, inancla bağlı olduğunu söyləyərlər. Çünki heç kim sonsuza qədər şübhə ilə yaşaya bilməz, şübhə, insanı davamlı olaraq, narahat edər. Hər zaman sıxıntı içində, iztirabla yaşamaq çətindir. Sən də inanmağı seçərsən, bir başqasının sözünə, hərəkətinə, bilgisinə inanmaq… Öz təcrübənə, zəkana yox. Bir dəfə fərqinə vardığın zaman, artıq, inancın ətinə, sümüyünə işləməsinə icazə verməzsən. Sən sorğulamadan, şərtlənmələrini fərq etmədən, şüursuz hərkət etməzsən. Şüur səni özgürləşdirər, təcrübə, həqiqətə çatmağın üçün bir fürsət təqdim edər. Sən, bütün borc alınmış fikirlərdən, inanclardan, doqma və qadağalardan qurtulduğun zaman azadlıq səni içinə çəkməyə başlayar. Varoluşun təzə nəfəsi içini doldurar. Artıq bir dilənçi deyilsən, bir kopya deyilsən, amma ilk dəfə özünsən. 

Unutma ki, güvən fərdi, inanclar toplumsaldır. İnancın içində hər zaman eləcə qalarsan, pəncərəni, qapını başqa sözlərə, başqa inanclara bağlayarsan. Öz inancının ən yaxşı olduğuna elə inanarsan ki, özünü mühakimə etmədən, digər inanclardan üstün görərsən. Və ən kiçik bir tərslik olduğu zaman, inancın sarsılmağa başlayar. O, sevdiyin birini itirməyin qarşısında itirsə, o hər hansı bir tərslik halında sənə ağrı verirsə, sənin həqiqətin heç olmayıb.

Birdən inancsızlıq hər tərəfini əhatə emişdir, şübhələr, su üzünə çıxmışdır. Əslində, sən inanmırdın, inandığın hər nə isə onunla alış-veriş halında idin. Səni qoruduğu, sənə yaxşı olduğu müddətcə özünü aldadırdın. İnancdan və inancsızlıqdan azad ol. İnancın yox ola bilər amma güvənin yox edilə bilməz. İnanc, səni davamlı olaraq dayandırar, sənin gerçəyə, sorğulamağa arxa çevirməyini istəyər. İnanc, şübhəni də dayandırmaq istəyər, bir tiryək, bir dərman kimi keçici olaraq acını sakitləşdirə bilər. O sənin həqiqətin olmadığı müddətcə sadəcə bir vəddən ibarətdir. Durmadan bir şeylər vəd edər amma gerçəkləşdiyi heç görülməmişdir. Hər qaranlığın sonunda günəş doğular. Hər kəs bu yolu keçərək həqiqətə çata bilər. Bu yolu, sənin üçün başqası gedə bilməz, sənə necə olacağı mövzusunda bir xəritə çəkə bilməz. Yolunu sən özün cızmalısan. Şübhə və qorxu normaldır, lakin ona yapışıb qala bilməzsən. Şübhə və qorxu dolu olmaq, yaşamaq yox, hər gün ölməkdir. Bilinməzi və riski qəbul etdiyin zaman zəka, fərqindəlik və azadlıq başlayar. Yol uzun və çətin ola bilər, amma azadlıq hamısına dəyər. 

Mənbə: blog.milliyet.com.tr 
Hazrıladı: Fidan Aslanova