گام تاریخی: هئیتی از آنکارا عازم دمشق می شود (3)

نوشتهء: رفعت باللی _ ترجمهء: علی قره جه لو

تاریخ منطقه با شتاب در حال تحول است. سیر حوادث همه چیز را در خلاف جهت تغییر می دهد. تحولات: مثبت اند

چهار تاریخ. چهار نقطه عطف.

(1) ترکیه، بخاطر سرنگونی هواپیما (24.6.2016) از روسیه عذر خواهی کرد. مواضع استراتژیک دو کشور از دشمنی به سمت دوستی استراتژیک، تغییر کرد.

(2) اقدام به کودتای گلادیوی آمریکا سرکوب شد (15.7.2016). ترکیه در حال پاکسازی جبهه داخلی است. برای اولین بار، گلادیو از دولت و جامعه تسویه می شود.

(3) دیدار پطرزبورگ. طیب اردوغان و ولادیمیر پوتین دیدار کردند (9.8.2106). ترکیه عضو ناتوست، روسیه بزرگترین رقیب نظامی ناتو. در ظاهر در دو اردوگاه متفاوت هستند، ولی، در حقیقت، تصمیم همکاری استراتژیک بین دو کشور گرفته شد.

(4) نیروهای مسلح ترک TSK از جرابلس وارد سوریه شد (24.8.2016). سرزمین متعلق به سوریه است. ولی هدف متفاوت است. دوست و دشمن دیدند، ترکیه قصد دارد کریدور آمریکا را برچیند. بدین دلیل، اعتراض اصلی نه از طرف دمشق، که از واشنگتن شد. معنای آن این است: ترکیه عضو ناتوست، ولی مسلحانه علیه ارباب ناتو {آمریکا} عرض اندام می کند.

ولی این تابلو دارای یک نقص بزرگ بود. روسیه و ایران، دوستانه متذکر شدند: "آیا قصد ادامه "سپر فرات" را داری؟ اینکار را با هماهنگی سوریه انجام بده". معنایش این است، با بشار اسد مذاکره کن. ترکیه در برداشتن گام نهایی مردد بود.

حدودا ده روز قبل با یک مقام بلند پایه صحبت می کنم. به طیب اردوغان بسیار نزدیک است. مقام برجسته ی طرفدار "جناح اروآسیا" در آکپ. موضوع، آینده سوریه و بشار اسد است. مانند همیشه تاکید کردم، دیگر بیشتر از این نمی توانید لفتش دهید. مجبورید با اسد ملاقات کنید.

جوابش زیادی وعده دهنده بود: "با پوتین توافق کردیم" و بدنبالش تابلویی را ترسیم کرد، بیش از حد عالی: "سوریه را متحد خواهیم کرد، اگر اسد توصیه مارا قبول کند، تسلیم او خواهیم کرد". شرط هایی که تعیین کرده اند: عفو عمومی، برگزاری انتخابات آزاد، نمایندگی بدون تمایز همه مردم سوریه. هیچ کسی نمی تواند به این شرط ها معترض باشد. نتوانستم تصمیم بگیرم، چقدرش حقیقت و چقدرش نیست، فقط معلوم بود که در مورد سوریه دیدارهای مداومی با روسیه انجام می گیرد.

ادامیه دهیم. بعدش بین ترکیه و عراق بحران موصل آغاز شد. آکپ زبان دیپلماسی را در موصل تماما کنار گذاشت. به منطقه نگاه کردم، سکوتی معنی دار حاکم است. روسیه خاموش است، ایران هیچگونه عکس العمل رسمی نشان نداد. فراموش نکنیم که ایران نزدیک ترین متحد حکومت عراق است. سوریه اصلا لب از لب نگشود.

یک وضعیت قابل تعجب دیگر، بزرگترین پشتیبانی از نخست وزیر عراق از طرف آمریکا انجام گرفت. باید در نظر داشت که "حیدر عبادی" شیعه تبار است. آیا این وضعیت عادی است؟ ایران در مورد حضور ترکیه در عراق ساکت است، ولی آمریکا به حضور ترکیه در عراق اعتراض می کند.

یا رهبران آکپ و موضع گیری رسانه هایش؟ آنها هم سبب تعجب شدند. کاری که کردند، از طریق عبادی، نه ایران، بلکه آمریکا را کوبیدند. در اینکار، اینقدر هم انتظار "ظرافت" نداشتم.

حال برسیم به مرحله نهایی اینکار. رهبر روسیه 3 روز قبل در ترکیه بود. برای شرکت در "کنگره جهانی انرژی" آمده بود (10.10.2016). با اردوغان دوبار پشت میز مذاکره نشستند. در عرض دوماه سومین دیدارشان بود. معنایش این است که در مورد "موضوعات مهمی" مذاکره می کردند.

مذاکرات پایان یافت، و دو رهبر در مقابل رسانه ها ظاهر شدند. اردوغان از نتایج راضی بود. مذاکره را چنین جمع بندی کرد: "امروز با رئیس جمهور محترم روز پرثمری را پشت سر گذاشتیم". هم در داخل و هم در خارج همه می دانستند که مذاکرات دارای دو دستور کار بود، انرژی و سوریه.

نتایج مذاکرات درباره انرژی بلافاصله اعلام شد. یا سوریه؟ از اینکه برخی تصمیمات گرفته شد قطعی است. فقط اعلام نشد. در واقع ما هم چنین انتظاری نداشتیم. آشکار بود که نتایج این تصمیمات را در "میدان" خواهیم دید.

با این همه سرنخی دستمان بود. رهبر سوریه بشار اسد با رسانه های ایران گفتگو کرد (10.10.2016). پیامی که داد عبارت از این بود، درهایمان برای ترکیه باز است، و گفت: "برای متوقف کردن خون ریزی در سوریه با هرکسی حاضر به گفتگوست". به نظر می رسد که اسد، با مذاکرات اردوغان - پوتین درهماهنگی است.

در این شرایط ، نظرات محافل اسلامی را پرس و جو کردم. هدف ام این بود که نتایج توافقات با پوتین را درک کنم. با یک منبع جدی و بلند پایه گفتگو کردم. تحولات استراتژیک را بسیار خوب دنبال می کند، و اگر مناسب بداند اطلاعات هم می دهد. یکایک توضیح داد: "از آنکارا هئیتی عازم دمشق خواهد شد". با احتیاط پرسیدم، رسمی یا غیر رسمی؟ معلوم بود که اطلاع دارد: "نه آنطور نیست، بلکه منسوبین وزارت خارجه خواهند بود، یعنی دیپلمات ها". به برخی جزئیات هم وارد شد: "دیپلمات هایی که عربی هم می دانند در میان شان خواهند بود". حتی تاریخ هم داد: "در آینده خیلی نزدیکی خواهند رفت" گویی در 5-4 روز آینده.

آیا می توانست حقیقت داشته باشد؟ از محافل دیگر آکپ نیز پرسیدم، گفتند: "نمی دانیم، وضعیت بسیار جدیدی است، ولی با تابلوی تحولات موجود در تناقض نیست".

نتیجه:

من هم صد در صد نمی توانم بگویم. فقط، هم منبع معتبر است و هم اینکه تمامی علائم در این راستاست. حتی اگر این روز هم اتفاق نیافتد، دیدار با حکومت اسد اجتناب ناپذیر است. هم برای ترکیه و هم برای منطقه.

آنچه دیده می شود این است، ترکیه برای برداشتن یک گام تاریخی آماده می شود. مسئله را فقط "آشتی با اسد" دیدن ساده اندیشی است. هم در خارج و هم در داخل روند جدیدی برای ترکیه آغاز می شود.

سه مسئله عمده از ریشه تغییر خواهند کرد:

یک: روابط با آمریکا مانند سابق نخواهد بود.

دو: روابط با منطقه تغییر سمت خواهد داد. دورانی با محوریت منطقه آغاز خواهد شد.

سه: حرکت های جدایی خواه و در راس آن پکک، زمینه فعالیت خود را از دست خواهند داد.

* لینک اصل مقاله: http://www.aydinlik.com.tr/tarihi-adim-ankaradan-sama-heyet-gidiyor