سوکراتين آپولوگيياسى

پلاتون

(سوکراتين محکمه‌ده اؤزونو دوغرولتما چيخيشلاري)

1.اوزونه دورانلارين سوچلامالاريني ائشيدندن سونرا سوکراتين دئديکلري

آي آفينانين کيشيلري، سؤزون دوزو، بو قاراياخانلارين سيزلري منه قارشي نئجه قالديرديقلاريندان، اؤزوم ده ياخشي باش آچا بيلميرم؛ اونلار بو يالانلاريني ائله گؤزقيرپمادان دانيشيرلار، قولاق آسديقجا، من آز قالا اؤزوم اؤزومو تانييا بيلميرم. آچيغيني دئسم، اونلارين دانيشديقلاريندا بير دنه ده اولسون دوغرو سؤز يوخدور. آنجاق سؤزون دوزو، بورادا منه ان چوخ چؤچون (تعجوبلى) گله‌ني، بو يالانچيلارين سيزلري، منيم گؤزل دانيشماق باجاريغيما اويوب، يولدان چيخماماغا چاغيرمالاري اولدو؛ ايندي منيم دئديکلريمدن اؤزونوز ده آنلاياجاقسينيز، من گليشى‌گؤزل سؤزلر دانيشماغي باجارميرام، اونا گؤره ده منيم اوچون دئديکلري بو سؤزلري اونلارين اوتانمازليغينا يوزورام.

بير ده سؤزون دوزونو دئمگي اونلار گؤزل دانيشماق باجاريغي ساييرلارسا، مندن بوندان باشقاسيني گؤزله‌مه‌سينلر ده؛ يوخ، اونلار اوتانمادان يالانلار اويودوب تؤکمگي سؤز دانيشماق باجاريغي ساييرلارسا، اوندا قوي قولاقلاريني آچيب ائشيتسينلر: بو ايشده من اؤزومو اونلارا تاي توتمارام. دئديگيم کيمي، اونلارين دانيشيغيندا بير دنه ده اولسون دوز سؤز يوخدور، دوغروسونو بيلمک ايسته‌ييرسينيزسه، قولاق آسين، من دئييم. آنجاق آند اولسون زئوسا، آفيناليلار، مندن بو يالانچيلاردان ائشيتديگينيز ساياق: دون گئيديريلميش، بزک وورولموش سؤزلر ائشيتمه‌يه‌جکسينيز، اورگيمده نه‌لر وارسا، ديليمده ده اونلار اولاجاق. سيزه دئديکلريمه اؤزوم ده اينانيرام، اونا گؤره ده مندن دوغرودان باشقا بير سؤز گؤزله‌مگينيزه دگمز؛ آخي بو ياشيمدا، هانسيسا، اؤزونو گؤسترمک اوچون دئديکلريني قاباقجادان دوشونوب-داشينان گنج ساياغي دانيشماق، منيم ساچيما-ساققاليما ياراشماز. سيزلردن ايسه يالنيز بير اوماجاغيم وار، آي آفينانين کيشيلري: منيم اؤزومو دوغرولتماق چيخيشيمي، اؤيرنجم اوزره، خالق ايچينده، بازار آغزيندا، شهر اورتاميندا سؤيله‌ديگيم تکي، لورو ديلله دانيشماغيما باخيب، هاي-کوي قالديرماياسينيز . يئتميش ايلليک عؤمرومده من بيرينجي دؤنه محکمه‌يه گله‌سي اولدوم؛ آچيغيني دئييم، بوراداکي دانيشيق ديلي منه چوخ ياد گلير، منيم دانيشيغيمي بير يادائللي‌نين ديليندن چيخان سؤزلره اوخشاتسانيز بئله، بونون اوستوندن کئچيب، منه اوشاقليقدان آليشديغيم تکي دانيشماغا يول وئرمگي، منيم سؤزلريمين گؤزلليگينه يوخ، دوغرو اولوب-اولماديغينا اؤنم وئرمگي سيزلردن اومورام؛ آخي ائله حاکيملرين ايشي دوزگونلوگو اوزه چيخارماق، سؤزچونون(اوراتورون) ايشي ايسه سؤزون دوزونو دئمکدير. ان ياخشيسي ايسه، سؤزسوز او اولاردي، اؤنجه اؤتن چاغلاردا مني سوچلايانلارين يالانلاريني اوزه چيخارديم، سونرا ايسه اينديکي قاراياخانلارين دئديکلرينين پوچلوغونو گؤستريم. بيلديگينيز کيمي، اوزون ايللر بويو، منه قارا ياخماق ايسته‌ينلر آز اولماييب، آنجاق اونلاردان بيري ده دوزنقولو کيمسه‌لر اولماييب؛ دوزونو دئسم، بو آنيت (Anit) ايله اونون يانداشلاريندان چوخ، من او کئچميش يالانچيلاردان خوفلانيرام. بونلار دا قورخولودورلار، آنجاق اونلارا باخاندا بونلار تويا گئتمه‌ليديرلر! سيزين اوشاقليق چاغلارينيزدان باشلاميش، منيم بو کئچميش قاراياخانلاريم، سيزلري منه قارشي يؤنلتميش، منيم آديما اولمازين سوچلار اويدورموشلار، دئديکلريندن ايسه بئله چيخيردي: سوکرات آديندا بير بيليجي واردير، ايشي-گوجو يئرين آلتيني، اوستونو آراشديريب، اؤزوندن نه‌لرسه اويدورماق، سونرا دا بونلاري دوغرو آدي ايله آداملارا سيريماقدير. او آداملارين يايديقلاري دئدي-قودولار، بونلارينکيندان اونا گؤره قورخولودور، اونلارين دئديگي ايشلره باش قوشان آداملارين (يعني اونلارين دئمه‌سينه گؤره، من ده بئله‌يميشم) تانريتانيمازلار اولدوغو هامييا بلليدير. بوندان باشقا دا، مني گؤزو گؤتورمه‌ين بو آداملار يئترينجه چوخ اولماقلا ياناشي، بير ده سيزين اوشاقليق- گنجليک چاغلارينيزدا کونجده-بوجاقدا دانيشيلان دئدي- قودولارا قولايجا اينانماغينيزدان دا بارينيب، مني سيزلرين گؤزوندن سالماغا چاليشميشلار، ان باشليجاسي، بونو آنجاق منيمله اوز-اوزه گلمه‌ديکلري يئرلرده، دالدالاردا ائله‌ميشلر. منيم داليمجا دانيشان بو آداملارين آدلاري ايندي اونودولوب، آنجاق اونلارين آديما قوشدوقلاري، قولاقلارينيزا دولدوردوقلاري قاراولليلر بوچاغاجان دا اونودولماييب. اؤزلرينين گؤزوگؤتورمزليگيندن، قارني قوردلو اولماقلاريندان، سيزلري منه قارشي يؤنلدن بو آداملاري ايندي بورا گتيرمک اولمور، من سانکي کؤلگه ايله دؤيوشمه‌لي اولورام، اونلار اورتاليقدا اولمايا-اولمايا، من اونلارلا دئييشيب، اؤزومو دوغرولتمالي، اونلارين اويدورمالاريني يالانا چيخارمالي اولورام. ائله بيليرم، سيزلر ده بو سؤزومو دانمازسينيز، منيم ايکي ساياق قاراياخانلاريم اولوب: بيريلري اينديکيلر، او بيريلري کئچميشده‌کيلر، منجه سيزلر منيم اؤنجه بو کئچميش قاراياخانلارين دئديکلرينين اويدورما اولدوغونو گؤسترمگيمه قارشي چيخمازسينيز، آخي اونلار سيزين قارشينيزدا مني اينديکيلردن قات-قات آرتيق سوچلاميشلار. بئله‌ليکله، آي آفينانين کيشيلري، چوخ آز بير سوره‌ده، من گرک اوزون ايللر سيزلرين آراسيندا ياييلميش دئدي-قودولارين يالان اولدوغونو آنلادام. چوخ ايسترديم، من اؤزومو ائله دوغرولدا بيلم، بو تکجه منيم يوخ، سيزلرين ده ايشينه ياراسين. بونون نئجه آغير بير ايش اولدوغونو دا بيليرم، آخي من هارا گلديگيمي ده، نئجه بير قورغويلا اوز-اوزه دوردوغومو دا ياخشي دويورام. گؤرونور بو دا تانريلارين ايسته‌مي ايله باش وئرن بير سيناقدير، آنجاق من گرک ياسايا اويغون اولاراق، اؤزومو دوغرولتماق اوچون دانيشيم. اؤنجه منيم آديما دئييلن دئدي-قودولاري آنيب، باخاق گؤرک، کئچميشلرده مني نه‌لرده سوچلاييرديلار، ايندي بو مئلئت (Melet) ده اونلارين دئديکلرينه قوشولوب، مني بو اينديکي محکمه‌يه چکير. او کئچميش يالانچيلارين سؤزلرينين اؤزتي نه ايدي؟ اونلار مني بونلاردا سوچلاييرديلار: سوکرات ياسالاري پوزاراق، بوش يئره، يئرين آلتيندا، گؤي اوزونده اولانلاري آراشديرماغا باش قوشور، اؤزونون اويدورمالاريني دوغرو آدينا باشقالارينا دا سيريماق ايسته‌يير. هابئله بونون کيمي بوش-بوش سؤزلر. سيز هامينيز آريستوفانين کومئديياسينا* باخميسينيز، اورادا هانسيسا بير سوکرات سبتين ايچينده اوتوروب، اويودوب تؤکور، گؤيلرده گزمگيندن سؤز آچير، نه بيليم بئله-بئله منيم يوخوما دا گيرمه‌ين ات‌تؤکن سؤزلر دانيشير. بو ساياق بيليملر اوزره چاليشانلاري، بو ايشلرين بيليجيلريني قيناماق، اونلارا قارشي چيخماق منليک اولماسا دا(گؤره‌سن، مئلئت مني بونا گؤره ده سوچلاماق ايسته‌مز؟)، آنجاق بو دئييلنلر منه توخوناسي دا دئييل. بو سؤزومون دوغرولوغونا تانيق دورماغا ايسه سيزلرين اؤزونوزوجه چاغيريرام، آخي سيزلرين چوخو منيم دانيشيقلاريما قولاق آسميسينيز، ايندي من ده ديره‌نيرم: اؤز آرانيزدا گؤتور-قوي ائديب، منه دئيين گؤرک، هانسي بيرينيز، هارادا، هاچان مندن بو ساياق سؤزلر ائشيتميسينيز؟ دي، سوروشون بيري-بيرينيزدن، کيم مندن بئله سؤزلر ائشيديب، اوندا اؤزونوز منيم آديما يازيلان بو قارا-قورا سؤزلرين يالان اولدوغونو آنلاياجاقسينيز. کيمسه سيزلره دئييبسه، من آداملاري اؤيرنجي اولاراق يؤوره‌مه توپلايير، اونلاردان آخچا آليب سونرا نسه اؤيره‌ديرم، بونون دا آغ يالان اولدوغونو بيلير‌سينيز؛ باخماياراق من بو ايشده بير پيسليک ده گؤرمورم، دئيک، لئونتينلي گورگيي (leontinli Gorgiy)، کئوسلو پروديک (keoslu Prodik)، ائليدلي هيپپيي (elidli Hippiy) تکي، آخچا آليب آداملارا دگرلي بيليکلر اؤيرتمگين نيي پيسدير؟ بو بيليجيلر شهر-شهر گزيب گنجلري اؤزلرينين اؤيرنجيلري اولماغا اينانديرير، بو گنجلر ده -ايشه باخين ها!- اونلارا آخچاسيز اؤيودلر وئرن يوردداشلاريندان آرالانيب، بو بيلگه‌لردن اؤيرنمگه قوشورلار، اونلارا آخچا اؤده‌يير، اوسته ليک بؤيوک سايغيلار دويورلار. بوگونلرده ائشيتميشم، پاروسدان بير بيليجي کيشي ده گليب، آخچا آليب آداملارا بيليک اؤيره‌دير. او گونلري هيپپونيکين اوغلو کالليي (Hipponikin oğlu Kalliy) قارشيما چيخيب، اؤزو منه دانيشير، بو بيليجيلري تاپانا کيمي، سوفيستلر اونون باشيني توولاييب، سايسيز آخچاسيني اليندن چيخاريبلار؛ من اونا دئديم (يئري گلميشکن اونون ايکي اوغلو وار): ” کالليي! بيردن، سنين اوغوللارين دايچا، يا دا بوزوو اولاراق دوغولسايديلار، اوندا اونلاري اؤيرتمک اوچون گرک ياخشي آت‌مينن، يا دا خيشچي-اکينچي آختاريب تاپايديق؛ ايندي اونلار اينسان کيمي دوغولوبلارسا، اونلاري اؤيرتمک اوچون کيمي توتماق ايسته‌ييرسن؟ گؤره‌سن، اونلارا ياخشي اينسان، يوردداش اولماغي کيم اؤيره‌ده بيلر آخي؟ ائله بيليرم، سن اوغوللاريني اکيب-تؤکمکدن اؤنجه بونلاري دوشونوب داشينميسان؟ دئ گؤرک، بو ايش اوچون کيميسه تاپميسان، يا يوخ؟ ” تاپميشام-او، قاييديب منه دئيير. ” دئمزسن، کيمدير او؟- من اوندان سوروشورام. هارالارداندير، اؤيرتمگه نئچه بوچوق آخچا گؤتورور؟ ” آدي ائوئن (Even) دير،- او، دئيير،- پاروسلودور، اؤيرنجيلريندن آيينا بئش مين* آخچا آلير” سؤزون دوزو، او ائوئنين (تانريلار داياغي اولسون)، بيليجيليگي اوچون دئييلنلر دوزدورسه، اؤيرنچيلريندن ده لاپ آز آخچا گؤتورور. اولا بيلسين بو ايشي باجارسايديم، من ده باشيمي ديک توتوب گزرديم، آنجاق نئيله‌يه‌سن، بو ايش منليک دئييل!

 

اولا بيلسين سيزلردن بيريسي ديره‌نيب، سوروشسون: ”ياخشي، آي سوکرات، اوندا دئ گؤرک سنين ايشي‌نين آدي ندير؟ سنين آدينا دئييلن بو دئدي-قودولار هاراداندير؟ سن آخي باشقالارينين ائله‌ديکلريندن سئچيليب آيريلان بير ايش توتماسان، سنين آدينا بئله چوخلو سؤزلر دئييلمزدي. بونوجا بيزه باشا سال، بيز ده باشيميزي آغريديب سنين يامانليغينا دوشونمه‌يک.” بئله‌سينه دانيشساق، دوزگون اولاردي، آخي من ده ائله سيزلره آديمين ندن ديله- آغيزا دوشدوگونو د، بو يالانلارين هارادان پيرتلاييب چيخديغيني دا آنلاتماق اوچون بورادايام. دي، قولاق آسين. اولا بيلسين، بيريلرينيزه ائله گلر، من بورادا سؤزو گولمگه ساليرام، آند اولسون اينانديغينيزا من آنجاق سؤزون دوزونو دئمگه چاليشيرام. منيم آديمين بئله ديللره دوشمگي، منيم هانسيسا بيليجيليگيمين اوجباتيندان اولدو. نه بيليجيليکدير، بو بئله؟ يعني، بونون اينسانا باغلي اولان بير بيليجيليک اولماسي سؤزسوزدور. بو، آديما يازيلان بيليجيليک، منده دوغرودان دا وار؛ آنجاق بورادا منيم آديما يازماق ايسته‌ديکلري: اينسانليق بيلگه‌ليگي، يوخسا اينسانليقدان اوستون بيلگه‌ليک، يا بيلميرم آديني نه قويوم، بونلارين نه اولدوغو منه بللي دئييل؛ کيمسه مني بونلارا قاتماق ايسته‌ييرسه ده، بونو منه قارا ياخماق اوچون ائله‌يير، آغ يالان دانيشير. گلين بئله سس- کوي سالمايين، منيم اؤزومو اؤيدوگومو دوشونسه‌نيز بئله، قولاق آسين، آي آفيناليلار؛ من ايندي اؤز سؤزومو يوخ، سيزين اينانمالي اولدوغونوز بيريسي‌نين سؤزونو بورادا دئيه‌جگم. منيم بيلگه‌ليگيم ( دوزو بيلميرم بونا بيلگه‌ليک دئمک اولارمي؟)، تانيقليق ائله‌ين دئلف تانريسي‌نين* اؤزودور، بيله‌سينيز! هئرئفونتو تانيمايانيز يوخدور. هئرئفونت گنجليگيندن منيم ده، سيزلرينده يولداشينيز اولموش، سورگون ايللرينده سيزينله گئتميش، سيزينله ده قاييديب گلميشدي. اونون نئجه بير کيمسه اولدوغونو دا اونوتموش اولمازسينيز، اونو ائلمک ايسته‌ديگيندن داشينديرماق اولمازدي، بونو دا بيلمه‌ميش دئييلسينيز. گونلرين بير گونو او، دئلفه گئديب چيخير، اوزونه ساليب اوراکولدان گؤرون نه سوروشور. آ کيشيلر، من سيزلره دئديم آخي، هاي- کوي سالمايين، قويون دانيشيم! باخ بئله، او تانريدان، مندن ده آرتيق بيلگه اولان بيريسي‌نين اولوب- اولماديغيني سوروشور، پيفييا دا دئيير، تانرينين دئمه‌سينه گؤره، يئر اوزونده سوکراتدان آرتيق بيلگه اولان بيريسي يوخدور. باخماياراق ايندي هئرئفونت اؤلوب گئديب، آنجاق قارداشي بو دئديکلريمين دوزگونلوگونه تانيقليق ائله‌يه بيلر. ايندي دئييم، بونلاري نه اوچون سيزلره دانيشيرام؛ من آخي سيزلره آديما چيخاريلان بو يالانلارين کؤکونو گؤسترمک ايسته‌ييرم. هئرئفونت منه بونلاري دانيشاندان سونرا، من اوزون- اوزادي دوشونجه‌لره دالديم: بو سؤزلرله تانري نه دئمک ايسته‌ييرميش، اونون بو سؤزلريني نئجه آنلامالي؟ آخي من اؤزومو آزاجيق دا اولسا بئله بيلگه سايميرام؛ اوندا تانري ندن منيم هاميدان آرتيق بيلگه اولدوغومو دئيير؟ تانري يالان دانيشماز، بو هامييا گون کيمي آيديندير. چوخ اوزون بير سوره، تانرينين نه دئمک ايسته‌ديگي منه قارانليق قالدي؛ سونرادان بوتون گوجومو توپلاييب، بو قونونو چؤزمگين بئله بير يولونو دوشوندوم: من بيلگه‌ليگي ايله آد- سان قازانميش بيريسي‌نين يانينا گئديب، بو اؤنجه‌گؤرمه‌نين چين چيخماياجاغينا آرخايين اولماق ايسته‌ديم، آخي اونون مندن آرتيق بيلگه اولماغيني آنلاماغيم يئتردي، اوراکولايا دئييم، باخ بو آدام مندن آرتيق بيلگه‌دير، سن گؤرونور تانرينين سؤزونو دوزگون آنلاماميسان. آنجاق من بو بيلگه ساييلان آدامنان تانيشليقدان سونرا، دوغرودان دوغرويا سارسيلديم- اونون آديني بورادا چکمگه گرک دويماسام دا دئييم بيله‌سينيز، بو سيزلره باشچيليق ائله‌ين دؤولت قوللوقچولاريندان بيري ايدي،- من اونونلا بير آز دانيشاندان سونرا آنلاديم، بو آدام چوخلارينا بيلگه گؤرونسه ده، اوندا بيلگه‌ليگين ايزي- توزو بئله يوخموش؛ من اونون اوزونه بو دوشوندوکلريمي دئييب، اؤزونو بيلگه سايماسينا باخماياراق، اؤزلوگونده بئله اولماديغيني اونا آنلاتماغا چاليشديم. منيم بو دانيشيغيمدان سونرا، اونون دا، يؤوره‌سينده منيم دئديکلريمي ائشيدن بير چوخ يانداشلارينين دا، مني گؤرمگه گؤزلري اولمادي. من او آدامين يانيندان گئدنده آنلاييب بيلديگيم بو اولدو: من اوندان آرتيق بيلگه‌يم، اونا گؤره، نه اونون، نه ده منيم بيتکين بيليکلريميز اولماسا دا، او، بيلمه‌ديکلريني بيلديگيني دوشونور، من ايسه بيمه‌ديکلريمي بيلمه‌ديگيمي آنلاييرام. بئله چيخميرمي، منده اونا باخاندا آزاجيق دا اولسا بيلگه‌ليک وار، آخي من بيلمه‌ديگيم نه‌لريسه بيلديگيمي سانميرام. اونون يانيندان، اوندان آرتيق بيلگه سايديقلاري باشقاسي‌نين يانينا گئديب، اونون دا يامان گوند، بيلگه‌ليکدن چوخ اوزاق اولدوغونو گؤردوم؛ اونون دا بيليکسيزليگيني اوزه چيخارديغيم اوچون، او دا يانداشلاري ايله بيرگه مندن يانيقلي اولدولار.

 

بونلارا باخماياراق، من آرديجيلليقلا، توپلومدا بيلگه سايديقلاري بوتون کيمسه‌لرين يانينا گئديب، اونلارين بيلگه‌ليگيني سيناماغا چاليشديم. بونلاري ائله‌ديکجه، اؤزومه ياغي قازانديغيمي دويسام دا، سؤزون دوزو قورخوب چکينسم ده، آنجاق تانري سؤزونو اوجا توتماقدان اؤزومو ساخلايا بيلميرديم. بئله‌ليکله ده تانري سؤزونو آنلاماق اوچون، منه ائله گلدي، گرک بيلگه‌ليکلري ديله-آغيزا دوشن بوتون آداملاري يولوخوب، يوخلايام. آند اولسون کؤپگه*، آفينانين کيشيلري، سيزه آچيق اورکله دئمک ايسته‌ييرم، من بو آداملاري سيناديقجا نه گؤرسم ياخشيدير: بيگه‌ليکده آد چيخارميش کيمسه‌لرين چوخ بيليکسيز، داياز آداملار اولدوغونو، عکسينه اؤزونو بيلگه سايمايانلارين چوخونون اونلاردان قات- قات اوستون اولدوقلاريني گؤردوم. من بو آداملارين آراسيندا نئجه گزيب دولانديغيمي، هانسي امکلره قاتلاشماغيمي گرک سيزلره دانيشام، آخي من تانرينين سؤزونون دوغرو اولماسيني آراشديريرديم. دؤولت قوللوقچولارينين آردينجا من شاعيرلرين يانينا گئتديم، اونلارين آغي (فاجيعه) اوستونده ده، اؤيونجله ده شعير يازانلاريني يولوخدوم، اؤزومون اونلاردان بيليکسيز اولاجاغيمي گؤرمک اومدوسو ايله اونلاري بير- بير سيناقدان کئچيرديم. من اونلارين ياراديجيليغيندان، ان ياخشي ساييلان پارچالاري سئچيب، اونلاردان اؤيرنمک آماجي ايله، بو پارچالاردا يازديقلاري ايله نه دئمک ايسته‌ديکلريني اؤزلريندن سوروشدوم. دوزو گؤردوکلريمي اولدوغو کيمي سيزلره دانيشماغا اوتانيرام، آنجاق يئري گلديگي اوچون گرک دئيم. آنلاديغيم تکجه او اولدو، بو شاعيرلرين شعيرلريني، اوخوجولاري اؤزلريندن قات-قات ياخشي اينجله‌يه بيليرلرميش. بونونلا دا چوخ قيسا بير سوره‌ده شاعيرلر اوزره بونلاري اؤيرنه بيلديم: اونلارين ياراديجيليغي هانسيسا بيلگه‌ليکدن قايناقلانمير، دئديکلري سؤزلر آنادانگلمه بير وئرگيدن، بونونلا باغلي اولان بير جوشقونلوقدان دوغولور، اونلار دا گله‌جگي دئين باخيجيلار، فالچيلار ساياق آنلاق يييه‌سيديرلر؛ آخي بئله‌لري ده چوخلو ياخشي سوراقلار وئرير، آنجاق بونو هارادان بيلديکلريني اؤزلري ده آنلاميرلار. شاعيرلر ده باخ بونا اوخشار اولان بير دويوملا يازيب، ياراديرلار؛ آنجاق ان آجيناجاقليسي بو دا دئييل، اونلارين بو وئرگيلرينه گووه‌نيب، اؤزلريني بوتون ايشلرده باشقا اينسانلاردان اوستون سانمالاريدير. من، دؤولت قوللوقچولاري ايله اولدوغو تکي، بو شاعيرلردن ده آنلاقجا يوکسکده دايانديغيمي بيلينجه، اونلاردان آرالانديم. لاپ سوندا من اوزمانلارين (صنعتکارلارين) يانينا گله‌سي اولدوم. اونلارين ايشلرينه گلينجه، منيم بو ايشلردن باش آچماديغيم اؤزومه گون تکي آيدين ايدي، آنجاق اونلاردان چوخلو ياخشي بيلگيلر اؤيرنه بيله‌جگيمه ده اينانيرديم. من ايلک باخيشدا يانيلماديغيمي گؤردوم، اونلار دوغرودان دا منيم بيلمه‌ديگيم چوخلو نسنه‌لري بيليرديلر. آنجاق بير آز دا درينه گئتديکجه، اونلارين دا ائله شاعيرلر ساياغي، يانليشا قاپيلديقلاريني گؤردوم: اونلار آنادانگلمه آلديقلاري ياراديجيليق باجاريقلاري ايله اؤيونوب اؤزلريندن چيخير، بوتون قالان ايشلرده ده هاميدان اوستون بيليکلري اولدوغونو دوشونور، بونونلا دا بيلگه‌ليک آنلاييشيني کيچيلديب، دگرسيزلشديريرديلر؛ بوندان سونرا من بير ده تانرينين دئديگي سؤزون اوستونه قاييديب، اؤزومدن سوروشدوم: من نه ائتمه‌لييم؟-من نئجه وارامسا، ائلجه ده قالمالييام‌مي، يعني اونلارين بيلگه‌ليگينه اوخشامايان بو بيلگه‌ليگيمله، اونلارين آنلامازليغينا بنزه‌مه‌ين بو آنلامازليغيملا، باش- باشا وئرمه‌لييم، يوخسا اونلار تکي اولماغا چاليشمالييام؟ اوندا اؤزومه ده، اوراکولا دا دئديم: من نئجه وارامسا، ائلجه ده قالماغي اوستون توتورام.

 

باخ، منيم بو آراشديرمالاريم، آي آفينالي کيشيلر، بير ياندان منه قارشي چوخلو آجيقلي، يانيقلي آداملاري اورتايا چيخاردي، ائله بورادان دا بو يالانلار تؤره‌ييب آرتماغا باشلادي، باشقا ياندان دا منه بو بيلگه آديني ياپيشديرماغا باشلاديلار، آخي منيم باشقالارينين بيلگه‌ليگيني دانماغيمي گؤرنلر، اونلاردا دانديغيم بيلگيلري اؤزومون بيلديگيمي سانيرديلار. اؤزلوگونده ايسه، آ کيشيلر، گئرچکليکده تانريدان باشقا بير بيلگه اولا دا بيلمز، تانري ايسه، منيم آديما دئديکلري ايله آنجاق اونو آچيقلاماق ايسته‌ميشدي، اينسان بيلگه‌ليگي اولدوقجا کيچيک، آز قالا دگرسيز بير نسنه‌دير، سوکراتي ايسه بير اؤرنک اولاراق گؤسترمکله، آداملارا بونو آنلاتماق ايسته‌ميشدي: سيزلردن سوکرات ساياغي دوشوننلر: ”او يانا گئتمه، بري گل” ، بيلگه دئمک اولارسا دا، بو آنجاق اونون اؤز بيلگه‌ليگي‌نين دگرسيزليگيني آنلاديغي اوچوندور. منه گلينجه، ائله بو گون ده آختاريب- آراييب تانري سؤزونون دوغرولوغونو آداملارا آنلاتماغا چاليشماقدايام، منه بيلگه گؤرونن کيمينله‌سه، ايستر بيزلردن، ايسترسه يادائللي اولسون، اوزلشديم‌مي، او آنداجا تانرينين دوز دئديگيني گؤسترمک اوچون، بو آدامين بيلگه اولماديغيني، اونون اؤزونه ده، يؤوره‌سينده‌کي لره ده آنلاديرام. باخ بو ايشلرله چاليشماقلا دا من، نه شهريميز اوچون، نه ده اؤز ائو-ائشيگيم اوچون اؤنملي بير ايش گؤرمگي چاتديرا بيلميرم، تانرييا اورکدن گؤسترديگيم بو قوللوغوملا دا، گؤردوگونوز کيمي، ان يوخسول بير دولانيشيقلا ياشاماقدايام.

 

بوندان باشقا، اؤز ايستکلري ايله منيم باشيما ييغيشان گنجلر، دولانيشيق کورلوغو چکمه‌ين، اؤزو ده وارلي کيشيلرين اوغوللاري اولا- اولا، منيم آداملارين بيلگه‌ليگيني نئجه سيناديغيما باخماقدان دويمورلار، سونرا دا مني يامسيلاياراق، اؤزلري ده باشقالاريني بو ساياق سيناقدان کئچيريرلر؛ منه ائله گلير، اونلار دا منيم ائله‌ديگيم تکي، اؤزلريني بيلگه سايان کيمسه‌لره اؤزلوگونده بئله اولماديقلاريني گؤستره بيليرلر. اونلارين بيلگه اولماديقلاريني گؤسترديکلري آداملار ايسه، اؤزلريندن اينجيمکدن، مني قيناييرلار، سونرا دا بئله بير سؤز چيخارماغا باشلاييرلار، دئمه‌يه‌سن سوکرات آديندا بيريسي، گنجلري پيس يوللارا چکير. بيردن اونلاردان سوروشان اولسا: ”آخي بو سوکرات نه ايشين يييه‌سيدير، نه اؤيره‌دير؟”- اوندا بونلارين دئمگه بير سؤزلري اولماديغيندان، سودان قورو چيخماق اوچون، بوتون چاغلاردا بيلگه‌لرين دالينجا دئييلميش دئدي- قودولاري ديله گتيريرلر: او، يئرين آلتيندا، گؤي اوزونده اولان ايشلره باش قوشور، بونونلا تانريلارين ايشينه قاريشيب، اونلارا سايمازليق گؤسترير، اؤز يالانلاريني دوغرو آدينا آداملارا سيرييير. بو آداملار سؤزون دوزونو دئمکدن اونا گؤره چکينيرلر، بيردن اونلارين نيى‌سه بيلمگه- بيلمگه اؤزلريني بو ايشين بيليجيسي کيمي گؤسترمکلرينين اوستو آچيلا بيلر. من بيلن بو آداملار، چوخسايلي اولماقلا، يئرسيز اؤتکمليکله، وارلي اولمالاري ايله، بير ياندان دا اؤز آرالاريندا آنلاشيب، آرا وئرمه‌دن منيم آديما اولمازين يالانلار اويدورمالاري ايله، سيزلرين قولاغيني دولدورا بيلميشلر. باخ بو منيم اوزومه کئچن، مئلئت، آنيت، ليکون دا اونلارين ال‌آلتيلاريدير: مئلئت- اينجيک دوشموش شاعيرلرين، آنيت-اوزمانلارين، ليکون ايسه، سؤزچولرين (ريتورلارين، اوراتورلارين) آجيغيني مندن چيخماغا چاليشيرلار. اونا گؤره ده سؤزومون باشلانغيجيندا سيزلر، بئله آز بير سوره‌ده، بو بؤيوک يالانلارين اوستونو آچماغين آغيرليغيندان گيلئي‌لنميشديم. سؤزون دوزونو بيلمک ايسترسنيز، بو دئديکلريمدن باشقا سؤز آختارمايين دا، نئجه گؤرورسونوز، من سيزلره نه وارسا هاميسيني، اولدوغو تکي، گيزلتمه‌دن، گرکليسيندن توتموش اؤنمسيزينه کيمي، بيرجه- بيرجه دانيشماقدايام. بيليرم، بو دانيشيقلاريمي دا چوخلارينيز بگنمه‌يه‌جک، آنجاق ائله بو دا، يعني چکينمه‌دن سؤزون دوزونو دئمگيم، منيم يوخ، اونلارين: مني قارالاماق ايسته‌ينلرين يالان دانيشديغيني آچيب آغارتماق اوچوندور. سيز هاچانسا، ايستر ايندي، ايسترسه گله‌جکده، بو ايشلري آراشديرسانيز، بونون ائله بئله ده اولدوغونو تاپاجاقسينيز. بئله‌ليکله ده مني ايلکين اولاراق سوچلايانلارين يالانلارينين اوستونو آچماق اوچون دئديکلريمي، ائله بيليرم، يئترلي سايماق اولار؛ ايندي ايسه من، دئديگينه گؤره بيزيم شهريميزي اورکدن سئون بو مئلئتله، اونون چيگين يولداشلارينين دئديکلريني يالانا چيخارماغا چاليشاجاغام. قوي بئله ده اولسون، اونلارين منه قارشي ايره‌لي سوردوکلري بو سوچلامانين، مني ايسته‌مه‌ينلرين هاميسي‌نين سؤزو بير يئره قويماسي دئمک اولدوغو بلليدير. بونلارين دئديکلرينين اؤزتي بئله‌دير: سوکرات گنجلري دوزگون يولدان ساپديريب، پوزغونلوقلارا چکمکله ياسالاري پوزور، شهريميزين تاپينديغي تانريلاري تانيمير، اونلارين يئرينه باشقا تانريلاري قويماق ايسته‌يير. باخ، بئله بير سوچلاما سيراسي؛ ايندي گلين بو سيرادان آيري- آيري سؤزلري سئچيب گؤرک، بونلار نه دئمک ايسته‌ييرلر. مئلئت دوروب دئيير، من ياسالاري پوزاراق، گنجلري دوز يولدان ساپديريرام، آنجاق من ايسه دئييرم، مئلئتين اؤزو ياسالاري لاغا قويماقلا اونلاري پوزور، اونون اوچون اؤنملي اولمايان ايشلردن اورگييانان آداملار تکي دانيشيب، آداملاري بوش يئره محکمه قورماغا چاغيرير؛ گلين، بونون بئله اولدوغونو سيزلره گؤستريم.

- مئلئت، بير منه دئ گؤروم، سن شهريميزين گنجلرينين ياخشيليغيني اورکدن ايسته‌ييرسن، ائله‌مي؟

- سؤزسوز، من بونو ايسته‌ييرم.

- اوندا منه دئ گؤروم، اونلارين ياخشيليغي اوچون چاليشان کيمدير؟ سن اونلارين ياخشيليغينا چاليشان بيريسي اولاراق، بونو بيلمه‌ميش اولمازسان. اونلارين پيسليگيني ايسته‌ينى تانيييرسان: اونا گؤره ده مني بوندا سوچلاييب بو محکمه‌يه چکيب گتيرميسن؛ ايندي ده اونلارين ياخشيليغيني ايسته‌ين کيمدير، اونو دئ. باخ گؤرورسن، مئلئت، سن سوسوب، نه دئيه‌جگيني کسديره بيلميرسن. سنين دوغرودانمي اوتانان اوزون يوخدور؟ سنين سوسقونلوغون، بو ايشلرين سنين اوچون آزاجيق دا اولسا اؤنمي اولماديغيندان سوراق وئرميرمي؟ آنجاق، سوسما، دانيش: کيمدير گنجلرين ياخشيليغيني ايسته‌ين؟

- ياسالار.

 - آي گؤزومون ايشيغي، من سندن بونو سوروشمورام، گنجلرين ياخشيليغيني ايسته‌ين بو ياسالاري کيملرين بيلديگيني، يئرينه يئتيرديگيني سوروشورام.

- باخ اونلار، سوکرات،- بوراداکي حاکيملر.

 - نه دانيشديغيندير، مئلئت! دوغرودانمي بو آداملار گنجلره دوز يول گؤستريب، اونلاري ياخشي اولماغا يؤنلتمگي باجاريرلار؟

- چوخ گؤزل ده باجاريرلار.

- اونلارين هاميسي؟ يوخسا بيريلري باجارير، او بيريلري يوخ؟

 -هاميسي باجارير.

- آند اولسون هئرايا، چوخ ياخشي دانيشيرسان، گؤر هله باشقالارينين ايشينه يارايان نه چوخ آداملار وار ايميش! ياخشي، بو قولاق آسان آداملار نئجه، اونلار دا گنجلري ياخشي اولماغا اؤيره‌ديرلر، يا يوخ؟

-اونلار دا.

 - گنشيک توپلانتيسيندان اولانلار نئجه؟

- اونلار دا.

- مئلئت، سن بيلرسن، خالق ييغينجاغيندا توپلاشانلار، گنجلري کورلاييب ائله‌ميرلر؟ يوخسا اونلار دا هاميسي، گنجلريميزي ياخشي اولماغا اؤيره‌دير؟

- اونلار دا هاميسي، ياخشي اولماغي اؤيره‌ديرلر.

- بئله چيخير، بوتون آفيناليلار گنجلريميزين ياخشيليق سئور، گؤزل اينسانلار کيمي يئتيشمه‌سينه چاليشير، تکجه من اونلاري کورلاييرام. سن بونومو دئمک ايسته‌ييرسن؟

- ائله‌دير، بونو دئييرم.

- آنجاق منيم آديما، دئيه‌سن، اولمازين قارالار ياخيرسان آ! اوندا منه دئ گؤرک: آتلارلا بئله بير ايش اولورمو، هامي اونلاري ياخشي اؤيرتمگه چاليشير، آنجاق بيريسي اونلاري کورلاماق ايسته‌يير؟ يوخسا ترسينه‌دير، هانسيسا بيريسي، يا دا بير- ايکيسي اونلاري ياخشيلاشديرماغي باجارير، دئيک مينيجي‌ليگي ياخشي بيلنلر، آنجاق يئريندن دوران، بونو باجارمايان چوخلاري، بو ايشه باش قوشاندا آتلاري کورلاييرلار؟ مئلئت، ائله باشقا اله اؤيره‌ديلن حئيوانلارلا دا بئله اولمورمو؟ بيلميرم ايندي سن آنيتله بونو دا داناجاقسينيز يا يوخ، بو دوغرودان دوغرويا گنجليگين چوخ بؤيوک اوغورو اولاردي دا، هامي اونلاري ياخشيليغا اؤيرتسين، يالنيز بير آدام اونلاري کورلاماق ايسته‌سين. مئلئت، منجه سن گنجلرين ايشلرينه قايغي گؤسترمه‌ديگيني، بو ايشلرين سنين اوچون اؤنمى اولماديغيني يئترينجه گؤستردين: مني محکمه‌يه چکيب سوچلاديغين بو ايشلردن سنين نه باشين چيخير، نه ده سنين اوچون اونلارين بير ايستي- سويوغو دا يوخدور. باخ، مئلئت، زئوسين آدي اوچون، بير بيزه دئ گؤرک: ياخشي يوردداشلارين آراسيندا ياشاماق گؤزلدير، يوخسا پيس؟ نييه سوسورسان، ديللنسنه! من سندن چوخ دا ائله باشسينديران سؤز سوروشمورام آخي. دئ گؤرک، پيسلر- اؤزلري ايله اوتوروب دورانلارا يامانليق ائله‌ييرمي، ياخشيلار- اؤز يؤوره‌سينده‌کيلره ياخشيليق ائله‌ييرمي؟

- سؤزسوز، ائله‌ييرلر.

-ياخشي، دئ گؤرک ائله بيريسي اولارمي، اؤز ياخينلاريندان يارار يوخ، کورلوق گؤرمک ايسته‌سين؟ نييه سوسورسان، ياخشي آدام، آخي ياسايا گؤره سن منيم سورغولاريمي يانيتلاماقدان بويون قاچيرا بيلمزسن! بئله بير آدام وارمي، اؤزونون کورلوغونو(زيانيني) ايسته‌سين؟

- من بيلن بئله‌سي اولا بيلمز.

- ياخشي. اوندا دئ گؤرک، سن مني محکمه‌يه وئرنده، منيم گنجلري بيله‌رکدن کورلاديغيمي دوشونورسن، يوخسا بيلمه‌يه‌رکدن؟

- دوشونورم، سن اونلاري بيله‌رکدن کورلاييرسان.

- بو نئجه اولور، مئلئت؟ سن بئله گنج اولا- اولا، مندن آرتيق بيلگه ده اولورسان، پيسلرين اؤز ياخينلارينا يامانليق، ياخشيلارين اؤز ايچکينلرينه ياخشيليق ائله‌ديکلريني ده بيليرسن، آنجاق من بو قوجا ياشيمدا اوراجان آنلاماز اولورام دا، اؤز ياخينلاريما يامانليق ائله‌ييب، اونلارين دا منه بونو ائله‌يه‌جکلريني قانميرام، سنين دئمگينه گؤره، من کؤنوللو اولاراق اؤزومه قارشي بئله بير بؤيوک پيسليگه قول قويورام! باخ بو سؤزونه من اينانميرام، مئلئت، ائله بيليرم، باشقالاري دا اينانمازلار. من يا کورلاميرام، يوخ کورلاييرامسا دا، دئمه‌لي بونو بيلمه‌يه‌رکدن ائله‌ييرم؛ بونلارين ايکيسي ده سنين يالانيني اوزه چيخارماقدادير. من اونلاري بيلمه‌يه‌رکدن کورلاييرامسا، اوندا ياسالارا گؤره، منه اؤيود وئريلمه‌لي، بو يولدان چکينديرمه‌ليديرلر، محکمه‌يه وئرمک يوخ؛ بونونلا دا من بيلمه‌يه‌رکدن ائله‌ديکلريمدن ال چکمه‌لي اولورام. سن مندن اوزاق گزيب بونلاري منه اؤيرتميرسن، سونرا دا مني دارتيب بو محکمه‌يه گتيريرسن، منيم اؤيرنمک گرگيمي اؤدمکدنسه، اؤلمگيمي ايسته‌ييرسن.

آي آفينانين کيشيلري، يعني دوغرودانمي سيزلره آيدين دئييلمي، من دئديگيم کيمي، مئلئت اوچون بو دانيشديغي سؤزلرين هاچانسا دا اؤنمى اولماييب؛ ياخشي، اوندا، آي مئلئت، دئ گؤرک من بو گنجلري نه ساياق کورلاييرام آخي؟ سنين محکمه‌يه يازديغين سوچلاماندان بئله چيخميرمي، من اونلارا شهريميزين تاپينديغي تانريلارا سايغيسيزليق گؤسترمگي، باشقا تانريلارا تاپينماغي آشيلاييرام؟ منيم اؤز اؤيرتمه‌لريمله آداملاري کورلاديغيمي اورتايا آتاندا، سن بونومو دئمک ايسته‌ييرسن؟

- دوزدور، بونو دئمک ايسته‌ييرم.

- اوندا ائله او تانريلارين آدي اوچون، مئلئت، دئمک ايسته‌ديکلريني، منيم اوچون ده، بورا توپلاشانلار اوچون ده بير آز آيدين، گئنيش دانيشسانا. ايش بوراسيندادير، من سنين نه دئمک ايسته‌ديگيني آنلايا بيلميرم: دئيه‌سن من بير سيرا تانريلاري تانيييرميشام، دئمک تانريتانيماز دئييلميشم، آنجاق منيم سوچوم بو ايميش، سن دئمه من شهريميزين تانيديغى تانريلاري يوخ، آيريلاريني تانيييرميشام؛ يوخسا سن دئمک ايسته‌ييرسن، من تانريلاري بوتونلوکله تانيميرام، باشقالارينا دا بونو اؤيره‌ديرم؟

- ائله‌دير، سن تانريلاري بوسبوتون تانيميرسان!

- گولمه‌لي آدامسان سن، مئلئت! نييه بئله ساچمالاييرسان؟ دئمک من باشقالاري تکي، نه گونشي، نه ده آيي تانريلار اولاراق تانيميرام؟

- يوخسا بئله دئييل؟- سايغيلي حاکيملر، باخ بو سوکرات دئيير، گونش-داش پارچاسي، آي ايسه تورپاق توپاسيدير.

- سن بوردا مني يوخ، آناکساقورو سوچلاييرسان، مئلئت، بو حاکيملري ده قانماز يئرينه قويماق ايسته‌ييرسن! يوخسا دوشونورسن، بو حاکيملر، سنين بو دئديکلرينين کلازومئنلي آناکساقورون کيتابيندا يازيلديغيني دا بيلميرلر؟ گنجلر ايسه، بونلاري سن دئمه مندن اؤيره‌نيرميشلر، اونلار سونرا گئديب بونلاري آناکساقورون يازديغيني اؤيرنسه‌لر، بو سؤزلري اؤز آديما چيخديغيمي اوچون مني چوخدان هويدو-هويدويا گؤتورمزديلرمي؟ زئوسين آدي اوچون دئ، سنجه، يعني دوغرودانمي من تانريلاري لاپ آزاجيق دا اولسا بئله تانيميرام؟

- آزاجيق دا اولسا بئله تانيميرسان!

- بو لاپ آغ اولدو، مئلئت، منه ائله گلير سن اؤزون ده اؤز دئديکلرينه اينانميرسان. آي آفيناليلار، منه ائله گلير، بو آدام بير ياندان چوخ سيرتيق، چوخ دا ياراماز اولدوغوندان، او بيري ياندان گنجليک آنلامازليغيندان، مني بو محکمه‌يه چکيب، قارا ياخماغا چاليشير. گؤرونور، بو اوتوروب بئله بير تاپماجا دوشونوب، ايندي اونو اورتايا آتيب يوخلاماق ايسته‌يير: گؤره‌سن بيزيم بيلگه‌ميز سوکرات، منيم شوخلوق ائله‌ديگيمي، اؤز سؤزومو اؤزومون ده دانماغيمي آنلايا بيله‌جک، يوخسا من اونو دا، بورا ييغيشانلاري دا يانيلدا بيله‌جگم؟ آخي گون تکي آيديندير، بونون منه قارشي دئديگي سوچلامادا، سؤزونون باشي ايله آياغي دوز گلمير: سوکرات ياسالاري پوزوب، تانريلاري تانيمير، آنجاق اونلاري تانييير. بو، بيزي گولدورمک اوچون دئييلمه‌ييب‌مي؟ باخين دا، اونون باياقدان دئديکلريندن بو چيخميرمي؟ دي ديللن دگرلي مئلئت، سيزلر ده سس- کويو ييغيشديرين، آخي بوندان قاباق سيزلره دئميشديم، منيم اؤيرشديگيم کيمي دانيشماغيما دؤزمه‌لي اولاجاقسينيز. مئلئت، بير منه دئ گؤروم، بو يئر اوزونده ائله بيريسي تاپيلارمي، اينسانلارين گؤردوکلري ايشلري تانيسين، آنجاق اونلارين وارليغيني دانسين؟ آي کيشيلر، بئله هاي- کوي سالماقدانسا، بو آدامجيغازا دئيين منيم سورغومو يانيتلاسين دا! يئر اوزونده ائله‌سي تاپيلارمي، آتلارين وارليغيني دانسين، آنجاق آتلا گؤرولن ايشلرين اولدوغونو دانماسين؟ يا دا فلئيتا چالانين اولا بيله‌جگيني دانسين، آنجاق فلئيتا چالغيسي‌نين اولا بيله‌جگيني دانماسين؟ گؤزومون ايشيغي، بئله‌سي اولمور آخي! گؤرورم، دانيشماغا ديلين يوخدور، آنجاق من سنه ده، بو توپلاشانلارا دا اؤز سؤزومو دئمه‌دن کئچن دئييلم. آنجاق سن گرک ان آزيندان بو سورغومو يانيتلاياسان: يئر اوزونده ائله بير آدام وارمي، تانريلاري تانييير، آنجاق تانريجالاري* تانيمير؟

 - يوخ، بئله‌سي اولا بيلمز

 - بئله دئ! نه ياخشي، بونلار سني دانيشديرا بيلديلر! دئمک، سن بوينونا آليرسان، من تانرينين وارليغيني تانيييرام، بونو باشقالارينا دا اؤيره‌ديرم،- بوردا من تانيديغيم تانريلارين، سن دئين ساياق ”يئني” اولماسيني اينديليکده بير قيراغا قوياق، سن بو محکمه‌ده سؤزون دوزونو دئيه‌جگينه آند ايچميسن، اينديجه ده دئدين، من تانريلارين وارليغيني دانميرام؛ تانريلارين وارليغيني دانميرامسا، اوندا تانريجالارين دا وارليغيني دانا بيلمرم، ائله دئييلمي؟ بو، سؤزسوز بئله‌دير. سن سوسوب ديللنميرسن، اونا گؤره بئله دئييرم. ياخشي اوندا دئ گؤرک، بيز بو تانريجالارين دا يا تانري، يا دا تانريلارين تؤرمه‌لري اولدوغونو سانميريق‌مي؟ ديللن: يا هه، يا دا يوخ؟

- ائله‌دير، سن دئين کيميدير.

- من تانريجالاري دانميرامسا، بونو سن ده دئييرسن، تانريجالار دا اؤزلوگونده ائله تانري ساياق وارليقلارديرسا، اوندا بئله چيخير، سن بورا توپلاشان آداملاري اله ساليرسان، اونلارلا تاپ- تاپماجا اويناييرسان، دئييرسن، من تانريلاري دانيرام، آنجاق اونلاري تانيييرام، آخي من تانريجالاري تانيييريمسا، بو بئله‌دير. باشقا ياندان، تانريجالار، دئيک بو نيمفالار تکي، تانريلارين اوشاقلاريديرسا، اوندا او هانسي آدامدير، تانرينين اوشاقلارينين وارليغيني تانييير، آنجاق تانريلاري تانيمير؟ بو بيليرسنمي نئجه بير قانمازليق اولاردي؟- کيمسه قاتيرين ائششکله آتدان تؤره‌ديگيني دانمير، آنجاق ائششکله، آتين اولا بيله‌جگينه اينانمير! يوخ، مئلئت، يا سن بورادا بيزلري بارماغينا دولاييرسان، يا دا بيلميرسن مني نده سوچلاياسان، اورگين سويوسون. سن آخي، لاپ آزاجيق آنلاغي اولان کيميسه نئجه اينانديرا بيلرسن، بيريسي تانريلاري، تانريجالاري دانير، آنجاق ائله اونلارا دا اينانير. بئله‌ليکله ده آي آفينانين کيشيلري، مئلئتين دئديکلرينين آغ يالان اولدوغو دا، منيم سوچسوز اولماغيم دا، بورادا دئديکلريمدن آچيق- آيدين گؤرونمکده‌دير. من دانيشيغيمين باشلانغيجيندا آداملارين بيريلرينين مندن نييه يانيقلي اولدوغونو دا سيزلره آنلاتديم، بو سؤزلريمين دوغرو اولدوغونا گوونه بيلرسينيز. منيم ائويمي ييخسا، ائله بو دئديگيم، مندن يانيقلي اولان آداملارين يايديقلاري يالانلار ييخاجاق، بو مئلئت، آنيت کيميلر يوخ؛ بئله يالانلار نئچه- نئچه ياخشي آداملارين ائويني ييخيب، گؤرونور بوندان سونرا دا چوخ ييخاجاقدير. ائله دوشونمگين، بو ايشه دوشنلردن سونونجوسو من اولاجاغام!

اولا بيلر، سيزلردن بيري قاييديب دئسين: سوکرات، بئله ايشلره باش قوشدوغونا گؤره اوتانميرسان‌مي، باخ ائله بونا گؤره ده، ايندي سني اؤلدورمک ايسته‌ييرلر؟ من ده قاييديب بو آداما دئيرديم: آي منيم ايستکلي آرخاداشيم، نه‌يى‌سه دوزگون ائله‌مگي باجارماييب، يانليشا قاپيلماسيندان؛ اؤزونون اينسانا ياراشان ساياغي عؤمور يولوندان آزيب، يامان آداملارين سيراسينا قوشولماسيندان؛ ها بئله بونون کيمي يانليشلاردان، يارامازليقلاردان، بوسبوتون قاچماغا چاليشان، سئچديگي بو عؤمور يولوندا اؤلومو ده گؤزونون آلتينا آليب، اوندان قورخوسو اولمايان، بئله‌ليکله ده لاپ آزاجيق اولسا بئله، يارارلي ايشلر گؤرمگي باجاران آدامي سن دوزگون دگرلنديره بيلميرسن. سنين دئمگيندن بئله چيخير، ترويادا قورخوب چکينمه‌دن اؤزلريني ديريگؤزلو اؤلومه آتان ياريمتانريلار دا ياخشي ايش گؤرمه‌ييبلر، يوخسا اونوتموسان، فئتيدانين اوغلو*، آد- سانيني قوروماق اوچون اؤلومدن قورخوب چکينمه‌ينده، اونون تانريجا اولان آناسي دئميشدي: ”ايستکلي اوغلوم، سن آرخاداشين پاتروکلون اؤجونو آلماق اوچون هئکتورو اؤلدورسن، اؤزون ده اؤلمه‌لي اولاجاقسان؛ تانريلار، پريامين اوغلونون اؤلوموندن بير آز سونراني سنين اؤلوم چاغين اولاراق سئچميشلر”- بونلاري بيله- بيله او يئنه ده اؤلومدن چکينمه‌دي، آرخاداشي‌نين اؤلومونه گؤره ياغيدان اؤج آلماغي باجارمايان بيريسي کيمي تانينماغي اؤزونه سيغيشديرمادي، بو دا اونون سؤزودور: ”ياغيمي اؤلدورن آندا اؤزوم ده اؤلسم سئوينرم، يوخسا بو آيپارا بيچيملي گميلرين يانيندا قاليب، آداملارين گؤزونده گولونج گؤرونمک، تورپاغا آغير يوک اولماقدانسا، اؤلوم ياخشيدير”. بو آندا اونون نه اوچون، نه اؤلومدن، نه ده باش وئره بيله‌جک قورخولاسيلاردان چکينمه‌ديگيني دوشونوب- داشيندينيزمي؟ سيزلرين سئچديگينيز قوشون بؤيوکلرينين بويوروغو ايله من پوتيدئيده، آمفيپولدا، دئلييده (Potideydə, Amfipolda, Deliydə)، يورد اوغروندا ساواشلاردا اؤلومون گؤزونه ديک باخيب، دؤيوشلردن قاچمامايشامسا، ايندي تانرينين بويوروغو ايله آپارديغيم فلسفه چاليشمالاريندان دا، نه اؤلوم قورخوسو، نه ده آيري بير ندنله چکيلن دئييلم، من بوندان قورخوب قاچسايديم دا اوندا مني محکمه‌يه چکيب، تانريلاري تانيماماقدا سوچلايا بيلردينيز، آخي بئله‌ده من اؤلوم قورخوسوندان، اوراکولون دئديکلرينه قولاق آسماقدان بويون قاچيرميش اولارديم، اؤزومو يالاندان سيزلره بيلگه اولاراق گؤسترمک ايسترديم، آخي اؤلومون نه اولدوغونو بيلمه‌دن اوندان قورخماق دا ائله يالانچي بيلگه‌ليکدير، بئله‌ده اؤزونو، بيلمه‌ديگيني بيلن تکي آپاريرسان. بير کيمسه اؤلومون نه اولدوغونو بيلمير، اونون اينسان اوچون ياخشيليق‌مي، يامانليق‌مي گتيره‌جگيني ده بيلن يوخدور، آنجاق هامي اوندان قورخور، سانکي اونون اينسانا يامانليق گتيره‌جگيني آرتيق بيليرلر. بيلمه‌ديگين نه‌يى‌سه بيلديگيني دوشونمکدن ده بؤيوک قانمازليق اولا بيلرمي؟ منه گلينجه، چوخلاريندان آنجاق بونونلا سئچيليرم: منيم بيلگه‌ليگيم اوندان بيلينير، آيدي* (Aidi) گئديب گؤرمه‌ينجن، اونون نئجه بير يئر اولدوغونو بيلمه‌ديگيمي دوشونورم. ياساني پوزوب، مندن اوستون اولاني ائشيتمه‌مک، بو ايستر تانري، ايسترسه اينسان اولسون،- باخ بونون يارامازليق، اوتانمازليق اولدوغونو من بيليرم. اونا گؤره ده، بري باشدان يامانليقدان چوخ ياخشيليق گتيره بيله‌جگيني دوشوندوگوم نه‌لردنسه قورخوب چکينمگي آنلاغيما بئله سيغيشديرميرام. آنيت دئيير، من يا گرک بورا گلمه‌يه‌يديم، گلميشمسه گرک منه اؤلوم کسيلسين، يوخسا مني ساغ بوراخسانيز، سيزلرين بوتون اوغوللارينيزين هاميسيني دوز يولدان آزديراجاغام، ايندي بيردن بو يارامازين دئديکلرينه اينانماييب مني بوراخسانيز، اوسته ليک دئسه‌نيز: سوکرات، بيز بو دؤنه آنيتين دئديکلرينه باخماييب، سني بوراخيريق، آنجاق سن گرک بو آراشديرمالاريندان، فلسفه اؤيرتمگيندن ال چکه‌سن، بو ايشلره گؤره بير ده ايليشسن سنه اؤلوم کسه‌جگيک، اوندا من ده سيزلره بونلاري دئيرديم: ”من سيزلره تانريدان آنجاق ان ياخشي اولانلاري ديله‌سم ده، سايغي بسله‌سم ده، سيزلرين يوخ، تانريلارين سؤزونو توتاجاغام، اونا گؤره ده، ياشاديقجا فيلوسوفلوغومدان دا ال چکمه‌يه‌جگم، قارشيما چيخانلاري ديله توتوب، اينانديريب، يئنه ده دئديکجه دئيه‌جگم: آي گوجو ايله، بيلگه‌ليگي ايله آد چيخارميش، آفينانين سايغيلي کيشيسي، سن ندن بئله اوتانيب- قيزارمادان، آخچا قازانماق اوچون گئجه- گوندوز اللشيب ووروشورسان، آنجاق آد- سان قازانماغي‌نين، آنلاقلي اولماغي‌نين، دوزگونلوگونون، اؤپ- اؤزونون قايغيسينا قالميرسان، اونلاري آرتيرماغا چاليشميرسان؟” بيردن سيزلردن بيري دوروب دئسه، او بئله‌لريندن دئييل، اوندا من اونون ياخاسيندان ياپيشيب، اوچاغاجان سورغويا توتاجاغام، سيناغا چکه‌جگم، داناجاغام، اؤيره‌نيب بيليم، او دوغرودانمي دئديگي تکيدير، يا يوخ؛ گؤرسم او اؤزونده اولمايان اوستونلوکلري يالاندان اؤز آدينا چيخماق ايسته‌يير، اونو يامانلاييب دئيه‌جگم، نه‌يه گؤره او، ياخشيني ياماندان آييرد ائله‌مگي اؤيرنمه‌ييب، يامانليغي ياخشيليقدان آرتيق دگرلنديرير. قارشيما چيخان کيم اولور اولسون: قوجا، گنج، يادائللي، من بونو اونلارا دئمکدن چکينمه‌يه‌جگم، آنجاق ان باشليجاسي سيزلردن ياپيشيب ال چکمه‌يه‌جگم، آخي سيزلر منيم قانداشلاريمسينيز. اينانين، من بونونلا آنجاق تانريلارين بويوروقلاريني يئرينه يئتيرمکده‌يم، اونو دا بيله‌سينيز، بيزيم شهرده منيم تانريلارا گؤسترديگيم بو قوللوقدان دا گرکلي، اؤنملي بير ايش گؤرن يوخدور، اولا دا بيلمز. آخي من بوتون گونو سيزلرين قوجانيزي، گنجينيزي ياخالاييب هئي دئييرم، گوجونوزو اؤنجه اؤز بدنينيزي، آخچانيزي ياخشيلاشديرماغا يؤنلتمه‌يين، بيرينجي اؤپ- اؤزونوزون ياخشيليغينا چاليشين: آخچا قازانماقدان ارنليک تؤره‌مير، آنجاق ايستر تک- تک آداملار اولسون، ايسترسه توپلومدا، ارنليک قازانانلارين آخچاسي دا، باشقا گرکلي نسنه‌لري ده اولور. من گنجلري يولدان آزديرميشامسا، اونلارا آنجاق بو سؤزلري دئميشم، بو ايسه يارامازليق تؤره‌دن سؤزلر دئييل آخي. کيمسه منيم بونلاردان باشقا بير سؤز دانيشديغيمي دئييرسه، دئمک اونون باشي ياخشي ايشله‌مير. اونا گؤره ده، آفيناليلار، بودور سيزه دئييرم: بيلميرم، سيزلر بو آنيته قولاق آساجاقسينيز، يا يوخ، يوخسا مني ساغ بوراخاجاقسينيز- من ايندييه‌جن نه ائله‌ييرديمسه، اونو دا ائله‌يه‌جگم، بونا گؤره مني دؤنه- دؤنه اؤلدورسنيز بئله.

بو نه هاي- کويدور سالميسينيز، آي آفيناليلار، من آخي سيزلره دئديم، قويون سؤزومو سوناجان دئييم؛ ائله بيليرم قولاق آسماغينيزين سيزه ياراري دا اولماميش دئييل. من ايندي باشقا سؤزلر ده دئيه‌جگم، سيزلر يئنه ده بونا گؤره قيشقيرماق ايسته‌يه‌جکسينيز، آنجاق گلين بئله ائله‌مگين. آرخايين اولا بيلرسينيز، سيزلر مني بئله اولدوغوما گؤره اؤلدورسه‌نيز، اؤزونوزه مندن چوخ يامانليق ائده‌جکسينيز. بو مئلئتين، آنيتين منه يامانليق ائله‌مگه گوجلري چاتماز، منيم اورکدن اينانديغيم بئله بير گئرچکليک وار: پيسلر ياخشيلارا يامانليق ائله‌يه بيلمزلر. اولا بيلسين او، ياخشيني اؤلدوره، يوردوندان قووا، اينجيده بيلر. او دا، باشقالاري دا، اولا بيلسين بونونلا بؤيوک يامانليق ائله‌ديکلريني دوشونورلر، آنجاق من بئله سايميرام؛ باخ اونلارين ايندي ائله‌مک ايسته‌ديکلري، سيزلرين الي ايله محکمه قورمالاري، اينساني سوچو اولمادان اؤلومه سوروکلمه‌لري، بونا يامانليق دئمک اولار. اونا گؤره ده، آي آفيناليلار، ائله دوشونمه‌يين من بورادا آنجاق اؤزومو دوغرولتماق اوچون دانيشيرام، منيم چاليشديغيم سيزلر اوچوندور، دئديگيم اودور، منه اؤلوم کسيب، تانريلارين سيزلره وئرديگي ارمغاني الدن بوراخماياسانيز. دوغرودان دا سيزلر مني اؤلدورسه‌نيز، منيم تکي بيريسيني تاپماغينيز قولاي اولماياجاق، گولمه‌لي چيخسا دا دئييم، منيم سيزين شهرده‌کي ايشيمي موزالانين(آتميلچگي‌نين) ايشينه ده اوخشاتماق اولار: بو يئکه، ياخشي سويلو، ايش- گوج باجاران، آنجاق يئييب- ياتيب ارينجکله‌ميش وارليغين اونو سانجيب، اينجيديب يئريندن ترپه‌دن بير نسنه‌يه گرگي واردير. اؤزلوگونده، منه ائله گلير، تانريلار مني شهريميزه بئله بير ايش اوچون گؤندريبلر، من گرک بوتون گونو گزيب دولانام، هارا گرکسه قونوب، سيزلري اويادام، ديله توتام، قينايام، سانجام. بو ايشي منيم کيمي گؤره بيله‌جک باشقاسيني تاپماق قولاي دئييل، آ کيشيلر، دئديکلريمه اينانيرسينيزسا مني، بو ايشيمي گؤره بيلمک اوچون ساغ بوراخا بيلرسينيز. چوخ اولا بيلر، يوخودان ديکسينيب کال دورانلار ساياغي، يارى‌يوخولو اولدوغونوزدان، آنلامازليقدان، مني ووروب اؤلدوره ده بيلرسينيز، يعني بو آنيتين دئديگيني ائله‌يرسينيز، اوندا سونرادان تانريلار سيزين گونونوزه آجيييب بير باشقاسيني گؤندرنه کيمي، بوتون قالان عؤمرونوزو ده يوخودا کئچيره‌جکسينيز. مني ايسه ائله بيل تانريلار سيزلره بير ارمغان اولاراق وئريبلر، بونو ندن بئله دئديگيمه گلين اؤزونوز ده باخين: سيزلر اؤز آرانيزدان ائله بيريسيني تاپا بيلرسينيزمي، منيم تکي، بوتون دولانيشيغيني بير قيراغا آتيب، ايللر اوزونو ائو- ائشيگي‌نين ديريليگي‌نين داغيلماسينا دؤزور، آنجاق سيزلرين ايشلرينيزه قايغي گؤسترمکدن بير آن اولسا بئله ياخاسيني قيراغا چکمير، سيزلره بير-بير- آتا، يا بؤيوک قارداش قايغيسي ايله ياناشيب، ياخشيلارين سيراسينا قوشولماغا چاغيرير، بونا اينانديرماغا چاليشير. بو گؤردوگوم ايشلردن منيم هانسيسا قازانجيم اولسايدي، وئرديگيم اؤيودلره گؤره آخچا آلسايديم، اوندا مني نده‌سه سورونلو سايا بيلردينيز، آنجاق اؤزونوز ده گؤروروسونوز، قيزيل- قيرميزي اوزومه کئچيب، مني اولمازين ايشلرده سوچلايان بو عارسيزلار بئله، منيم اؤيرتديکلريمه گؤره کيمدنسه آخچا گؤتوردوگومو، يا دا ايسته‌ديگيمي، بورادا ديله گتيره بيلمه‌ديلر؛ منيم ايسه بو دئديکلريمه سيزلري اينانديراجاق بيرجه تانيغيم وار- بو منيم گؤردوگونوز، گؤز اؤنونده اولان يوخسوللوغومدور! اولا بيلسين ده، سيزلره چؤچون (تعجوبلى) گؤرونه بيلر، من ندن بو اؤيودلريمي تک- تک آداملارا، يا دا باشيما توپلاشانلارا دئييرم، آنجاق خالق ييغينجاقلارينا قاتيليب، بوتون شهر آدامينا بيردن بونلاري چاتديرميرام. بونو ندن بئله ائله‌ديگيمي من سيزلره دؤنه- دؤنه آنلاتميشام، دوزونو بيلمک ايسته‌سه‌نيز، مني بوتون بو ايشلره يؤنلدن تانريلاردان گلن بير سسدير؛ آخي بو مئلئت ده ائله منيم بو دورومومو اؤز سوچلاماسيندا اله سالماق ايسته‌ميشدير. بو منده اوشاقليق چاغلاريمدان باشلاميشدي: بيردن دوردوغوم يئرده، هانسيسا سس ائشيديرم، بو سس مني گؤرمک ايسته‌ديگيم هانسيسا ايشدن چکينديرير، آنجاق دئييم، بو سسين مني هانسيسا بير ايشه يؤنلتمه‌سي ده اولمور. باخ ائله بو سس ده، مني دؤولت ايشلرينه قوشولماغا قويمور. سيزلري اينانديريرام، آفيناليلار، من دؤولت ايشلرينه باش قوشسايديم، چوخدان باشيمي يئميشديلر، اوندا نه اؤزوم، نه ده سيزلره بير ياراريم دا دگمزدي. گلين مندن اينجيمه‌يين، من سيزلره سؤزون دوزونو دئيه‌جگم: دؤولتين ايشلرينده باش وئرن اگريليکلري، ياسا پوزونتولوقلاريني آچيق-آيدين دئييب، سيزلره، يا دا باشقا هانسيسا چوخلوغا قارشي چيخماق ايسته‌ين بيريسي، توپلومدا اوزون سوره ساغ قالا بيلمز. يوخ، کيمسه دوزگونلوک اوغروندا چارپيشيرسا، بونونلا بئله، قيسا بير سوره‌ده ساغ قالا بيليرسه، او دا گرک اؤز ايشيني تکباشينا گؤرمگه چاليشسين، دؤولت ايشلرينه قاتيلماسين. دئديکلريمين دوغرولوغونو گؤسترمک اوچون سيزلره دوشوندوکلريمي يوخ، چوخونوزون آرتيق ائشيتديگي بير اولايي- يعني اؤز باشيما گلنلري دانيشماق ايسته‌ييرم. گلين قولاق آسين، اوندا گؤره‌جکسينيز، باشيما نه‌لر گلميش، بيله‌سينيز، من اؤلوم قورخوسو آلتيندا بئله، دؤولتين گؤرمک ايسته‌ديگي اگري ايشلره قول قويماميشام. منيم ايندي دانيشماق ايسته‌ديگيم، سيزلره اوزوجو، داريخديريجي دا گؤرونه بيلر، آنجاق بونلار دوغرودان دا ائله دانيشديغيم کيمي اولوبدور. آفيناليلار، من بيزيم شهرده هاچانسا بير دؤولت قوللوغوندا ايشله‌مه‌ميشم، آنجاق ياسالارا اويغون اولاراق، بير آرا گنشيک توپلانتيسيندا ايشله‌مه‌لي اولموشام. گنشيک توپلانتاسي‌نين ييغينجاقلارينا باشچيليق ائله‌مک سيراسي بيزيم آنتيوخيد اوروغونا(طايفاسينا) چاتاندا، سيزلر اوندا بير نئچه ايستراتئقي، اونلارين ياخينلاري ايله بيرليکده محکمه‌يه وئرمک، اونلارا اؤلوم کسمک ايسته‌ييردينيز، اونلاري دنيز دؤيوشونده يئنيلمکدن ساوايي، بير ده ياراليلاري، دنيزه تؤکولموش دؤيوشچولري آتيب قاچماقدا سوچلاييردينيز،- بو ايسه بوسبوتون ياساني پوزماق دئمک ايدي، سونرادان سيزلر ده بونون بئله اولدوغونو بوينونوزا آلدينيز. اوراداکي گؤروليلردن تکجه من بونون ياسالاري پوزماق اولدوغونو دئييب، سيزلرين ايسته‌مگينه قارشي چيخديم، اوندا، سؤزچولر مني توتوقلاماغا چاغيرديلار، ائله سيزلر ده چيغير- باغير ساليب، مني داملاتماق ايسته‌ييردينيز،- من اوندا دوشونوب- داشينديم، بيلديگينيز کيمي، سيزلره قوشولوب ياسالاري پوزماقدانسا،- داملانماغي، اؤلدورولمگي، اوستون توتدوم. بو، شهري خالقين اؤزونون يؤنتديگي چاغلار ايدي، سونرا اوليقارخلارين اوتوزلار دئييلن ييغناغي‌نين، شهريميزي يؤنتمگه باشلاديغي چاغلاردا، اونلارين گؤروليلري منيمله بيرگه دؤرد آدامي دا يانلارينا چاغيريب، سالامينه گئديب اورادان لئونتو اؤلدورمک اوچون، توتوب گتيرمگي تاپشيرديلار. بيليرسينيز، اونلار چوخلارينا بئله تاپشيريقلار وئريب، باجارديقجا آداملارين گؤزونون اودونو آلماغا چاليشيرديلار. من اوندا دا سؤزله يوخ، ايشده گؤسترديم، لورو ديلله دئسک، اؤلوم منيم اوچون بوش بير سؤزدور، آنجاق ياساني پوزماغا، تانريتانيمازليغا قارشي چيخماق- بونلار منيم اوچون اؤنمليدير. بو حاکيميت نئجه گوجلو، قان‌ايچن اولسا بئله، مني اگريليک ائله‌مگه سوروکله‌يه بيلمه‌دي، بيز اونلارين يانيندان چيخاندان سونرا، او دؤرد آدام سالامينه يوللانيب لئونتو توتوب گتيرديلر، من ايسه اونلارين بويوروغونا قول قويمادان چيخيب ائويمه گئتديم. بو حاکيميت بير آزدان ييخيلماسايدي، بونا گؤره مني اؤلدوره‌جک ايديلر. سيزين آرانيزدا بو دئديکلريمين دوزگونلوگونه تانيق اولاجاق چوخلو آداملار واردير.

بئله اولايلارين باش وئرديگي توپلومدا منيم دؤولت قوللوغوندا ايشله‌ييب، اوزون ايللر ياشايا بيله‌جگيمه ايناناردينيزمي، اؤزو ده من بو ايللرده ياشاديغيم تکي، اردملي بير عؤمور سوروب، دوزگونلوگو قوروماغا چاليشسايديم، بونو ان باشليجا ايشيم سايسايديم، سيزجه مني ساغ قويارديلارمي؟ بو اولاسي ايش دئييل، آفينالي کيشيلر! تک منيم اوچون يوخ، بير کيمسه اوچون ده بو اولاسي دئييل. منيم ايسه بوتون عؤمروم بويو آنجاق بير اوزوم اولوب، ايستر قاريشماديغيم دؤولت ايشلري اولسون، ايسترسه اؤزل ايشلريم، من دوزگون اولمايان بير دنه ده ايشه قول قويماميشام، باشقالاريني دا بونا چاغيرميشام (ايندي بو باشقالاريني، منيم اؤيرنجيلريم آدلانديرير بو يالانچيلار). من هاچانسا، کيمينسه اؤيرتمه‌ني اولماميشام، آنجاق يا گنج اولسون، يا قوجا، منه قولاق آسماق ايسته‌ينده، يا دا نه ائله‌ديگيمه باخماق ايسته‌ينده، اونلاري قووماميشام دا. من بو دانيشيقلاريم اوچون بير کيمسه‌دن آخچا آلماميشام، يوخسول اولسون يا وارلي، نه سوروشوبلار دئميشم، کيمسه منيمله سؤز دئييشمه‌سينه چيخماق ايسته‌ييبسه، اونلارلا دا آنلاشميشام. ايندي بو آداملار ياخشي اولوبلار، يا پيسديرلر، سؤزون دوزو من بونو بيلميرم، من ايسه اؤزوم ساريدان اونلارا هانسيسا بير بيليمي اؤيرتمه‌ميشم، نه ده اؤيرده‌جگيمي بويون اولماميشام. ايندي کيمسه دوروب دئييرسه، من اونا نه‌لريسه اؤيرتميشم، يا دا بو يؤنده هانسيسا دانيشيقلار آپارميشام، اونلارين بو يالانلارينا اينانمايين. اوندا ندن اؤترو بير چوخلاري منيم باشيما توپلاشيب، اوزون سوره‌ده منيمله بيرگه اولماغي ايسته‌ييرلر؟ بونو دا من سيزلره دانيشميشام؛ من بو ايشين دوزونو سيزلره سؤيله‌ميشم: اونا گؤره، اونلار منيم، بيلگه اولماييب اؤزونو بئله آدلانديرانلارين ايچ اوزونو آچيب گؤسترمگيمه باخماغي سئويرلر. آخي بو ايشده آداملارين کؤنلونو آچان نسه واردير. بونلاري ائله‌مگي ايسه منه تانريلار آشيلايير، اؤنجه‌گؤرمه، يوخوگؤرمه تکي گؤرونتولرله منه آنلاديرلار. بو دئديکلريمين دوزگونلوگونو سيزلره اينانديرماق منيم اوچون چوخ دا قولاي بير ايشدير. من دوغرودان دا گنجلري يولدان آزديريرامسا، اونلاردان کئچميشده يولدان آزديرديقلاريم آرتيق ياشا دولوبلار، ايندي گرک منيم اونلاري گنجليگينده دوز يولدان ساپديرديغيمي آنلاميش اولسونلار، گليب بورادا منيم اوزومه کئچسينلر، آنجاق گؤردوگونوز کيمي بئله‌سي بورادا سيزلرين قارشيسينيزا چيخمادي. اؤزلري گلميرسه، اوندا اونلارين دوغمالاري: آتالاري، قارداشلاري، يا کيميسه، ياخين آداملاريني يولدان آزديريب کورلاديغيم اوچون بورا گليب نييه بونو دئمير؟ من بورادا اونلارين چوخونو گؤرمکده‌يم: بودور کريتون، منيم ياشيديم، اؤزو ده بيزيم دالاندا ياشايير، اونون آتاسي کريتوبول؛ سونرا سيفئتتيلي ليسانيي، اونون آتاسي ائسخين؛ ائپيگئنين آتاسي کئفيسييلي آنتيفون؛ باخ بو قارداشلاري آنيرام- فئوزوديتين اوغلو نيکوسستراتلا اونون قارداشي فئودوت؛ فئودوت آرتيق اؤلوب، دئمک قارداشي منه قارشي دانيشماق ايسته‌سه، اونو بوندان چکينديره بيلمز؛ بودور، دئمئدوکون اوغلو، فئاقين قارداشي پاراد؛ آريستونون اوغلو، پلاتونون قارداشي آديمانت ايله ائانتادور، سونرا آپوللودور قارداشلاريني گؤرورم. من بورادا اولانلارين چوخونون آدلاريني سادالايا بيلرم، مئلئت دوز آدامديرسا، گرک اؤز دانيشيغيندا اونلاري تانيق اولاراق گؤستره يدي؛ يوخ او بونو اونوتقانليقدان ائله‌مه‌ييبسه، من بونا قارشي چيخميرام، قوي بونو ايندي ائلسين، اؤزو ايسته‌ديگي کيمسه‌ني چاغيرسين. سيز بورادا اونون دئديکلرينين ترسيني گؤرورسونوز، آ کيشيلر، باخين گؤرون، مئلئتله آنيتين دئمه‌سينه گؤره منيم «کورلاديغيم” بو آداملار، منه يارديم گؤسترمک اوچون نئجه الده-آياقداديرلار. منيم يولدان چيخارديقلاريمين مني قوروماق ايسته‌مه‌سي آنلاشيلانديرسا، اوندا منه يارديمچي اولماغا گلميش اونلارين دوغمالارينا نه دئييرسينيز، من اونلارين قانداشلارينا يامانليق ائله‌ميشمسه، اونلار ندن منه ياخشيليق ائله‌مک ايسته‌ييرلر؟- اونلارين بو ائله‌ديکلري دوزگون اولان کيمسه‌نين يانيندا اولماق ايستکلريندن دوغور، بو ايسه منيم دوز، مئلئتين ايسه آغ يالان دانيشديغيني گؤسترمکده‌دير. کيشيلر، ائله بيليرم بو قونودا دانيشماق يئتر! باخ منيم اؤزومو دوغرولتماق اوچون دئمک ايسته‌ديکلريمين اؤزتي بونلاردير. اولا بيلسين، بورادا سيزلردن کيمسه ايندي اؤز کئچميشي‌نين آغري- آجيلاريني: هاچانسا منيمکيندن يونگول اولان بير ايشله بو محکمه‌يه دوشوب، حاکيملري ديله توتماغيني، اونلارا يالوار- ياخار ائله‌مگيني، گؤز ياشي تؤکمگيني، اونلارين اورگيني يومشالتماق اوچون اؤز کؤرپه‌لريني، دوغمالاريني، آرخاداشلاريني ييغيب بورا تؤکمگيني آنماقدادير، آنجاق من قات- قات قورخولاسي دوروما دوشسم ده، گؤرورسونوز، بونلاري ائله‌ميرم. اولا بيلر، ائله بونا گؤره ده کيمسه مندن اوتانماسين، يا دا اينجيسين، سس‌وئرمه‌ده ده بونو اورگينه سالسين. من بيلميرم سيزلرين آراسيندا بئله دوشونن وار، يا يوخ؛ بئله دوشوننيز وارسا، من اونلارا يئنه ده سؤزون دوزونو دئيه‌جگم: آغرينيزي آليم، منيم ده دوغمالاريم واردير؛ من هومئرين دئديگي ساياق پاليد آغاجيندان، يا دا قايادان دوغولانلاردان دئييلم، اينساندان تؤره‌ميشم؛ منيم قانداشلاريم دا وار، اوچ اوغلوم دا وار، آفيناليلار، بيري آرتيق گنجدير، ايکيسي کؤرپه‌ديرلر؛ آنجاق من اونلاري بورا گتيريب سيزلرين اورگيني يومشالتماغا چاليشماياجاغام. بيليرسينيزمي من نييه بئله ائله‌ييرم؟ بو منيم سيزدن اينجيک دوشمگيمدن، يا دا سايغيسيزليغيمدان دئييل. من اؤلومدن قورخورام، يا قورخمورام، گلين بونو دا بير قيراغا قوياق، من بئله بير ايش توتماغي، نه اؤز آديما، نه ده سيزلرين آدينا ياراشديرميرام، بونون شهريميزين ده آدينا اسکيکليک گتيره‌جگيني دوشونورم، اوسته ليک بئله داورانماغيم، نه منيم آديما قوشولان بو بيلگه آياماسي ايله، نه ده منيم ياشيملا دوز گلمير. آخي نئجه اولسا سيزين ايچينيزده بئله بير سؤز گزير: بو سوکرات باشقالارينا اوخشامير؛ ائله سيزلرين ايچينده ده بيلگه‌ليگي، ايگيدليگي، اردمليگي ايله سئچيلن کيمسه، بيردن دوروب بئله بير ايش توتسا، اؤز آديني باتيرمازديمي؟ من عؤمرومده، نئچه- نئچه آدلي- سانلي آداملارين محکمه قارشيسيندا نئجه آجيناجاقلي دوروملارا دوشدوگونو گؤرموشم، اونلار ندنسه اؤلوم دئييلن بو سونلوغون چوخ قورخونج اولدوغونو دوشونورلر؛ آز قالا دوشونمه‌لي اولورسان، يوخسا بونلاري اؤلدورمسه‌لر، اؤلومسوز اولاسيديرلار؟! منه ائله گلير، بئله‌لري بيزيم شهريميزين آديني باتيريرلار، بير يادائللي بونلاري گؤرسه، بئله دوشونمزمي: باخما بو آفيناليلارين ايگيد آداملار اولدوغونو دئييرلر، نه اولسون بونلار دؤولت باشچيسيني، باشقا قوللوق يييه‌لريني اؤزلري سئچيرلر، آنجاق ايش برکه دوشنده اؤزلريني قادين کيمي قورخاقجاسينا آپاريرلار. باخ بونا گؤره ده، آي آفينانين کيشيلري، بونو نينکي بيزيم کيمي آنلاييشلي کيمسه‌لر بئله ائتمه‌مه‌ليدير، سيزلر اؤزونوز کيمينسه بئله ائتمه‌سينه يول وئرمه‌مه‌ليسينيز، عکسينه بو ساياق آغلاشما قوروب، شهريميزين آديني باتيرانلارلا، اؤزونو توخداق آپاران سوچلولاردان، قات- قات آرتيق قابا داورانماليسينيز. آد- سانيني قوروماق بير يانا، آخي حاکيملردن يالوار- ياپيشلا سوچوندان کئچمه‌لريني ديله‌مگين اؤزو دوزگون يول دئييل، دوزگون اولان، اوستونه قويماق ايسته‌ديکلري سوچدا سورونلو اولماديغيني توتارلي سؤزلرله دانيشيب، ائشيدنلري اينانديرماقدير. آخي بو حاکيملر ده اونا گؤره سئچيلمه‌ييبلر، کيمي ايسته‌سه‌لر سوچونون اوستوندن کئچسينلر، اونلار دوغرونو اوزه چيخارا بيلمک اوچون سئچيليبلر؛ آخي اونلار حاکيم سئچيلنده آند ايچيب دئميرلر، کيمي ايسته‌سه‌لر سوچونو باغيشلاياجاقلار، آنجاق ياسايا اويغون ايشله‌يه‌جکلرينه آند ايچيرلر. اونا گؤره ده نه بيزلر سيزلري ياساني پوزماق اوچون ديله توتمالي، نه ده سيزلر بونا يول وئرمه‌لي دئييلسينيز، يوخسا هاميميز بيرليکده اوفوتسوز (سايقيسيز) اولاريق. آي آفينالي کيشيلر، آخي سيز منه دئميرسينيز، ياخشي اولماياني، دوزگون اولماياني، تانريلارين بگنمه‌ديکلريني ائله‌ييم، ياخشي، ايندي من سيزين دئديگينيز کيمي ائله‌ينده ده، بو مئلئت بؤيوردن چيخيب مني اوفوتسوزلوقدا (سايقى‌سيزليقدا)سوچلاييب، محکمه‌يه سوروکله‌يير آخي. من ايندي سيزلري ديله توتوب، اؤز آندينيزي اونوداراق ياساني پوزماق اوچون يولا گتيره بيلسم، اوندا من سيزلري تانرينين يوخلوغونا آليشديرماغا چاليشميش اولارديم، بورادا اؤزومو دوغرولتماق يئرينه، اؤزومون تانريتانيمازين بيريسي اولدوغومو گؤسترميش اولارديم. اؤزلوگونده ايسه ايش بوسبوتون باشقا ساياقدير؛ منيم تانريقانليغيم بو مني سوچلايانلارداکيندان قات- قات آرتيقدير، آي آفيناليلار، اونا گؤره ده تانريلاري اونوتمادان، مني ائله موحاکيمه ائله‌مگينيزي ايسترديم، سيزلر اوچون ده، منيم اوچون ده ان ياخشي اولان اوزه چيخسين.

 

2.محکمه اونو سوچلو ساياندان سونرا سوکراتين چيخيشي.

ائله اينديجه باش وئرن بو ايشدن داريلماماغا چوخلو توتارقالاريم وار منيم، آي آفينانين کيشيلري، سيزلر مني سوچلو سايدينيز، دوزو بو منيم اوچون چوخ دا ائله گؤزله‌نيلمز اولمادي. منه چؤچون (تعجوبلى) گلن بورادا سسلرين بو ساياق بؤلونمه‌سي اولدو*. منه ائله گليردي، بوندان قات-قات آرتيق چوخ سسله مني سوچلو چيخاراجاقسينيز، آنجاق بئله آزاجيق سس اوستونلوگو ايله سوچلاناجاغيمي گؤزله‌ميرديم. وور- توت اوتوزبير داشي، بو ياندان گؤتوروب او يانا قويا بيلسک، من سوچلو ساييلمارام. دئمک آرتيق بو مئلئتين اوزونو گؤرمکدن ياخامي قورتارا بيلديم؛ بوندان باشقا گؤرونن بير ده بو اولدو: بيردن بو آنيتل، ليکون بونون سؤزونو توتوب بورا گلمه‌سه يديلر، مئلئت سس چوخلوغو قازانا بيلمه‌ديگيندن مين دراهم* گؤرک‌اولدو اؤدمه‌لي اولاجاقدي.

 مني سوچلو بيلديگينيز بو ايشه گؤره، مئلئت بو آندا ياسانين اونا وئرديگي گيروه‌يه آرخالانيب، سيزلري منه اؤلوم کسمگه چاغيرير. چوخ ياخشي. ايندي ده ياسايا گؤره من دئمه‌لييم، سوچومون آلتيني نئجه چکمگي ايسترديم. آلتيني چکمگيمله، آديما يازيلان سوچ بيري- بيرينه اويغون اولمالي دئييلمي؟ آنجاق بو اويغونلوغو نئجه تاپاق؟ منيم اؤزل ايشلريمي بير قيراغا توللاييب، اؤزومه دينجليک وئرمه‌دن، بؤيوک بير چوخلوغون، آز قالا هامينين گئتديگي ياشام يولونو توتماماغيمين: آخچا قازانماغا گيريشمه‌مگيمين، اؤزومه ياخشي ائو- ائشيک قورماماغيمين، ستراتئق اولماغا چاليشماماغيمين، خالقا باشچيليق ائله‌مک ايستگيندن داشينماغيمين؛ اؤز قازانجيمي گودمک اوچون دؤولت قوللوغونا سوخولماقدان، پوسقولاردان(قصدلردن)، ديرنيشلردن(قيياملاردان)، بيزيم شهرده آز قالا بير اؤيرنجه‌يه دؤنموش بو ساياق داورانيشلاردان اوزاق گزمگيمين، بوتون بونلاري اؤز اردمليگيمه ياراشديرماماغيمين؛ اؤزومون ده، سيزلرين ده ايشينه ياراماياجاق بير يول توتماق ايسته‌مه‌ييب، آراييب-آختاريب ايشينيزه ياخشي ياراياجاق بير يول توتماغيمين،- سيزلرين ياخاسيندان ياپيشيب، اؤز دولانيشيغينيزدان اؤنجه اؤپ- ؤزونوزو دوشونمگينيزي، اؤزونوزون ايندينيزدن آرتيق آنلاقلي، اوستون کيمسه‌لر اولماغي سيزلره آشيلاماغيمين، شهريميزين اينسانليق آد- سانيني اوجالتماغين، اونو يئنيدن تيکيب قورماقدان اوستون اولدوغونو آنلاتماغيمين، هابئله بو ساياق چوخلو ”سوچلاريمين” آلتيني نئجه چکمگيمي دوزگون ساييرسينيز؟- يا دا ياسايا گؤره، سوچومون اوستوندن کئچه‌سينيز دئيه من ايندي سيزلره هانسي سايدا آخچا بويون اولمالييام؟ آي آفينانين کيشيلري، نه اولار، ائله بير ياخشي يول تاپين، بو منيم ائله‌ديکلريمين اؤدنجي اولسون، بو گون سيزلر ده منه ياراشان بير ياخشيليق ائله‌يه بيله‌سينيز. سيزلرين يئتکين‌ليگينيز اوچون امکلر چکميش، يوخسول، يارديملارا گرک دويان، منيم کيمي بيريسينه نه ياراشير، سيزجه؟ منه ائله گلير، بئله‌سينه ان چوخ اويغون گلنى، دؤولتين اؤز آخچاسي ايله وئرديگي گون‌اورتا يئمگي آلماسي اولاردي، بو گونورتا يئمگينه قاتيلانلاردان: اوليمپييا ياريشلاريندا آت سورمکده، يا دا باشقا گيمناستيکا ياريشلاريندا اوستونلوک قازانانلاردان اونون نه‌يى اسکيکدير؟- آخي بو آدام سيزلرين آغگونلوگونوز اوچون اؤز امگيني قيزيرقانمير، ايندي ده سيزلر اونون ياراري اوچون بير ايش گؤرسه‌نيز پيسمي اولار؟ سيز مندن سوچلاريمين آلتيني نئجه چکمک ايسته‌ديگيمي سوروشورسونوز، من ده دئييرم، اؤزومه بو آخچاسيز وئريلن گونورتا يئمگينه قاتيلماغي کسيرم. سيزلره ائله گلمه‌سين من باياق بورادا تؤکولن گؤز ياشلاريندان، يالوار- ياپيشلاردان، ديزين- ديزين سورونمکلردن دانيشديغيمدان ايندي اؤزومو دارتماق ايسته‌ييرم؛ يوخ، آي آفيناليلار، بئله دئييل، ايش بوراسيندادير: بورادا آز بير سوره‌ده سيزلري بير کيمسه‌ني بيله‌رکدن اينجيتمه‌ديگيمه اينانديرا بيلمه‌سم ده، آنجاق اؤزوم بونا اورکدن اينانيرام، من کيمسه‌ني بيله‌رکدن اينجيتمه‌ميشم؛ باشقا شهرلرده اولدوغو ساياق، اؤلوم کسيلمه‌سيني بير گون يوخ، بير نئچه گون چکن محکمه‌ده وئرسه‌يدينيز، سيزلري اينانديرا بيله‌جگيمه آرخايينام؛ ايندي من نئيله‌ييم، کيچيک بير سوره‌ده، بئله بؤيوک يالانلارين اوستونو آچيب، دوغرونو اورتايا قويماق باش توتمايان بير ايشه چئوريلير. اونا گؤره ده من اؤيرنجم اوزره، ايندييه کيمي بيله‌رکدن بير کيمسه‌ني اينجيتمه‌ميشمسه، اوندا اؤزومو ده اينجيتمه‌يه‌جگم، او اوزدن ده، نه ائله‌مه‌ديگيم هانسيسا بير سوچو بوينوما گؤتورمه‌يه‌جک، نه ده اؤزومون هانسيسا اولمايان بير سوچومون آلتيني چکمه‌لي اولدوغومو ديله گتيرمه‌يه‌جگم. من بونو نه اوچون ائله‌مه‌لييم آخي؟ مئلئتين محکمه‌دن منه اؤلوم کسيلمه‌سيني ايسته‌ديگيندن قورخدوغوما گؤره‌مي، يوخسا ياخشيمي، پيسمي اولدوغونو بير کيمسه‌نين بيلمه‌ديگي بو اؤلومدن اوشنديگيمه گؤره‌مي؟ بونلاري بيله- بيله، منيم نئجه اليم گلر، اؤزومه ياخشي اولمايان نه‌لريسه ياراشديريم؟ عؤمورلوک دوستاقليغيمي؟ ايکي- اوچ گوندن بير دگيشيلن بو يارامازلارين حاکيميتي‌نين قولو اولاراق قازاماتدا ياشاماغي من اؤزومه سيغيشديرمارام! يا دا اورا سالينيب، گؤرک‌اولما آخچاسيني اؤده‌ينه کيمي قالماق، بو دا منليک دئييل! بو دا ائله منيم اوچون عؤمورلوک دوستاقليق دئمکدير، آخي منيم گؤرکولدو اوچون وئرمگه آخچام يوخدور، اولماياجاق دا.

يوخسا من اؤزومون آفينادان قووولماغيمي سيزلردن ديله‌مه‌لييم؟ اولا بيلسين، ائله سيزلر ده ايندي بونو ديله گتيرمگيمي چوخ ايستردينيز. آنجاق من اوندا گرک نئجه بير قورخاق اولايديم، اؤلوم قارشيسيندا اورگيمين اوزولمگيندن بونوسا دا آنلايا بيلمه‌يه‌يديم: سيزلر، اؤز دوغما يوردداشلاريم، منيم آرانيزدا ياشاماغيما دؤزه بيلمه‌دينيز، منيم سؤزلريم سيزلره اوراجان آغير، يولوئريلمز گؤروندو، ايندي دوروب باش سينيريب، مندن ياخانيزي قورتارماغا يوللار آختارماقداسينيز؛ گئتديگيم باشقا بير شهرده ده منه بئله ياناشماياجاقلارمي؟ بئله بير ايش اولماياجاق، آي آفيناليلار. منيم ساچيمين- ساققاليمين آغارديغي بو چاغيمدا، شهر- شهر گزيب بير قاچقين عؤمرو ياشاماغيما دگرمي؟ من بونو اليمين ايچي کيمي بيليرم، هارا گئتديمسه، گنجلر منيم باشيما توپلاشيب، بورادا اولدوغو کيمي منه قولاق آسماق ايسته‌يه‌جکلر؛ من اونلاري باشيمدان داغيتماق ايسته‌سم، اونلار بؤيوکلريني ديله توتوب مني شهردن قوودوراجاقلار، من اونلاري قووماسام، اونلارين بؤيوکلري، اونلارلا دانيشديغيما گؤره مني قوواجاقلار. بو يئرده بيريلرينيز دوروب سوروشا بيلر: ”سوکرات بيزيم يانيميزدان قووولاندان سونرا، سن ديليني دينج ساخلاييب، سس‌سيز- کويسوز ياشايا بيلمزسنمي؟” باخ ائله من، بونو سيزلره آنلاتماقدان دا آغير گلن ايش يوخدور. ايندي من دوروب دئسم، بو منيم تانريلارين سؤزونه قولاق آسماماغيم اولاردي، تانريلارا قولاق آسمادان ايسه دينج ياشاماق اولماز، اوندا سيزلر منه اينانماياجاقسينيز، منيم سؤزو گولمگه سالديغيمي دوشونه‌جکسينيز؛ يوخ قاييديب دئسم، گونده- گونده اردمليکدن سؤز آچماق، هابئله بو کيمي اينسانليق دگرلريندن دانيشماق، بير سؤزله سيزلرين آراسيندا ائله‌ديگيم تکي، اؤزومه ده باشقالارينا دا دينجليک وئرمه‌دن هاميني ياخشيليغا چاغيرمادان، بو ساياق آراشديرمالار آپارمادان، منيم اوچون ياشاماغين دگري يوخدور، اوندا منه لاپ آز ايناناجاقسينيز. آنجاق سؤزون دوزو ائله بودور دا وار، آي کيشيلر، آنجاق نئيله‌يه‌سن، سيزلري بونا اينانديرماق دا قولاي بير ايش دئييلدير. بوندان باشقا دا من اؤزومه ياراشمايان نه‌يى‌سه بوينوما گؤتورمگه ده اؤيرشمه‌ميشم. آخچام اولسايدي، سوچلانماقدان قورتولماق اوچون آييرارديم، بوندان اؤترو اورگيمي سيخمازديم دا، آنجاق نئيله‌يه‌سن، او دا يوخومدور، گوجوم چاتان آخچاني وئرمگه سؤزونوز يوخسا، اونو وئره بيلرم. من سيزلره بير مين گوموش اؤده‌يه بيلرم، ايسته‌ييرسينيزسه بونو سيزه وئره بيلرم. باخين، آي آفينانين کيشيلري،- پلاتون، کريتون، کريتوبول، آپوللودور- منه دئييرلر، اوتوز مين اؤده‌مگي بوينوما گؤتوروم، اونلار منه ساييشچي (ضامين) دورماغي دا بويون اولورلار؛ منيم ساييشچيلاريما گووه‌نيرسينيزسه، اوتوز مين اؤدمگه ده تابلاشارام.

 

3. محکمه اونا اؤلوم کسندن سونرا سوکراتين چيخيشى

بير آزجا گؤزله‌مگه تابلاشمادينيز، آي آفينالي کيشيلر، اينسانلار آراسيندا آدينيزين يامانليغا چکيلمه‌سينه قول قويدونوز، شهريميزي اله سالماق ايسته‌ينلر: سيز اونلو بيلگه سوکراتي اؤلدورن آداملار دئييلميسينيز- دئمگه توتارقا وئرميش اولدونوز. سيزلره ايليشمک ايسته‌ينلر، من بيلگه اولماسام دا، بئله دئييب، سيزلري قيناياجاق، آشاغيلاياجاقلار. آنجاق سيزلر بير آز تابلاشسايدينيز، من ائله اؤزوم اؤلوب گئده‌جک ايديم؛ منيم ياشيما باخين، اونسوز دا اؤلمگيمه ائله ده چوخ قالماميشدي. من بونو سيزلرين هاميسينا يوخ، اؤلومومه سس وئرنلره دئييرم. بو آداملارا بير سؤزوم ده وار: آي کيشيلر، اولا بيلسين سيزلر دوشونورسونوز، منه اؤلوم کسيلمه‌سي‌نين ندني او اولدو، من اؤزومو دوغرولتماق، سيزلرين اورگيني يومشالتماق اوچون يئترلي اولاجاق سؤزلري بورادا تاپيب دئيه بيلمه‌ديم. بئله اولماديغيني بيله‌سينيز. يئترلي اولمايان منيم سؤزلريم دئييل، يئترلي اولمايان منده سيرتيقليغين، اوتانمازليغين اولماماسيدير، بير ده، اؤزومو سيزلره بگنديرمک اومدوسونون اولماماسيدير، سيزلر چوخ ايستردينيز، مني اؤز قارشينيزدا هؤنکوروب آغلايان، يالواريب ياخاران، بير سؤزله آلچالميش بير دورومدا گؤره‌سينيز، آخي باشقالاريني بئله گؤروب، بونا آليشميسينيز. من ايسه بئله قورخولاسي دوروملارلا اوزلشنده، اؤزومو قول ساياغي آلچاقليغا سالماق ايسته‌مه‌ديم، اؤزومو دوغرولتماق اوچون بورادا ائله‌ديگيم چيخيشلاريمدان دا اوخسينميرام، اؤزومو سيزلر ايسته‌ين ساياق دوغرولتماقدانسا، اؤلمگي اوستون توتورام. محکمه‌ده ده، دؤيوشده ده اؤلومدن قورونماق گره‌کير. دئيک، دؤيوشده ياراغيني آتيب قاچماقلا، يا سني اؤلدورمک ايسته‌ينه يالوارماقلا دا اؤلومدن قورتولماق اولار؛ آنجاق بير چوخ دوروملاردا اؤلومدن قورونماغين باشقا يوللاري دا وار، بونون اوچون قورخوب چکينمه‌دن سؤزون دوزونو دئييرسن. اؤلومدن قاچماق آغير دئييل، آي کيشيلر، بوندان قات- قات آغيري اوزوقاراليقدان قاچماقدير، آخي او اؤلومدن آرتيق بير يئيين‌ليکله آدامين اوستونه گلير. اونا گؤره ده ايندي مني،- قوجا، ياواشگل بيريسيني، ياواش- ياواش گلن اؤلوم اؤزونو يئتيريب ياخالاييرسا دا، آنجاق مني سوچلايان بو گوجلو، باشي‌بوش آداملاري بوندان دا قات-قات يئيين گلن اوزوقاراليق ياخالايير. من سيزين ايسته‌مگينيزله کسديگينيز اؤلومه قوووشماغا گئديرم، اونلار ايسه دوزگونلوگون ايسته‌مي ايله، اگريليکلرين، يامانليقلارينا قوووشاجاقلار؛ آرتيق نه منيم، نه ده اونلارين اوغراجاغيني (طالعيني) دگيشمک اولاسي دئييل. گؤرونور، بو اولاسيلارين باشا گلمه‌سي ده دوزگونلوگون اورتايا چيخماسي اوچوندور.

ايندي ايسه، آي مني سوچلايانلار، بوندان سونرا باشينيزا نه‌لر گله‌جگيني سيزلره سؤيله‌مک ايسته‌ييرم. من ايندي ائله آنلاريمي ياشاييرام، دئييلنه گؤره اؤلومدن اؤنجه ياشانان بو آنلاردا، اينسانلارين گله‌جگي گؤرمه دويغوسو قات-قات گوجلنير. ايندي آي کيشيلر، من سيزلره درين بير ايناملا دئييرم، مني اؤلدورندن سونرا، چوخ کئچمه‌دن، سيزلردن بونون اؤجو آليناجاق، اؤزو ده بو اؤج سيزلر اوچون، منيم اؤلومدن دوياجاغيم آجيلاردان قات-قات آغير اولاجاق. مني اؤلدورمکله، سيزلري عؤمرونوزو ايسته‌ديگينيز کيمي بوش- بوشونا ياشاماقدان چکينديرن بيريني آرادان گؤتورمک ايسته‌دينيز، آنجاق بو ايستگينيز دوغرولماياجاق: بوندان بئله، سيزين بو اؤلوواي دينجليگينيزي پوزاجاق چوخلو آداملار اوزه چيخاجاق، اونلاري من ايندييه کيمي توخداق ساخلاميشديم، اونلار بيري- بيريندن گنج، بيري- بيريندن آرتيق دؤزومسوز اولاجاقلار، سيزين ياشامينيزي آغييا دؤندره‌جکلر. ائله دوشونورسونوزسه، سيزين دوزگون ياشاماديغينيزي آچيب آغاردان، اوزونوزه  ووران آداملاري اؤلدورمکله، سيزي گؤزله‌ين قورخولو گله‌جکدن يايينا بيلرسينيز، برک يانيليرسينيز. بو ساياق اؤزونو قوروماق اولاسي دا دئييل، ياخشي دا دئييل، ان قولايي، ان ياخشيسي او اولاردي، سيزلر دوز دانيشانلارين آغيزلاريني يومماقدانسا، اؤزونوزون ياخشي اولماغينا چاليشايدينيز. منه اؤلوم کسن سيزلري نه‌لرين گؤزله‌ديگيني دئييب، چيخيب گئديرم. آنجاق اينديليکده شهريميزين آغالارينين باشلارينين ايش-گوجدن آييليب، مني اؤلدوروله‌جگيم يئره گؤندرمه‌سيندن اؤنجه، منيم اؤلومومه سس وئرمه‌ين حاکيملرله قاليب، بورادا باش وئرنلردن دانيشماغي چوخ ايسترديم. منيم اؤلومومو ايسته‌مه‌ين کيشيلر، باشيما ييغيشين! ايندي آرتيق بيزه دانيشماغي کيمسه ياساق ائله‌يه بيلمز. من سيز آرخاداشلاريما، ايندي بورادا نه باش وئرديگيني آنلاتماق ايسته‌ييرم. آي حاکيم کيشيلر،- سيزلره بورادا توتدوغونوز دوزگون يولا گؤره حاکيم دئمک اولار- بوراداکي محکمه‌نين گئديشينده منيم باشيما چوخ آنلاشيلماز بير ايش گلدي. سؤزون دوغروسو، بوتون عؤمروم بويونجا، آرا وئرمه‌دن تانريدان گلن بير سس مني گؤرمک ايسته‌ديگيم گرکسيز، دوزگون اولمايان ايشلردن چکينديرميشدير؛ آنجاق ايندي بورادا منيم باشيما گؤزله‌مه‌ديگيم بير ايش گلدي، بيلميرم بونا پيسليک دئييممي يا يوخ، آخي بئله ايشلره آداملار ياخشيليق دا دئميرلر؛ آنجاق بو تانريدان گلن سس، نه من ائرته‌دن ائودن چيخاندا، نه بو محکمه‌نين قاپيسيندان ايچري گيرنده، نه ده بوتون چيخيشلاريم بويو، بير يول دا اولسا بئله مني بونلاردان چکينديرمه‌دي. آخي قاباقلار من دانيشاندا، سؤزومو آغزيمدا قويوب مني ساخلايان بو سس، ايندي مني نه ائله‌ديکلريمدن، نه ده دانيشديقلاريمدان چکينديرمک ايسته‌مه‌دي. بونو نئجه آنلامالي؟ اوندا قولاق آسين، دئييم: بئله چيخير بو محکمه‌ده باش وئرنلر منيم ياخشيليغيم اوچوندور، دئمه‌لي بوچاغاجان، بيزيم اؤلومون پيسليک اولدوغونو دوشونمگيميز ده يانليش ايميش. من ايندي بونا اورکدن اينانيرام، ائله اونا گؤره ده من ياخشيليغا ساري گئتمه‌ين هانسيسا يولو توتماق ايسته‌ينده، تانريدان گلن سس مني او آنداجا ساخلاييب، بونو ائلمه‌گيمه يول وئرمه‌ييب.

گلين بونو آراشديرماغا چاليشاق، اؤلومده هانسيسا ياخشيليغين اولماسينا اومونج يئري وارمي؟ دوزگون ياناشماغا چاليشساق، اوندا اؤلوم بو ايکي نسنه‌دن بيري اولماليدير: بو يا اؤز ديريليگيندن بير يوللوق آيريلماقدير، بئله‌ديرسه، اوندا اؤلومدن سونرا نه باش وئريرسه بيز اونلاري دوياسي دئييليک، يا دا بو اؤپ- اؤزون(اؤپؤز- روح) يئردگيشمه‌سي، اونون بورادان باشقا بير يئره کؤچمه‌سيدير، آداملارين چوخلوغونون دانيشديغينا اينانساق بو ائله بئله‌دير ده وار. اؤلومدن سونرا اينسان آرتيق نسه دويمورسا، بو لاپ يوخو گؤرمه‌دن ياتماغا بنزه‌يير، اويسا بو چوخ گؤزل بير اوغراجاقدير. من بئله دوشونمگه باشلاييرام، بيردن بيريسي يوخو گؤرمه‌دن ياتديغي بير گئجه‌ني گؤتوروب، اونو عؤمرونون بوتون قالان گئجه‌لري، گوندوزلري ايله توتوشدورسا، بو گونلرين او يوخو گؤرمه‌دن ياتديغي گئجه‌دن نه ايله اوستون اولدوغونو دوشونوب-داشينسا، نينکي هانسيسا سيرادان بير آدام، دئيرديم لاپ آزمان بير چار دا، بونلارين آراسيندا بؤيوک بير آييرد اولوناسي نسنه تاپا بيلمزدي. اؤلوم بو دئمکسه، او دوغرودان دا بير گؤزل تاپينتيدير، آخي بوتون عؤمروموزون، يوخو گؤرمه‌دن ياتديغيميز او گئجه‌دن بير اوستونلوگو يوخ ايميشسه، اؤلوم ده ائله آنجاق بونا اوخشايير. باشقا ياندان، اؤلوم اؤپؤزوموزون بورادان باشقا يئره کؤچمه‌سيديرسه، دئييلنلر دوزدورسه، يعني بوتون اؤلنلر اوراداديرسا، اوندا بوندان ياخشي نه اولا بيلر، آي حاکيم کيشيلر؟ دوغرودان دا بو، اوزدن‌ايراق حاکيم دئييلن کيمسه‌لردن ياخا قورتاريب، آييده* گئديب چيخسان، اورادا ان ياخشي حاکيملرله اوزلشه‌جکسن،- مينوسلا، رادامانتلا، ائاکلا، تريپتولئمله، بئلجه ياشاملاريندا دوزگونلوکلري ايله آد چيخارميش بوتون ياريمتانريلارين اولدوغو بير يئره کؤچ ائتمکدن ده گؤزل بير ايش اولارمي؟ سيزلردن هانسي بيري، اورفئيل، موسئيله، هئسيودلا، هومئرله گؤروشه بيلمک اوچون، نه‌لريندن کئچمزدي! منه گلينجه، اؤلوم بودورسا، من بير يول يوخ، دؤنه- دؤنه اؤلمک ايسترديم؛ باشقاسيني بيلميرم، آنجاق منيم اوچون اورادا دوزگون قورولمايان محکمه‌لرله اؤلدورولموش: پالامئدل، تئلامونون اوغلو آياکسلا گؤروشوب دانيشماق چوخ اؤنملي اولاردي، اؤز اوغراجاغيمي، اونلارينکي ايله توتوشدوروب بير توخداقليق دا تاپارديم. بوندان باشقا دا اورادا اولدوغوم سوره‌ده، بورادا ائله‌ديگيم کيمي، اورادا اولان آداملاري دا ياخيندان تانيماق، آنلاماق، اونلاردان هانسيلارين دوغرودان بيلگه اولدوقلاري، هانسيلارينين آنجاق بئله گؤرونمک ايسته‌ييب بيلگه اولماديقلاريني آراشديرماق دا منيم اوچون چوخ گؤزل بير ايش اولاجاقدير؛ آي حاکيم کيشيلر، ايسته‌نيلن آدام نه‌لريندن کئچمزدي، ترويايا او بؤيوکلوکده قوشون چکمگي باجاران آدامي گؤرسون، يا دا اوديسه‌يي، سيزيفي، بو کيمي چوخلو آدلي- سانلي کيشيلري، قادينلاري، ياخيندان تانيسين؛ اونلارلا دانيشماق، بير يئرده ياشاماق، تانريدان گلن ان بؤيوک بير ارمغان اولاردي. بير ده من اونا آرخايينام، اورادا بئله دانيشيقلارا گؤره آداملاري اؤلدورمورلر، آخي دئييلنه گؤره اوراداکي آداملارين هاميسي اؤلومسوز اولورلار.

 اونا گؤره ده، آي حاکيم کيشيلر، اؤلومدن پيسليک گؤزله‌مه‌يين؛ دئييلنلره اينانساق، ياخشي اينسانلا نه اؤز عؤمرونده، نه ده اؤلوموندن سونرا تانريلار يامانليق ائله‌ميرلر، اؤلوموندن سونرا دا تانريلار اونلارا قايغي گؤستريرلر؛ باخين ائله منيم اوغراجاغيم (طالعيم) اؤزباشينا بئله اولمادي، ترسينه، منجه منيم ايندي اؤلوب، قوجاليقدان دويمالي اولاجاغيم چوخلو سيخينتيللاردان قورتولماغيم ان ياخشي يولدور. باخ ائله بونا گؤره ده تانريدان گله‌سي سس مني بورادا ائله‌ديکلريمدن چکينديرمه‌دي، ائله من اؤزوم ده سؤزون دوزو منه اؤلوم کسن بو حاکيملردن چوخ دا اينجيميرم. اونلار منيم ياخشيليغيمي ايسته‌مه‌دن، منه کورلوق وئرمک اوچون، اؤلوم کسيبلر؛ آنجاق اؤزلري ده بيلمه‌دن منه ياخشيليق ائله‌ييبلر. منيم اونلاردان دا، سيزلردن ده، بير کيچيجيک ديلگيم ده وار: آي کيشيلر، بيردن گؤرسه‌نيز منيم اوغوللاريم ياشا دولدوقدان سونرا، اؤز اردمليکلريندن چوخ، آخچا قازانماق اوچون اللشيرلر، اونلاردان بونون اؤجونو آلين، ائله من ائله‌ديگيم تکي، اونلاري دانلاييب- دانساييب دينجليک وئرمه‌يين؛ گؤرسه‌نيز دوشکونلوگه قاپيلاراق، آنجاق اؤزلريني دوشونورلر، اونلارين سيخيب سويونو چيخارين، من ده آخي سيزلردن اؤزونو تانيماقدان يايينيب، اؤزونده اولمايان اوستونلوکلرين وار اولدوغونو دوشوننلرين بئله‌جه سيخيب سويونو چيخارارديم. بئله اولارسا، اوندا سيزلرين دوزگون اولاراق، منيم اوغوللاريما سوچلارينا گؤره کسديکلرينيزدن ائله منه ده پاي دوشه‌جکدير. باخ ايندي بورادان گئتمه‌لي اولدوغوم آن گليب چاتدي، منيم اؤلوب گئتمه‌لي، سيزلرين ياشامالي اولدوغونوز چاغلار باشلايير، ايندي باشلاديغيميز بو يوللا- بيزلردن هانسيميز ياخشيليغا چاتماغا دوغرو گئديريک، بونو تانريلاردان باشقا بير کيمسه بيلمير.

دويدورمالار(شرحلر).

1. ”آريستوفانين کومئديياسي”-بورادا، بيزيم چاغدان قاباق، 444-387-جي ايللرده ياشاميش يونان کومئدييا يازاري، گئريليکچي گلنکلرين قيزغين قوروجولوغو آماجي ايله يازيب ياراتميش آريستوفانين يازديغي ”بولودلار” کومئديياسيندان سؤز آچيلير، آريستوفان بو کومئديياسيندا سوکراتي يانليش اولاراق ”سوفيست” کيمي گؤسترميشدير.

2. مين-اسکي چاغلاردا يونانيستاندا 280 قرامليق چکيني بيلديرميشدير، بونونلا آخچاني دا اؤلچموشلر، بير مين آخچا، 280 قرام گوموشون دگريني بيلديرميشدير.

3. دئلف تانريسي- دئلف، يونانيستانين فوکيده بؤلگه‌سينده شهر اولموش، بورادا يونانلارين ائلليکجه تاپينديغي آپوللونون تانري ائوي اولموشدور. دئلف تانريسي-آپوللونون تانري ائوينين اوراکولو(اؤنجه‌گؤره‌ني-فالا باخاني)، يونانلار آراسيندا چوخ سايغيلي کيمسه ساييلميش، او چاغلارين اينسانلاري چوخ اؤنملي ايشلريني اونا گنشيب، آپوللونون ايستميني اؤيرنه‌رک باشلاميشلار.

4. ”آند اولسون کؤره‌يه”-اسکي چاغلاردا يونانلاردا بوتون دوروملارا گؤره تانريلارين آدينا آند ايچمک يول وئريلمز ساييلديغيندان، سؤزآراسي، آز اؤنملي ايشلردن دانيشاندا، بو ساياق آند ايچميشلر.

5. تانريجا- يونان ميفولوژيسينده تانريلارين يا اؤز آرالاريندا، يا دا اينسانلارا سئويشمه‌سيندن تؤره‌ين، تانريلاردان بير باساماق(پيلله) آشاغيدا دوران، چوخلو اؤلمز تانريجالار دا اولموشدور.

6. ”فئتيدانين اوغلو”- بورادا ترويا ساواشي‌نين باشليجا ارنلريندن اولموش آخيللئسدن سؤز آچيلير. يونان ميفولوژيسينه گؤر، آخيللئس اؤلري اينسان- ميرميدون چاري پئلئيل، اؤلمز دنيز تانريجاسي فئتيدانين سئويشمه‌سيندن دوغولموشدور. آناسي آخيللئسي ده اؤلمزليگه قوووشدورماق اوچون، اونو يئرالتي دونيادا آخان ستيکس چاييندا چيميزديرنده، توپوقلاريني الينين ايچينده ساخلاديغيندان، اونلار قوتسال سويا توخونماميش، آخيللئسين توپوغو اونون اؤلدوروله بيله‌جگي تک يئر اولاراق قالميشدير، سونرادان اونو ترويا ساواشيندا توپوغوندان اوخلا ووروب اؤلدورموشلر.

7. آييد- يونان ميفولوژيسينده، اؤلنلرين اؤپؤزلرينين (روحلارينين) کؤچوب گئتديگي يئرآلتي دونيا، بورانين يؤنتيمچيسي ده عاييد آديندا تانري ساييلميشدير.

”سسلرين بو ساياق بولونمه‌سي”-سوکراتين محکمه‌سينده 501 آندلي حاکيم اولموش، اونلاردان 280-اي اونون اؤلدورولمه‌سين، 221-اي ايسه اؤلومونه قارشي سس وئرميشديلر.

9. دراهم-اسکي چاغلار يونانيستانيندا، 4-7 قرام آراسيندا اولان چکيني بيلديرمک اوچون ايشلنميشدير، بير دراهم آخچا، بو چکيده اولان گوموشون دگرينده ساييليميشدير.

 چئويرن: آراز گوندوز

http://www.dayaq.org