محمد آزادگر

تورکجه يه چئويرنى: دوکتور صديقه عدالتى

(29- 30 ژوئن – ایتالیا رم سمینارینا حاضیرلانمیش چیخیشین متنی)

چوخ میللتلی ایران اؤلکه سی ومیللی ظولوم

خانیملار بئی لر!

1) گنللیکله میللی سیتم و میللی مسئله ایله رابیطه ده بیزیم اؤلکه میزده او شخصلردانیشیرلار ، یازیرلار و یا میللی مسئله نین حلیندن دیفاع ائدیرلر کی:

اؤزلری سیتم آلتینداکی میللتلره تعلقلری واردیر و میللی سیتمی یاخیندان لمس ائدیب و یاشامیشلار.سببسیز دئییلدیر کی اساسأ غیر فارس میللتلرین آیدینلاری و تشکیلاتلاری میللی مسئله ده موداخیله ائدیرلر. و سراسری تشکیلاتلارین ایچینده یالنیز تورکلردیر کی بیزیم اؤلکه میزده میللی مسئله یه عینایت ائدیرلروبوحقده یازیرلار و البته بونلارین اؤزلریده تشکیلاتلارینین ایچینده اؤز فارس دوستلاری و همسنگرلری طرفیندن ناسیونالیست و یا تورک آییریمجی سی اولاراق آدلاندیریرلار! و او فارسلاردا کی اؤزلرینی دموکرات، آزادلیق سئور و اینسان حقلری مودافیعه جی سی گؤرورلر، مظلوم و سیتم آلتینداکی میللتلرین حقیندن مودافیعه ائتمه ییب ، اونلارین حاقلی ، ایبتیدایی و اینسان حاقلاری ایستکلرینین قاباغیندا دا دورورلار.

2- من بورادا سئوینجیمی بیلدیرمه لیییم کی بیزیم اؤلکه میزدن ده دؤرد میللت: تورک، عرب، کورد و بلوچ دوؤلتسیز میللتلر و خلقلرسازمانی نین عوضوی دیر لر. و بو دا ایسلام جومهوریتی نین وآشیری ایرانچی ناسیونالیست لرین بویوک مغلوبیتی ساییلیر.بونلار ایران اؤلکه سینین چوخ میللتلی بیر اؤلکه اولدوغونو رسمیته تانیمیرلاروبئله اینانجی لاری وار کی ایران دا آنجاق بیر میللت وارواونون مشترک دیلی ده فارس دیلی دیر.

3- فارس شوونیستلری و ایرانین آشیری ناسیونالیستلری ایرانین چوخ میللتلی اولماسی نی اینکار ائدیرلر و ایراندا یالنیز بیر میللتین وار اولدوغونا و اونلارین اورتاق دیللری نین و هوویتلری نین فارس اولدوغونا اینانیرلار. بونلار ایرانلیلاری فارسلارلا معادیل و فارسلاری دا ایرانلی لارلا.بیر بیلیرلر!

بونلارفارس قومونون و یا میللتی نین وارلیغی نی اینکار ائدیب، ایراندا یاشایان غیری فارس میللتلری ده قوم – عشیره و«ائتنیکی آزینلیقلار» اولاراق آدلاندیریرلار.

بیز اینانیریق کی ایراندا یاشایان باشقا میللتلر(قوملار) کیمی فارس لاردا بیر میللت ( یا قوم) دیرلارکی ایراندا یاشاییرلار. فارس لار دا اؤزلرینی تعریف ائتمه لی دیرلار و بوندان آرتیق « ایران میللتی » و «فارس دیلی» آلتیندا اؤزلرینی گیزلتمه مه لی دیر لر.

فارسلار یالنیز فارسیستاندا بیر میللی قوروپ کیمین یاشاییرلار و آذربایجاندا، عربستاندا، کوردوستاندا، بلوچستان و تورکمنستاندا حوضورلاری یوخدور.

اگر فارس دوستلار اؤزلرینی تعریف ائتمه یه و فارسیستانین سینیرلارینی ترسیم ائتمه یه حاضیر دئییللرسه بیز بو فارس دوستلارین زحمتی نی بوینوموزا آلیب ، فارس قومونو تعریف ائتمه یه و اونلارین سینیرلارین ترسیم ائتمه یه حاضیریق!!

4- بیزجه ایراندا یاشایان بوتون میللتلرین و قوملارین دیلی رسمییته تانینمالی وبو میللتلر برابر ایمکانلاردان یارارلانمالی دیرلار. یعنی هر قوم و میللتین دیلی اؤزونون یاشادیغی بؤلگه ده رسمی اولوب، تعلیم و تربیه او دیلده ایجباری اولمالی دیر. و تورک دیلی ( آذربایجان تورکجه سی) ، فارس، کورد، عرب، بلوچ و تورکمن دیللری ایرانین رسمی دیللری ساییلمالیدیر و یاخشی اولار کی آنادیلینین اؤیرنیلمه سی کناریندا ، ایرانین سیاسی جوغرافی سی نده وار اولان دیللرین بیریسی ده ایکینجی دیل اولاراق اؤیرنیلسین. بو ایراندا یاشایان میللتلرین و قوملارین بیربیرینه یاخینلاشماسیندا اؤنملی بیر آددیم اولابیلر.

مثلأ بیر فارس دیللی نین، اؤز آنا دیلی نین یانیندا تورک، بلوچ، کوردی و یا عرب دیلینی اؤیرنمه سی نین ایشکالی نه دیر؟ میلیونلاراینسان ایرانین ایچینده و دیشیندا بو دیللره دانیشیرلارو ایرانین خاریجینده بو دیللر اونلارین رسمی دیلیدیر.

فارس دیلی ایرانلی لارین اورتاق (مشترک) دیلی دئییل، یالنیز فارسلارین آنا دیلی دیر.گرچی ایندیلیک ایرتیباطی دیلین رلی نی اویناییر، اما بو رل دموکراتیک اولارا ق حاصیل اولماییب ایرانداکی باشقا دیللرین ایمحاسی باهاسینا تحمیل اولونوبدور.

5- مملکتیین ایندی کی ایداری بؤلو نمه شکلی اؤلکه نین گرچک میللت – دیل اساسیندا منطقه لری نین حودودلاری ایله دوزگلمیر.بیز فئدئرالیستی بیر ایده وقورولوش دان مودافیعه ائدیریک. ائتنیک فئدئرالیسم دن بیزیم منظوروموزمملکتین ایندیکی ایداری بؤلونمه لرینی رد و طرد ائتمکدیر. او فئدئرالیسم کی میللت – دیل سینیرلارین نظرده توتمایا وایستر میللت – دیل منطقه لرینی بیر بیرینه قاریشدیرماقلا، یئنی دن مملکتین ایداری بؤلونمه سینی قوراشدیرا موخالیفیک!

البته بویوک تهرانین اؤزل موقعیتی و وضعیتی واردیرکی اونون ایداره سی نه اؤزل قانونلار لازیمدیراما گرچک اولان بودور کی تهران بیر دیللی و بیر قوملی بیر شهیر اولاماز. میللی و دیللی قوروهلار اورانین سیاسی- ایداری یاپیسیندا اؤز جمعیتلری نین ساییسینا نیسبت اورتاق اولمالی دیرلار.

دئییلیر کی فئدئرالیسم و یا هرنوع میللی خودموختارلیق تجزیه یه و مرکزدن اوزاقلاشما ایستکلرینه سبب اولاجاقدیر. منیم جوابیم بودور: ایران اؤلکه سی چوخداندیر کی تجزیه اولونوبدور.و بو تجزیه نین سببی بیر طرفدن شاهلیق سیستیمی نین و پهلوی سلطنتی نین شوونیستی سیاستی وفارس دیلی اساسیندا میللت دوزلتمه سیاستی دیر،اما ویلایتی فقیه رژیمی نین قورولماسیندان و ایراندا یاشایان میللتلرین علئیهینه اویقولانان راسیستی سیاستین گوجلنمه سیندن سونرا بو تجزیه تکمیل اولموشدور.ایسلام جمهوریتی نین بیر آز ضعیفلمه سیله بو تجزیه و مرکزدن قاچما اؤزونو گؤسترجکدیر.

ایرانا حاکیم رژیملر بوسون 80 ایلده اؤلکه نی سیاسی، ایقتیصادی و فرهنگی باخیمدان تجریه ائتمیشلر.ایراندا بیر آپارتاید رژیم ین حاکیم اولدوغونو سؤیله یه بیلیریک، یالنیز حوقوقی باخیمدان اؤلکه تجزیه اولمامیشدیر. گرچک بودور کی ایراندا صیرف فارس میللتینه تعلقی اولماق ایراندا یاشایان میللتلر آراسیندا بیر اوستونلوک و ایمتیاز ساییلیر.

تبریز ده 1371 ایلینده آذربایجان شرقی نین اوستانداری طرفیندن دوزنلنن سمیناردا ، او زمانکی صنایع وزیری طرفیندن سؤیلندی کی آذربایجان 56 و 57 ایللرینده اؤلکه ده کی ایکینجی گلیشمیش اوستان ایدی و 1372 ایلینده 17نجی صنعتی اوستان اولموشدور.

اؤنملی مدیریت پستلارینین ان آزیندان یاریسی آذربایجانین غیری یئرلی لرینین الینده دیر.

آذربایجاندا دانیشگاها گیرمه شانسی مرکزی اوستانلارینداکی شانسین یاریسی دیر( دیققت ائدیلمه لی دیر کی هر000 10 نفر ایرانلی دان 113 نفر کنکوردا قبول اولور. بو سایی آذربایجاندا 67 نفر دیر) تحصیل ده کی ان چوخ دوشوک آذربایجاندا و باشقا میلی واحیدلرده گؤرونور.

آقای هاشمی رفسنجانی نین 8 ایللیک آبادانلیق دؤره سینده بیر مرکزی اوستانین معدنلرینه (کرمان) آیریلان اؤزل بودجه پایی آذربایجان غربی-شرقی، اردبیل و زنجانا آیریلان بودجه نین 300 برابریندن داها چوخدور.

آذربایجان اؤلکه نین ان چوخ موهاجیر گؤندرن بؤلگه سیدیر.

کورد، بلوچ و عرب بؤلگه لرینده ایقتیصادی و معیشتی وضعیت کسینلیکله آذربایجان و تورک بؤلگه لریندن هئچ یاخشی دئییلدیر. هانگی سببله بلوچلار، تورکمنلر، عربلر و تورکلر ایرانین بوتوولوگینه و مرکزی دوؤلتینه وفادار اولمالی دیرلار؟

حالبوکی اونلارهر آن تحقیر و تبعیضه معروض قالیرلار.

ایسلام جومهوریتی نین بو راسیستی سیاستینه سون وئرمک اوچون ان اویغون سیاسی یاپی میللی فئدئرالیسم، یعنی سیاسی قودرتین تجزیه سی و غیری فارس میللتلرین سیاسی قودرتده موداخیله سی وشیرکتی دیر.

ائتنیک فئدئرالیسم ایران اؤلکه سی نین میلت-دیل گرچکییله تمامأ اویور و ایران تک اؤلکه دئییلدیرکی بیز بو سیستمله ایداره اولونماسینی ایستیریک. بوگون دونیادا بیر چوخ اؤلکه او جومله ده ن سوئیس، کانادا و هیندوستان فئدئراتیو سیستمله ایداره اولونورلار.

یالنیز ائتنیک فئدئرالیسم مظلوم و سیتم آلتینداکی میللتلرین وطنداشلیق و میللی حوقوقلارینی و بئله لیکله اعتمادلارینی قازانابیلیر. .

6-سراسری تشکیلاتلار دوغروسو فارس لارین تشکیلات لاری دیر و میللی مسئله ده اونلارین مسئله سی دئییلدیر. بونلار داشلار چاتلاسا سعی ائدیرلر ایراندا یاشایان میللتلرین میللی حوقوقونی وطنداشلیق حقی ایله - کی فردی بیر حقدیر و میللتلرین میللی حوقوقی ایله ایلگیسی یوخدور- توضیح وئرسینلر.

سببسیز دئییل کی سیاسی اپوزیسیون تشکیلات لارین آراسیندا – تورکلر استیثنا اولاراق سراسری حیزبلرده آغیرلیغی و یوخاری موقعیتلری واردیر- غئیرفارس میللتلردن چوخ آزگوزه دییر.

اینقیلابدان اؤنجه غیری فارس میللتلر و قوملار اؤز ساییلارینا نیسبت سراسری تشکیلاتلاردا حوضورلاری وار ایدی و اینقیلابدان سونرا دا سراسری تشکیلاتلارین میللی منطقه لرده نوفوذلاری آز دئییل دیر وغیر فارس میللتلرین سیاسی فعاللاری نی دا اؤز طرفلرینه جلب ائده بیلمیشدیلر.

اینقیلابین شیکستی وغیر فارس میللتلرین وحشیجه سینه تاپدالانماسی و سراسری تشکیلاتلارین میللی مسئله یه و ایراندا یاشایان میلتلرین حاقلی ایستکلرینه اعتناسیز قالمالاری ، سراسری سیاسی تشکیلاتلارین نوفوذونو میللی منطقه لرده صیفیرا ایندیردی و اؤلکه نین خاریجینده ده غیر فارس میللتلردن اولان عوضولر و کادرلارسراسری تشکیلاتلاری ترک ائتدیلر.

اما تورکلرین هله ده سراسری تشکیلاتلاردا نیسبی باخساق بویوک آغیرلیقلاری واردیر کی البته بونون تاریخی و فرهنگی ندنلری وار کی بورادا اوندان سؤز ائتمه یه جییم. اما ایطمینانلا سؤیله یه بیلیریم کی سراسری تشکیلاتلاردا تورکلرین حوضوری اولمادان«سراسری تشکیلاتلار » سراسری اولما ایدعاسی ائده مه ییب و ضعیف سیاسی قوروهلار و محفیللره دونوشورلر کی توپلومون سیاسی حیاتیندا اثرلری چوخ ضعیف اولاجاقدیر.

البته بو، او معنادا دئییل کی تورکلرهله ده گئچمیش کیمی سراسری تشکیلاتلاردا حضورلاری واردیر. اؤلکه نین خاریجینده گونئی آذربایجانین سیاسی تشکیلات لارینین و کولتوراوجاق لارینین سیاسی وفرهنگی کادرلاری واویه لری ، گنللیکله سول سراسری تشکیلاتلاری نین گئچمیش کادرلاری، اعضالاری و سمپاتلاری دیر لار. اؤلکه نین ایچینده ده اذربایجانداکی سراسری تشکیلاتلارین گئچمیش عوضولری و سمپاتلاری نین چوخو میللی مسئله یه اوزگتریب لر و آذربایجان میللی دموکراتیک حرکتینده فعال دیرلار.

بیز «سراسری» سیاسی تشکیلاتلاردا تورک کادرلارا و عوضولره توصیه ائدیریک آذربایجانین میللی- دموکراتیک حرکتینه قاتیلسینلار. اگر بو دوستلار گرچکتأ ایسلام جومهوریتی نین «دییشمه سینی» و دموکراسی نین ایراندا قورولماسینی، سئکولاریزمین، آزادلیقین و برابرلیقین و فئدئرال سیستمین ایراندا قورولماسینی ایستیرلرسه،قاعدتأ آذربایجان میللی- دموکراتیک حرکتی نی گوجلندیرمه لیدیرلر. موجود گونئی آذربایجان تشکیلات لارینین گوجلندیریلمه سی ویا آذربایجاندا یئنی حیزبلرین تشکیلی، هم آذربایجان میللتی نین و هم ایراندا یاشایان بوتون میللتلرین یارارینا دیر. قوی ایراندا یاشایان غیر فارس میللتلرکیمی فارس لاردا اؤز میللی حیزب لرینی تشکیل وئرسینلر!

بیزیم تورک باجی و قارداشلاریمیزهر عیلته تشکیلاتلاری نی ترک ائتمک ایستمیرلرسه ان آزیندان تشکیلاتلارینداکی فارس عوضولرین فارسلارین منافعی ندن مودافیعه ائتدیکلری کیمی، آذربایجان خلقی نین وایراندا یاشایان تورک میللتینین منافعیندن مودافیعه ائتسینلرو آذربایجانین مسئله لرینه و ایستکلری نه بیگانه قالماسینلار.

7- چوخ میللتلی ایران اؤلکه سی نین میللی مسئله سی نی حل ائتمک و میللی سیتمه سون وئرمک اوچون ایکی یولو واردیر:

بیر- ایندیکی موتمرکیز قورولوشی آرادان قالدیرماق و ایراندا یاشایان میللتلرین فدرال ویا کنفئدئرال دوؤلتی نی- کی تاریخی باخیمدان تورکلرین ، فارسلارین، کوردلرین، بلوچ و عربلرین و تورکمنلرین مسکنی اولوب و ایندی ده او منطقه لرده یاشایانلارین چوخونلوغونو اولوشدورور- تشکیل ائتمک.

بو دموکراتیک یولدور و هزینه سی ده نیسبتأ آزدیر.

- ایکی- ایراندا یاشایان غیری فارس میللتلری اریتمه( آسیمیله) و یوخ ائتمه سیاستینی ایدامه وئرمک دیر. بو ایراندا یاشایان غیری فارس میللتلرین میللت لشمه یولونداکی گلیشمه و تکامولونو نظرده آلساق داها ایمکانسیزدیر. بوسیاست کی ایندی ایسلام جومهوریتی غیری فارس میللتلره اویقولاماقدادیر، کسینلیکله سونوجو قومی ومیللی کینه نین داها دا گوجلنمه سینه و نهایت ایچ ساواشا سبب اولاجاقدیر. بونون دا عاقیبتی نی و هزینه سی نی اؤنجه دن حسابلاماق مومکون دئییل.

تأسفله ایسلام جومهورییتی و ائله جه ده ایرانین آشیری ناسیونالیستلری و فارس شوونیستلری ایکینجی یولو سئچمیشلر!