دانیشیق 13 – ایراندا یئنی گلیشمهلر و میللی حرکتین دورومو / عاریف کسکین ایله اؤزل دانیشیق

آذربایجان دموکراسی اوجاغی : میللی حرکت نه زامانا قدر ایراندا اولوب-بیتنلر حاقیندا سوکوت ائدهجک ؟ میللی فعاللارین سوکوتو اونلاری توپلومون مرجع طیفی دوروموندان آییرماغا  زمین یاراتمازمی ؟ ایراندا اولان باشقا حرکتلر ایله اینتیقادی بیر دیالوگون قورولماسی بیزیم میللی چیخارلاریمیز اوغروندا اولا بیلر یوخسا او حرکتلرین ایچینده اریمک تهلوکهسی وار  ؟ و …. بونا بنزر باشقا سورولاریمیزین جاوابینی ایران اوزمانی سایین عاریف کسکین دن سوروشموشوق، سایغی دیر دوشونورلریمیزین امکداشلیغی ایله بو مباحیثهلرین گئنیشلنمهسی و بو مباحیثهلرین ایچیندن میللی منافعیمیز اوغروندا دوغرو بیر یول خریطهسینین ایپ اوجلارینین چیخماسینی آرزو ائدیریک.

ایرانداکی ایچ چکیشمه هارا گئدیر؟

ایران ایسلام جومهوریتی 1979-دان گونوموزه قدر ان بؤیوک بحرانی یاشاییر. خاریجی سیایستینه باخدیغینیزدا یالنیزلاشمیش و دوستو اولمایان دؤولت کیمی گؤرونومونده دیر. ایران اتم کریزیله آمئریکا و آوروپلالیلاری قارشیسینا آلمیش و دیر طرفدن ده روسیا و چیندن گؤزلدیگی دستیی آلامامیشدیر. قونشولارییلا دوست و گوونیلیر موناسیبت قورامایش و سالدیرقان اوسلوبو اونون قونشولارینین گؤزونده تهلوکهلی گؤرسنمهسینه سبب اولموشدور. سننی عرب دؤولتلری، ایرانی ان بؤیوک تهلوکه اولاراق گؤرمکده و او رئژیمین ییخیلماسی اوچون حربی موداخیله آلتئرناتیفینی تشویق ائتتیکلری بیلینیر.

داخیلی سیاستده ایسه، ایران رئژیمی 1979-دان گونوموزه ایلک کز چوخ یؤنلو بوهرانی تجروبه ائتمکتهدیر. رئژیمین داخیلینده ایختیلاف رسمن چاتیشما و توققوشمایا چئوریلمیش و رئژیمین داخیلی ترازیلیغی و هارمونیسی پوزولموشدور. ایران رئژیمی آرادان ایکی شاققایا آیریلمیشدیر. ائله کی رئژیمین 30 ایللیک تاریخینده ایلک کز  باش ناظیری، مجلیس باشقانی، ناظیرلری و اوست روتبهلی بروکراتلاری زیندانا سالماق مجبوریتینده قالمیشدیر. ایختیلاف رئژیمین بوتون رسمی و قئیری رسمی اورگانلارینی بوروموشدور. خامنئه یی حلل ائدیجی و ایختیلاف چؤزوجو گوجونو ایتیرمیش و اؤزو ایختیلافلارین قایناغینا بدل اولموشدور. بو مسئله ده رئژیم ایچین ایختیلافلارین حل اولونماسینی چوخ چتینلشدیرمیشدیر.

یاشیل حرکاتی 2009-دان گونوموزه قدر اؤز موخالیفت وارلیغینی قورویابیلمیش، رئژیمین سرکوب تشکیلاتلارین قارشیسیندا دایانیقلیغینی گؤسترمیش و بیتمه میشدیر. عرب برلگه ده باش وئرمیش سیاسی و سوسیال عصیانلاردان گوج آلاراق یعنیدن میدانا گلمیی باشارمیشدیر. ایران رئژیمینین ان اؤنملی امنیتی مسئلهسینه چئوریلمیشدیر.

بوتون بو فاکتؤرلر/عامیللر ایشیغیندا، ایران رئژیمینین چوخ یؤنلو بحران ایچینده اولدوغونو دیبیلریک. ایران رئژیمینین قارشیلاشدیغی بو بحران مورککب، چوخ یؤنلو و ماهار ائدیلمهسی آسان دئییل. حتی ایران رئژیمی بو بحرانی حلل ائتمک اوچون راسیونئل/عقلانی بیر پروژه یه ده صاحب دئییل. رئژیم فقط شیددت/خوشونت بو بحرانلاری حل ائدجه یینی دوشونور. خوشونت ایسه وار اولان بحرانی داها دا دئرینلشدیریر.

بیز نه زامانا قدر سوکوت ائدجه ییک؟

آذربایجان، ایران رئژیمینین قارشیلاشدیغی بو چوخ یؤنلو و مورککب بحرانین فرقیندهدیر.چوخ دقتله، تیتیزلیکله(وسواس) و هر طرفلی حادیثه لری ایزله ییر. آذربایجان بو سورچده ان دوغرو عملی آلترناتیفینی معین ائتمک ایستییر. آذربایجان، ایرانداکی پروسه سی سویوققانلی، تمکینلی، آغیر، تحریکلردن اوزاق ، فارس میللیتچیلرینین تله سینه دوشمه دن، اؤز میللی ماراقلارینین ماکسیموم قورونماسینی نظرده توتاراق و تاریخی بوتون تجروبلرینی دیققته آلاراق ایزلییر. آذربایجان بو بحراندان ضررلی چیخماق ایستمیر. کئچمیشدکی یاشادیقلارینی یئنیدن یاشاماق ایستمیر. آزربایجانین بو گلیشمهلردکی دوروشو “ عقلانی احتیاط کارلیق” اولاراق آدلاندیرماق مومکوندور.

یاشیل حرکاتی اؤنملی و جدی اعتراضی حرکت اولاسا دا، آذربایجانلیلارین دویقوداشلیغینی قازانابیلمه میشدیر. آذربایجانلیلار یاشیل حرکاتینی فارس میللیتچیلیگینین فرقلی تظاهورو اولاراق گؤرمکتدیلر. اونلارا گؤره یاشیل حرکاتی ایرانداکی حقیقی دئموکراسینین قوروجوسو اولابیلمز. آذربایجانلیلار یاشیل حرکاتینا عملی دستک وئرمسلر ده مرکزدکی گئدن گرگینلیگی اؤز خئییرلرینه اولدوغونو دوشونورلر. آذربایجانلیلارین سیاسی، ایقتیصادی و کولتورل ایستکلرینه یاشیل حرکاتینین جاواب وئرمیجیی بللیدیر. یاشیل حرکاتی 2009-دان گونوموزه قدر میللتلرین مسئلهسی موضوسوندا هر هانسی فیکیر و گفتمان ایلری سورمه میشدیر. میللتلر مسئلهسی گلینجه سوکوت ائدیرلر. بونلاری یئرسیز، “بؤلوجولوک” و لوزومسوز طلب اولاراق گؤرورلر. آذربایجانلیلار دا بونلاری گؤرور. آذربایجان بوتون بونلارا یاخین تاریخیندکی یاشادیغی ناکامیلری و عذابلارین چرچیوسیندن باخیر.

آذربایجانلا یاشیل حرکاتینین یوللاری آیریلمیشدیر. آذربایجان ایندی اؤزو، فرقلی بیر دئموکراتیک پروژهنین صاحبیدیر. آذربایجان ایندی اؤزو اوچونجو جبههدیر. اوچونجو گوچدور. آذربایجانلیلار، ایران رئژیمینین آذربایجان-تورکونه اولان دوشمانلیغینی بیلیر. 1979-دان او دوشمانلیغین ایچینده یاشاییر. یاشیل حرکاتینین سؤیلملرینده ده اؤز حاقلی ایستکلئرینی گؤرمور. گلینن نوقطه ده آذربایجان اؤزو چوخ فرقلی و داها قاپسامالی/جامع دئموکراتیک جبههنین لیدری پوزیسیونونا گلمکدهدیر. آذربایجان بو دوروشونون گرکلیلیکلرینی یئرینه گتیرمسی لازیمدیر.

آذربایجان “ یاشیل حرکاتینا قاتیلالیم-قاتیلمایالیم” ایکیله مینی بوراخمالیدیر. چونکی یاشیل حرکاتییلا یوللاری آیریلمیش. بو ایکیلمدن چیخمادیغی سورجه یعنی شرایطه اویقون ایستراتژیلر گلیشدیرمز. منیم فیکریمجه میللی حرکاتیمیز یعنی و فرقلی بیر مرحلهنین باشلاندیغینی حیسس ائتسه ده هله اؤزونو اونونلا آداپت/سازگاری ائتمیش دئییل. یاشیل حرکاتا “قاتیلالیم-قاتیلمایالیم” دارتیشماسی میللی حرکاتین اؤنونو باغلاییر. گونوموزدکی شرطلره اویقون ایستراتژیک معین ائتمخ یی و گونوموز شرطلرینه اویوملو حاله گتیرمهیه مانع اولور. اونون بوتون انرژیسینی امیر. بیز ایچینه دوشدوگوموز بو کؤردوغومدن چیخمالیییق. باشقا بیر سؤزله هله ده میللی حرکاتیمیز اؤزونو اوچونجو جبهه اولدوغونون شورونا چاتمیش دئییل. اؤزونو اوچونجو جبهه اولاراق حیسس ائتمه یی درونلشدیرمه یی باشارسایدی اونون گرکلیلیکلرینی ده یرینه گتیریردی. میللی حرکاتیمیز سیلکینمهلی و بایراملاردا نئجه کی، ائولر تمیزلنیر اؤزونون ایستراتژیلرینی گؤزدن کئچیرمهلیدیر. میللی حرکاتیمیز سیلکینیب اؤزونو یئنی دؤنمه اویقونلاشدیرمازسا آذربایجانی ایتیرمه احتیمالی واردیر.

ایندی نه ائتملیگیک؟

اؤنجهلیکله بؤلگهمیزده و ایراندا اولوب-بیتنلر حاقیندا اوبژکتیف تحلیلیمیز اولمالی و بیلملیگیک کی ایران سیاسی حیاتیندا یعنی بیر صحیفه آچیلمیشدیر. اسکی دفترین نه زامان باغلاناجاغی بیلینمهسه ده یئنی بیر مرحله باشلادیغی چوخ آشیکاردیر. بیز بو یعنی مرحلهنین بوتون اؤزللیکلرینی بیلمهلی و اونا گؤره یعنی ایستراتژیلر گلیشدیرملیگیک.

-گونئی آذربایجان میللی حرکاتی یاواش یاواش اؤز وارلیغینی حیسس ائتدیرمهلیدیر. وارلیغینی حیسس ائتدیرمهنین آنلامی فقط کوچهیه چیخماق ویا میتینگ دوزنلمک دئییل. آذربایجان تورک میللتی گونئی آذربایجان میللی حرکاتینین وارلیغینی اؤز یانیندا حیسس ائتمهلی، اونو گؤرمهلی و اونون ایستکلریله داها یاخیندان تانیشمالیدیر.

-بیزیم میللی حرکاتیمیز ایچینده- کیچیک ده اولموش اولسا -چوخ قیمتلی تشکیلاتلاریمیز وار. بو زاماندا بو تشکیلاتلار ان وئریملی دؤنملرینه گیرمهلی و اونلار گوجلندیریلمهلیدیر. هر هانسی بیر تشکیلاتلاریمیزا هر هانسی شکیلده یاخینلیق حیسس ائدنلر وارسا زامان ایتیرمهدن اونلارا گیرمهلیدیرلر. تشکیلاتلاریمیز آکتیفلشدیریلمهلیدیر.

-عمومی-میللی تشکیلاتیمیز یوخدور . بیزیم میللی حرکاتیمیزین بؤیوک بؤلومو تشکیلاتسیزدیر. اینسانلاریمیز بؤیوک تشکیلاتلارین قورولماسینی گؤزله ییر، اونلار قورولماییناجا دا فعالیت ائتمیرلر. سیاسی فعالیت اوچون تشکیلات اؤنملی آنجاق “اولمازسا سیاسی فعالیت اولاماز” دئییل. تشکیلاتسیز دا فعالیت ائدیلبیلر. بیزیم قازاندیغیم بوتون باشاریلار شخصیدیر. شخصی حیاتیندا اؤزونه یول آچان اینسان سیاسی فعالیت اوچون ده اؤزونه ایمکان یارادابیلر. بیز ایندی “هر فرد بیر تشکیلات” شعارینی حیاتا گئچیرملیگیک. اؤز شخصی یئتنک، ایمکان، زامان و گوجوموزدن میللی حرکاتیمیزا آییرمالیییق. امین اولون کی، بولاری نورمال حیاتینیزین آخیشینا ضرر وئرمهدن ده ائتمک مومکوندور. “ هر فرد بیر تشکیلات “مدلی بوگون بیزیم اساسی چیخیش نوقطهمیز. هر کس اؤزوندن مسئول. هر کس اؤزونون رئیسی و مرئوسو.

-ایندی کی زاماندا ایختیلافلاردان، بؤلجو و قیشقیر دیجی لافلاردان اوزاق دورمالوییق. اؤنوموزدکی گونلرده ایچیمیزه ایختیلاف آسلامیا باشلایجاقلار. بیر چوخوموزون علیهینده یازیلار یازیلما احتیمالی واردیر. بیرگه بونلارین قارشیسیندا دورمالیییق. نزاکت و اخلاقی قوروللاری آشان یازی و دانیشیقلاردان قاچینمالی و بونو ائدنلری ده انگللملیگیک. ایختیلافلار هلهلیک دوندورولمالی.

- رهبرلیک ادعالاری “هر شئیی من یاراتدیم” ایفاده و دوشونجهلردن واز گئچیلمهلی. موساوی و دوستانه موناسبتلرین قورولماسی لازیم. تشکیلاتلار اؤز آرالاریندا کوسلوک و یئرسیز رقابتی بوراخمالیدیرلار. بیر آرایا گلبیلمهلی و باشاربیلیرلرسه اؤز آرالاریندا بیر کوردیناسیون (هماهنگی) شوراسی قورمالالاری لازیمدیر.

-وب سیتهلریمیزی و درگیلریمیزی زنگینلشدیرمک و چکیجی حالا گتیرملیگیک. یازی، خبر، ترجومه وب. ایشلری گؤربیلنلر بو ایشلرله و ماددی ایمکانلاری اولاناکلار ایسه بو سیتهلری و درگیلری حمایه ائتمهلیدیرلر. بو سیتهلرین چکیم گوجونو آرتیرمالییق.

-بوگون آزربایجانین هر یئری میللی حرکاتیمیزین شعارلاریلا دولمالیدیر. گونئی آذربایجان میللی حرکاتینین تاریخی سمبوللاری میللتین گؤزونون اؤنونه گتیرتیلمهلی. تبلیغات چالیشمالاری چوخ یؤنلو اولاراق سورتلندیریلمهلی. آذربایجان توپلومو میللی حرکاتین شعارلارینی منیسمهیه حاضردیر.

-گونئی آذربایجان میللی حرکاتیمیز اؤز میللی-اومومی بیلدیرگسی/منشورونو حاضرلامالیدیر. حاضرلاناجاق بو میللی-عمومی منشوردا آذربایجانین بوتون مسئلهلری دقته آلینمالیدیر. آذربایجان تورکلرینه یاخشی حیات اومودونون وئریلمهلی گرکیر. آذربایجان توپلومونون بوتون لایهلرینین ایستک، آرزو و قورخولاری دقته آلینمالیدیر. گونئی آذربایجان میللی حرکاتی داخیلی و خاریجی مسئلهلره باخیش آچیسینی و سیاسی، سوسیال، مدنی، ایقتیصادی و دینی مسئلهلر ده اؤز فیکیرلرینی محسوس و ملموس شکیلده بلیرگینلشتیرمهلی و آذربایجان تورک میللتینه چاتدیرمالیدیر.

بعضی آیدینلاریمیز ایراندا اولان باشقا حرکتلر ایله اینتیقادی بیر دیالوگون قورولماسینی بیزیم میللی چیخارلاریمیز اوغروندا اولا بیلجیینی دوشونورلر سیزجه بؤیلهدیر یوخسا او حرکتلرین ایچینده اریمک تهلوکهسی وار؟

سیاسئت و دیپلوماسیده گؤروشولمه یجک طرف یوخدور. گرکیرسه هر کسله گؤروشولور و مذاکیره ائدیلیر. آمئریکا دوشمن اولاراق گؤردوگو ایران و طالبانلا گؤروشور. آنجاق دیالوق و مذاکرنین شرطلری و شرایطینین یارانماسی لازیمدیر. بوگون بئله بیر شرایط یوخدور. چونکی یاشیل حرکاتییلا قورولاجاق دیالوغون نتیجه سی اولمایجاغینی دوشونوروم. یاشیل حرکاتی میللتلر مسئله سینی دانیشماق ایستمیر. اونو حل ائتمک ایستمیر. بئله بیر پروبلئمین اولمادیغینا اینانیر. میللتلر مسئله سینی کومپلو/توطئه اولاارق گؤرور. گئجه-گوندوز تحقیر ائدیر. بو تور ذهنیت صاحب اولانلارلا گؤروشمک زامان ایتیرمکدیر.

آنجاق طرفلر آراسیندا غیری موستقیم مذاکیره گئدیر. آذربایجانین عملی اولاراق اعتیرازلارلا قاتیلماماسی و میللی حرکاتین دانیشیقلاری، یازیلاری و عمللری بو سمبولیک ایرطیباتین بیر عنصورلاری. مذاکیره لر سمبوللر و حرکتلرله گئدیر. طرفلر بیر-بیرلرینین باخیشینی مطبوعاتدان اؤیرنیرلر. طرفلرین نه ایسته دیکلری اورتادادیر.

بوگون مذاکره و اینتیقادی دیالوق شرایطی یوخدور. اونلار بیزدن اریمه میزی ایستییرلر. بوگون ان اؤنملی ایستراتئژیک وظیفه میز اؤزوموزو توپارلاماق، هدف/ایستک/سؤیلملریمیزی بلیزلمک، منشوروموزو(بیلدیرگمیزی) حاضیرلاماق، تشکیلاتلار آراسیندا اورگانیک هماهنگی قورماق و فردی فعالیتی آرتیرماق، اوچونجو جبهه اولاراق اؤزونو گؤستربیلمک و باشقا مسئله لره تمرکوز ائتمه لی ییک.

بوگون آزربايجانين ان اؤنملي استراتژيک مساله سي ايران رئژيمين سرنيگوني مساله سي اولماليدير. ايران ايسلام جومهورييئتي نين سرنيگون اولماسيني ان چوخ تورکلر ايستمه ليديرلر. ايران ايسلام جومهورييتي سرنيگون اولماديغي سوره جه بيز هئچ بير هدفيمیزه يئتيشه بيلمه يه جه ييک. ايسترسه ايستيقلاچي، ايسترسه فئدرالچي، ايسترسه هر هانکي بير ميللي ايسته ييميز اولسون بونلارين گئرچئکله شمه سي نين يولو ايران ايسلام جومهورييتي نين سرنيگوني سيدير. ايرانداکي رژيم گئتمه دیيي سوره جه بيز هئچ بير هدفيميزه يئتيشمه يه جه ييک. بو رژيم قانون اساسي نين 15.مادده سيني بئله ايجرا ائتمه يه جک. اساسي مساله ميز بونلاري دارتيشماق