Azerbaycan Federal Demokrat Herekatının Dünya Qadınlar Günü Münasibetiyle Beyaniyesi

Dünya qadınlar günü 19 uncu yüzilin başlarında seneetileşmiş dünyanın ortaya çıxartdığı yeni qadın kişi eşitsizliği şekillerine qarşı eteraz hedefiyle gelişdi. 8 mart 1857 ilinde tekstil işyerlerinin qadın işçileri New york’da xiyabanlara gelib aylıq qazanclarının artması, İş saatlarının azalması ve iş şertlerinin düzelmesi için tezahurat etdiler.İlk defe Avusturiya, Danmark, Alman  ve swissde bir milyon kişi ve qadın, qadınların ses heqqine sahib olmaları  ve qadın kişi arasındakı eşitsizliği aradan qaldırmaq için gösteriler düzenlediler. Zaman ilerledikce qadınlar günü munasibetiyle qadınlar isteklerini daha geniş bir çerçevede ortaya qoydular. Mesela birinci dünya savaşı esnasında qadınlar savaşa qarşı kampanya qurub bu vesileyle dünya meselelerine nisbet özlerinin daşıdığı sorumluluğu göstererek dünya siyasetinde daha aktiv bir rola sahib olmaq isteklerini bildirdiler.Elbette ki zaman içinde qadınlar iş qanunlarından elave hemcinslerinin durumunun düzelmesi için daha geniş çalışmalara, mesela anayasanın ve özellikle medeni qanunların deyişilmesi yolunda değerli addımlar atdılar.

Bu çalışmaların sonucunda 2000 ilinin başlarında birleşmiş milletlerinin millenium zirvesinde ‚‘Uluslararası Gelişme Amacları‘ hedefiyle yayınlanan 8 maddeli millenium  beyaniyesinde qadın kişi eşitliğine böyük önem verilib ve qadınların toplumda ve siyasetdeki qatılımını feqir ölkelerin gelişmesinde esasi bir şert olaraq tanınıb. Beyaniyede ölkelerin gelişmişlik derecesini onların parlemanındakı qadınların sahib olduğu sendeli sayısıyla belirtmişler.Millenium beyaniyesi bu noqteye tekid edir ki qadınlarnan kişilerin eşit heqqe sahib olması yalnız bir hedef olaraq deyil özüde başqa hedefleri qazanmaq için önemlidir. Bu esasda da qadın kişi eşitliğinin yoxsulluğun aradan getmesi ve toplumların gelişmesi için önemli bir esas oluşdurduğu tekidle bildirilmiş.

Kanada dövleti de bu sahede önemli bir addım ataraq 2010 ilinin qadın günü parolasını ‚güclü qadın, güclü ölke ve güclü dünya‘ olaraq belirtmişdir.

İctimai iqtisadi ve siyasi baxımdan geri qalmışlığın önemli bir nedeni qadınların bu sahelerde aktiv olmamalarıdır. Her insani toplum qadın ve kişiden teşkil olur. Bunların yarısının feal ve diğer yarısının qeyri feal bıraxılmaları o toplumun felec ve xeste bir durumda olduğunu gösterir.Eğer bir toplumda yalnız bir cinsiyet gelişme ve çağa uygun hereket edib ve diğer cinsiyet bunlardan mehrumsa o toplum getdikce geriye doğru ilerliyecekdir.

İran toplumunda özellikle  İslam Cumhurisinin quruluşundan bu yana qadınlar eşitsizliğe meruz qalmışlar. Genel olaraq cinsi apartayd ve qadınların tehqir edilmesi İran İslam Cumhuriyetinin dünya görüşünün temelidir ve bu esasde İran İslam Cumhuriyetinin anayasası açıqcasına cinsi apartayda resmiyet ve qanuniyet veribdir. Toplumun bütün sahelerinde qadınlar ikinci dereceli vetendaş hesab olurlar.Özellikle İslam Cumhuriyetinin medeni ve qezayi qanunlarında qadınlar büyük ölçüde heqsizliklere meruz qalmışlar. Bununla birlikde  Azerbaycan Türk qadınları milli kimliklerine göre iki qat daha çox zülme ve siteme meruz qalıb toplumda dördüncü dereceli vetendaş hesab olurlar ve bu da qadınların siyasi, ictimai ve iqtisadi durumunu böyük derecede etkilir. Mesal olaraq toplumdakı eşitsizliklerden Azerbaycan Türk qadınlarının tehsil durumu çox olumsuz şekilde etkilenib. Ayrıca  qadınlarımızın eleyhine toplumda rayic olan propaganda ve düşünceler de qadınlarımızın daha çox asimilasyon siyasetinden etkilenmelerine sebeb olub, bezi qadınların öz milli kimliklerini inkar etmelerine  ve  bunun da ağır ictimai ve siyasi problemlere yol açdığı isbat olunmuşdur.

Iranda  geri qalmiş bir toplumdan ve teokratik bir dövlet yapısından yeeni İslam Cumhurisinden qadın kişi eşitliğinin qebul edildiği modern bir topluma geçiş ancaq bir çox devrimle mümkün olabilir. Bu devrimleri ilk önce öz dünya görüşümüzde ve qadınlara nisbet olan inanclarımızda yaratmalıyık. İran toplumunda qadın eleyhine rayic olan eneneler, gelenekler, ev ve medrese telim terbiye sistemine hakim olan geri qalmış düşünceler ki siyasi, ictimai ve umumi şekilde ciddi meseleleri kişi işi olaraq deyerlendirir, qadınların ictimai ve siyasi fealiyyetlerini böyük ölçüde etkilir. Belenci geri qalmış düşünceler hakim ideoloji terefinden de özellikle güclendirilir. Toplumun bütün sahelerine kök salmış bu geri qalmış zehniyetle mücadile etmek, qadınlarla kişilerin eşit heqlere sahib olmalarının toplumun içinde menimsenmesi ve yerini alması modern bir medeniyyetin esasıdır. İnsani heqlerimize gelişmiş ve medeni ölkelerin seviyesine yetişmemiz ancaq qadınlarımızın toplumun ictimai, iqtisadi ve siyasi sahelerinde qatılımcı olmalarıyla mümkün olabilir.

Azerbaycan milli demokratik hereketinin insan heqlerine uygun, gelişmiş ve modern bir yolda ilerlemesini hedeflemişsek qadınların fikir ve düşüncesinden toplumun gelişmesi için istifade etmeliyik. Bunu vurqulamalıyık ki indiki durumda yalnız sekular, modern ve medeni qanunlarla qadınlarımız ve belelikle de toplumumuz şeriet esaretinden ve zencirinden qurtarılabilir.

Azerbaycan Federal demokrat Herekatı 2009 ilinin desambr ayında Amsterdam toplantısında tesvib olunan qadın qetnamesini menimseyerek bu prensipleri 2010 ilinin qadın günü ilkeleri olaraq elam edir.

-Qadınların əleyhinə olan bütün yazılı və şəfahi qanunların qaldırılması gərəkir. Bu qanunlar toplumun bütün sahələrində öz əkslərini tapmalılar.

- Qadın-kişi bərabərliyi toplumun bütün sahələrində qanuniləşməlidir.

- Azərbaycan Türk qadınları öz müsteqil təşkilatlarını qurmaq haqqına malik olmalılar.

-Azerbaycan Türk qadınlarının toplumun bütün sahələrində aktiv və qərar verici bir şəkildə qatılmaları dəstəklənməlidir.

- Azərbaycan Türk qadınlarının öz milli kimliklərini qoruyaraq yurd içi və yurd dışı təşkilatlarla iş birliyi etmələri dəstəklənməlidir.

- Yurd içində və uluslararası sahədə Azərbaycanlı türk ictimai-siyasi fəal, sənətçi, yazar vb.qadınlar tanıtılmalı, məruz qaldıqları eşitsizliklər ifşa olunmalıdır.

Azerbaycan Federal Demokrat Herekatının İcraiye Heyeti

12.12.1388

03.03.2010