بیانیه عفو بین الملل

30 ماه مه 2007

اقدام عاجل،

ایران: مجازات اعدام / شکنجه

ایران، حسین فروهیده همچنین مشهور به خطیبی و ایرج نجفی پسر عموی حسین فروهیده

گزارش شده است که حسین فروهیده یکی از مدافعان حقوق زبانی و اجتماعی آذربایجانیان ایران با خطر حتمی و قریب الوقوع اعدام روبروست. بنابه گزارش ها او شکنجه شده است. پسر عموی او ایرج نجفی در زندان انفرادی است و عفو بین الملل نگران است که او نیز ممکن است در معرض شکنجه و بدرفتاری قرار داشته باشد.

بر اساس گزارش های رسیده حسین فروهیده از اهالی شهرستان خوی در استان آذربایجان غربی، توسط دادگاه انقلاب ارومیه در استان آذربایجان غربی به اعدام محکوم شده است. براساس این گزارش او مظنون به جاسوسی برای ترکیه معرفی شده بود اما اتهاماتی که بر اساس آن مجرم شناخته شده مشخص نیست. او بیش از نه ماه در یک بازداشتگاه تحت کنترل وزارت اطلاعات در شهر ارومیه به سر برده است. گفته شده است که شکنجه های فراوان جسمی آثار کبودی زیادی بر بدن او بر جای گذاشته و تعدادی از دنده های ستون فقراتش شکسته است.

در ماه مارس (اسفندماه) مقامات مسئول به مادرش که در خوی زندگی می کند گفته اند که حکم اعدام او اجرا شده است و او می تواند جسد فرزندش را از بازداشگاه تحویل بگیرد. اما وقتی او به آنجا مراجعه کرده زندانبانان گفته اند که او هنوز اعدام نشده است. مادر آقای فروهیده اخیرا دوباره به بازداشتگاه مراجعه کرده اما اجازه ملاقات با فرزندش به او داده نشده است و نگران است که او ممکن است شکنجه شده باشد.

همسر حسین فروهیده یک شهروند ترکیه است که در شرق ترکیه زندگی می کند. او بیان کرده است که حداقل از سپتامبر 2006 (شهریور 1385) نتوانسته است هیچ اطلاعی از همسر خود بدست آورد. پدر و یک برادر حسین فروهیده نیز در ترکیه زندگی می کنند.

همچنین گزارش شده ایرج ناجی پسر عموی حسین فروهیده از حدود اکتبر 2006 (مهر 1385) در سلول انفرادی در ارومیه نگهداشته شده است. گفته شده که او به اتهام برانگیختن مردم خوی برای شرکت در راهپیمایی ماه مه 2006 (خردادماه 1385) از جانب کشور ترکیه، متهم شده است. این راهپیمایی ها در مخالفت با انتشار کاریکاتوری در روزنامه دولتی ایران که بسیاری از آذربایجانیان آن را اهانت آمیز دانسته بودند به صورت وسیعی در مناطق سکونت آذربایجانیان برپا شد که در آن صدها و احتمالا هزاران نفر از تظاهرکنندگان دستگیر شده و نیروهای دولتی به سوی تظاهرکنندگان شلیک کردند.

اطلاعات پس زمینه

آذربایجانیان ایران به یک زبان ترکی که زبان ترکی آذربایجانی نامیده می شود سخن می گویند. بیشترشان مسلمان و شیعه هستند و بزرگترین اقلیت نژادی در ایران هستند که اعتقاد بر آن است که 25 تا 30 درصد کل جمعیت کشور را تشکیل می دهند. آنها اکثرا در شمال و شمال غربی ایران ساکن هستند. آنها به عنوان شیعه به میزان سایر اقلیتهای مذهبی در معرض تبعیض قرار نداشته و در اقتصاد کشور به خوبی تلفیق شده اند اما تقاضاهای روز افزونی وجود دارد برای دست یابی به حقوق فرهنگی و زبانی شامل تحقق حق آموزش به زبان ترکی آذربایجانی که در قانون اساسی کشور نیز به رسمیت شناخته شده است. اقلیت کوچکی از ایده جدا شدن آذربایجان ایران از جمهوری اسلامی ایران و اتحاد آن با جمهوری آذربایجان دفاع می کنند. مقامات دولتی ایران به فعالیت کسانی که به ترویج هویت فرهنگی آذربایجان ایران می پردازند، همواره با سوء ظن می نگرند و اغلب آنها را به اتهامات مبهمی مانند "ترویج پان ترکیسم" متهم می کنند.

انتشار کاریکاتور در ایران منجر به شروع ناگهانی امواج تظاهرات خیابانی در شهرها و شهرکهای شمال غرب ابران پس از توقیف روزنامه ایران شد. اعتراضات که در ابتدا در مقیاس کوچک و در میان دانشجویان آذربایجان ایران در دانشگاههای شهر تبریز در استان آذربایجان شرقی و در دانشگاههای پایتخت یعنی تهران شروع شده بود، به سرعت به سایر شهرهای آذربایجان ایران سرایت کرد. تظاهرات وسیعی در شهر تبریز در روز 22 ماه مه (اول خرداد) به وقوع پیوست و در روزهای بعد تظاهراتهای دیگری در سایر شهرها برگزار شد. بیشتر این راهپیمایی ها مسالمت آمیز بود اما برخی از آنها به وارد آمدن خساراتی به ساختمانها و ماشینهای دولتی منتهی شد که در برخی مکانها این تظاهراتها با به کارگیری اسلحه های مرگبار و بازداشتهای وسیع مواجه شد. برخی منابع خبری در آذربایجان ایران حمله به اماکن دولتی را به تحریک ماموران مخفی حکومتی نسبت می دهند.