اؤلو قویونون سوتلو اولما حئکایه سی

ایشیق سؤنمز، 16.06.2007

بیلیندیگی کیمی دئموکراسی مسئله سی توپلومو (اجتماع نی) ایچرن بیر مسئله اولدوغونا باخمایاراق بو مسئله یه اؤنم وئریب وئرمه مک ده باسقی و آسقی حاکیم اولان توپلوملاردا توپلومو اولوشدوران بیریملردن (فردلردن) آسیلی اولان بیر مسئله دیر. بو بیریملری و اونلارین باغلی اولدوقلاری قوروپلارین دونیا گؤروشلرینی نظره آلارساق، دئموکراسی مسئله سی ده بیر چوخلاری دوشوندوکلری کیمی قارا یوخسا آق مقوله سی دئییل، قارا و آق آراسیندا اولان موختلیف بویاقلاردان(رنگ لردن) شخص یوخسا قوروپلار نظره آلدیقلاری بیر بویاق نظرده توتولور دئیه دوشونورسک، ایران ممالیکی محروسه سینده کی میللیتلر اوزره موختلیف فارس تشکیلاری نین سسسیز قالدیقلاری، بعضاً ایسه بو میللیتلری فارس حاکیمیت اورگانلاری واسیطه سی ایله یوخ ائتدیرمگه چالیشماق دا فارس ایجتماعیتی باخیمیندان آنلاشیلابیلر دئیه دوشونمه لی ییک. دئمک، ایران ممالیکی محروسه سینده میللیتلر مسئله سی نین قاباریق بیچیمده گلیشمه سینه دوزه مه گن و اورک آغریسی ایله دونیاسینی دگیشن پرویز ورجاوندین بیر فارس راسیستی کیمی اورتایا چیخماسی دا اوسته آچیقلادیغیمیز آچیلاردان (زاویه لردن) اله آلینمالیدیر، پرویز ورجاونددین گؤروشلریندن اوخویوروق: "سعی من این است بگویم که مردم آذربایجان ترک نیستند!!!" (1). و یا ایران ممالکی محروسه سینده کی ائتنوسلار اوزره موقت دؤلت زامانی قبول اولموش بعضی قانونلارین ایجرا اولمابیله جه گی سؤز قونوسو اولدوقدا، او زامان معاریف وزیری (وزیر فرهنگ) اولموش پرویز ورجاوند و او باشچیلیق ائتدیگی تشکیلات و قوروپلاشمالارین بو قانونلارا موخالیف اولدوقلارینا تانیق اولوروق(2). اوسته لیک پرویز ورجاوند تبریز اونیوئرسیته سینده کی آذربایجان میللی فعاللارینی خاریجی گوجلره نیسبت وئرمکله اونلاری فارس حاکیمیت اورقانلاری نین باسقیسینا معروض قویماغا چالیشدیغینا تانیق اولوروق، اوخویوروق:

"دکتر پرویز ورجاوند در مصاحبه با رادیو فردا می گوید: ظاهر قضیه این بود که گروه های پان ترکیست اعتراض داشتند و باید به ملت ایران تبریک گفت که به یک گروه تجزیه طلب در یک مراسم رسمی بین المللی اجازه می دهد واکنش نشان دهند. این پدیده خودجوش نبود و حکایت از این داشت که سازمانی پشت سرش بود. دکتر ورجاوند می گوید مقامات امنیتی و انتظامی برای محافظت او در برابر حمله کنندگان اقدامی نکردند...." (3).

اوسته گؤروندوگو کیمی آذربایجان میللتی نین میللی منلیگی و کیملیگینی دانماق، اونلارین میللی وارلیغی نین یاشانماسینی ایران ممالیکی محروسه اوچون بیر خطر دئیه قلمه آلماق و فارس امینیتی گوجلر طرفیندن اونلاری باسقی آلتینا آلدیرماق هئچ بیر دئموکرات شخص و تشکیلاتا اویقون گؤرونمور. بئله لیکله فارس آشیری ساغ (اولترا راسیست) تشکیلاتلار بیر یانا دورسون گؤرک پرویز ورجاوندین بو راسیستلیک یاناشمالارینا او زامان هانکی فارس تشکیلاتی، یوخسا هر هانکی بیر شخصی اعتیراض ائتمیش سورقو و سوآلی اورتایا چیخمیش اولار. گؤروندوگو کیمی اونلار پرویز ورجاوند و جبهه میللی فارس تشکیلاتی نین بو گئریچی داورانیشلارینی اؤز سوسمالاری ایله اونایلامیشلار (تأیید ائتمیشلر). بونلارا باخمایاراق فارس شخصیتلری و تشکیلاتلاری بو راسیست ذات عالی نین داورانیشلارینی زامانیندا ایستر اؤز اورقانلاریندا، ایسترسه ده فارس ایجتماعیتی ایچره تنقید ائتسئیدیلر، بلکه ده بو ذاتی اورک آغریسیندان قورویا بیلردیلر دئیه دوشونمه لی ییک. دئمک، فارس شخصیتلری و تشکیلاتلاری نین بو مسئله لر اوزره سوسمالاری پرویز ورجاوندی بیر اورک آغریسی خسته لیگینه سوروکله یه رک اونون ایستک و آرزولارینی قبیره گؤتورموش اولدو. بو دا "دلی یه یئل وئر، الینه بئل وئر!" مسئله سی نین باشقا بیر بویوتلاریندان ساییلمالیدیر. مسئله آنجاق بونلا دا سونا چاتاجاق گؤرونمور. فارس دئموکرات مئاب شخصیت و تشکیلاتلاری پرویز ورجاونددن بیر اؤلو قویون کیمی بهره لنمگه چالیشاراق اوندان ایکینجی بیر مصدق یونتاماغا چالیشیرلار. ایندیسه بو مساژلارین بیر سیراسی ایله تانیش اولاق، فداییان خلق فارس (اکثریت) تشکیلاتی نین مساژیندان اوخویوروق:

".... زنده یاد دکتر ورجاوند از مبارزان قدیمی راه آزادی و دمکراسی در دوران دیکتاتوری پادشاهی پهلوی و استبداد جمهوری اسلامی بود. ورجاوند با عشق وعلاقه به ایران و رهایی کشور از حاکمیت استبداد، در سازماندهی مقاومت مردم علیه آزادی ستیزان فعالانه مشارکت داشت و علیرغم فشار رژیم، پیوسته و خستگی ناپذیر در کنار آزادیخواهان بود ..."(4).

اوسته کی پاساژا اساساً فارس تشکیلاتلاری پرویز ورجاوندین ایران ممالیکی محروسه سینی فارس گؤرمک ایسته دیگینی ایجتماعیتدن گیزلی توتماغا چالیشارلار دوشونجه سی اورتایا چیخمیش اولار. دئمک، ایران ممالیکی محروسه سینی سئویپ، سئومه مک اورادا یاشایان موختلیف دیل و مدنیت صاحابلاری ایله آنلام تاپمالیدیر. بو چوخ میللیتلی ممالیکی محروسه نی فارس آدی آلتیندا اؤرت باسیر ائتمگه چالیشماق هئچ بیر اویقار (مدنی) اینسان و تشکیلاتا اویقون گؤرونمز. یئری گلمیشکن اتحاد جمهوریخواهان میللی فارس تشکیلاتی نین گؤروشو ایله تانیش اولاق:

" ... درگذشت دکتر پرویز ورجاوند ، عضو شورای عالی جبهه ملی ایران مایه تاثر عمیق همه کسانی شد که حضور طولانی او را از آغاز جوانی تاکنون در جبهه ملی ایران و در صف مبارزین و کوشندگان برای برقراری دمکراسی و تحقق احترام به حقوق بشر در ایران پی گرفته بودند و بسیاری دیگر که با او در برهه ای از مبارزات طولانی و پیگیرش آشنا شدند و از متانت، انسانیت و سخت کوشی او در راه تحقق آرمان هایش با خبر بودند..." (5).

پرویز ورجاوندین ایران ممالیکی محروسه سینده کی فارس اولمایان ائتنوسلار علیه لرینه گؤروشلرینی نظره آلارساق، اؤزلرینی حقوق بشر یانچیسی دئیه ایجتماعیته ساتماغا چالیشلان بو فارس محفلی هانکی بشر حقوقلارینی سؤز قونوسو ائتمیش ساییلمالیدیر؟ یئری گلمیشکن اؤزلرینی "سازمانهای جبهه ی ملی خارج از کشور" آدلاندیران تشکیلاتین گؤروشلری ایله تانیش اولاق:

"... امّا درگذشت ناگهانی و اسفبار فرزند رشید و برومند این آب و خاک و شاگرد راستین مکتب مصّدق بزرگ، ایرانی آزاده و شجاع و مبارز خستگی ناپذیر و پرتوان استاد ارجمند روانشاد دکتر پرویز ورجاوند بسی دردناک و باورنکردنی است. او که سرشار از عشق وطن و مهر به هموطنانش بود در سراسر عمر پر بارش هیچگاه و در هیچ شرطی از شرایط دست از مبارزه برای استقرار حاکمیت ملی و ایجاد کشوری قانونمدار و دستیابی به ایرانی آزاد و مستقل و آباد برنداشت و همواره پرچمدار پرتوان نهضت ملی ایران در صف مقدم جبهه ملی ایران بود. همین عشق به ایران و ایرانی رهنمون او در انتخاب رشته ی تحصیلی ـ تخصصی « باستان شناسی ایران» و اولین گامهای تشکیلاتی ـ سیاسی او « پیوستن به جریان پان ایرانیستها » بود که بعد با عضویت در جبهه ملی ایران تا پایان عمر ادامه داشت....."(6).

اوسته گؤروندوگو کیمی بو ذاتلار پرویز ورجاوندی اؤومکله (مدح ائتمکله) محمد مصدقین ده نه قماش اولدوغونو وورقولامیش اولورلار. یئری گلمیشکن سوروشولمالیدیر: - "پان" مسئله سی یاخشیدیرسا، نه اوچون ایران ممالیکی محروسه سینده کی تورک و عرب ائتنوسلاری نین میللی و مدنی حرکتلرینی "پان" ایفاده سی ایله کثیف لتمک ایسته ییرسینیز؟ "پان" ایفاده سی پیس دیرسه، نه اوچون "پان ایرانیست" مقوله سینی ایران ممالیکی محروسه سی و دونیا ایجتماعیتینده تبلیغ ائتمگه چالیشیرسینیز؟ فارس جبهه میللیچیلری نین مسئله یه بو یاناشماسی گؤیه وین (گؤرمه میش) پیشیگین آغزی نین اته یئتیشمه دیگینی و اونون اتی باشقا مووجودلار اوچون پیس تانیتدیغینی خاطیرلاتمیش اولار. دئمک، بو ذاتلار خولیاچیلیق گؤروشلرینی "پان ایرانیست" آدی آلتیندا گئرچکلشدیره بیلمه دیکلری اوچون ایران ممالیکی محروسه سینده کی میللی و مدنی آخینلاری "پان ترکیست" و "پان عربیست" ایفاده لری ایله ایجتماعیتدن اوزاقلاتماغا چالیشیرلار دوشونجه سی بیر داها وورقولانمیش اولار. بو فارس تشکیلاتی نین آردیجیلی (دنبال رو) اولان نهضت مقاومت ملی ایران آدلی فارس تشکیلاتی نین گؤروشلری ایله تانیش اولاق:

"... پرویز ورجاوند ... پس از سقوط دولت موقت مهندس بازرگان که در آن کفالت فرهنگ و هنر را بر عهده داشت دکتر ورجاوند همواره در صفوف مقاومت در برابر نظام تمامیت خواه جمهوری اسلامی حضور داشت. "(7).

گؤروندوگو کیمی تمامیتچیلیکله سوچلاماغا چالیشماق دیل و مدنیت آچیسیندان دئییل، یالنیز گوج اویقولاماق و دولاییلی یوللارلا بیر داها تمامیتچیلیک اوچون اورتاق دیل تاپماق سؤز قونوسو اولموشدور. اؤزلرینی "سازمان سوسیالیستهای ایران" آدلاندیران فارس تشکیلاتی نین گؤروشلری ایله تانیش اولاق:

"... . زنده یاد دکتر ورجاوند همچون ده ها هزار آزادیخواه ایرانی تحت فشار و پیگرد حاکمین مستبد و قانون شکن مذهبی قرار گرفت ، ولی از دفاع ازحقوق شهروندی و منافع میهنی ـ که از شعارها و اصول محوری انقلاب بهمن ۱٣۵۷ بودند ــ دست برنداشت. دکتر ورجاوند در طول حیات سیاسی اش بعنوان یکی از فعالان و رهبران جبهه ملی ایران همیشه آزادیخواهی، استقلال، انتخابات آزاد، حاکمیت قانون ، حاکمیت ملت و دفاع ازتمامیت ارضی ایران تاکید داشت، اگرچه آن زنده یاد بخاطر تاکید بر آن خواست ها که از اصول محوری جبهه ملی ایران می باشند ، در دوران رژیم محمد رضاشاه و رژیم جمهوری اسلامی روانه زندان شد و تحت شکنجه قرار گرفت."(6.2)

بو آرادا اؤزونو داها آرتیق دئموکرات و لائیک دئیه ایجتماعیته تقدیم ائتمگه چالیشان فارس محفللریندن "شورای هماهنگی جنبش جمهوری خواهان دمکرات و لائیک" آدلی فارس تشکیلاتی دا پرویز ورجاوندی آغیرلاماق اوچون اومانیست الینی اوزاتماغا چالیشمیش گؤرونور. یئری گلمیشکن بو ذاتلارین گؤروشلریله ده تانیش اولاق، اوخویوروق:

"... مرگ ورجاوند پیش از هر چیز به معنای از دست دادن یکی از یاران و همرزمان در پیکار برای استقلال، دمکراسی، لائیسیته و جمهوری خواهی در ایران است. برای منادیان زندگی، مرگ ورجاوند بیش از همه نشانه پایداری و کرنش ناپذیری انسانی آزادیخواه در برابر بنیادگرایان اسلامی حاکم دارد که هر چه در چنته داشتند به کار گرفتند تا اراده ملتی را در هم شکنند و آن را به امت اسلامی بدل سازند و ناکام ماندند... "(7).

اوسته کی گؤروش، گؤروندوگو کیمی فارس محورلی بیر گؤروش ساسیلمالیدیر. بیلیندیگی کیمی "ایستقلال" و "دئموکراسی" دئییملری ایلک اولاراق شخص، تشکیلات و میللیتلردن یولا چیخاراق آنلام تاپمالیدیر. موختلیف میللیتلری فارسلیق زیندانیندا حئصارلاماقلا "ایستیقلال" و "دئموکراسی" دئییملرینی یوروملاماق یالنیز تمامیتچی گوجلر اوچون آنلام تاپابیلر دئیه دوشونمه لی ییک. بو آچیدان پرویز ورجاوندین رادیو فردا ایله دانیشیغی نین بیر بؤلومونو بیر داها نظردن کئچیرمک یئرلی اولاردی، اوخویوروق:

"ظاهر قضیه این بود که گروه های پان ترکیست اعتراض داشتند و باید به ملت ایران تبریک گفت که به یک گروه تجزیه طلب در یک مراسم رسمی بین المللی اجازه می دهد واکنش نشان دهند. این پدیده خودجوش نبود و حکایت از این داشت که سازمانی پشت سرش بود"(3).

گؤروندوگو کیمی پرویز ورجاوند اؤزو بوگونکو حاکیمیتیه اوپوزسیون گؤرونمه سینه باخمایاراق ایران ممالیکی محروسه سینده کی میللیتلر مسئله سی سؤز قونوسو اولدوقدا او فارس حاکیمییتینه بیر پوزیسیون مقامیندا یئر آلاراق آذربایجانلی نین دینج اعتیراضینی بیله تحمل ائده بیلمیردی. او دولاییلی یوللارلا آذربایجانلیلاری سوچلایاراق میللی و مدنی حرکتلرین قارشی سی نییه آلینمیر دئیه کینایه اولاراق فارس حاکیمیتینه آذربایجانلیلاری ازمک مساژی گؤندرمگه چالیشمیش. دئمک، حافیظ دئدیگی کیمی ائو اساسدان ییخیلیب قورولمالیدیر (خانه از بن بست ویران است خواجه به فکر ایوان است). یئری گلمیشکن سوروشولمالیدیر: - "جمهوری خواهان لائیک و دمکرات فارس" محفلی نین دئموکراسیندن آنلاییشلاری بو قدر می؟ حضراتلار یاشادیقلاری آوروپا و آمریکا اؤلکه لرینده دموکراسی مقوله سیدن بو قدر باشا دوشموشلر می، یوخسا میللیتلر مسئله سی سؤز قونوسو اولدوقدا اونلار دا تمامیتچی اولاجاقلارینا داییر ایزلنیم بوراخماغا چالیشیرلار می؟ گئنه ده اوخویوروق:

" از نظر ما دفاع خستگی ناپذیر از حقوق برابر و دمکراتیک کلیه شهروندان ایرانی صرفنظر از تعلق دینی, جنسیتی، قومی، طبقاتی و دیگر تعلقات گروهی آحاد مردم ایران، بهترین راه بزرگداشت و تداوم پویندگان جنبشی است که برجسته ترین ویژه گی آن مبارزه علیه استبداد و استعمار و تحقق دمکراسی بوده است. تامین چنین شرایطی درگرو نزدیکی و همدوشی همه طرفداران استقلال و آزادی ایران بر علیه جمهوری اسلامی ایران است. با گام نهادن در چنین راهی یاد پرویز ورجاوند را گرامی بداریم."(7).

اوسته گؤروندوگو کیمی فارس مفکوره لی قورملار و محفللر کلمه لر ایله اویناماغا جالیشاراق "برابرلیک (برابری)" مقوله سی نین نه اولدوغونو بیله ایجتماعیته بیلدیرمکدن عاجیز گؤرونورلر. اونلار بوتون میللیتلری "قوم و اقوام" دئیه فارسلیق تورباسینا دولدوراراق اونلارین هامیسی برابر اولاجاق دئیه عوامفریبلیک ائتمگه چالیشیرلار. دئمک، بو برابرلیک دیل برابرلیگی (موختلیف دیللری بیرینجی مکتبدن اؤیرنمک آچیسیندان)، مدنیت برابرلیگی (بوتون مدنیتلره سایقی قویماق و اونلاری یاشاتماق آچیسیندان)، هر هانسی حقوق برابرلیگی و هر هانسی بیر خالقا اؤز گله جه گی اوزره تصمیم تومما حاققینا شراییط یاراتمازسا، سؤز هانکی برابرلیکدن گئده بیلر دئیه دوشونمه لی ییک. دئمک، تمامیتچیلیک آچیسیندان بو محفلین پرویز ورجاوندی آغیرلاماسی اولدوقجا یئرلی گؤرونورموش دئیه دوشونمه لی ییک. اوسته کی گؤروشلر فارس دئموکرات مئاب تشکیلاتلارینا عاییددیر. گؤرک دئموکرات مئاب فارس شخصیتلریندن بو مسئله یه نئجه یاناشانلار وار. بو آرادا اسماعیل نوری علا حضرتلریندن اوخویوروق:

"... انقلاب که رخ داد من در ايران نبودم و شنيدم که مهندس بازرگان رسيدگی به امور وزارت فرهنگ و هنر را به او سپرده است. می دانستم که کار کمرشکنی بر عهده اش گذاشته شده: پاسداری از فرهنگ و هنری ايرانی و ايرانی شده که حکومت اسلامی آمده بود آن را از بيخ و بن براندازد و چيزی جعلی و غير ايرانی را جانشين آن سازد."(8)

اوسته کی پاساژدا "فرهنگ و هنر ... ایرانی شده" دئییمی بیر چوخلاری خیال ائتدیکلری کیمی دئمینه یازیلمامیشدیر. بو دئیییم اوزره کیتابلار یازماق اولار. آنجاق موألیف ندن بئله بیر دئییمی سرگیله میشدیر مقوله سینه گلدیکده او تاریخی فاکتلاری نظره آلاراق بو دئییمی سرگیله میشدیر دئیه دوشونمه لی ییک. دئمک، بونا ترس دورومدا اسماعیل نوری علا جبهه ملی فارس تشکیلاتی و اونو رهبرلیک ائدن پرویز ورجاوندلرین ایران ممالیکی محروسه سی نین معاریف ایداره سینه یازدیقلاری اعتیراض مکتوبونا موناسیبت بیلدیرمه لییدی (2). اسماعیل نوری علا گئنه ده یازیر:

"ورجاوند را همين عشق به فرهنگ اصيل ايران به زندان هم انداخت .... در کنار فعاليت های سياسی، بعنوان يک چهرهء راستگوی فرهنگی در هر صدمه ای که بر آثار باستانی ما وارد شد هم از غصه ناليد و هم از سر درد فرياد برداشت.... اين مرغ از قفس شما پريد تا نامش را، همچون خدمتگذار صميم فرهنگ ايران، بر جان های همهء نسل های اکنون و آينده ايرانزمين، جاودانه کند. يقين دارم ...از اين پس نام پرويز ورجاوند، چون وجدان بيدار هر ايرانی ميهن دوست، خواب را از چشم مخالفان فرهنگ اصيل ايرانی خواهد ربود."(8).

گؤروندوگو کیمی شوونیست کولتورو ایله بؤیوموشلر بعضاً عوامفریبلیک ائتمگه ده چالیشسالار دا، اؤز احساسلارینی اورتایا قویدوقدا شوونیسمین ایزلرینه تانیق اولماق او قدر ده چتین اولماز. دوز دانیشما مدنیتی "راستگوی فرهنگی" مقوله سینه گلدیکده بیلیندیگی کیمی پرویز ورجاوند موقت حاکیمیتین کابینه سینده "معاریف صدیرلیگینده" اولارکن ایستر او اؤزو، ایسترسه ده تشکیلاتی داریوش فروهر واسیطه سی ایله کوردلری آلداتماغ چالیشمیش و تبریزده خالق مسلمان حرکتینی ازمکده بیله بوگونکو حاکیمیتین سیرالاریندا یئر آلمیش بیر ذاتلار ساییلارلار. دئمک، اسماعیل نوری علا ذات عالی نین دئموکرات اولدوغونا اینانلار بو یالانلارین آچیغا قاویشماسی ایله بیر داها آییق اولمالی و فارس عوامفریب و راسیستلری نین یالانچی ایفاده لری ایله اویونا گلمه مه لیدیرلر دئیه دوشونمه لی ییک. بئله لیکله دئموکرات مئابلیق آچیسیندان دونیا دؤلتلری و بشر حقوقلاری تشکیلاتلاری نین باش قولاغینی "دئموکراتام و جمهوریخواهام" دئیه گمیرمگه چالیشان اکبر گنجی حضرتلری نین دئه دئهینه قولاغ آسماغا چالیشاق، اوخویوروق:

"پرویز ورجاوند ... آزاده ای ایراندوست. تمام زندگی اش مبارزه در... حفظ تمامیت ارضی ایران بود. سربلندی ایرانیان آرزویش بود. درراه این آرزوهای بزرگ زندان رژیم شاه و رژیم جمهوری اسلامی را از سر گذرانید. یک بار که از زندان به مرخصی آمده بودم ، به منزل ما آمد... می گفت به شدت نگران تجزیه ایران است. .... مرحوم ورجاوند هیچیک از نظرات ارائه شده در آن جلسه را نپذیرفت. می گفت که ...، حکومت فعلی بسیار به مردم ایران ظلم و جفا کرده است، ....؛ تجزیه، راه حل این مشکل نیست، باید مشکلات کلّ کشور را حل کرد. به اعتقاد او برخی دولتهای خارجی با تحریک برخی عوامل داخلی به این مسأله دامن می زنند، و باید نگران توطئه های خارجی و عملکرد نادرست دولت بود. اگر این ملاحظات منظور شود ما با مشکل جدایی خواهی روبرو نخواهیم بود. ورجاوند تا پایان عمر افتخارآمیزش به این مسائل می اندیشید و برای آنها چاره اندیشی می کرد "(9).

اوسته کی پاساژدا اکبر گنجی بلکه ده اؤز گؤروشلری نین بیر بؤلومونو پرویز ورجاوند آدی آلتیندا ایجتماعیته یئتیرمگه چالیشمیش گؤرونور. حالوا حالوا دئمکله آغیز شیرین اولمایاجاغی کیمی تمامیت ارضی دئمک و ایران ممالیکی محروسه سینده کی موختلیف دیل و مدنیت صاحابلارینی سوی قیریمینا معروض قویماقلا دا آزاد دونیا و اینسانلار اوچون یاشایاجاق بیر اورتام یاراتماق اولماز مسئله سی نی فارس ایجتماعیتی باشا دوشمه لیدیر. دئمک، فارس تمامیتچیلری نین ایران ممالیکی محروسه سینده کی میللیتلر علیهینه اویقولادیقلاری داورانیشلار حئیوانلار ایچره حاکیم اولموش "قانون راز بقا" مقوله سینی اینسان اوغلونا خاطیرلاتمیش اولار (بکش، تا کشته نشوی!!). بو گؤروشه اساسن اورمانلارداکی اوزدن ایراق حئیوانلار آراسیندا حاکیم اولان بو قانونسوزلوق ایران ممالیکی محروسه سینده اؤز حؤکمونو سوردورمه لیدیر. بئله لیکله، ایران ممالیکی محروسه سینده کی میللی، مدنی و سیاسی ایستکلری خاریجی عامیللره نیسبت وئرمک کئچمیش 82 ایلده کی فارس حاکیمیتلری نین بیرینجی آتدیقلاری آددیم اولموشدور. بو گؤروشلر فارس حاکیمیتینه پوزیسیون مقامیندا یئر آلان و گله جکده بیر داها جانی و جینایتکار اولماغا دوشوننلر اوچون یئنی بیر دوشونجه گؤرونسه ده، آذربایجان ایجتماعیتی کئچمیش 82 ایل ایچریسینده دورمادان بو تهمتلر ایله یاشامیش و اونلارین ایچی بوش اولدوغونو دونیا ایجتماعیتینه سرگیله مگه چالیشمیشدیر. اکبر گنجی گئنه ده یازیر:

" ... حفظ تمامیت ارضی ایران برای همه ما مهم است. ... ورجاوند در اندیشه ایران بود. و از همین رو دلسوزانه و از سرنگرانی به این پرسش ها می اندیشید. او می خواست ذهن و نظر ما را نیز به تأمل در این مسائل معطوف دارد. مبارزانی مانند ورجاوند که سالهای بلند عمر خود را صادقانه و بی هیچ چشمداشتی صرف استعلا و عزّت این مرزوبوم کرده اند...و از این رو باید دغدغه ها و نگرانی های آنها را بسیار جدّی گرفت. بنابراین، وقتی که این بزرگان پرسشی در پیش روی ما می نهند و از ما توجه و تأمل در آن باره را می طلبند، شرط خردمندی آن است که هشدارباش آنها را جدّی بگیریم، .... دموکراسی یعنی قدرتمند کردن جامعه و کاستن از قدرت بهیموتی و لویاتانی دولت. روانش شاد باد که همواره در اندیشه پاسداری از ایران زمین و سر بلندی ایرانیان بود."(9).

اوسته کی پاساژداکی مقاملار دا بشر حقوقلاری، دئموکراسی و جمهوریتچیلیک اوزره دونیا ایجتماعیتینی آلداتماغا چالیشمیش کئچمیش پاسدار اولان اکبر گنجی حضرتلری نین شخصی گؤروشلریدیر. مسئله بئله اولدوغو دورومدا، خالق ایچره دئییلر: - قازان قازانا دئمیش: - توپوروم او قارا اوزونه سنین!!

قایناقلار:

1 پرویز ورجاوند در سمینار بین المللی ربع رشیدی: http://www.azadtribun.com/Fa51.htm

2 اعتراض جمعی از اعضای جبهه ملی ايران به يك تصميم وزارت آموزش و پرورش، پنجشنبه 23 بهمن 1382: http://news.iran-emrooz.de/more.php?id=3041_0_7_0_M

3 رادیو فردا: پرویز ورجاوند، سمینار بین المللی ربع رشیدی:

http://www.rferl.org/listen/ondemand/bd/getasx.aspx?url=mms%3a%2f%2frealaudio.rferl.org%2fwma%2fch21%2f20050520-1430FRD.wma&starttime=15:07&duration=263

4 هیات سیاسی- اجرایی سازمان فداییان خلق (اکثریت)، به مناسبت در گذشت پرویز ورجاوند، چهارشنبه  ۲٣ خرداد ۱٣٨۶ -  ۱٣ ژوئن ۲۰۰۷: http://www.akhbar-rooz.com/news.jsp?essayId=9945

5 پیام تسلیت، هیات سیاسی اجرایی جمهوری خواهان ایران، چهارشنبه  ۲٣ خرداد ۱٣٨۶ -  ۱٣ ژوئن ۲۰۰۷:

http://www.akhbar-rooz.com/news.jsp?essayId=9944

6 پرویز داورپناه ، کامبیز قائم مقام ، همایون مهمنش: سازمان های جبهه ی ملی ایران در خارج از کشور:

http://www.akhbar-rooz.com/news.jsp?essayId=9905

6.1 بیانیه نهضت مقاومت ملی ایران به مناسبت درگذشت دکتر پرویز ورجاوند، شنبه ۲۰ خرداد ۱٣٨۶ برابر ۱۰ ژوئن ۲۰۰۷:

http://www.akhbar-rooz.com/news.jsp?essayId=9905

6.2 منصور بیات زاده، تسلیت سازمان سوسیالیست های ایران بمناسبت درگذشت دکتر پرویز ورجاوند یکی از رهبران برجسته ی جبهه ملی ایران، ۱۹ خرداد ۱٣٨۶ برابر با ۹ ژوئن ۲۰۰۷: http://www.akhbar-rooz.com/news.jsp?essayId=9905

7 شورای هماهنگی جنبش جمهوری خواهان دمکرات و لائیک ایران ، به مناسبت درگذشت دکتر پرویز ورجاوند از رهبران جبهه ملی ایران
پنجشنبه  ۲۴ خرداد ۱٣٨۶ -  ۱۴ ژوئن ۲۰۰۷: http://www.akhbar-rooz.com/news.jsp?essayId=9966

8 اسماعیل نوری علا، ورجاوند براستی ورجاوند شد، اسماعيل نوری، یکشنبه 20 خرداد 1386:

http://news.gooya.eu/politics/archives/2007/06/060281.php

9 اکبر گنجی، ورجاوند و مساله ایران، آدينه  ۲۵ خرداد ۱٣٨۶ -  ۱۵ ژوئن ۲۰۰۷

http://www.akhbar-rooz.com/article.jsp?essayId=9981