Berlin konfrasında ,iranda fars şovenizminin sömürgesinde olan milletlerin önerdigi ortaq qetname.

Biz Berlin konfransının iştirakçıları olaraq bu qetnamede yazılan maddeleri qebul edirik.

1-iran çox milletli bir ölkedir ve iranda :Azerbaycan Türkü ,FARS , KÜRD , EREB , BELÜÇ, Türkmen ve ...yaşamaqdadır.

2-bu milletlerin yaşadığı iran coğrafiyasında fars şovenizmi başqa milletlerin sosyal-ekonomik-siyasal gelişmesinin qabağını almışdır.ve fars şovenizminin iranda yaşayan başqa milletleri inkar etmekle birlikde özünü üstün görerek başqalarını tehqir edib ve ana dillerini ve kültürlerini yasaqlayaraq menevi soyqırıma maruz qoyubdur ve milli falları vurub –tutub öldürmekle bu milletleri aradan aparmaga son noqtanı qoyubdur….buna esasen diye bilerik ki :

iranda demokrasi ve beraberligin qarşısını alan”” fars olmayan milletleri ezmekdir””. (fars şovenizmidir)

3-fars şovenizminin kadrolaşmış ve icrayı qolu geçmişde pehlevi hakimiyeti ve indi ise İslam cumhuriyeti ,Farsları üstün görüb ve fars olmuyan milletleri ezerek iranın geri qalması ve kültürel-siyasal-ekonomik eşidsizligin(edaletsizlik) sorumlusudur..iranda milli zülüm altında olan milletler geçmişde defelerce milli haqlarını elde etmek için baş qaldırmış ve her iki hakimiyet terefinden fiziki ve menevi soyqırıma meruz qalmışdır buna rağmen şovenism ve demokrasi cebhesi her alanda çatışmaya devam edir.

4-öz muqedderatını elde etmek ve dünya insan haqları anlaşmalarını esas alaraq iranda zülüm altında olan milletler bölgesinde refrandum olunması ve iran hakimiyetini muxtariyet-fedralism-konfedralism ve ya her hanki bir hakimiyet ki saydığımız haqları tanısın ve ya bu milletlerin irandan ayrılıb ve bağımsız hükümet qurması onların doğal(tebii) ve yasal(qanuni) haqlarıdır ve fars şovenizminin qarşısında demokratik alternativdir.

5-biz iranda yaşayan milletlerin dostluğu ve beraberliğini qoruyaraq ve din –mezheb-cinsiyet ayrımı qebul etmirik ve erkek-qadının eşid haqqa sahib olması ile birlikde demokratik ve laik şekilde iranda bir adil hakimiyet qurmaq yolunda mubarize edirik.

6-iranda zülüm altında olan milletlerin mubarizesini himayet ederek güney Azerbaycan Türklerinin ayaqlamasına ve balüçistan-kürdistan-ahwaz bölgesi-türkmenistanda geden milli mubarizede gönül birligimizi elan edirik.

7-islam cumhuriyetinin milli falları vurub-tutub öldürmesini qınıyırıq(mehkum edirik)ve bütün siyası zindanilerin azaldığa buraxılmasını isteyirik.iranda zülüm altında olan milletlerin hebs edilen milli falları ve özellikle son olaylarda tutuqlanan Azerbaycan milli fallarının azad olunmasını istiyirik.

8-İslam cumhuriyetinin geri qalmış ve irticai faaliyetleri ile birlikde fars olmuyan bölgelerde etnik temizleme ve bu etnikleri zorla yerlerinden uzaqlaşdırıb ve başqa milletlərı orda yerleşdirmekde ozün gostermekdedir. bu mesele ahwaz-türkmenistan-beluçistanda ve Bati Azırbaycan bölgelerinde baş vermekdedir.

9-barışcıl nükler güc qullanmaq dünyada her milletin haqqıdır ama irandakı şovenist hakimiyetin bu gücü elde etmesi onun iranın içinde be xaricinde şovenisti hereketlerine yardımcı olacaqdır ..ona göre biz dünyada barış seven qurum quruluşlarla birlikde iranın nükler güc elde etmeye çalışmasını qınıyırıq(mehkum edirik) ve bu ğeyri demokratik hakimiyetin bu enerjiyi elde etmesine gizlice yardım edenlere öz muxalifetimizi bildiririk.

10-iranda zülüm altında olan milletlerin iki iki ya chox terefli işbirligi,bu coğrafiyanın gelecegi ve bu milletlerin öz muqedderatını elde etmesi yolunda çox önemli olduğunu vurguluyaraq bu işbirliginin devam etmesini istiyirik.bu arada fars şovenizminin qarşısında demokratik fars quvelerile ishbirlik etmekdir.

11-10desambr dünya insan haqları gününü “iranda zülüm altında yaşayan milletlerin azaldığı günü olaraq ilan edirik”ve her il bu günde iranın içinde ve xaricde iran elçiliklerinin qarşısında etirzalar düzenleyerek milli ve kültürel istimarın sona yetişmesini isteyeceyik.

Berlin palmanında iştirak edenler

5avgust 2006

قطعنامه مشترک ملل تحت ستم ملّی ساکن ایران در کنفرانس برلین

سال 2006

ما شرکت کننده گان در پارلمان برلین مفاد ذیل را بمثابه نقاط مشترک خویش اعلام می داریم:

1- ایران کشوری است کثیرالملله که در آن ملل ترک آذربایجان، ترکمن، فارس ، کرد ، عرب ، بلوچ و اقلیتهای ملی دیگر زندگی می کنند.

2 - در ایران کثیرالملله دولت متمرکزو شونیسم فارس بزرگترین مانع شرکت ملل غیر حاکم در شئون کشور و در نتیجه مانع رشد ، ترقی و پیشرفت اجتماعی- اقتصادی محسوب می شود. سیاستهای برتری طلبانانه بهمراه سیاستهای نفی موجودیت و هویت ملی ،تحقیرملی، در هم آمیزی مصنوعی وهدفمند ملل ساکن غیر فارس در ایران بهمراه ممنوعیت زبان و فرهنگ ملل تحت ستم ملی بعبارتی قتل عام معنوی آنان با سیاست ارعاب ، وحشت و کشتار فعالین ملی تکمیل گشته است، بر این مبنا میتوان اذعان کرد که:

ستم ملی بر ملل غیر حاکم فارس اساسی ترین مانع دمکراسی ، برابری حقوقی ملل ساکن ایران و برقراری مناسبات مسالمت آمیزبر مبنای مفاد بین المللی حقوق بشر در میان آنهاست.

3 – ارتجاع شونیستی بصورت دولتی آن چه در گذشته در شکل شاهنشاهی(رژیم پهلوی) و چه امروز تحت لوای رژیم جمهوری اسلامی بمثابه ارگان اجرایی شونیسم و برتری طلبی فارس مسبب اصلی عقب ماندگی ، تبعیض ،بیعدالتیهای سیاسی- اجتماعی ، اقتصادی وملی – فرهنگی است.ملل تحت ستم ملی در دوران حاکمیتهای فوق به دفعات در جهت اعاده ی حقوق ملی و انسانی خویش به قتل عامهای فیزیکی ، معنوی و پاکسازی ملی معروض گشته اند. با این حال مبارزه ی جبهه ی شونیسم و جبهه ی دمکراسی درصور متنوع خود به حکم زمان در ابعادی گسترده در جریان دارد و جریان خواهد داشت .

4- حق تعیین سرنوشت ملی واشکال سیاسی بر آمده از آن بر مبنای معاهده های جهانی حقوق بشر،

بر پایه ی همه پرسی در مناطق ملی به منظور اتحاد داوطلبانانه ی ملل در ایران بشکل خودمختاری، فدرالیسم، کنفدرالیزم و یا اعلان استقلال آنها حقی طبیعی و قانونی ملل ساکن در ایران شمرده شده و آلترناتیویی دمکراتیک در مقابل استبداد شونیستی حاکم محسوب می گردد .

5- ما با هدف تقویت روح دوستی و همبستگی در بین ملل ساکن در ایران بر پایه ی برابر حقوقی ملی بدور از تبعیضات جنسی و مذهبی وبا برابر شمردن حقوق زنان با مردان برای حاکمیتی بر خواسته ازاراده ی ملل ساکن در ایران در شکل دمکراتیک و لائیک آن مبارزات خویش را پیش می بریم.

6- ضمن دفاع از مبارزات روزمره ی ملل تحت ستم ملی در ، کردستان، بلوچستان و ترکمنستان ، حمایت و همبستگی خویش را از قیام ملی ملت عرب در اقلیم احواز(خوزستان) , قیام ملی ملت ترک آذربایجان در آذربایجان جنوبی اعلام می داریم.

7-ضمن محکوم کردن شکنجه و ارعاب و کشتار فعالین سیاسی توسط رژیم جمهوری اسلامی خواستارآزادی بی قید و شرط همه ی زندانیان سیاسی هستیم ، در این میان بر آزادی زندانیان سیاسی ملل تحت ستم ملی تاکید داریم.

8- پدیده نژادپرستانه و بغایت ارتجاعی پاکسازی اتنیکی، تلاش برای جابجائی و تغییر ترکیب ملی، اخراج اجباری ملل غیرفارس از مناطق خود و اسکان فارسها بجای آنها که هم اکنون در اقلیم احواز(خوزستان)، بلوچستان ، تورکمن صحرا وآذربایجان غربی و دیگر استانهای ساکن ملل تحت ستم در تکوین است و نیز ساختن شهرکهای فارس نشین در مناطق غیر فارس بدین منظور را، بشدّت محکوم میکنیم و آنرا توطئه شومی جهت رویهم قراردادن ملل ساکن ایران میدانیم که مسئولیت عواقب فاجعه بار آن فقط بعهده رژیم حاکم میباشد.

9- گرچه استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی حق مسلم ملل جهانی است اما اهداف واقعی ارتجاع شونیستی ایران دستیابی به سلاح اتمی در راستای افکار شوم برتری طلبی ملی و منطقه ای است ، در این میان ما در کنار و همگام با نیروهای صلح دوست جهانی نیات پلید رژیم جمهوری اسلامی را محکوم می کنیم و مخالفت خود را با هر نوع سازش پنهانی برای دستیابی رژیم ضد دموکراتیک ایران به سلاح مرگبار اتمی را اعلان میداریم .

10- ایجاد اتحادیه های دو گانه یا چند گانه همکاری و اتحاد عمل تشکلهای دمکراتیک و سیاسی ملل تحت ستم ملی و نیز با سازمانهای مترقی فارس در مبارزه برای کسب حق تعیین سرنوشت ملل در ایران را، در آینده ی حیات سیاسی ایران امری با اهمییت تلقی می کنیم.

11- دهم دسامبر روزجهانی حقوق بشر را روز" مبارزه برای آزادی ملی ملّتهای تحت ستم ملی ایران" اعلان میداریم وهر سال در این تاریخ یکپارچه با اعتصابات و اعتراضات عمومی در داخل کشور و همچنین با ترتیب نشست ها و تظاهرات در مقابل نمایندگی های جمهوری اسلامی در خارج خواستار پایان یافتن استعمار ملی- فرهنگی خواهیم بود.

اسامی امضا کنندگان قطعنامه در پارلمان برلین

مورخه ی 5 آگوست 2006

حرکت بیداری ملی آذربایجان جنوبی (گاموح) – شاخه اروپا (محمود بیلگین)

کنگره جهانی آذربایجانیهای دموکرات (رضا خشتی)

کنگره جهانی آذربایجانیها (رحیم شهبازی)

حزب استقلال آذربایجان جنوبی (ستار سویگین)

جنبش فدرال- دمکرات آذربایجان (ایران) (سیف الدین حاتملو)

انجمن فرهنگی آکادمیسین های آذربایجان – آلمان (برگزار کننده کنفرانس برلین)

جبهه ملی الاحواز(نبهانی)

جبهه دموکراتیک الاحواز(محمود احمد)

مرکز حقوق بشر الاحواز

اتحاد جوانان احواز

جمعیت زنان احواز

مرکز فرهنگی احواز در دانمارک (یاسین غبیشی)

حرکت ملی ترکمنستان ایران (کریم سیدی)

کانون فرهنگی و سیاسی خلق ترکمن

اسامی سازمانها و تشکیلاتهائیکه با بخشی از محتوا ویا فرمولبندی این بیانیه راضی نبودند و بدینجهت از امضا این قطعنامه امتناع ورزیدند :

حزب دموکرات کردستان، حزب کومله،حزب همبستگی دموکراتیک ملت الاحواز، حزب ملی بلوچستان، سازمان دفاع از حقوق خلق ترکمن .

اين سازمانها نظرات و پیشنهادهای تکمیلی خویش رادر رابطه با این قطعنامه به آدرس الکترونیکی جمعئیت فرهنگی آکادمیک های آذربایجان- آلمان در برلین ارسال خواهند داشت .

از طرف جمعیت فرهنگی آکامیسین های آذربایجان- آلمان شهر برلین - احمد یزدانی

The participants of
“The Berlin Conference Against The Persian Chauvinism in Iran” admit:

1. Iran is a multi-national country with different nations and ethnic groups such as, Azerbaijani Turks, Persian, Kurds, Arabs and Beluches Turkman and . . . .; However, the country has been ruling by Persian chauvinists for last 80 years.

2. The Persian chauvinism in Iran has restricted the other non-Persian nationalities human rights. The Persian regime has made forbidden studying in their mother languages and learning their native histories, cultures for the non-Persian ethnics. Iranian regimes has been executing this kind of discrimination, silent and moral genocide against non-Persian nations since establishing in 1925. The Persian chauvinism not only disregards the human rights of the Iranian citizens, but also denies people’s political, economical and social rights. By refusing to provide the same rights to the whole society, the Persian government creates a social, economical and cultural distance between different nationalities in Iran. They has been supporting the Persian domination and creating an image that, the Persian nationality is and must be the only and premier nation in Iran. Because of these reasons Iran can not become a democratic state.

3. Persian chauvinism established by the Pahlavi regime, when the Qajar Government had been overturned in 1925. Nowadays, the Persian chauvinism performs it’s discriminative and racist policy in the shape of an Islamic republic. Therefore, the struggle against the Persian chauvinism is not a new fight. The struggle against the Persian racist policy started by the time that the Persian chauvinism had established. These struggles for human rights such as “the right of self determination” have been running since 1920s. The struggles for democracy and human rights only will have halted by the end of despotism and chauvinism in Iran.

4. The peoples in Iran have the rights to shape there own destiny, meaning that the population of Iran have to through a democratic way by itself decide the kind of government that they want. Whether it is a federal, con-federal or even if they decide that they want to create independent national states since that is their indispensable right.

5. We (the Iranian nations) believe in equality and fraternity. Also, we condemn gender-discrimination in Iran, and we demand the same participating rights in the government. We are respectful to all religions and we look at religion as a part of human right; However, religion is an individual matter and should not be mixed with policy. Therefore, we completely believe in the secular system.

6. We recognize and encourage the different nations fights against the Persian Chauvinism in Iran such as, political struggles in The Southern Azerbaijan , Balutistan, Kurdustan, Ahwaz and so on.

7. We demand the Islamic republic of Iran to refrains from it’s capture of political dissidents and we insist all political prisoners to be released immediately.

8. We notice that the Persian chauvinism tries to create many problems even serious confrontations between some nations by migrating people out of there regions to the other’s territories. In the same time, Tehran regime plots to make the anti- chauvinism struggles weaker in order to continue it’s domination. All of us agree that we must prevent the chauvinists plot.

9. All nations have the right of using nuclear power peacefully, but the Islamic Republic of Iran does not plan to use nuclear power for peaceful purposes. Iran is trying to produce nuclear weapons. We believe the Persian chauvinism should not be allowed to have or produce nuclear weapons. Iran is a dictatorial regime and if this regime produced nuclear weapon it would be a frightening threat against regional and international peace and security.

10. We encourage that the different nations should cooperate their attempts against the Persian chauvinism in Iran.

11. On the 10^th of December 1948 the Universal Declaration of Human Rights was ratified, and on the 10^th of December 2002 the United Nations decided to declare that date as the “international day of human rights.” In conclusion, condemning of the Persian chauvinism and recognition of anti- chauvinism by the Iranian nations and the international society are requested. Finally, we hope that one day our peoples would be able to benefit from their fundamental rights such as the right to determine their own destiny independently.

The participants of “The Berlin Conference against Persian Chauvinism.”

05. August.2006

2006-ci ilin Avqust ayinda  Berlin şəhrinin Parlamentində tərtib olan

"Iranda Millətlər və Milli azlıqlar" konferansinin başlanğıc məruzəsinin tercüməsi

Hörmətli xanımlar və cənablar,

Berlin şəhərindəki Alman-Azərbaycan Akademiklər Birliyi adından Sizi İranda "Millətlər və milli azlıqlar" mövzusunda keçirilən konfransda salamlayırıq.

Mən sevinirəm ki, İranda yaşayan millətlərin siyasi təşkilatlarının çoxsaylı nümayəndələri bu konfransa yığışmişlar.

Hamiya məlumdur ki, İranda elementar insan hüquqları pozulur. İranda fikir və toplaşmaq azadlığı yoxdur. Tənqidi fikri olan jurnalistlər, həmkarlar ittifaqlarının nümayəndələri və insan hüququnun müdafiəçiləri izlənir, həbs olunur və işgəncələrə məruz qalırlar. Qadınlar qanun tərəfindən və cəmiyyətdə kütləvi surətdə diskriminasiyaya məruz qalırlar. Iranı dəyərləndirərkən, ümumi əhalinin ancaq bu siyasi əzilməsini ölkənin gələcəyinin proqnozu üçün yeganə amil kimi qələmə vermək böyük bir səhv olardı. Iranın gələcək inkişafında daha mühüm rol oynaya biləcək başqa bir amil mövcuddur. Bu İranda milli etniklər amilidir. Mən İran azərbaycanlısıyam, adım Əhməd Ümid Yazdanidir, Alman-Azərbaycan Akademiklər Birliyinin sədriyəm. Mən tədbirin aparıcılığını öz üzərimə götürürəm.

Jurnalistlər, siyasətçilər və bu günkü mövzu ilə maraqlanan digər şəxslərlə müzakirələr zamanı belə nəticəyə gəldim ki, İranın etnik tərkibi haqqında bir çoxlarının məlumatı yoxdur. Iran və İranlılar haqqında danışarkən çoxları etnik cəhətdən homogen olan fars milləti haqqında düşünür. Gerçəklik isə bundan tam fərqlidir.

Iran əhalisi bir çox Millətlərin külliyyatından ibarətdir: azərbaycanlılar, kürdlər,  beluçlar, ərəblər, türkmənlər, Xorasan türkləri, qaşqayi türkləri , lorlar və başqa kiçik etniklər. Deməli, İran çoxmillətli ölkədir. Iranın milli tərkibi haqqındakı rəsmi məlumatlara çox ehtiyatla yanaşmaq lazımdır. Rəsmi mənbələrə görə İran əhalisinin 51% farslardır. Əslində isə bu rəqəm  göstərildiyindən daha kiçikdir. Etniklərin faiz nisbəti haqqında ancaq ehtimallar irəli sürmək olar, çünki bu haqda etibarlı hesablamalar yoxdur. Azərbaycanlılara gəldikdə mənbələr 25-30 milyon əhalini göstərir ki, bu da ümumi əhalinin 35-40% təşkil edir.

Irandakı millətlərin vəziyyəti nə yerdədir? Bu sualın vahid cavabı yoxdur. Ancaq demək lazımdır ki, qeyri-fars millətlər ümumi siyasi təzyiqə məruz qalmaqla yanaşı, onların dili və mədəniyyəti də əzilir. Iranda millətlərin əzilməsi Riza şahın hakimiyyəti dövründə 1925-ci ildə Pəhləvi sülaləsi tərəfindən araya gətirilən fars milliyyətçiliyi ilə sıx əlaqədardır. Bu milliyyətçiliyin Hitler dövründəki alman milliyyətçiliyi ilə bir çox oxşarlıqları vardır. Başqa irqlərdən üstün olan Ari hakim irq ideologiyası fars milliyyətçiliyinin əsasını təşkil etmişdir və hal-hazırda da etməkdədir. Riza şah və onun oğlunun hakimiyyəti illərində Azərbaycan turkcəsi ictimai dil kimi qadağan edildi, 1945-ci ildə ilk dəfə olaraq Azərbaycan ədəbiyyatı kitabları kütləvi surətdə yandırıldı. Geniş assimilyasiya proqramları tərtib və tətbiq olundu. Azərbaycanlıların, eləcə də başqa millətlərin mədəni-etnik əzilməsi “bir millət, bir dil, bir irq” şüarı altında indi də davam etməkdədir.

Mərkəzi hökumətin assimilyasiya siyasəti 4 metoda əsaslanmışdır:

1. Ana dilində məktəb sisteminin qadağan edilməsi, eləcə də ana dilli kütləvi informasiya vasitələrinə yol vərilməməsi. Buna əlavə edilməlidir ki, Azərbaycan sözlərinin istifadə olunduğu 1-2 saatlıq televiziya proqramı mövcuddur. Lakin burada Azərbaycan dili qəsdən qrammatik cəhətdən təhrif olunur və fars sözləri ilə qarışıq işlədilir. Bu dilin məqsədyönlü deformasiyasıdır.

2. Azərbaycan əyalətlərində iqtisadi inkişafa laqeyd yanaşma.

3. Azərbaycanlıların, eləcə də başqa millətlərin irqi təhqir olunması və     Azərbaycanlıları milli kimliyindən uzaqlaşdırmaq üçün müxtəlif psixoloji metodların tətbiqi.

4. Azərbaycanın tarixi yer, kənd və ada adlarının fars dilinə çevrilməsi.

Azərbaycanlıların assimilyası metodu İranın Azərbaycan əhalisinə artıq çox güclü təsir göstərmişdir. Bunun nəticəsi olaraq bir çox ictimai idarələrdə və siyasətdə çalışan bir çox azərbazcan-türkləri öz mənşə və dillərini tamamilə inkar edirlər.

Hörmətli xanımlar və cənablar,

İranda ana dilində məktəbi olmayan 30 milyon azərbaycanlı yaşayır. İranda yaşayan azərbaycanliların 95 %-i öz ana dillərinde savadsızdırlar. Ana dilində film, televiziya və teatr kimi təbii olan şeyler İran azərbaycanliları üçün təsəvvür edilməzdir. Azərbazcan valideynləri öz uşaqlarına Türk adları verə bilməzlər.

İranın paytaxtı Tehran şəhərində 12 milyon əhali yaşayır. Rəsmi statistikaya görə Tehran əhalisinin yarısından çoxu azərbaycanlılardır. Bunlar şəhərlərinin iqtisadi baxımsızlığa məruz qalması nəticəsində Tehrana və başqa fars şəhərlərinə getməyə məcbur olmuş azərbaycanlı köçkünlərdir. Bu milyonlarla insan üçün öz ana dillərində radio və televiziya proqramları mövcud deyildir.

2006-cı ilin may ayının 12-də İran İslam rejiminin rəsmi informasiya orqanı olan “İran” qəzetinde İranda yaşayan azərbaycanlılar acından qırılmalı olan “tarakanlar” adlandırılmışdır. İranda azərbaycanlıların həşarat adlandırılması İranın Azərbaycan əyalətinin bir çox şəhərlərində kütləvi dinc etirazlara və nümayişlərə gətirdi. Təbriz, Urmiya, Ərdəbil, Zəncan, Marağa, Xoy, Mərənd, Maku və s. şəhərlərdə hər gün yüz minlərlə azərbaycanlı fars irqçiliyinin həqarətli damğalarına qarşı nümayişə çıxdı. Nümayişçilər onların mədəniyyətinə və dillərinə olan təzyiqə son qoyulmasını, uşaqları üçün ana dilində məktəb və ana dilində kütləvi informasiya vasitələri yaratmaq hüququ tələb edirdilər. Nümayişçilər öz xalqlarının mədəniyyət baximindan öz müqəddəratını təyin etmək hüququnun tanınmasını, Azərbaycan əyalətlərinin iqtisadi baxımsızlıgına son qoyulmasını teleb edirdilər. İran rejimi azərbaycanlıların demokratik tələblərini zorakı polis və hərbi vasitələrlə yerindəcə boğmağa çalışdı. Minlərlə dinc nümayişçi həbs edildi, nümayişçilərin çox hissəsi İran silahlı qüvvələrinin açdığı atəş nəticəsində öldürüldü, çox insan yaralandı. Etiraz nümayişlərində iştirak etmiş təxminən 40 nəfər tanınmış azərbaycan yazıçısı, sənət adamı, mədəniyyət xadimi və ziyalısı hal-hazirda həbsdədir ve aclıq elan etmişdir.

Xanımlar və cənablar,

bu gün İranda yaşayan Millətlərin müxtəlif siyasi təşkilatlarının nümayəndələri öz xalqlarının vəziyyətini təsvir etmək və vəziyyətdən çıxış yolu haqqinda fikirlərini müzakirə etmək üçün burada yığışmışlar.

Sonda birliyimiz və bütün iştirakçılar adından konfransın burda keçirilməsinə imkan yaratmış Berlin nümayəndələr məclisinə təşəkkür edirəm. Eləcə də İranda milli siyasi təzyiqə və irqçiliyə qarşı demokratik mübarizəmizi dəstəkləyən insan hüquqları təşkilatlarına, müxtəlif siyasi partiyaların nümayəndələrinə və bütün demokratlara öz təşəkkürümü bildirirəm.

 Diqqətinizə görə çox sağ olun!

Berlin. 5. Avqust 2006

Azərbaycan-Alman Akademiklər cemiyyətinin sədri

Prof. h.c.  Əhməd Ümid Yəzdani

ترجمه متن سخنرانی مشترک سه سازمان سیاسی
ترکمنها درکنفرانس پارلمان برلین

خانمها و آقایان گرامی!

از جانب سه سازمان سیاسی تورکمنها خدمتتان سلام عرض می کنم. بدینوسیله از تمام کسانی که در برگزاری این کنفرانس زحمت کشیده اند بویژه از نمایندگان پارلمان برلین وانجمن آکادمی آلمان -آذربایجان تشکر می کنم.ر
در این نوشته تلاش کرده ایم بطور خلاصه وضعیت تورکمنهای ایران را ترسیم کنیم :ر

تورکمنها یکی از ملیتهای ساکن در جامعه کثیرالمله ایران هستند که در منطقه شمال ایران و در شرق دریای خزر زندگی میکنند واز نظر اداری با اغراض شوونیستی بین دو استان گلستان و خراسان(بجنورد) تقسیم شده اند. زبان مادریشان تورکمنی است و دارای مذهب سنی هستند. متاسفانه آمار دقیق و رسمی از تعداد جمعیت تورکمنها ی ایران اعلان نشده است. بدین لحاظ منابع تورکمنها آنرا بین 2 الی 3 میلیون برآورد میکنند.ر
در پی سیاست استعماری قدرتهای بزرگ یعنی روسیه و بریتانیای کبیر، طبق قرارداد آخال در سال 1881 بین دولت روسیه و ایران منعقد شد، سرزمین تورکمن تقسیم شد و سرزمین واحد، تاریخی و طبیعی و مرزهای سرزمین تورکمن به سه قسمت، یعنی بین روسیه ،ایران و افغانستان تقسیم و ضمیمه شد. بدینوسیله مهمترین حق بنیادی ملت تورکمن یعنی" حق تعیین سرنوشت اش" نقض شد.ر
این تقسیم ظالمانه و غیر انسانی، هیچگاه از طرف خلق مان برسمیت شناخته نشد.ر
با تسلط رژیم قلدرمنش و سیستم متمرکز در سالهای 1925 به فرماندهی رضا شاه، جنبش اتونومی تورکمن توسط ارتش سرکوب شد و خلق ما حیوان و وحشی قلمداد شد و تمامی مدارس موجود تورکمنی تعطیل شدند.ر
در پی سقوط رژیم پهلوی در سال 1357، تورکمنها برای نیل به اهداف و آرزوهای ملی و دموکراتیک شان یک سیستم شبیه خودگردانی را درسرزمین تورکمن برقرار کردند. این حرکت نیز توسط نیروی نظامی جمهوری اسلامی سرکوب شد.ر
در تمامی دوران 27 ساله حاکمیت رژیم جمهوری اسلامی هیچ وزارتخانه ای تحت مسئولیت تورکمنها نبوده است. اداره امور محلی نه در دست تورکمنها بلکه در دست غیر تورکمنهاست. تورکمنها نه تنها از آموزش رسمی به زبان تورکمنی محروم هستند حتا صدور شناسنامه نیز با اسامی تورکمنی ممنوع است. تغییرنام شهرها و روستاهای تورکمنی به نامهای فارسی با شدت بیشتری ادامه دارد. این امر در دوره خاتمی رئیس جمهور قبلی که گفتگوی تمدنها را مطرح کرد با شدت اجرا شد.ر
در اجرای سیاست پاکیزگی قومی ، فارس زبانها و بویژه سیستانیها را از مناطق شیعه نشین به منطقه تورکمنها گسیل داشته و اسکان می دهند و زمینهای حاصلخیز تورکمنها را در اختیار این مهاجرین و غیر تورکمنها قرار می دهند. بدین سان نسل جوان تورکمن را مجبور می کنند برای جستجوی کار به شهرهای فارس نشین مهاجرت کنند و زبان و آداب فارسی کسب کند.ر
ازدیاد تعداد معتادین و فراوانی انواع مواد مخدر در میان خانواده های تورکمن نشاندهنده نقش باندهای دولتی برای کسب مبالغ هنگفت و سلب اراده تورکمنها از خواسته ها ی حقوق اتنیکی و نیازهای بنیادی است.ر
جمهوری اسلامی ایران یکی از مستبد ترین رژیمهای جهان است که حقوق اتنیکی ـ دموکراتیک بیش از نیمی از جمعیت اش یعنی تورکها، کردها، تورکمنها، بلوچها و عربها و اقلیتها را به رسمیت نشناخته و برای محروم نگه داشتن آنها از حق تعیین سرنوشت هزینه های هنگفی می پردازد و با تولید برنامه های توهین آمیزتلویزیونی وترتیب و نشر کاریکاتوربا انگیزه های راسیستی در نشریات دولتی تلاش می کند کشمکش و فاصله بین فارسها و غیر فارسها را دامن زند تا برنامه آسیمیلاسیون غیر انسانی اش را پیش ببرد.ر
در برابر اعمال رژیم بنیادگرا و تروریستی ایران، فعالیتها و مقاومت احزاب و سازمانهای سیاسی، نیروهای آزادیخواه، روشنفکران، زنان و دیگران برای صلح و آزادی جاری است.ر
ایران کشور ی است که در آن خلقهای گوناگونی بسر می برند. ما معتقد به حقوق بشر و حق تعیین سرنوشت خلقها هستیم. ما سیستم دولت غیر متمرکز را ضامن واقعی حقوق ملیتها و اقلیتها می دانیم . ما موافق اتحاد داوطلبانه دولتهای اتونوم اتنیکی ـ سرزمینی ملیتها هستیم.ر

با در نظر داشت این واقعیات از دولت فدرال آلمان تقا ضا داریم :ر

ر1ـ در کنار تلاشهایتان برای تامین صلح و رعایت قوانین بین المللی انرژی هسته ای از طرف ایران، گنوسیت ملی در ایران را محکوم کنید.ر
ر2ـ دولت آلمان و پارلمان اروپا برای حمایت از حقوق اتنیکی ـ دموکراتیک ملیتهای گوناگون ساکن در ایران اقدام کنند.ر


با تشکر
05.08.2006

حرکت ملی تورکمنستان ایران
حرکت ملی ـ دموکراتیک تورکمن
کانون فرهنگی - سیاسی خلق تورکمن ایران

متن سخنرانی س. حاتملوی نماینده ی جنبش فدرال- دمکرات آذربایجان
در کنفرانس سارمانهای سیاسی ملت های غیر فارس در ایران

(بر گزار شده در تاریخ 5 آگوست 2006 در شهر برلین)

قبل از هر چیزی می خواهم از دوستانی که زحمت کشیده و این کنفرانس را برگزار کرده اند، تشکر بکنم. همچنین از فرصت استفاده کرده و به کلیه دوستانی که در اینجا جمع شده اند خوش آمد می گویم.

ایران کشوری چند ملیتی است. در این کشور ملتهای ترک آذربایجان، فارس، کرد، عرب، بلوچ و ترکمن زندگی می کنند.

کودتای 1920 رضا خان میر پنج که با کمک امپریالیزم انگلیس به عمر حکومت منتخب مردم پایان داد، آزادیهای دمکراتیک در کشور را بکلی ریشه کن کرد.

رژیم رضا شاه همزمان با برچیدن بساط آزادی، با خشن ترین شیوه های ممکن سعی نمود که ملتهای غیر فارس ساکن ایران را در داخل ملت فارس حل بکند. ایادی رژیم با غیر قانونی کردن موجودیت ملتهای غیر فارس و با شعار «زبان واحد و ملت واحد» سعی در از بین بردن هویت ملی،زبان و فرهنگ این ملتها نمودند.

این سیاست در دوران سلطنت جانشین او محمد رضا پهلوی و وارثین خلف آنها یعنی جمهوری اسلامی نیز با شدت تمام ادامه پیدا کرد.

سیاست یکسان سازی و تبعیض اقتصادی، از ایجاد زیر ساختهای اقتصادی لازم در مناطق ملتهای غیر فارس جلوگیری نموده و باعث عقب ماندگی آنها در عرصه های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی گردید.

مملکت آذربایجان که به عنوان مهمترین بخش کشور در دوران سلطنت قاجارها دروازه ی کشور به قاره ی اروپا و در نتیجه مهد مدرنیزاسیون و دمکراسی محسوب می شد، با ادامه ی سیاست های ضد ترک و ضد آذربایجان این رژیم ها کم کم اهمیت خود را از دست داد. این رژیم ها اراضی آذربایجان را بین چندین استان تقسیم نموده و با اجرای سیاست های درازمدت اقتصادی، به صورت غیر مستقیم بخش مهمی از ساکنین آذربایجان را به مهاجرت از خاکهای آبا و اجدادی وادار نمودند.

در مقابل این سیاستهای ضد ملی و ضد مردمی، ملتهای غیر فارس ساکن ایران نیز ساکت ننشسته و با برپائی قیامهای بزرگ و اتخاذ شیوه های مختلف برای حق تعیین سرنوشت و حفظ هویت ملی خود مبارزه کرده اند.

مبارزه ی ملی- دمکراتیک آذربایجانیها که با انقالب مشروطیت و تشکیل مجلس ملی شروع شده بود، با جنبش های آزادیستان و 21 آذر ادامه پیدا کرد. این دو جنبش که به رهبری شحخ محمد خیابانی و سید جعفر پیشه وری بوجود آمدند، در صیقل دادن به سیمای ملی جنبش مردم آذربایجان نقش درجه اولی را بازی کرده اند.

مبارزه ملی- دمکراتیک آذربایجانیها که بعد از انقلاب بهمن 1357 ادامه پیدا کرد، امسال با قیام اول خرداد ابعاد تازه ای بخود گرفته است. در این روز نزدیک به 200هزار نفر در تبریز و بیشتر از یک میلیون نفر در 20 شهر مختلف آذربایجان علیه ستم ملی، سیاست های اقتصادی مرکز- که به نابودی اقتصاد آذربایجان انجامیده است- و همچنین آزادی تحصیل به زبان مادری قیام نموده و یکبار دیگر رژیم سرتاپا جنایت و خیانت اسلامی را به مصاف طلبیدند. جواب رژِم همچون همیشه گلوله و سرکوب بود. بیش از شانزده نفر از فرزندان ملت ترک آذربایجان در خون خود غلطیده و صد ها نفر مجروح شدند. بعد از گذشت دو ماه هنوز هم صد ها نفر از بهترین فرزندان ملتمان در بند هستند.

قیام اخیر ملت تر ک آذربایجان نشان داد که برای پیروزی در مبارزه ی ملی- دمکراتیک وجود سازمانهای زهبری کننده ی قیام لازم و ضروزی است.

امروزه برای هر دمکرات واقعی روشن شده است که ایجاد جامعه ای دمکراتیک و مدرن بدون در هم شکستن سیستم متمرکز دولتی و تقسیم قدرت مابین ملتهای ساکن ایران غیر ممکن می باشد. و این کار بدون ایجاد رفرمهای عمیق اداری و ایجاد سیستم فدرال در کشور شدنی نیست. فقط با ایجاد سیستم فدرال دمکراتیک می توان به عقب ماندگی وحشتناک ملی غیر فارس پایان داد.

به نظر سازمان ما یعنی جنبش فدرال- دمکرات آذربایجان برای ایجاد چنین سیستمی باید:

- جمهوری فدرال ایران بر اساس حکومتهای محلی فدرال ملتهای ساکن ایران تشکیل شود. این حکومتها باید نه بر اساس تقسیمات استانی موجود، بلکه در سرزمین های تاریخی این ملتها بوجود آیند.

- زبانهای ترکی آذربایجانی، کردی، عربی، بلوچی، ترکمنی و فارسی باید زبانهای رسمی کشور باشند. تمامی سندها و فرمانهای دولتی باید به این زبانها نوشته شوند.

- برای اداره ی شهرهائی همچون تهران باید پارلمانهای شهری متشکل از ملتهای ساکن این شهرها تشکیل بشود. این پارلمان شهری باید در عرصه ی آموزش و پرورش و همچنین رسانه های گروهی چند ملیتی بودن این شهر را در نظر گرفته و در این عرصه زبانهای رسمی کشور را به کار گیرد.

- حکومت محلی فدرال آذربایجان باید در سرزمین های تاریخی آذربایجانیها تشکیل بشود. هم چنین ترکهای ساکن خراسان و ترکهای قشقائی نیز باید بتوانند ارگانهای خود مختار خود را بوجود آورند.

- حکومت فدرال آذربایجان در کنار پارلمان محلی باید حق ایجاد دولت محلی خود را داشته باشد. این حکومت دارای سرود و پرچم ملی خواهد بود.

- حکومت فدرال آذربایجان باید اختیارات قانون گذاری و اجرائی در عرصه های قضائی، پلیس، مالیات، آموزش و پرورش و فرهنگ را دارا باشد.

- زبان ترکی آذربایجانی به عنوان اصلی ترین نمود هویت ملی ما باید در فلمرو حکومت فدرال آذربایجان و مناطق خود مختار ترکهای خراسان و قشقائی زبان رسمی باشد. در تمامی مراحل تحصیلی، در ادارات و مراکز فرهنگی باید این زبان مورد استفاده قرار گیرد.

- جمهوری فدرال ایران باید در زمینه های اجتماعی و اقتصادی قوانینی که حقوق بشر را محدود و ضایع می کنند ملغی نماید.

- شهروندان کشور باید صرف نظر از جنسیت، ملیت، مذهب، جهان بینی و موقعیت اجتماعی شان در مقابل قانون مساوی باشند. آنها باید در انتخاب شیوه ی زندگی و پوشش شان آزادی کامل داشته باشند.

- بدون جدائی دین از دولت، آزادی اجتماعات، آزادی رسانه های عمومی، آزادی وجدان، مذهب و بیان نمی توان از ایجاد یک جامعه ی دمکراتیک صحبت کرد. آزادی احزاب و تشکل های صنفی بخش جدائی ناپذیر یک جامعه ی دمکراتیک است.

- آزادی زنان و برابری آنها با مردان در تمامی عرصه های زندگی باید به سنگ بنای جمهوری فدرال ایران بدل شود. بدون لغو قوانین زن ستیز دوران شاهنشاهی و رژیم جمهوری اسلامی ایجاد جامعه ای مدرن و دمکراتیک غیر ممکن می باشد.

- جمهوری فدرال ایران باید به تمامی کنوانسیونهائی که از حقوق زنان، جوانان، کودکان، کارگران و دهقانان دفاع می کند، به پیوندد. همچنین لغو شکنجه و مجازات اعدام باید یکی از هدفهای اصلی جمهوری فدرال ایران باشد.

در خاتمه باید بگویم که ایجاد جامعه ای مدرن و دمکراتیک بدون همکاری ملتهای ساکن ایران ممکن نیست. دوستی و زندگی صلح آمیز در کنار هم باید به شعار اصلی ملتهای ساکن ایران بدل شود.

ضمنا در تمای مراحل مبارزه مشترک، نباید فراموش کرد که رژیم جمهوری اسلامی ایران مانع اصلی تحقق آماجهای مذکور می باشد. پس مبارزه مشترک علیه این مانع اصلی و برای برپائی سیستمی فدرال، دمکراتیک و مدرن باید هدف اصلی سازمانهای ما باشد.

امیدوارم که این کنفرانس آغاز خوبی برای همکاری های آینده مان باشد.

به امید پیروزی

آگوست آیی نین 5- ینده برلین شهرینده برپا اولونان ایراندا یاشایان غیر فارس ملت لرین
سیاسی تشکیلات لارینین نماینده لری نین کنفرانس یندا

آذربایجان فدرال- دموکرات حرکاتی نین نماینده سی س. حاتملوی نین بیاناتی (آلمان ديلينده)

Bevor ich mit meinem Vortrag beginne, möchte ich mich bei den Vertreten des Aserbaidschanisch-Deutschen Akademikervereins für Ihre Initiative bedanken und an dieser stelle heiße ich die Gäste aus Politik und Wissenschaft herzlich willkommen.

Der Iran ist ein Vielvölkerstaat. In diesem Land lebt unter anderen türkisch-aserbaidschanisches, persisches, kurdisches, arabisches, belutschisches und turkmenisches Volk. Zentrale Regime wie die Pahlawi-Dynastie oder ihre Nachfolger des islamischen Regimes haben versucht, mit Hilfe ultranationalistischer Methoden diese Völker zu Gunsten des persischen Volkes zu assimilieren.

Die iranische Geschichte der letzen 100 Jahre bis hin zur Gegenwart ist in einer Hinsicht geprägt vom Kampf der Iranern für Freiheit und Gerechtigkeit aber gleichzeitig auch vom Kampf der türkisch-aserbaidschanischen, kurdischen, arabischen, belutschischen und turkmenischen Völker für ihre nationalen Selbstbestimmung.

Der Kampf der Aserbaidschaner für ihre nationale Selbstbestimmung hat mit der bürgerlichen Revolution im Iran vom 1905 und der Gründung des „aserbaidschanischen nationalen Parlaments“ begonnen. Dieses Bestreben nach nationaler Selbstbestimmung wurde später im Jahr 1920 und 1946 mit der Gründung der „Azadistan Regierung“ und „National Regierung“ unter Leitung der legendären Führer des aserbaidschanischen Volkes „Sheykh Mohammad Khiabani“ und „Seyyed Dschafare Pishawari“ fortgeführt.

Nachdem Reza Khans 1920 mit Hilfe der imperialistischen Kräfte die demokratisch gewählte Regierung geputscht hatte, wurden alle demokratischen Rechte im Land abgeschafft. Sein Regime versuchte u.a mit brutalen Methoden, andere im Iran lebende Völker zu Gunsten des persischen Volkes zu assimilieren. Als sein Nachfolger trat Mohammed Reza Schah in die Fußstapfen seines Vaters. Diese Politik der nationalen Diskriminierung wurde nach der iranischen Revolution von 1978 weitergeführt und ruinierte die ekonomischen Grundlagen des Aserbaidschans. Aber trotz aller Arten von Unterdrückung haben türkisch-aserbaidschanische, kurdische, arabische, belutschische und turkmenische Völker ihren Kampf für nationale Selbstbestimmung in verschiedener Form weitergeführt.

Dieser Kampf für nationale Selbstbestimmung hat in letzter Zeit neue Dimensionen erreicht.

Am 22. Mai 2006 hat das aserbaidschanische Volk im Iran wieder gegen Unterdrückung, kulturelle Diskriminierung, Tyrannei, das Diktat der Zentral Regierung in Teheran und für freie Medien in aserbaidschanischer Sprache und seine Selbstbestimmung demonstriert.

Mehr als 200000 Menschen in der Provinzhauptstadt Täbriz und über eine Million weitere Menschen in verschiedenen Städten des Aserbaidschans haben an diesem Aufstand teilgenommen.

Die Antwort der islamischen Regierung waren wie schon zuvor gewalttätiger Militär -und Polizeieinsätze.

Die Militär - und Polizeieinheiten öffneten das Feuer gegen friedliche Demonstranten. Dabei wurden mehr als 16 Menschen Getötet und Hunderte verletzt. Außerdem wurden tausende Demonstranten Verhaftet.

Um seine politischen Ziele zu erreichen muss das aserbaidschanische Volk neue Wege einschlagen. In dieser Hinsicht spielt die Gründung politischer Organisationen eine wichtige Rolle; denn ohne das Bestehen solcher Organisationen haben Frauenbewegungen sowie auch nationale Bewegungen keine Chancen.

Um fundamentale und demokratische Änderungen in der iranischen Gesellschaft zu verwirklichen, müssen auf der Basis von demokratischen Prinzipien und Menschenrechten föderalistische Systeme im Territorium der im Iran lebenden Völker errichtet werden.

Um die oben genannte Ziele zu verwirklichen muss die „Föderalistische Republik Iran“ durch freiwilligen Zusammenschluss der „föderalen Länder“, „autonomen Gebiete“ und „Sonderstädte“ gegründet werden und muss auf den demokratischen Prinzipen zweier Parlamente basieren.

„Föderales Land in Aserbaidschan“, das auf dem historischen Territorium Aserbaidschan gegründet werden muss, kann Gesetze über Justiz, Polizei, Steuer, Schulsystem und Kultur erlassen. Gleichzeitig müssen türkische Völker, die in „Khorassan“ und „Gaschgaistan“ leben autonome Verwaltungen gründen.

Das Land Aserbaidschan wird neben einem eigenen Parlament und einer eigenen Regierung auch eine eigene Verfassung sowie seine Nationalhymne und Flagge haben. Gleichzeitig müssen die Türken, die in „Khorassan“ und „Gaschgaistan“ leben autonome Verwaltungen gründen.

Die türkisch-aserbaidschanische Sprache sowie persischen, kurdischen, belutschischen, arabisches und turkmenischen Sprachen müssen als die offiziellen Sprachen des Landes anerkannt werden. Alle Dokumente der Zentralregierung müssen auf diesen Sprachen verfasst werden.

Weil die türkisch-aserbaidjanische Sprache unsere wichtigste nationale Identität ist, deshalb In Land Aserbaidschan“ und „Autonome Verwaltungen in Khorassan und Gaschgaistan“ muss türkisch-aserbaidschanische Sprache als offizielle Sprache in allen Verwaltungen, Schulen, Hochschulen, Medien und Kulturzentren benutzt und alle staatlichen Dokumente auf dieser Sprache verfasst werden.

Zentrale Regime bestimmt über Außenpolitik, Verteidigung des Landes, langfristige wirtschaftliche Planungen, Geld, Straßenwesen, Eisenbahn und Umweltschutz.

Um die nationalen und kulturellen Rechte der Einwohner zu sichern, müssen Sonderstädte wie Teheran und dergleichen von Verwaltungen regiert werden, die durch die Bewohner dieser Städte gewählt werden.

Neben dem oben genannten Ziele müssen alle Bürger unabhängig von ihrem Geschlecht, ihrer Religion, ihrer Weltanschauung und ihrer gesellschaftlichen Positionen dem Gesetz gegenüber gleich gestellt sein. Jedem Bürger muss Selbstbestimmung gewährt sein über seine privaten Angelegenheiten, Kleidung und Lebensstil. Ihre gesellschaftliche, religiöse und politische Würde muss gegenüber der Obrigkeit unantastbar sein.

Außerdem müssen Versammlungsfreiheit, Pressefreiheit, Meinungsfreiheit, Religionsfreiheit der Bürger gewährleistet werden. In einer Puloralen Gesellschaft müssen alle Bürger Zugang zu freien Medien und Informationen haben. Alle Bürger unter anderen Arbeiter und Angestellte müssen das Recht haben, freie Gewerkschaften, Betriebsräte und politische Parteien und Organisationen zu gründen.

Um fundamentale und demokratische Änderungen in der iranischen Gesellschaft zu verwirklichen muss die Trennung von Staat und Religion sowie die Gleichberechtigung der Frauen und Männer auf allen gesellschaftlichen und wirtschaftlichen Ebenen durchgesetzt werden.

Die Wahrung der Menschenrechte muss für eine demokratisch gesinnte Gesellschaft höchste Priorität haben. Deshalb die „Föderalistische Republik Iran“ muss alle internationalen Konventionen, die die Rechte der Kinder und Frauen fördern und schützen unterstützen. Die Todesstrafe und jegliche Art von Folterung müssen abgeschafft werden.

Um fundamentale und demokratische Änderungen in der iranischen Gesellschaft zu verwirklichen ist das islamische Regime ein Hindernis.

Die o. genannten Forderungen und politischen Zielen sind nur durch den Zusammenhalt und

die gemeinsame Anstrengung des aserbaidschanischen Volkes und aller im Iran lebende Völker zu erreichen.

Ich bedanke mich für Ihre Aufmerksamkeit und hoffe, dass diese Konferenz ein Grundstein für weitere Zusammenarbeiten sein wird.

آگوست آیی نین 5- ینده فدرال آلمانین پایتختی برلین شهرینده ایراندا یاشایان
غیر فارس ملت لرین سیاسی تشکیلات لاری نین کنفرانسی حاقدا قیسا بیر گزارش

سيف الدين حاطملويی

کنفرانس، « آلمان - آذربایجان آکادمیک لر جمعیتی» نین تشبثی ایله برلین شهری نین یئرلی پارلمانی اولان «سنا» بنا سیندا بر پا اولوندو. بو بنا برلین شهری نین گوزل تیکینتی لرینده ن بیری حساب اولونور. کنفرانس دا 70 نفره یاخین غیر فارس لارین ملت لرین سیاسی گروه لارینین نماینده لری و مستقل سیاسی فعال لار اشتراک ائتمیشدیلر.

کنفرانسی، « آلمان - آذربایجان آکادمیک لر جمعیتی » طرفینده ن حؤرمتلی احمد یزدانی قیسسا دانیشیق ایله آچیب سونرا ایراندا ملی ظلم و بو ظلمین غیر فارس ملت لرین اقتصادی، سیاسی و اجتماعی عرصه لرده دالی ساخلامالارینا باعث اولماسی حاقدا کنفرانس اشتراک چیلارینا اطرافلی معلومات وئردی. او سونرا سؤزو « آذربایجان- فدرال دموکرات حرکاتی» نین نماینده سی س. حاتملوی یا وئردی.

« آذربایجان فئدرال - دموکرات حرکاتی » نین نماینده سی، آلمان دیلینده آپاردیغی دانیشیغیندا ایراندا ملی ظلمین یارانماسی تاریخی و بو ظلم ایله مبارزه نین یوللاری حاقدا اشتراک چیلارا معلومات وئریب ایراندا ملی ظلم و فارس شوونیزمی نین حاکمیتینی آرادان قالدیرماق اوچون بو ئؤلکه ده بیر اتنیک فئدرالیزمینین یارانماسینی لاریم گؤردو. دانیشیقلاری نین سونوندا آلمان دیلی نی بیلمه ین و باشقا ئؤلکه لرده ن - او جمله ده ن آمریکا و سوئد ده ن – گلن کنفرانس اشتراکچی لارینا بیاناتی نی یئتیرمک اوچون، حرکتیمیزین نماینده سی، سؤزلرینی فارس دیلینه چئویرمگه ده مجبور قالدی.

فارس ملیتینه منسوب اولان و مستقل سیاسی بیر فعال کیمی کنفرانس دا اشتراک ائده ن خرمشاهی، سؤزلرینده عرب ملتی یئرینه عرب دیللی ایرانلی لار ایشلتدیگی اوچون، عرب ملتی طرفینده ن کنفرانسا قلاتیلانلارین پروتئستی نتیجه سینده، عرب لرده ن عذر ایسته مگه مجبور قالدی.

« الاحواز انسان حق لری جمعیتی » طرفینده ن چیخیش ائده ن کریم عبدی، موجود ایران ئؤلکه سینی بیر قوندارما مجموعه آدلاندیریب اسلامی رژیمین ییخیلماسی و ئؤلکه ده فئدرال بیر سیتمین یارانماسینی یگانه چیخیش یول بیلدی.

«کوردستان دمکرات پارتی سی» طرفینده ن اشتراک ائده ن علیار، دانیشیقلاریندا ئؤلکه ده فئدرال بیر سیستمین یارانماسی ایله ملی ظلمی قالدیرماق ممکن اولار دئدی.

«ایران تورکمنستانی نین ملی حرکتی» نماینده سی کریم سیدی بیاناتیندا دئدی کی: سون هشتاد ایلده ایراندا حکم سوره ن رژیم لر، بو ئؤلکه ده ترکمنستان آدلا بیر منطقه نین اولدوغونو رسمیته تانیماییبلار. بو رژیم لر تورکمن ملتی نی آرادان آپارماق اوچون، تورکمنسانین شهرلری نین آدلاری نی دئییشمشدیلر.

« دنیا آذربایجانلی لاری کنگره سی» نین نماینده سی رحیم شهبازی انگلیس دیلینده وئردیگی معروضه ده، آذربایجانلی لارین سون قیامینا اشاره ائدیب رژیمین جنایت لرینی قیناییب و دئدی کی، ایراندا یاشایان ملت لرین ان بویویو آذربایجان ملتی دیر. او صحبت لری نین دوامیندا دئدی کی: رژیمین باشچی لاری هر گروه دان اولورسا اولسون، اونلار ایراندا شوونیست موقعینده ن چیخیش ائدیرلر و ایراندا بو دؤزولمز دورومون چیخیش یولو فدرالیزم دیر.

« دموکراتیک دنیا آذربایجانلی لار کنگره سی » نین نماینده سی خشتی، انگلیس دیلینده آپاردیغی صحبت لرینده ایراندا یاشایان ملت لرین یگانه قورتولوش یولونو بو ملت لرین مستقل اولمالارینی بیلیب و فئدرال مووقعینی مدافعه ائده ن تشکیلاتلاری گوبودجاسینا تنقید ائله دی.

« الاحواز دموکراتیک- خلق جبهه سی» و بو جبهه نین بایراغینی کنفرانس سالونینا گتیره ن محمود مزرع ایراندا یاشایان ملت لرین استقلالی مووقع ینده ن چیخیش ائدیب دئدی کی : بو ملت لرین ئؤز گله جک لرینی تعیین ائمک حقی واز کئچیلمز بیر حق دیر. او ایراندا یاشایان ملت لرده ن ایسته دی کی باشقا ملت لرین قیامینا قارشی چیخماسینلار.

«کوردستان کومله پارتی سی» نین نماینده سی محمد مصری دئدی کی: ایران دا یاشایان ملت لره بیر رفراندوم واسطه ایله بو ئؤلکه ده قالیب و یا قالمالاری حاقدا قرار وئرمه لرینه امکان یاراتماق لازیم دیر. هر ملت ایراندا قالماق ایسته ییرسه اوندا گره ک بو ئؤلکه ده بیر فئدرال سیستمی یارانسین. او قادینلارین حقی نین قورونماسینی اورتایا چکیب دئدی کی حتی بیر فئدرال سیستم ده ده قادینلارین حقی ازیله بیلر.

تورکمن ملتی نین طرفینده ن چیخیش ائده ن یوسف کر، ترکمنستان جمهوری سینین یارانماسی تاریخی حاقیندا اشتراکچی لار اطرافلی معلومات وئریب و ایراندا فئدرال بیر سیستمین یارانماسیندان مدافعه ائتدی.

« آذربایجان ملی- اویانیش حرکاتی» طرفینده ن دانیشان محمود بیلگین دئدی: ایران چوخ ملت لی ئؤلکه دیر. فارس ملتی ایراندا یاشایان باشقا ملت لر ایله بیرلیکده یاشاماغا حاضیر دئییل. بیزیم ایسته گیمیز یاخین گله جک ده ایراندا فئدرال سیستمی نی یاراتماق دیر. ایندی اویانیش مرحله سی اولدوغو اوچون استقلال اوچون مساعد شرط لر یوخدور.

«الاحواز ملی جبهه سی» طرفینده ن دانیشان نب هانی عربستان ( خوزستان) نین مرکز قووه لری طرفینده ن اشغالینی قیناییب، ایران دا یاشایان عرب ملتی نین مبارزه تاریخینده ن کنفرانس اشتراکچی لارینا معلومات وئردی. او ایران دا یاشایان عرب ملتینه استقلالین طرفداری اولدوغونو بیلدیردی.

«آلاحواز کولتور مرکزی» نی نماینده لیک ائده ن فیبیشی دئدی: ایراندا مبارزه اوچون مختلف یوللار وار. دموکراتیک مبارزه بو یوللار دان بیری دیر. بیز ایراندا فئدرالیزم طرفداری ییق. بیر 5 ایللیک پروسس ده ایراندا یاشایان ملت لر گله جک لری حاقدا قرار وئرمه لیدیلر.

«الاحواز تدقیقات مرکزی» طرفینده ن دانیشان موسی مجیدی ایراندا 5و5 میلیون عربین یاشادیغینی اورتایا قویوب و عرب لرین کیشی لرینده 100 ده 70 شی و قادینلارین یوزده یوزونون ساوادسیز اولدوغونو بیلدیردی. فئدرال مووقعینی مدافعه ائده ن مجیدی، بو سیستمین یارانماسی اوچون زامان لازیم دیر و اونو بمب و زور ایله خارج ده ن یاراتماق اولماز دئدی. استقلال یاخشی بیر شئی دیر آمما گوجوموز بو ایشه چاتمیر و دنیا گلوبالیزاسیون سیستمی ده بونو ایسته میر.

ايران ميلتلر کونگره سی نين عضوی کيمی دکتور ضيا صدر الاشرافی دئدی: ايراندا ٤٨ ميليون غير فارس ميلتلرين کناريندا ٢٢ ميليون فارس ياشاماقدادير. منيم آختاريشلاريمين اساسيندا فارس ديلی يگانه بير ديل کيمی ايراندا کؤکو يوخدور. بو تاجيکستان و افغانستاندان گلمه بير ديلدير. منجه ايراندا ياشايان ميلتلرين هر هانکيسی تکليکده بير ايش باشارا بيلمزلر. استقلال ياخشيدير آما عملده بيزيم گوجوموز استقلالی ياراتماق اوچون يئتمز. بو اساسدا منده فئدراليزمين طرفداريام.

گونئی آذربايجان استقلال پارتياسی طرفیندن دانیشان سئوگین دئدی کی: توپراقلاریمیزدان فارس اشغالچی لارینی چیخارماق اوچون بیرلشمه لییک. فئدرالیزیم ده ن دانیشماق بوش بیر سؤزدور. فئدرالیزیمی الده ائتمک ائله استقلالی الده ائتمک کیمی چتین دیر. پس ائله استقلال اوچون مبارزه ائتمک داهادا اویغون دور.

«تورکمن ملتی حقلرینی مدافعه ائده ن جمعیتی» نین نماینده سی جوما بورش، کنفرانسین گئدیشاتینی تنقید ائدیب، معروضه اوخوماق یئرینه فیکیر مبادله سی داهادا یاخشی دیر دئدی. او صحبت لری نین دوامیندا دئدی کی: فئدرالیزم و یا استقلال طرفداری اولماق دان مهم، گوجلو دشمنه نئجه غلبه ائله مک مسئله سی اوستونده دانیشماق لازیم دیر.

کنفرانسدا اشتراک ائده ن قادینلاردان افسانه خانیم، آذربایجان تورکجه سی ینده آپاردیغی صحبت لرینده دئدی کی: فئدرالیزم و یا استقلال دان دانیشماق خیالات دیر. او فئدرالیزمین مختلف فورملاری اولدوغونا اشاره ائدیب و صحبت لری نین دوامیندا امریکانین عراق و افغانستان ئؤلکه لرینده حربی مداخله سینی اشغال آدلاندیریب و بو ئؤلکه لرده فئدرالیزمین باش توتمادیغی اوچون ایراندادا بئله بیر سیستمین یارانماسی ممکن دئییل دئدی.

معروضه لرین سونوندا احمد یزدانی « آلمان - آذربایجان آکادمیک لر جمعیتی» طرفینده ن دانیشیب و فیکیر پلورالیزمینی مدافعه ائدیب دئدی کی : گله جک هله معلوم دئییل. او واحد ملت ده ن دانیشماغی ایران، کیمی چوخ ملت لی بیر ئؤلکه ده گولونج بیر شئی آدلاندیردی.

کنفرانس اشتراکچی لارینین چوغونلوغو، بیر سربست بحث ده ن سونرا، مشترک قظع نامه یه قول چکدیلر.