چرا 19 اردیبهشت روزی زیبنده برای جنبش دانشجوئی آذربایجان؟

ماهیت جنبش دانشجویی آرمان­خواهی و دوری از دولت­مردان است. این شاخص تمامی حرکت­های دانشجویی در سراسر جهان است. هر چند در نظام­هایی گروه­ها و دسته­هایی به لطایف الحیلی قصد انحراف در جریانات دانشجویی  را داشته­اند ولی به هر حال آنچه که نمودی عینی می­یافته است، جنبش­های مستقل دانشجویی بوده­اند. جنبش دانشجویی فرانسه بارزترین این حرکت­ها بوده است. در16 آذر1332، نیز دانشجویان مستقل در برابر خفقان آن دوره دست به کاری زدند که در باور هیچ کس نمی­گنجید.

بنابراین با در نظر گرفتن شاخصه­های جریان­های دانشجویی و با باور این نکته که بار عظیمی از نحله فکری "حرکت ملی آذربایجان" بر دوش دانشجویان آذربایجانی است در انتخب روز مختص دانشجویان آذربایجانی باید روزی را در نظر داشت که دانشجوی آذربایجانی در سرمای سکوت فریادی خودباورانه سر می­دهد و در راه دفاع از حقوق ملت خود آستین بالا می­زند.

دهه 70 شمسی در ایران، اوج قدت تمامیت خواهانی بود که بعدها داعیه دموکراسی و اصلاح طلبی داشته­اند. آن روزها انجمن اسلامی دانشگاه تبریز  در دست آقایان خانجانی، میثم سعیدی و آسیابی و . . .  بود. بعدها آن­ها در دوران دولت اصلاحات به ترتیب در پست­های مسئول روابط عمومی وزارت کشور، نمایندگی تهران در مجلس ششم، و شورای شهر و دیگر مناسب دولتی مزد خدمات خود را گرفتند.

19 اردی بهشت 1374 و در فضای سنگین دهه 70 و در محیطی مانند تبریز تدارک اعتراضی به غیر از آنچه که قدرت­مردان انتظارش را می­کشیدند، کاری بس گران بود. این کار از عهده مردان وطن­پرستی درآمد که داعیه­ای جز منافع ملی آذربایجان و سعادت آن را در سر نمی­پروراند. این حرکت به زودی دانشگاه­های ارومیه و تهران را نیز فرا گرفت. آن سال­ها من در هفته­نامه احرار (چاپ تبریز) فعالیت می­کردم و دانشجوی رشته زیست­شناسی دانشگاه تبریز بودم. به همت دوستان پرسشنامه را در هفته نامه به چاپ رساندیم. مراسمی که از ظهر روز 19 اردی­بهشت از درب اصلی دانشگاه تبریز شروع و تا ساعت 18 همان روز در تالار وحدت و با پاسخ­گویی عبدالعلی­زاده (استاندار وقت آذربایجان) پایان یافت. 

به حسن انتخاب چنین روزی به نام روز دانشجو تبریک می­گویم. و امیدوارم فعالین آن روزها تجربیات ارزنده آن روز را برای ثبت در تاریخ و بهره­برداری مکتوب نمایند. (نحوه اجماع در خصوص اجرای برنامه، تنظیم و پخش اطلاعیه­ها و مدیریت برنامه و . . . هر یک به تنهایی می­تواند تجربیات ارزنده­ای باشد.)

اما در خصوص پیشنهاد موازی آقای اکبر آزاد در خصوص 22 خرداد 1325 ، سالروز افتتاح دانشگاه تبریز، به دلیل ماهیت علمی این روز بزرگ و اقدام از سوی دولتمردان وقت آذربایجان به نظر می­رسد زیبنده است چنین روزی به نام روز پژوهش یا روز دانش نام­گذاری شود تا استقلال حرکت­های دانشجویی پاس داشته شود. بی شک در روزگاری نه چندان دور و در خودباوری انسان آذربایجانی وجود نیروهای منتقد و دلسوز راهبری آذربایجان را به پاسداشت منافع ملی­اش هموارتر خواهد نمود. 

 یکشنبه 17 اردیبهشت 1385

ایلقار مرندلی