کورت توخولسکی

مترجم: س. حاتملوی

مرکز یئر اوزونده آللاهین نماینده سی دیر!!

مترجم ده ن:

وایمار (Weimar) جمهوریت ینده* سیویل جسارته مالیک اولان دموکرات انسانلارین ساییسی بیر او قدر ده چوخ دئییل ایدی. آلمان اؤلکه سینده جمهوریت اوچون ساواشان ضیالیلاردان بیری کورت توخولسکی (Kurt Tucholski) اولموشدور. او آلماندا یاشادیغی ایللرده، یورولمادان میلیتاریزمی و دادگستری نین ناسیونال سوسیالیزم ایله گیزلی باغلانتی لارینی و بئله لیکه فاشیزمه زمین حاضیرلاماغی افشا ائده ن ایره لیجی انسانلاریندان بیری اولموشدور.

کورت توخولسکی میلادی 1890- جی ایلده برلین شهرینده دونیایا گؤز آچمیشدیر. شاعیر، یازیچی، ژورنالیست و ادبیات تنقیدچی سی توخولسکی، وایمار جمهوریتی نین باشاریلی ضیالیلرینده ن بیری ساییلیردی. 1924- جی ایلده ن پاریسده و 1929- جی ایلده ن سونرا سوئدده یاشایان توخولسکی، 1935- جی ایلده بو اؤلکه ده دونیایا گؤز یومموشدور.

یازینین باشلیغینی متن ده ن آلمیشام. یوخسا اونون باشلیغی آلمانجا متن ده (Die Zentrale - مرکز) دیر و 2012- جی ایلده فدرال آلماندا نشر اولونان و یازیچی نین ساتیریک یازیلارینی احتوا ائده ن کتابیندان آلینمیشدیر.

(Kurt Tucholsky-Das Grosse Lesebuch- Herausgegeben von Axel Ruckaberle)

یازی 20- جی عصرین اوللرینده آلمان اؤلکه سینده حاکیم اولان شرطلری لاغا قویماق اوچون یازیلسادا، قابلیت سیز، بوروکراتیک، اؤلکه نین گله جگی اوچون هئچ بیر ویزییونا مالیک اولمایان میلیتاریست، ییرتیجی، فاسد و هر بیر یئنی فیکری و عملی کؤکونده قوروتماغا چالیشان ایراندا دینچی و مرکزچی بیر رژیمین باسقی سی آلتیندا یاشاماغا مجبور اولان جنوبی آذربایجانلیلاری، هم گولدوروب و همده آغلادا بیلر.

***

مرکز هر شئی ئی داها یاخشی بیلیر. هر شئی اونون کنترولو آلتیندادیر. بونا اینانماق کی هر شئی اونون کنترولو آلتیندادیر، ائله اودا مرکزه عاید دیر. بیرده کی مرکزین هر شئی ده ن بیر سیاهه سی واردیر. مرکز ده اوتوران آداملار یورولمادان بیر- بیری ایله دیدیشه- دیدیشه چالیشسالاردا، سنین کوره یینه ال چالیب دئییللر: " دوستوم! سیزلر او آشاغیدا بیزیم نه ائتدیییمیزی بیله مه سینیز. بیز مرکز ده اوتورانلار ..."

مرکزین فیکری- ذکری و نگرانچیلیغی مرکز کیمی قالماق دیر. وای او گونه و آللاه او آشاغیداکی اورگانین دادینا چاتسین کی، ئؤزباشینا بیر ایش گؤرمه گه تشبث ائله سین. هر نه ایش اولورسا، اولسون. عاغیلا باتان و یا یانلیش بیر ایش. لازیم اولان و یا گره ک سیز بیر ایش. یانان اودو سؤندورمک اوچون اولسادا بئله، هر شئی ده ن ئؤنجه گره ک مرکزده ن سوروشماق و مرکزین نظرینی بیلمک. یوخسا مرکز کیمه لازیم دیر؟ بونو بیلمه لییک کی او اؤزلویونده مرکز اولماق اوچون، مرکزی یاراتمیشدیر! بونو هر زامان قولاقلارینیزا سیرقا ائدین! توتالیم کی او کنارداکیلار، اؤزلری ایشلری بیر ته هه ر اؤز یولونا قویماغی دا باشارمالیدیلار.

مرکزده یالنیز عاغیللی آداملار توپلانماییبلار. خیر، اونلار همده زرنگ آداملاردیلار. بیر کیچیک ایشی گؤرمگی باشاران بیریسی، عاغیللی اولسادا، اونا زرنگ دئمک اولماز. زرنگ او دور کی او ایشی گؤرمک یئرینه یئنی بیر «رفورم» اورتایا آتسین. بودا او دئمک دیر کی، یئنی بیر اداره یارانمالیدیر. البته بو اداره ده مرکزه تابع اولمالی و مرکزین بیر حیصه سی اولمالیدیر. ... بئله لیک له بیر نفر اودون یارار و اوتوز اوچ نفرده اونون ایشینه نظارت ائده ر: مرکز ایسه ائله بو اوتوز اوچ نفرده ن عبارت دیر. مرکز آدلانان تشکیلاتین اساس ایشی، مرکزه تابع اولانلارین گوجینی، انرژی سینی و عمل قابلیت ینی کؤکونده ن قوروتماق دیر. مرکزه تابع اولانلار، مرکزین وئرمه دییی گؤستریشلری ده بئله یئرینه یئتیرمه لیدیلر. توتالیم کی بو ائله ده یاخشی گؤرونمور. آمما پاپ سهو ائسه ده، مرکز سهو ائله مز.

آشاغیدا ایشله یه ن آدام اوچون بو هئچ ده راحات دئییل. او ایشی گؤره- گؤره آغزیندان چیخان پیس سووشلری مرکزده اوتورانلارا وئره ر؛ مرکزده ن گؤنده ریلن گؤستریشلری ییرتیب، پارچا- پارچا ائده ر؛ سونرا اونلار ایله گؤزلرینی سیله ر. بو ایشی گؤره ر- گؤرمز مرکزده اوتوران بویوک اویونبازین قیزی ایله ائولنیب و بئله لیک له ئؤنجه آدینی مرکزده کی سیاهه یه کئچیرده ر- آخی او سیاهه یه هر آدامین آدی کئچه بیلمز- و سونرا مرکزه یئرلشه ر. مرکزه یئرلشن کیمی ئؤنجه اؤسکوروب بوغازینی آچار، کراواتینی دوزلدیب و چیلیقاسی نین دوگمه لرینی باغلادیقدان سونرا، حکومت ایشلرینه باشلار: آللاهین یئر اوزونده نماینده سی اولان مرکزین آدامی کیمی، آشاغیدا ایشله ین لره یوخاریدان باخیب، مرکزده ایشله ین امکداشلاری ایله دیدیشه- دیدیشه، تورآتان کیمی باشقالاری نین الی ایله توخونموش تورون ایچینده اوتوروب، فایدالی ایشلرین قارشی سینی آلماق اوچون عاغیل سیزلیقلارا میدان وئره ر و البته کی او هر شئی ئی داها یاخشی بیلر.

(بو آنالیز البته اوشاق باغچالاری، خارجی ایشلر وزارت خاناسی، روزنامه لر، خسته خانالار، مئشه چی لیک و بانک لار اوچون کئچه ر لی دیر. بیرده کی بیر آز گولمک اوچون اونا بیر آز قول- قاناد وئریلمیشدیر. بو هر کیمسه اوچون کئچه رلی اولسادا، سنین چالیشدیغین موسسه اوچون البته کی کئچه رلی دئییل.)

سون

* آلمان اؤلکه سینین معاصیر تاریخینده میلادی 1918 ده ن 1933- جی ایله کیمی دوام ائده ن سیاسی دؤنه م، وایمار (Weimar) جمهوریتی آدلانیر. بو دؤرده بیرینجی دفعه اولاراق ئؤلکه ده پالامنته دایانان بیر دموکراتیک سیستم یارانمیشدیر. نوامبر انقلابی آدلانان خالق آیاقلانماسیندان سونرا، وایمار شهرینده چاغریلان بیر بویوک توپلانتی دان سونرا کی گلیشمه لرده، اساس قانون یازیلیب و اؤلکه، فئدرال جمهوریسی آدلاندیریلمیشدیر. آدولف هیتلرین 1933- جی ایلده اقتدارا گلمه سی ایله بو جمهوریت سونا چاتمیشدیر. (م.)