شورش در سوريه

[تاريخ انتشار : ) ] يكشنبه 3 آوريل 2011

 

آلن گرش (٢٨ مارس ٢٠١١، بلاگ لوموند ديپلماتيک)

ترجمه بهروز عارفي

يکي از آخرين کشورهائي که از شورش هاي اعراب بر کنار مانده بود، به نوبه خود به خروش آمد. در شرايطي که در کمال بي تفاوتي دولت هاي بسيج شده عليه جنايت هاي رژيم ليبي، سرکوب در بحرين ادامه دارد؛ و بنظر مي رسد که يمن به پايان کار نزديک مي شود؛ در حالي که تظاهرات در اردن، فزوني گرفته و تندتر مي شوند؛ جنبش اعتراضي سوريه را نيز فراگرفت. نه فقط شهر درعا، واقع در جنوب کشور با ناآرامي هاي شديد روبروست، بلکه دامنه تنش ها به شهرهاي مختلف کشور نيز رسيده و ده ها نفرکشته شده اند.

ناآرامي ها در شهر درعا، با دستگيري چند کودک ده ساله شروع شد که شعار هائي در مخالفت با دولت بر روي ديوارهاي شهر نوشته بودند. مادران آنان که براي آزادي فرزندان شان جمع شده بودند، با پليس درگير شدند. بنا به گفته شاهدان، برخي از مادران را دستگير و سرهاي شان را تراشيده اند. اين جرقه، آتش به باروتي کشيد که آماده حريق بود.

همان طوري که جوشوآ لانديس، يکي از بهترين ناظران بر اوضاع سوريه در تارنامه « Syria comment » (١) مي نويسد: «درعا شهري فقير و سني نشين است و هر آن چه در سوريه مسئله آفرين است، در اين شهر گردهم امده: اقتصادي ورشکسته، انفجار جمعيتي، فرماندار بد و نيروهاي امنيتي خودکامه».

اين مشکلات با آن چه بقيه جهان عرب را به آتش کشيد، متفاوت نيست، هر چند وضعيت سوريه ويژگي خود را دارد (هر کشوري ويژگي هاي خود را دارد). بديهي است که نگران کننده ترين بعد، مسئله مذهبي است: سوريه را اقليت علوي رهبري مي کند، در حالي که ٦٠ درصد اهالي سني اند. هرچند رژيم توانسته است پيوندي نزديک با بورژوازي سني دمشق برقرار کند. ده درصد جمعيت نيز مسيحي است.

فراموش نکنيم که اقليت بااهميت کردي در سوريه زندگي مي کنند که بخشي از آنها حتي از داشتن مليت سوري محرومند.

لانديس در مورد تظاهرات درعا توضيح مي دهد: «براي نخستين بار، ديروز (٢٢ مارس) شعارهاي مذهبي شنيديم، در حالي که تا کنون، اپوزيسيون به شعارهاي ملايم نظير برچيدن وضعيت فوق العاده، قانون جديدي براي احزاب و گسترش آزادي ها اکتفا مي کرد. اما روز پنجشنبه، تظاهرکنندگان شعارهاي ميانه رو را کنار گذاشته و فريا مي زدند: «نه، ايران؛ نه حزب الله؛ ما خواهان مسلماني هستيم که از خدا بترسد». اين شعارها، يادآور شعار هائي است که اخوان المسلمين در سال هاي ١٩٧٠ و ١٩٨٠ مي دادند، زماني که آنان، حافظ اسد(علوي) را کافر تلقي مي کردند.

اگر درعا شهري است سني، لاذقيه در مرکز منطقه علوي مذهب واقع شده است. در آن شهر، خطر درگيري فرقه اي مستقيم وجود دارد. ميان تظاهرکنندگان و ميليشياي طرفدار اسد، برخوردهاي شديدي روي داد و شايع شد که گروه هاي مسلح علوي از کوهستان سرازير شده اند تا سني ها را به قتل برسانند. (٢). روز ٢٧ ژانويه نيز درگيري هاي جديدي گزارش شده بود. (٣)

آيا رژيم سوريه با تهديدي روبروست؟

رژيم مي کوشد از موضع گيري پايدارانه اش در جريان کشمکش اعراب-اسرائيل، بهره گيرد. اما، همان طوري که عبدالباري عطوان، سردبير روزنامه عربي زبان القدس چاپ لندن مي نويسد (روزنامه اي که به داشتن زباني صريح، پشتيباني از فلسطينيان و مخالفت با آمريکا شهرت دارد) (٣) :همبستگي با مقاومت لبنان (حزب الله)، پذيرفتن دبيرکل هاي سازمان هاي فلسطيني (از جمله حماس)، در حالي که درهاي همه پايتخت هاي عرب بر روي آنان بسته بود، موضعي قابل احترام است که به خاطر آن از رژيم سوريه ممنونيم. اين رژيم بهاي گزافي براي آن پرداخته است. اما، به ديده ما، هيچ تناقضي بين اين مواضع و قبول خواست هاي مردم سوريه وجود ندارد. و اگر تناقضي وجود داشته باشد، ما ترجيح مي دهيم که رژيم از پشتيباني خود از فلسطيني ها و آرمان فلسطين دست بردارد و به خواست هاي مردم کشورش پاسخ مثبت دهد که گسترش آزادي ها و مبارزه با فساد از آن جمله است (...) زيرا خلق هاي ستمديده قادر به آزادساختن سرزمين هاي اشغالي نبوده و ارتش هاي ديکتاتوري ها نيز قادر به جنگي پيروزمندانه نيستند.»

تارنامه اينترنتي تلويزيون حزب الله، مخمصه سازمان هاي متعددي را در برابر رويدادهاي سوريه بازتاب مي دهد و دست امپرياليسم را در آن ها مي بيند. المنار، بيانات هوگو چاوز، رئيس جمهوري ونزوئلا را تکرار مي کند که سوريه را قرباني توطئه آمريکائي مي داند که هدفش تکرار سناريوي ليبي است. (٥)*

رژيم سوريه تلاش دارد که خود را ضامن اتحاد کشور و گوناگوني مذهبي آن معرفي کند. اما، آيا هراس از داستاني شبيه به عراق براي متوقف ساختن تظاهرکنندگان کافي است؟ چنين احتمالي ضعيف است. هيئت حاکمه در چند شهر بزرگ، تظاهرات پشتيباني از خود به راه انداخت، تلويزيون الجزيره را به خاطر پوشش رسانه هاي بين المللي هو کردند. از سوي ديگر، رژيم اصلاحاتي را قول داد: از نظر اجتماعي، افزايش سي درصدي حقوق کارمندان، در زمينه سياسي، پايان وضعيت فوق العاده (که جزئيات ان هنوز روشن نشده است) و قانون جديدي براي احزاب و مطبوعات. بشار اسد، قراراست بزودي با مردم سخن بگويد تا چهارچوب اصلاحات را توضيح دهد. او آگاه است که پيش از او، بن علي و مبارک امتيازاتي دادند ولي نتيجه معکوس داد و تظاهرات را گسترده تر کرد.

هيلاري کلينتون، وزيرخارجه ايالات متحده در برنامه تلويزيون سي بي اس اظهار داشت که نه فقط مداخله نظامي در سوريه در دستور کار نيست، بلکه تاکيد کرد که براي هر دو حزب آمريکا، بشار اسد «يک اصلاح طلب» است. (نقل شده در سايت جوشوآ لانديس) (٦) (٢٧ مارس).

پيتر هارلينگ، مدير برنامه در «گروه بين المللي بحران International Crisis Group » که چند سال است در دمشق، رويدادهاي سوريه را دنبال مي کند در ستون بحث آزاد در روزنامه لوموند (٧) مي نويسد «سوريه بايد در جستجوي راه سوم باشد»:

«رئيس جمهوري سوريه که توانسته محبوبيتي براي خود دست و پا کند، از جمله به خاطر موفقيت در سياست خارجي، در حرف، سرمايه اي سياسي در اختيار دارد که زمان آن رسيده تا به نفع بينشي سرمايه گذاري کند که مي تواند به راه سوم ميان حفظ وضع موجود و نامعلومي يک تحول انقلابي خدمت کند. اما اين سرمايه ممکن است بسيار زود ارزش خود را ازد ست بدهد.»

«ظهور مجدد کيش شخصيت رو به قهقرا، حضور پدرمآبانه رئيس جمهور در ميان مردم (مثلا بدون محافظ در مراسم افتتاح اين يا آن طرح) و ديدار هيئت هاي سيار، شکل مناسبي از رهبري در شرايط موجود نيست: اعتماد به نفس و شناسائي بين المللي در بهترين حالت، اجزاء برنامه اي جمعي هستند که بايد به اجرا گذاشته شود ولي خود اين برنامه مي بايست روشن شود.»

«مقاومت بسيار خوبست ولي تکليف سوريه چه مي شود؟ در اين حال، مشکل مي توان گفت که سرکوبي رو به افزايش که اجبارا تحت رهبري رئيس جمهور و به نام او اعمال مي شود، بتواند پايه چنين طرحي قرار بگيرد.» (...)

«هيچ کس در منطقه نمي تواند تصور کند که در برابر ده ها سال تاخير، نبايد بهاي هنگفتي پرداخت. اين بها، دگرگوني عميق در ساختار و عملکرد حکومت است از طريق مشارکت سياسي واقعي و توزيع مجدد عادلانه اقتصادي و عادي سازي روابط با کليه بخش هاي جامعه. و همه اين تغييرات مي بايست بر پايه گفت و گوئي فوري انجام بگيرد و نه تصميمات خودسرانه. »


Révolte en Syrie par Alain Gresh, 28 mars 2011 ; http://blog.mondediplo.net/2011-03-...

پاورقي ها:

١ – ,Wednsday, March 23rd 2011; Deraa: The Government Takes off its Gloves: 15 Killed http://www.joshualandis.com/blog/?p=8692

٢ - http://www.joshualandis.com/blog/?p=8789

٣ - http://english.aljazeera.net/news/m...

٤ – http://www.alqudsnewspaper.com/toda...

٥ – http://www.almanar.com.lb/english/a...

٦ – http://www.joshualandis.com/blog/?p=8822

٧ – La Syrie doit chercher une troisième voie, le monde, 22 mars 2011, http://www.lemonde.fr/idees/article...

* توضيحات مترجم: خبرگزاري هاي رسمي و نيمه رسمي جمهوري اسلامي از جمله ايرنا و فارس، مطالب بسياري را به شورش هاي بحرين، مصر، ليبي و يمن اختصاص داده و از مبارزات مردم «پشتيباني» و مداخله خارجي را براي «سرکوب جنبش در اين کشورها» محکوم کرده است. اما، در مورد سوريه يا سکوت اختيار کرده و يا جنبش اعتراضي مردم سوريه را به «کشورهاي خارجي، غرب و صهيونيست ها» منسوب کرده اند. ايرنا، خبرگزاري جمهوري اسلامي (١٠ فروردين ٢٠١١) در مطلبي از حمايت امارات، سودان و لبنان از رژيم سوريه گزارش داده و با اشاره به حمايت عربستان، مي نويسد:

«در حالي ملك عبدالله مدعي حمايت از بشاراسد مي شود كه شبكه تلويزيوني العربيه وابسته به اين كشور در ايجاد فتنه و ناآرامي در سوريه نقش بسيار پررنگي دارد.»

http://www.irna.ir/NewsShow.aspx?NI...

ايرنا در خبر ديگري نوشته است:

« سخنراني اسد خطاب به مردم سوريه يك روز پس از برگزاري راهپيمايي عظيم و ميليوني مردم سوريه در شهرهاي مختلف اين كشور با عنوان وفاداري به وطن صورت مي گيرد.

سوريه در هفته هاي اخير با برخي تحركات افراد خرابكار در مناطق جنوب و استان درعا و لاذقيه در غرب اين كشور مواجه بوده است كه در جريان آن شماري كشته و زخمي شدند.

در همين ارتباط ٣٠٠ عضو يك باند خرابكار در لاذقيه از سوي نيروهاي امنيتي سوريه دستگير شدند كه مليت اين افراد آمريكايي ، لبناني ، اردني ، الجزايري ، عراقي است و برخي از آنان داراي سلاح هاي دوربين دار براي كشتن افراد از مسافت هاي دور بوده اند.

شبكه تلويزيوني ’ المنار ’ لبنان روز گذشته اعلام كرد: سوريه قايق هايي را توقيف كرده كه از شهر طرابلس واقع در شمال لبنان به سمت بنادر سوريه سلاح حمل مي كردند و مسؤولان سوريه حزب ’ سعد حريري ’ نخست وزير سابق لبنان را به دست داشتن در اين ماجرا و برخي ناآرامي ها در سوريه متهم كردند.»

http://www.irna.ir/NewsShow.aspx?NI...