مزار شریف بنیانگذار جمهوری اول آذربایجان، در آنکارا گلباران شد
همزمان با 28 ام ماه می، برابر با هفتم خرداد ماه، سالروز کسب استقلال ملی و تاسیس جمهوری نخست آذربایجان، مزار شریف و بنای یادبود "محمد امین رسولزاده"، پدر استقلال ملت آذربایجان که در "مزارستان عصری" در آنکارا واقع است، از ساعات اولیه صبح جمعه، شاهد حضور تدریجی جمع کثیری از مشتاقان خود بود.
صدها تن از تورکهای آذربایجانی، تورکیه ای، قبرسی، تورکمن ائلی، تورکستان شرقی، تاتار... طی روز جمعه، چه بصورت انفرادی و چه در قالب گروههای ویژه، رهسپار بنای یادبود پدر استقلال ملت آذربایجان شده و مزار شریف وی را با گلهای سرخ میخک(قرنفیل) گلباران کردند.
براساس اخبار دریافتی اقشار مختلف جامعه از جمله دانشجویان، دانشگاهیان، خبرنگاران، سربازان، اعضای انجمنها و گروههای فرهنگی با حضور خود در برابر مزار شریف این اندیشمند و سیاستمدار بزرگ جهان، ضمن ادای احترام و قرائت فاتحه، به تکریم یاد و خاطره و تجلیل از مقام شامخ پدر استقلال آذربایجان پرداختند.
چه بسیار افرادی که به تنهائی به دیدار "محمد امین رسولزاده" رفتند و در سکوت گریستند!
گفته می شود در ساعات اولیه صبح جمعه، "کهنه سرباز"ی مسن، بر سر مزار لیدر نخستین جمهوری دمکراتیک مشرق زمین، حاضر شده و ضمن نهادن دسته گلی بر سنگ قبر وی، دقایق متمادی در سکوت و به تنهائی گریسته است.
نگهبان بنای یادبود می گوید هنگام بازگشت این "کهنه سرباز" از وی در خصوص روحیه مستولی بر وی بر سر مزار "رسولزاده" پرسیده و او در جواب گفته است:"چگونه می توان گریه نکرد هنگامیکه قلبمان مملو از درد و سوز و آتش است. شاید بتوان گفت که ملت آذربایجان طی 200 سال گذشته به اندازه تمام ملل جهان رنج کشیده و شکنجه دیده است. ملت آذربایجان بارها طی این دو قرن هدف نسل کشیهای وحشیانه روسها، ارامنه، آسوریها، کردها، فارسها و گرجیها قرار گرفته است. ما صدها هزار تن از فرزندان وطن را در میان شعله های آتش و رودهای خون قربانی داده ایم و دریغا که قادر به بیان رنج و محنت الیم خود به جهانیان نیز نشده ایم."
وی افزوده است:"در کجای جهان، کدامین سرزمین است که همچون آذربایجان، تقسیم شده باشد. غیر از دو بخش تاریخی آذربایجان که اکنون تحت عنوان جمهوری آذربایجان شمالی و نیز بخشی از شرق جمهوری ترکیه، در قالب یک ملت و دو دولت، کاملا آزاد و مستقل و خوشنود بوده و تحت بیرقهای پرافتخار و مقدس آذربایجان و ترکیه قرار دارد، دیگر بخشهای آذربایجان تاریخی در "قره باغ"، "زنگه زور" و "گویجه گول" تحت اسارت ارامنه، در "داغستان" تحت اسارت روسها، در "آذربایجان جنوبی" تحت اسارت فارسها، در "بورچالی" تحت اسارت گرجیها و در "کرکوک" تحت اسارت کردها قرار دارند و روزهای بسیار سیاه و جانگدازی را می گذرانند."
یکی دیگر از شرکت کنندگان در مراسم 28 ام ماه می می گوید:"من ایمان دارم که تورک و آذربایجانی سلحشورترین و شجاعترین انسان جهان است. اما این همه مظلومیت و این همه محنت چرا؟! تاریخ اسفبار معاصر حکایت از ان دارد که ملت ترک آذربایجان به دلیل روحیه مهمان پرور، صمیمی و انسانی خود، صد افسوس که فریب زبان شیرین دشمنانش را خورده، در برخی مقاطع در دفاع از هویت ملی خود اندکی سستی کرده، بعضا در خواب و مخموری فرور رفته و به این ترتیب قادر به دیدن قلب چرکین آنان نشده است است."
در یکی از این مراسم که به هنگام ظهر و در برابر مزار شرف و بنای یادبود "محمد امین رسولزاده" برگزار گردید یکی از سخنرانان مراسم ترتیب یافته از سوی "انجمن فرهنگی آذربایجان" در آنکارا اظهار داشت:" اگر نبود اندیشه و قیام ملی محمد امین رسولزاده و یارانش، پرچم آذربایجان هرگز برافراشته نمی شد و تا به امروز بر شانه ها و در سینه های ملت ترک آذربایجان حمل نمی گردید. چراکه به گفته رسولزاده بیرقی که یکبار برافراشته شود هرگز فرو نمی افتد."
وی ادامه داد:" قیام رسولزاده، خیزش خیابانی، نهضت پیشه وری و انقلاب ائلچی بی، چهار صفحه از تاریخ معاصر مبارزات قهرمانانه ملت آذربایجان برای تاسیس حکومتی مستقل، دموکراتیک و ملی در هر دو سوی ارس است که با قاطعیت می توان ادعا کرد، هر چهار رهبر مذکور، در زمان خود و در عرصه جهان، سرامد دمکراسی خواهی و حریت طلبی بوده اند. شعار اصلی رسولزداه آزادی برای انسانها و استقلال برای ملتها بود."
(به نقل از سایت اویرنجی) گفتنی است در روز 28 ماه می سال 1918 شورای ملی آذربایجان به رهبری " محمد امین رسول زاده " در شهر تفلیس اجلاسی تاریخی به ریاست حسن بی آقایو برگزار می کند و درآن " بیانیه استقلال جمهوری آذربایجان " را صادرمی کند. ضمن صدور بیانیه برای اولین بار تاسیس جمهوری آذربایحان با اصول اداره پارلمانتاری و براساس اصول دموکراتیک دربین کشورهای شرق و مسلمان به جهانیان اعلام می شود. درزمان تشکیل دولت آذربایجان، این بیانیه را بعنوان قانون اساسی و پایه برای سازماندهی و تاسیس دولت مستقل آذربایجان بیان می کند. تا روز 28 می سال 1918 آذربایجان ، گرجستان و ارمنستان درترکیب مجمع قفقاز جنوبی متشکل بودند.
جمهوری دموکراتیک اذربایجان نخستین جمهوری مستقل نه تنها در اذربایجان بلکه در تمام مشرق زمین بحساب می اید. جمهوری دموکراتیک آذربایجان دارای مجلس، پرچم و سرود ملی و آرم خود را تایید کرد. در پرچم سه رنگ این جمهوری تورک گرایی، اسلام و دموکراسی اروپا هماهنگی خاصی تشکیل می دهد. متاسفانه عمر جمهوری اول آذربایجان کوتاه و در حدود 23 ماه بود. 28 آوریل سال 1920 با اشغال باکو توسط بلشویک ها، این نخستین جمهوری دموکراتیک مشرق زمین سقوط کرد.
پس از سقوط جمهوری نخست آذربایجان، "محمد امین رسولزاده" به ترکیه آمد و پس از نگارش کتابهای متعدد در دفاع از هویت و استقلال ملت آذربایجان، تحت تعالیم و رهبری وی، در روز اول فوریه سال 1949 انجمن فرهنگی آذربایجان در آنکارا تاسیس شد و پرچم مقدس جمهوری آذربایجان که از باکو و پس از اشغال جمهوری نخست آذربایجان به آنکارا آورده شده بود در دفینه این انجمن به یادگار نهاده شد تا روزی که مجددا در یکی از بخشهای آذربایجان و توسط فرزندان جسور ترک افراشته شود...
این مهم در در روز ۳۰ اوت ۱۹۹۱ در خلال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و قیام ملت آذربایجان به رهبری "جبهه خلق" و "ابوالفضل ائلچی بی" که از او بعنوان "پیغمبر ملت آذربایجان و ترک گرائی مدرن" می توان نام برد به انجام رسید.
گفتنی است روز 28 ماه می در جمهوری آذربایجان، روزی است که ملت و دولت آذربایجان، استقلال خود را بازیافته و به این ترتیب این روز از سال 1991 میلادی به عنوان عید دولتی در آذربایجان شمالی گرامی داشته می شود.
"محمد امین رسولزاده" در پی سالها مبارزه بی امان جهت آزادی و استقلال مردم آذربایجان، در روز ششم مارس 1955 در آنکارا چشم از جهان فرو بست.
فرزاد صمدلی- آنکارا- 29 ماه می 2010