گزارش ماهانه آداپ(انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران) - می ۲۰۰۹

نقض سازمان یافته حقوق بشر در آذربایجان )آذربایجان ایران( در می ۲۰۰۹ همچون ماههای پیشین ادامه داشت و امید فعالان حقوق بشری در خصوص بهبود نسبی وضعیت حقوق بشر در آستانه انتخابات ایران با اتفاقات پیش آمده در این ماه به یاس تبدیل شد. دستگیریهای بدون ضابطه، ضرب و شتم فعالان منتقد و فیلترینگ سایتهای اینترنتی که بدنبال اعتراضات مردمی و دانشجویی به توهین سید محمد خاتمی رئیس جمهور پیشین ایران به ترکها روی داد  و همچنین بازداشت های طولانی مدت از عمده ترین موارد نقض حقوق بشر در ماه می بود. فعالین مدنی آذربایجانی همچون ماههای گذشته مورد بازداشتهای خود سرانه قرار گرفتند و از حق داشتن وکیل در دوران بازداشت محروم بودند.

بازداشت و ضرب و شتم فعالین منتقد آذربایجانی

در روز۲۴ اردیبهشت ۸۸(۱۴ می ۲۰۰۹)، ويدئویی در اينترنت انتشار يافت که در آن خاتمي رئیس جمهور سابق ایران  در حاليکه در میان جمعي از سياستمداران اصلاح طلب ایران نشسته بود طی سخنرانی اش آذربایجانیها را تحقیر می نمود. در ميان حاضرین در این جلسه  تعدادی از روحانيون برجسته و همچنین نزدیکان میرحسین موسوی کانديدای رياست جمهوري نیز حضور داشته اند که همگي به جوک هاي نژاد پرستانه ميخنديدند و يا در همراهي با گوينده مطالبي نيز اضافه ميکردند.

بدنبال این اظهارات تحقير آميز از سوی محمد خاتمي رئيس جمهور سابق ايران در مورد آذربايجانيها، تجمعات اعتراض آمیزی در دانشگاهها و شهرهای مختلف آذربایجان برپا گردید که طی این اعتراضات دهها نفر در شهرهای تبریز و ارومیه و میاندوآب (قوشاچای) و مشگین شهر(خیاو) و دیگر شهرهای آذربایجان بازداشت  شدند.

در جریان مراسم ورزش همگانی در روز جمعه ۱ خرداد۸۸(۲۲می ۲۰۰۹) که در پارک ائل گولی تبریز برگزار شد عده ای از مردم با سر دادن شعارهایی ضمن محکوم نمودن هر گونه توهین و اهانت به ائتنیکها خواستار عذرخواهی رسمی سید محمد خاتمی از آذربایجانیها شدند.اعتراضهای مردم با دخالت نیروهای امنیتی و ضرب و شتم شعار دهندگان و پرتاب گاز اشک آور به سمت معترضین به خشونت کشیده شد و تعدادی زخمی و چندین نفراز جمله علیرضا فرشی (استاد دانشگاه)، علی اسلامی، اصغر چمنی، بایرام خالق زاده، سجاد قاراباغلی،فردین مرادپور، مرتضی مرادپور،حکم مرادپور، وحید آقاجانی و همسرش سحر فتحی به همراه هاله فتحی بازداشت شدند که از این میان وحید آقاجانی و همسرش سحر فتحی به همراه هاله فتحی پس از تحمل ۳ روز بازداشت به قید وثیقه آزاد شدند.

علاوه ازاین بنا به اخبار رسیده از تبریز نیروهای امنیتی روز شنبه ۲ خرداد ۸۸ با یورش به خانه برادران بدلی، اقدام به بازداشت علی، ايرج، رسول وغلام بدلي کرده اند که غلام بدلی پس از تحمل یک هفته بازداشت موقت به قید وثیقه از زندان آزاد شد.

روز دوشنبه ۴ خرداد ۸۸ (۲۵می ۲۰۰۹) و در جریان سخنرانی میرحسین موسوی کانیدای  انتخابات ریاست جمهوری ایران  در استادیوم باغشمال تبریز عده ای از مردم با در دست داشتن پارچه نوشته ها و پلاکاردهایی، شعارهایی در رابطه با حقوق زبانی آذربایجانیها و محکومیت توهین سید محمد خاتمی رئیس جمهور پیشین ایران به ترکها سر دادند.بدنبال این امر ماموران امنیتی ضمن حمله به شعار دهندگان و ضرب و شتم آنها بیش از پانزده نفر از جمله علی ایمانی(دانشجوی دانشگاه تبریز)، مهدی ایمانی(دانشجوی دانشگاه تبریز)، حامد حسن زاده(دانشجوی دانشگاه آزاد تبریز)، بابک مینقی(فیلمساز و مستند ساز)، عسگر قدیمی(دانشجوی دانشگاه تبریز)، جهانبخش بخت آور، نادر بخت آور، فريد باقرزاده، آرمين شاکران واهي، علی صادقی و عبدالله صدوقی را بازداشت کردند که عسگر قدیمی٬ حامد حسن زاده جهابخش بخت آور و نادر بخت آور ,پس از تحمل۱۰ روز بازداشت موقت به قید وثیقه از زندان آزاد شده اند.

مامورین اداره اطلاعات مشگین شهر(خیاو) روز یکشنبه ۱۰خرداد ۸۸(۳۱ می ۲۰۰۹)  بدنبال پخش اعلامیه هایی در سطح این شهر سه تن از فعالین مدنی آذربایجانی به نامهای آیدین ذاکری، منصور سیفی و فردین نوبخت را بازداشت کردند.

به گفته خانواده یکی از بازداشت شدگان مقامات قضایی مشگین شهر برای این متهمین قرار بازداشت موقت صادر کرده واجازه  ملاقات خانواده با آنها را نداده اند. از اینرو کماکان این فعالین از حق داشتن وکیل در مرحله بازپرسی محرومند.

نیروهای امنیتی همچنین در حوالی ساعت ۳ بامداد روز دوشنبه ۱۱ خرداد ۸۸(۱ ژوئن ۲۰۰۹) با مراجعه به منزل عده زیادی از فعالین آذربایجانی در این شهر بدون در دست داشتن حکم بازرسی  وارد منزل این فعالین شده و قصد دستگیری آنها را داشته اند.در یکی از این موارد مامورین به دلیل عدم حضور ابراهیم رشیدی نویسنده و فعال مدنی سرشناس آذربایجانی در منزل، از دستگیری او بازمانده و پس از تفتیش منزل کتابها و مقالات نامبرده را با خود برده اند.

سجاد عزیزیان” و ” شیری” دو تن از فعالان مدنی آذربایجانی در شهرستان میاندوآب (قوشاچای)٬ روز جمعه ۱خرداد ۸۸(۲۲می ۲۰۰۹) در رابطه با پخش اعلامیه هایی در خصوص سومین سالگرد اعتراضات خرداد ۱۳۸۵آذربایجان توسط مامورین انتظامی بازداشت و مورد شکنجه قرار گرفته اند.نامبردگان روزیکشنبه ۳ خرداد۸۸ (۲۴می۲۰۰۹)  پس از تفهیم اتهام به قید وثیقه آزاد شده اند.

از طرفی جلسه پرسش و پاسخ ستاد انتخاباتی میر حسین موسوی از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری ایران که روز چهارشنبه ۳۰ اردیبهشت ماه ۸۸(۲۰ می ۲۰۰۹) ، در تالار شهریار تبریز برگزار شده بود به صحنه ضرب وجرح فعالین آذربایجانی تبدیل شد.

در این جلسه پرسش و پاسخ فعالین آذربایجانی با در دست داشتن پلاکاردهایی با شعارهای “هارای هارای من تورکم” و “خاتمی باید عذر بخواهد” اعتراض آرام و مسالمت آمیز خود به توهین سید محمد خاتمی به ترکها را بیان کرده و خواهان عذر خواهی خاتمی و اصلاح طلبان از آذربایجانیها شدند. اما بدنبال این اقدام فعالین آذربایجانی اعضای ستاد انتخاباتی میرحسین موسوی به دانشجویان حمله کرده و پلاکاردهای آنها را پاره کردند و فعالین را مورد ضرب و جرح قرار دادند. در نتیجه این تنش ۱۰ تن از فعالین مدنی آذربایجانی از جمله هادی همیدی شفیق دانشجوی سابق دانشگاه آزاد ارومیه و زندانی سیاسی سابق و نعیم احمدی از اعضای انجمن اسلامی دانشگاه تبریز مجروح و مضروب شدند.

همچنین روز یکشنبه ۱۰ خرداد ۸۸(۳۱ می ۲۰۰۹) و در جریان جلسه پرسش و پاسخی که با حضور شهربانو امانی نماینده سابق ارومیه برگزار می شد اعضای ستاد تبلیغاتی موسوی اقدام به ضرب و شتم یکی از سوال کنندگان کردند

ضرب و شتم این فرد پس از آن صورت گرفت که وی سوالاتی را در مورد توهین محمد خاتمی رئیس جمهور پیشین ایران و حامی اصلی میرحسین موسوی در انتخابات ریاست جمهوری به آذربایجانیها مطرح کرد.

بازداشت موقت طولانی مدت

نقی احمدی آذر ، روزنامه نگار و نویسنده آذربایجانی که از تاریخ پانزدهم فروردين ۸۸ (۴ آوریل ۲۰۰۹) بازداشت شده کماکان دربازداشتگاه موقت اداره اطلاعات تبریز به سر می برد. به گفته منابع موثق، وی تحت فشار جسمی و روحی قرار دارد.

از سویی ماموران وزارت اطلاعات روز سه شنبه ۲۹اردیبهشت ۸۸ (۱۹ می ۲۰۰۹) خانه احمدی آذر را مورد بازرسی قرار داده اند.نزدیکان خانواده احمدی آذر می گویند ماموران لباس شخصی هنگام ورود به منزل هیچ گونه حکم بازرسی ای با خود نداشته اند و پس از تفتیش یک ساعته منزل کتابها و دست نوشته ها و بعضی وسایل شخصی مربوط به این روزنامه نگار آذربایجانی را با خود برده اند.

خانواده احمدی آذر پس از گذشت نزدیک به دو ماه  از بازداشت موقت وی تاکنون موفق نشده اند تا از انهامات وارده به وی اطلاع یابند و احتمال می دهند که بازداشت این روزنامه نگار و نویسنده آذربایجانی در ارتباط با مقالات و کتاب های منتشره او بوده باشد.این روزنامه نگار آذربایجانی در مدت دوماهه بازداشت خود اجازه ملاقات با وکیل را نداشته است.

احمدی آذر مقدم عضو هیات تحریریه هفته نامه توقیف شده شمس تبریز و نویسنده و مترجم چندین کتاب در حوزه زبان، ادبیات و تاریخ آذربایجان از جمله "ساخلاما ایزیمی دونیا"، "دیوان عاشق شمشیر"، "دیوان علی آقا واحد"، "هامیسی قوچاقلیقداندی"، "زبان ترکی و تاریخ آذربایجان"، "سلطان محمد و مکتب مینیاتور تبریز " و "وقایع مشروطیت" می باشد. او همچنین عضو انجمن نویسندگان ایران و عضو افتخاری انجمن نویسندگان آذربایجان است.

صدور احکام حبس

سعید محمودی، یاور شریفی، محمد شریفی٬ سعید رسول پور٬ مجتبی کهریز٬ غلامرضا دامنه و علی اکبری از فعالین مدنی آذربایجانی در ارومیه که شهریورماه سال ۱۳۸۷(آگوست۲۰۰۸) ٬ در جریان تورنمنت بین المللی فوتبال در این شهر بازداشت شده بودند از سوی  شعبه ۱۰۴ دادگاه جزایی این شهر به تحمل شش ماه حبس تعزیری و سی ضربه شلاق محکوم شدند.

اتهام این افراد تبلیغ به نفع گروههای تجزیه طلب از طریق سر دادن شعارهای قومیت گرایانه و نشان دادن علائم این گروهها عنوان شده بود و استنادات قاضی در صدور این حکم در دست داشتن پرچم جمهوری آذربایجان به هنگام مسابقه و سردادن شعارهای ملی گرایانه هنگام تماشای مسابقات فوتبال در جریان تورنمنت چهارجانبه مابین کشورهای آذربایجان٬ ترکیه٬ عراق و ایران بوده است.

فیلتر شدن سایتها

سایت اینترنتی "اویرنجی" یکی از سایتهای منتسب به جنبش دانشجویی آذربایجان از روز دوشنبه۲۱ اردیبهشت۱۳۸۸(۱۱ می ۲۰۰۹) توسط اداره مخابرات ایران فیلتر شد. فیلترینگ این سایت چند روز پس از سالروز اعتراضات دانشجویان دانشگاه تبریز به یک نظرسنجی انتشار یافته توسط صداو سیمای ایران در ۱۹ اردیبهشت سال ۱۳۷۴(۹ می۱۹۹۵) که روز جنبش دانشجویی آذربایجان نام گرفته است صورت می پذیرد.

همچنین اداره مخابرات ایران روز شنبه ۲ خرداد ۸۸ (۲۳می ۲۰۰۹) همزمان با افزایش اعتراضات مردمی و دانشجویی در آذربایجان نسبت به توهین محمد خاتمی به آذربایجانیها سایت "میللی حرکت" را فیلتر نمود.

این دو سایت اینترنتی در زمینه های سیاسی٬ اجتماعی و فرهنگی فعالیت داشته و درمدت فعالیتشان با پوشش اخبار آذربایجان به اطلاع رسانی حول حقوق زبانی آذربایجانیها و مسئله ملی آذربایجان پرداخته بودند.

علاوه از این سایت "گوناسکام" (مرکز تحقیقات اجتماعی و فرهنگی آذربایجان) که از سایتهای فعال در زمینه تحقیقات اجتماعی – سیاسی و فرهنگی می باشد روز جمعه ۲۵اردیبهشت ۸۸(۱۵ می ۲۰۰۹) به جمع سایتهای فیلترشده پیوست. این سایت تحقیقاتی در طول مدت فعالیت سه ساله اش اقدام به انتشار صدها مقاله علمی و تحقیقی در مورد مسئله ملی در آذربایجان و ایران نموده است.

برگزاری دادگاه

جلسه رسیدگی به اتهامات ودود اسدی و حسین رحیمی از فعالان مدنی آذربایجانی روز سه شنبه ۵ خرداد ۸۸(۲۶ می۲۰۰۹) در شعبه یک دادگاه تجدید نطر استان گیلان برگزار شد. اتهام این فعالین تبلیغ علیه نظام و قومیت گرائی عنوان گردیده است.

ودود اسدی و حسین رحیمی پیش از این طی حکمی از سوی شعبه یک دادگاه انقلاب رشت به ریاست قاضی مصطفوی نیا به ترتیب به تحمل یک سال و شش ماه حبس تعزیری محکوم شده بودند. نامبردگان اوایل مرداد ۱۳۸۷(جولای۲۰۰۸) توسط ماموران امنیتی رشت بازداشت و پس از تحمل بیش از یکماه بازداشت موقت در بازداشتگاه اداره اطلاعات رشت به قید وثیقه از زندان آزاد شده بودند.رحیمی در مدت بازداشت به شدت تحت شکنجه جسمی قرار گرفته و جهت دادن اعترافات دروغین تحت فشار بوده است.

فرانت لاین(سازمان بين المللي براي حفاظت از مدافعان حقوق بشر) روز ۱۶ مهر ۱۳۸۷(۸ اوت۲۰۰۸) بازداشت ودود اسدی را محکوم نموده و خواهان آزادی بی قید و شرط او شده بود.

آزادی از زندان

رامین صادقی اصل از فعالین مدنی آذربایجانی در اردبیل۱۴ اردیبهشت ۸۸(۴ می ۲۰۰۹) پس از تحمل۸۷ روز بازداشت موقت به قید وثیقه از زندان این شهر آزاد شد. به گفته نزدیکان صادقی٬ وی در مدت بازداشت زیر شدید ترین شکنجه های جسمی جهت اخذ اعترافات دروغین قرار داشته است.

رامین صادقی پیش از این نیز در جریان مراسمات روز جهانی زبان مادری در ۲ اسفند ۸۵ (۲۱ فوریه۲۰۰۷)بازداشت و پس از مدتی به قید وثیقه از زندان آزاد شده بود.همزمان سازمان عفو بین الملل طی بیانیه ای رامین صادقی را زندانی عقیدتی نامیده بود وخواهان آزادی وی شده بود.

ابراهیم جعفرزاده فعال سرشناس مدنی آذربایجانی روز یکشنبه ۳ خرداد ۸۸ (۲۴ می ۲۰۰۹)پس از اتمام مدت یکساله محکومیت از زندان خوی آزاد شد. اتهام جعفرزاده تبلیغ علیه نظام از طریق شرکت در تجمع روز جهانی زبان مادری در شهرخوی در ۲ اسفند ۸۵(۲۱ فوریه۲۰۰۹) عنوان گردیده بود که دادگاه انقلاب شهرستان خوی وی را در رابطه با این پرونده به تحمل یک سال حبس تعزیری، دو سال اقامت اجباری در برازجان و سه سال محرومیت از فعالیتهای اجتماعی - سیاسی محکوم کرد.

به گفته سیدمحمدرضا فقیهی، وکیل مدافع جعفرزاده او در ۲اسفند ۱۳۸۵(۲۱ فوریه ۲۰۰۹) و در روز جهانی زبان مادری در یکی از خیابان‌های خوی به تصور اینکه در تجمعی شرکت کرده، بازداشت و با این حکم سنگین روبرو گشته است. مسئولین قضایی پرونده جعفرزاده را جهت اجرای حکم تبعید به برازجان منتقل کرده اند و وی پس از اتمام مدت حبس باید خود را به نیروی انتظامی شهرستان برازجان در جنوب غربی ایران معرفی کند و مدت تبعید دوساله خود را در آنجا بگذراند.

لازم به ذکر است جعفرزاده دبیر سابق و از اعضای هیأت مؤسس «NGO  اورین خوی» و از فعالان مدنی باسابقه آذربایجانی می باشد که از سال ۱۳۷۸( ۱۹۹۹) تا کنون دست کم شش بار توسط نیروهای امنیتی بازداشت و زندانی شده است.

__._,_.___