زبان فارسی یا فارسی زبانان، تاملی در پیام نوروزی رئیس جمهور

سید حیدر بیات

يئيگون(جمعه) ٣٠ اسفند ۱٣٨۷ - ٢٠ مارس ۲۰۰۹

آقای احمدی نژاد در پیام نوروزی خود گفتند: « عید بزرگ نوروز را به همه ملت ایران، همه فارسی زبانان، همه ملتهایی که نوروز را جشن میگیرند، همه بشریت و رهبری عزیز انقلاب صمیمانه تبریک عرض میکنم.»
این پیام نسبت به پیام سال نخست ریاست جمهوری ایشان که فقط به فارسی زبانان تبریک گفته بودند تفاوت اندکی دارد و منطقیتر از آن به نظر میرسد. اما وقتی جمله ایشان را به دقت مرور میکنیم دوباره جای نقد و مناقشه همچنان باقی است.
سوال اینست که فارسیزبانان چه ویژگییی دارند که از سایر ملتهای ایرانی و آسیای میانه برجسته میشوند؟ نوروز یک سنت مشترک آسیایی – اسلامی است که از غرب چین تا شرق اروپا عمدتا در میان ملتهای ترک زبان و فارسی زبان برگزار میشود.
اگر جمعیت فارسیزبانها در ایران یا در میان کشورهای برگزار کننده نوروز بیشتر است که نیست. اگر نوروز سنت مخصوص فارسی زبانهاست که نیست. حتی خواستگاه نوروز و سایر سنتها و اسطورههای موجود در ایران آنگونه که دکتر مهرداد بهار تصریح کردهاند بیشتر مربوط به جاهایی غیر از ایران است.
برجسته کردن فارسی زبانان بدون نام بردن از ترکها، کردها، بلوچها، لرها و … در پیام رئیس جمهوری هیچ توجیه عقلی و عرفی ندارد. معمول نهادهای مدافع هویت فارسی در دفاع از زبان فارسی، هیچ نامی از فارسی زبانان نمیبرند بلکه از زبان فارسی به عنوان زبان مشترک یا ملی ایرانی یاد میکنند که در جای خود، محل مناقشه است. اما رئیس جمهور نه به زبان فارسی بلکه به فارسی زبانان اهمیت ویِژهای قائل هستند بر اساس این مبنا هر کس که فارسی زبان زاده شده است از جایگاه ویژهای برخوردار است که سایر ملیتها و قومیتهای ایرانی از آن برخوردار نیستند و قائل شدن به چنین موضوعی با مسلمات شرع و عقل مخالف است.

سید حیدر بیات