اؤيرنجى سايتى

پایگاه «زبانهای درخطر جهان» در اینترنت افتتاح شد

آراگون(يکشنبه) ٤ اسفند ۱٣٨۷ - ۲۲ فوريه ۲۰۰۹

رادیو فردا: یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، روز پنجشنبه در آستانه روز جهانی زبان مادری مطابق با ۲۱ فوریه، سوم اسفندماه، نسخه اینترنتی اطلس «زبانهای درخطر جهان» را افتتاح کرد.

این پایگاه اطلاعاتی دیجیتالی و اینترنتی حاوی اطلاعاتی بهروز از ۲۵۰۰ زبان درخطر جهان است که همچون دائرهالمعارف اینترنتی «ویکیپیدیا» میتوان آن را تکمیل و تصحیح کرد.

از میان تقریبا شش هزار زبان موجود در جهان، بیش از ۲۰۰ زبان در طول زندگی سه نسل گذشته منقرض شده، ۵۳۸ زبان در وضعی بحرانی هستند، و ۵۰۲ زبان شدیدا در خطرند.

اطلس اینترنتی زبانهای درخطر جهان

کوییچیرو ماتسوئورا، دبیرکل یونسکو، در مراسم رونمایی از این پروژه ضمن تاکید بر این که زبان ابزار انتقال دانش و اطلاعات انسان درباره طبیعت و کائنات است گفت: «مرگ زبان به ناپدید شدن بخش بزرگی از میراث فرهنگی، از شعر و افسانه تا ضربالمثل و لطیفه، میانجامد.»

اطلس زبانهای درخطر جهان که حاصل کار و تلاش ۳۰ زبانشناس است نشان میدهد کشورهایی که بیشترین تنوع زبانی را دارند مثل هند و ایالات متحده بیشترین تعداد زبانهای درخطر جهان را نیز دارا هستند.

۱۹۹ زبان در جهان کمتر از ۱۰ گوینده و ۱۷۸ زبان دیگر بین ۱۰ تا ۵۰ گوینده دارند. اما چهار زبان هم در جهان هست که فقط یک گوینده دارند: زبانهای وینتو – نوملاکی در شمال کالیفرنیا، لیوونیایی در منطقه بالتیک، یاگان در شیلی، و کایخنا در برزیل.

از جمله زبانهایی که اخیرا منقرض شدهاند میتوان به زبانهای آساکس در تانزانیای آفریقا، اوبیخ در ترکیه، و آیاک در ایالات متحده اشاره کرد.

طبق اطلس جدید یونسکو، در ایران زبانهای «کوروشی» در جنوب غربی و «خلج» در شمال در وضعی بحرانی هستند و زبانهای نایینی و نطنزی شدیدا در خطرند. بر اساس تقسیمبندی این اطلس، زبانهای لاری و طالشی و سمنانی نیز جزء زبانهای «قطعا درخطر» کشور ایران به شمار میروند.

یونسکو در وبسایت خود میگوید یک زبان وقتی میمیرد که گویندگان آن به گروه یا قومی قویتر و بزرگتر روی بیاورند. از دیگر دلایل مرگ زبانها به عدم غرور و افتخار مردم به میراث خود و بیتوجهی به آنها نیز اشاره شده است.

اطلس زبانهای درخطر جهان که با حمایت مالی کشور نروژ تدوین و راهاندازی شده است بخشی از برنامههای سازمان یونسکو برای حفاظت از زبانهای در خطر جهان است.