گزارش ماهانه انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران (آداپ) - دسامبر سال ۲۰۰۸

فشارهای ارگانهای امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی ایران نسبت به فعالین مدنی آذربایجان که از طرق مسالمت آمیز خواهان رفع تبعیض می شوند و یا به برگزاری مناسبتهای ملی خود می پردازند شدت بیشتری گرفته است. آنها مورد بازداشت خود سرانه قرارگرفته و و بدون محاکمه و تفهیم اتهام و بدون برخورداری از وکیل و حق ملاقات با خانواده نگهداری می شوند. در چنین مواقعی اغلب در معرض شکنجه و یا سایر انواع بدرفتاری نیز قرار می گیرند.

بازداشت موقت

مهندس عبداله عباسی جوان، استاد معماری دانشگاه شهید رجایی تهران و حسین حسینی، دبیر اسبق انجمن اسلامی آموزشکده رازی شهر اردبیل که روز پنجشنبه ۲۳ آبان ۸۷ ( ۱۳نوامبر)،درهنگام شرکت در مراسم سالگرد ستارخان (سردار ملی آذربایجان و مبارز دوره مشروطیت) در شهر ری دستگیر شده بودند همچنان در بند ۲۰۹ زندان اوین که در اختیار وزارت اطلاعات ایران است در حبس بسر می برد. پیگیریهای مداوم خانواده آنها جهت اطلاع از وضعیتشان تا کنون هیچ نتیجه ای نداشته است. مأموران امنیتی بستگان این فعالین تهدید کرده و آنها را از پیگیری پرونده از طریق مراجعه به دادگاه برحذر داشته اند.در طول این شصت روز تنها ارتباط این زندانیان با خانواده شان دو مکالمه تلفنی کوتاه با خانواده اشان بوده است. به گفته دو زندانی سیاسی دیگر آذربایجانی که به تازگی از بند ۲۰۹ زندان اوین آزاد شده اند عبدالله عباسی جوان به آنها گفته است که از روز شنبه ۲۳ آذر ( ۱۳ دسامبر ۲۰۰٨) در اعتراض به بازداشت غیر قانونی و محرومیت از حقوق اولیه یک زندانی مجبورا" دست به اعتصاب غذا خواهد زد.

مهندس عباسی جوان سال گذشته نیز پس از دستگیری در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۸۶ به مدت ۱۳۰ روز و در بند ۲۰۹ زندان اوین تهران در بازداشت به سر برد. در مدت حبس بارها وی را کتک زده و تحت شکنجه های روحی قرار داده بودند. او بعد از آزادی٬ از سوی شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران به یکسال حبس با ۵ سال تعلیق محکوم گشت. همچنین حسین حسینی در ابتدای تیر ماه ۱۳۸۷، به مدت حدود سه هفته ـ یعنی تا زمان آزادیش با وثیقه ۱۰ میلیون تومانی ـ در بازداشتگاههای اداره اطلاعات نقده (سولدوز) و اردبیل تحت بازجویی همراه با شکنجه قرار داشت. دستگیری او در رابطه با فعالیتهایش در آموزشکده رازی شهر اردبیل بوده است.

شهناز غلامی روزنامه نگار آذربایجانی و مدافع حقوق زنان که در تاریخ ۱۹ آبانماه ۸۷(۹ نوامبر ۲۰۰۸) در تبریز دستگیر شده، کماکان در شرایط بلاتکلیفی در حبس بسر می برد، او در اعتراض به طولانی شدن مدت بازداشت موقت و ادامه بازجویی ها از روز ۱ دی ۸۷ ( ۲۱ دسامبر ۲۰۰٨) به مدت هشت روز دست به اعتصاب غذا زده بود.

به گفته خانواده خانم غلامی که در روزهای گذشته موفق به ملاقات با او شدند، خانم غلامی از نظر سلامتی دچار مشکل شده اما برای درمان با محدودیتهایی روبه رو است. حکم بازداشت وی توسط بازپرس شعبه ۴ تبریز قاضی هاشم زاده صادر گردیده و او اکنون در بند زنان زندان مرکزی تبریز به سر می برد. پرونده غلامی در مرحله تحقیقات مقدماتی است و بازجویی از ایشان جهت تکمیل پرونده همچنان ادامه دارد.از اینرو اتهامات وارده هنوز مشخص نشده است.

شهنازغلامی روزنامهنگار و مدیر وبلاگ آذرزن است که اواخر شهریورماه سالجاری از سوی شعبه یک دادگاه انقلاب تبریز به اتهام "تبلیغ علیه نظام" به شش ماه زندان محکوم شده بود. وی در انتظار برگزاری دادگاه تجدید نظرمی باشد و با سپردن وثیقه آزاد شده بود. این روزنامه نگار قبلا نیز از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۳ ( ۱۹۸۹ - ۱۹۹۴)به مدت پنج سال زندانی سیاسی بود و در مرداد ۸۶ ( اوت ۲۰۰۷) نیز یک ماه در بازداشت به سر برد.

بازداشت های جدید

همزمان با روز ۲۱ آذر شصت و سومین سالگرد تاسیس حکومت خودمختار آذربایجان و رسمی شدن زبان ترکی دست کم هفت نفر درشهر ارومیه توسط نیروهای امنیتی دستگیر شدند.نوید سلطانی، سعید محمودی٬،ستاره قاسمی (اولدوز)٬ رحمان قاسمی شهروندان ارومیه ای هستند که روز یکشنبه ۱۵ دی ۸۷ (۵ ژانویه ۲۰۰۹) پس از سپردن وثیقه ای۳۰ میلیون تومانی ( ۳۰ هزار دلار آمریکا ) برای هر یک تا روز محاکمه آزاد شده اند. آنان متهم به "تبلیغ علیه نظام " از طریق چاپ و پخش اعلامیه شده اند. هنوز تاریخی برای محاکمه آنان معین نشده است.

از سوی دیگر حجت محمودی(مدیر موسسه آنا گرافیک) که همزمان با این فعالان دستگیر شده٬ همچنان در زندان مرکزی اورمیه به سر می برد.

به گفته خانواده نامبردگان به هیچ یک از فعالان اجازه انتخاب وکیل داده نشد. "آنها در طول بازداشت در وزارت اطلاعات ارومیه، مورد شکنجه و بد رفتاری قرار گرفته اند."این فعالین در روزهای ۲۰ و ۲۱ آذر ۸۷ (۱۰-۱۱ دسامبر ۲۰۰٨) در منزل خود بازداشت شدند. نیروهای امنیتی پس از بازداشت منازل آنها را بازرسی کرده و کامپیوترها ، سی دی ها و مدارک و کتابهایشان را ضبط کرده اند. همه آنها بمدت بیش از سه هفته در بازداشتگاه وزارت اطلاعات و زندان ارومیه بازداشت بوده و در آنجا مرتبا بوسیله مامورین وزارت اطلاعات تحت بازپرسی قرار داشتند.

از سوی دیگر توحید حسن پور فعال ۲۷ ساله حرکت ملی آذربایجان که روز شنبه ۱۶ آذر ۸۷ (۶ دسامبر ۲۰۰٨ ) به جرم پخش اعلامیه در خیابان همافر اورمیه دستگیر شده بود روز یکشنبه ۲۴ آذر ۸۷ (۱۴ دسامبر ۲۰۰۸) با قرار وثیقه ۱۰ میلیون تومانی موقتا آزاد شد. وی مدت حبس را در بازداشتگاه اطلاعات دوققوز پله اورمیه به سر برد.

لازم به ذکر است که همه ساله در تاریخ ۲۱ آذر (۱۲ دکابر) به مناسبت سالروز تشکیل حکومت خودمختار آذربایجان و رسمی شدن زبان ترکی به سال ۱۳۲۴ (۱۹۴۵)٬ در شهرهای آذربایجان به خصوص ارومیه مراسمهای جشن و نور افشانی برگزار شده و اعلامیه های گوناگون در این رابطه منتشر می شود.

وحید شیخ بگلو، دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه آزاد تبریز و عضو سابق تشکل دانشجویی آرمان در این دانشگاه، عصر چهارشنبه چهارم دیماه ۸۷ (۲۴ دسامبر ۲۰۰٨) مقابل منزل خود در تبریز دستگیر و به اداره اطلاعات منتقل شد. شیخ بگلو پس از ۱۰ روز بازجویی در بازداشتگاه وزارت اطلاعات به زندان تبریز انتقال داده شد. هنوز علت بازداشت وی مشخص نشده است.

لازم به ذکر است که وحید شیخ بیگلو دو ماه قبل یعنی روز هفتم آبان ۸۷ (۲۸ اکتبر ۲۰۰٨) به هنگام شرکت در مراسم استقبال از ۹ دانشجوی دانشگاه تبریز که پس از ماهها حبس در انفرادی از زندان آزاد شده بودند٬ به همراه چند نفر دیگر دستگیر و پس از چند ساعت بازجویی آزاد شده بود. جمشید زارعی دیگر فعال تبریزی بکی از آن چند نفر بود که سه شنبه ۲۸ آبان ۸۷ (۱۸ نوامبر ۲۰۰٨) دوباره در محل کار خود بازداشت و پس از تحمل ۹ روز بازداشت موقت به قید وثیقه ۲۰ میلیون تومانی از زندان تبریز آزاد شد.وحید شیخ بیگلو همچنین خردادماه ۱۳۸۵ ( مای ۲۰۰۶) در جریان تظاهرات سراسری ترکهای آذربایجان بر علیه کاریکاتور توهین آمیز روزنامه ایران٬ در تبریز دستگیر و پس از تحمل ۵۰ روز بازداشت موقت با قرار وثیقه آزاد شده بود. وی بعد از آزادی به ۹۱ روز حبس تعلیقی محکوم گشت.

احکام صادره

عسگر اکبرزاده، فعال دانشجویی آذربایجانی در اردبیل، به اتهام « بر هم زدن امنیت کشور» به ۵ سال زندان همراه با تبعید به زندان زاهدان محکوم شد.حکم عسگر اکبرزاده، روز چهارشنبه ۲۰ آذر ( ۱۰ دسامبر ۲۰۰۸) در پی اولین جلسه محاکمه او از طرف دادگاه انقلاب اردبیل به ریاست قاضی حسن زاده صادر شده است. به گفته اکبرزاده در جریان دادگاه به وی مهلتی برای آخرین دفاع داده نشده و هیچ بررسی در خصوص ادعاهای وزارت اطلاعات و صحت و سقم مدارک موجود در پرونده صورت نگرفته است، دادگاه او بیش از ۱۰ دقیقه طول نکشیده و قاضی با پرسیدن تنها چند سوال ( دو سوال) این حکم را صادر کرده است.

بعضی از استنادات قاضی در متن حکم جهت احراز جرم عبارتند از: تشکیل گروه حرکت ملی آذربایجان٬ شرکت در مراسم تدفین محمدعلی فرزانه یکی از فعالان پان تورک، شرکت درتجمعات دانشجویی ، شرکت در کلاس رقص آذربایجانی و نشان نماد گرگ با دستهایش به عنوان سمبل قومگرایان، ارسال اخبارکذب به سازمانها، گروهها و رسانه های خارجی و سایت اینترنتی ساوالان سسی ،تهیه سی دی، اعلامیه، و بیانیه و تکثیر و پخش آن، ترویج و تبلیغ تفکرات قومگرایانه و تجزیه طلبانه.

نامبرده وکیل نداشته و دادگاه او به صورت غیر علنی برگزار گردیده است.

عسگر اکبرزاده، ۲۳ ساله و دانشجوی شیمی دانشگاه پبام نور اردبیل روز ۲۰ خرداد ۸۷ (۹ ژوئن ۲۰۰٨)توسط نیروهای امنیتی در مقابل درب دانشگاه بازداشت و بعد از ۲۸ روز به قید وثیقه ۳۰ میلیون تومانی آزاد گشت. در این مدت بازداشت خانواده این فعال دانشجویی، بیش از ۲۰ روز را در بی خبری کامل از وضعیت و محل نگهداری او بسر بردند . اکبرزاده پس از آزادی از زندان اعلام داشت که در مدت بازداشت اش جهت دادن اعترافات دروغین در معرض شکنجه جسمی و روحی بوده است.

عسگر اکبرزاده چند روز بعد از این محکومیت بار دیگر به حکم قاضی حسینیان رئیس شعبه ۱۰۵ دادگاه جزائی اردبیل به اتهام "تبلیغ به نفع گروههای معاند نظام و تشویش اذهان عمومی"به تحمل ۶ ماه حبس تعلیقی به مدت دو سال محکوم گردید.استنادات این حکم صادره نیز شامل اظهارات سایر افراد دستگیر شده مبنی بر دریافت اعلامیه های قومگرایی از وی جهت پخش در سطح شهر اردبیل و انعکاس اخبار مرتبط با دستگیری و محکومیت وی در دوران بازداشتش در سایتهای اینترنتی می باشد.

عسگر اکبر زاده پیش از این نیز چند بار به جرم شرکت در جریان تظاهراتهای سراسری خرداد ۱۳۸۵ ( مای ۲۰۰۶) در آذربایجان و تظاهرات به مناسبت عدم تحصیل به زبان مادری در بازگشایی مدارس دستگیر و زندانی گشته و با اتهامهایی از قبیل «اقدام علیه امنیت ملی» و « تبلیغ علیه نظام» در دادگاههای «غیرعلنی» محاکمه و سپس به زندان و پرداخت جریمه نقدی متهم شده است. سازمان عفو بین الملل در نوامبر سال ۲۰۰۶ و فوریه ۲۰۰۷ بیانیه های جداگانه ای را در باره عسگر اکبرزاده صادر کرده و نسبت به سلامتی او در زندان ابراز نگرانی کرده بود.

علی صدیقی،حمید وحید رضائی نیا و اکبر حسین زاده سه تن از مدافعان هویت آذربایجانی به اتهامهای "فعالیت تبلیغی علیه نظام" و "اقدام علیه امنیت ملی" از طریق پخش سی دی های حاوی اعلامیه دعوت مردم به تجمع دومین سالگرد تظاهرات اعتراض آمیز به چاپ کاریکاتور توهین آمیز روزنامه ایران در خرداد ۸۵ ( مای ۲۰۰۶) به تحمل یکسال حبس تعزیری محکوم گردیده اند. وجود یک سی دی حاوی اعلامیه و عکسهای تظاهرات خرداد ۸۵ در خانه و کامپیوتر آنها از، استنادات این احکام بوده است.

دادگاه نامبردگان در شعبه دوم دادگاه انقلاب تبریز و بصورت غیر علنی و بدون حضور وکیل برگزار گردیده بود.این افراد در ۲۶ اردیبهشت ۸۷ ( ۱۵ می ۲۰۰٨) یعنی در آستانه دومین سالگرد تظاهرات اعتراض آمیز خرداد ۱۳۸۵ بازداشت و مدت نزدیک به دو ماه را در بازداشت موقت بودند، که بعدا" به قید وثیقه از زندان تبریز آزاد شدند.

سلمان عراقی (دبیر سابق کانون آذربایجانشناسی دانشگاه پیام نور خوی وعضو شورای مرکزی NGO اورین خوی)، سالار عراقی (دانشجوی مهندسی ماشین آلات دانشگاه ارومیه)،حجت عراقی(دانشجوی مکانیک آموزشکده فنی ارومیه)،پیام علم قلیلو(دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی دانشگاه آزاد قزوین) و علی اکبر عبدالهی(دانشجوی مکانیک آموزشکده فنی ارومیه) از فعالان دانشجویی و مدنی آذربایجان در خوی که در ۲۶ اردیبهشت ۸۷ (۱۵ می ۲۰۰٨) توسط نیروهای امنیتی بازداشت و پس از تحمل هفت روز بازداشت موقت به قید وثیقه پنجاه میلیون ریالی از زندان خوی آزاد شده بودند هر کدام توسط شعبه ۱ دادگاه انقلاب خوی به ریاست قاضی نوروزی به یکسال حبس تعلیقی به مدت دو سال محکوم شدند.اتهام نامبردگان شرکت در فعالیت های تبلیغی بر علیه نظام(پان ترکیسم) از طریق پخش اعلامیه دعوت مردم به تجمع در سالگرد دومین تظاهرات اعتراضی به چاپ کاریکاتور روزنامه ایران عنوان شده است.

این افراد عموما از اعضای NGO اورین خوی می باشند. پیش از این نیز ابراهیم جعفرزاده دبیر سابق این سازمان غیردولتی به یکسال حبس تعزیری ودو سال تبعید به براز جان و شیرزاد حاجیلو دیگر دبیر این سازمان غیردولتی به سه ماه حبس تعزیری در زندان خوی محکوم شده بودند.

ابراهیم عبدالله نژاد، علی حلمی،علی حسین نژاد اصل،محسن حسین زاده،صابر بیت الهی و بهمن نصیر زاده از فعالان آذربایجانی در ماکو نیز باز در رابطه با تظاهرات اعتراض آمیز گسترده شهرهای آذربایجان که در خرداد ۱۳۸۵ (مای ۲۰۰۶) روی داد، به احکام حبس از یکسال تا بدل از ۱۰ ماه محکوم گردیدند.

قاضی نوروزی رئیس شعبه اول دادگاه انقلاب خوی در جریان رسیدگی به این پرونده، ابراهیم عبدالله نژاد ۲۲ ساله، را به یکسال حبس تعزیری و علی حلمی ۳۵ ساله را به یکسال حبس تعلیقی به مدت دوسال و علی حسین نژاد اصل ۳۵ ساله را به پرداخت ۵۰۰ هزارتومان جزای نقدی بدل از ۱۰ ماه حبس تعلیقی و محسن حسین زاده ۴۰ ساله را به پرداخت ۵۰۰ هزار تومان جزای نقدی بدل از ۱۰ ماه حبس تعزیری به اتهام تبلیغ علیه نظام در جریان فعالیت های پان ترکیستی به نفع گروههای معاند نظام(حرکت ملی آذربایجان جنوبی) محکوم نموده است.

علاوه از این صابر بیت الهی ۳۵ ساله ، معلم و بهمن نصیرزاده ۳۷ ساله ، معلم و شاعر که در دادگاه انقلاب خوی به یکسال حبس تعزیری محکوم شده بودند بدنبال اعتراض آنها مبنی بر اینکه علیرغم حضور به موقع در دادگاه انقلاب، از دفاع در برابر اتهامات وارده محروم شده اند دادگاه انقلاب آنها را در روز ۱۰ آذر ۸۷ (٣۰ نوامبر ۲۰۰٨) دوباره جهت استماع دفاعیات به دادگاه انقلاب خوی فراخوانده بود. آنها در انتظار رای دادگاه هستند.

لازم به ذکر است که تمامی متهمان فوق الذکر در جریان تظاهرات اعتراضی به کاریکاتور روزنامه ایران در ۲۷ خرداد ۸۵ ( ۱۷ ژوئن ۲۰۰۶ ) توسط نیروهای امنیتی بازداشت و پس از تحمل ۲۷ روز بازداشت موقت به قید وثیقه پنجاه میلیونی آزاد شده بودند.

وضیعت دیگر فعالان مدنی آذربایجانی

محمدرضا لوائی شاعر٬ نویسنده و روزنامه نگار آذربایجانی که روزجمعه ۱ آذر ۸۷ ( ۲۱ نوامبر ۲۰۰۸) توسط ماموران وزارت اطلاعات در بخش خوجا از توابع شهرستان اهر بازداشت و به اداره اطلاعات تبریز منتقل گردیده بود پس از تحمل ۲۳ روز بازداشت موقت روز یکشنبه ۲۴ آذر ۸۷ ( ۱۴ دسامبر ۲۰۰٨) آزاد شده است.به گفته آقای لوائی از آنجا که ایشان از بیماری قلبی رنج می بردند در یازدهمین روز بازداشت اش در اداره اطلاعات تبریز موقعی که حالشان خراب شده جهت مداوا به بیمارستان آیت الله مدنی اعزام و در آنجا به مدت ۱۲ روز بستری بوده اند که پس از آن با دادن تعهد آزاد گشتند.در این میان خانواده نامبرده برای روزهای از علت بازداشت و محل نگهداری او بی اطلاع بودند.لوایی در خصوص موضوع اتهامی اش می گوید که علت بازداشت وی نگارش مقاله ای با عنوان "استبداد فرهنگی وفرهنگ استبدادی" در رابطه با نخبه کشی در آذربایجان بوده است.او افزود در روزهای آینده احتمالا به دادسرا احضار خواهم شد.

مهندس رحیم حاجی زاده از فعالین مدنی اردبیل که در روز چهارم مهر ۸۷ (۲۵ سپتامبر ۲۰۰۸) ازداشت شده بود پس از تحمل ۶۱ روز بازداشت موقت به قید وثیقه ۸۰ میلیون تومانی از زندان اردبیل آزاد شد.به گفته خانواده آقای حاجی زاده اتهام ایشان تبلیغ علیه نظام وتوهین به مقدسات از طریق انتشار قانونی جلد دوم کتاب ایلیاتی های ساوالان است.

امیر علی ذبیحی فرزند جعفر فعال حرکت ملی آذربایجان در تبریز حدود یک ماه پیش جهت گذراندن حکم ۸ ماه حبس به زندان تبریز فرستاده شده است. این فعال دانشجویی سابق و فارغ التحصیل رشته مهندسی عمران دانشگاه آزاد تبریز در طی اعتراضات خردادماه ۱۳۸۵ ( مای ۲۰۰۶) از حدود ۴۵ روز بازداشت با قرار وثیقه به صورت موقت آزاد شده بود.

توقیف نشریات دانشجویی

روز شنبه ۲۳ آذر ۱۴( ۱۳دسامبر ۲۰۰٨ )شورای فرهنگی دانشگاه آزاد مهاباد حکم به لغو امتیاز نشریه دانشجویی ترکی- فارسی بولود داده است.لغو امتیاز این نشریه در حالی صورت گرفته که بدلیل فارغ التحصیلی مدیر مسئول قبلی این نشریه، حجت الاسلام مهدی راعی (رئیس دفتر فرهنگ اسلامی) از پذیرش مدیرمسئول جدید معرفی شده امتناع ورزیده و پذیرش وی را مشروط به پر کردن فرمهای اداره اطلاعات توسط هیات تحریریه نشریه کرده بود.که به دلیل امتناع اعضای نشریه از پر کردن فرمهای وزارت اطلاعات ، سمسئولین دانشگاه تصمیم به لغو امتیاز این نشریه گرفته و توقیف این نشریه بدون طی شدن روال قانونی و در حالی صورت گرفته که حتی اعضای نشریه را هم جهت حضور در جلسه شورای فرهنگی فرا نخوانده بودند.

در طی سال تحصیلی جدید مسئولین فرهنگی دانشگاهها فشار زیادی بر نشریات هویت خواه آذربایجانی آورده اند و در طی ماههای گذشته نشریات دانشجویی اولوس، نسیم، آراز، اوزلوک، اویانیش ،ستارخان،کیملیک ،یولداش ،یاغیش ،آیدین گله جک،قیبچاق،گونش،یارپاق،تلنگر ،چنلی بئل،یاشیل یول،آنا یوردو،سحر ،آچیق سوز، سایان همگی توقیف شده اند.

Monthly Report of Association for the Defense of Azerbaijan Political Prisoners in Iran - December 2008

Iranian authorities have increased the repression of Azerbaijani activists who hope to end discrimination against minorities in Iran. These activists organize ceremonies of that are of cultural significance to Azerbaijani Iranians. People participating in these ceremonies are arbitrarily detained without being tried or even informed of the reason for the detention. They are usually denied access to a lawyer and are generally tortured or subjected to other ill-treatments.

Three Azerbaijani activists detained over two months without trial 

Abdullah Abbasi Javan, an architect and lecturer at Tehran's University of Shahid Rajai and his nephew Huseyn Huseyni (Hossein Hosseini), the former president of the students union at the University of Razi, Ardebil were arrested on November 13, 2008 while participating in the anniversary of Settar Khan celebrations. (Settar Khan is a national hero for Azerbaijani Iranians, who lead the constitutional movements in 1906-14.) The two were taken to the notorious section 209 of Evin Prison, which is run by the Iranian Intelligence Service. Recent efforts by family members of the two prisoners to establish their whereabouts have been in vain. They were intimidated by security agents and asked to stop referring to courts of justice. The only communication between the victims and their families since the men were imprisoned over two months ago has been a less than one-minute telephone call by Javan to his brother on the tenth day of the detention, November 23. 

Two Azerbaijani prisoners of conscience recently released from section 209 of Evin Prison said in a statement that Javan had informed them he will start a hunger strike on the December 13 to protest his illegal detention and the deprivation of his basic human rights as a prisoner.

Azerbaijani journalist and women's rights defender Shanaz Gholami, who was detained on November 9, 2008 in Tabriz, has resorted to a hunger strike since November 20 to protest the length and degrading conditions of her detention. She is reportedly in poor health and needs medical attention. She is being held in the women's section of the Tabriz prison. She has had no trial and is reportedly undergoing intense interrogation.

Gholami is the moderator of a blog for Azerbaijani-Iranian women, azarwomen. She was sentenced to six months imprisonment on charges of "propaganda against the regime." She was released on bail and is now waiting for a hearing by an appeal court. Last year, she was detained for a month for writing articles objecting to the use of force by the government during peaceful Azerbaijani-Iranian protests. Gholami was also in prison for five years in the late 1980s as a result of her political activities. 

New Detentions

Seveal Azerbaijani activists were arrested on December 11, 2008 during the 21 Azer ceremonies, which mark the anniversary of the establishment of the autonomous government of Azerbaijan in 1945-1946. Navid Soltani, Said Mahmudi, Hojjat Mahmudi, Setare Ghasemi (ulduz), and Rahman Ghasemi were released on bail of 300 million rials ($30,000) on January 5, 2009.

These activists were arrested on December 10 and 11 at their homes in Urmiye, the second-largest Azerbaijani in Iran. Security forces searched their houses and took their personal computers, books, CDs and documents. All five activists were released on bail after three weeks in detention. They were held in Urmiye Intelligence Service custody, interrogated continuously, tortured and subjected to other ill-treatments. The detainees were not allowed access to a lawyer and their families were not permitted to visit them.

Azerbaijani ethnic rights activist Tohid Hasanpur was arrested on December 6, 2008 for publicizing the anniversary of the 21 Azer ceremonies in Urimye. He was been released on bail of 100 million rials ($10,000) on December 14. He was detained by the Urmiye Intelligence Service.

Vahid SheykhBaghlu, a graduate student in economics at Azad University in Tabriz and a former member of Arman Student Organization, was arrested on December 24, 2008 in Tabriz and was taken to Tabriz Intelligence Service heaquarters. He has been transferred to Tabriz Prison after 10 days in detention in Tabriz Intelligence Service custody. Since the day of detention he only been able to call his family once and there is no information about why he has been detained.

Vahid had been arrested before in Tabriz while participating in a ceremony celebrating the release of nine student activists after months of detention. He was released after hours of interrogation. He was also detained for 50 days in 2006 during the Azerbaijani-Iranian demonstrations of a cartoon in Iran (a state-run newspaper) which compared Azerbaijani-Iranians to cockroaches. He was released on bail and was sentenced to 91 days of suspended imprisonment.

Served Sentences

Asghar Akbarzade, an Azerbaijani student activist in Ardebil, has been sentenced to five years imprisonment and exiled to Zahdedan, a city in southeast of Iran far from Azerbaijani provinces. He is charged with participating in a "movement against state security" and Akbarzade says he was not given any opportunity to defend himself, even though there has been no investigation to confirm the claims of Iranian Intelligence Service. The judge asked only two questions during the trial, which was over in about 10 minutes.

The judge gave the sentence based on the following accusations: being part of an Azerbaijani national movement, participating in the funeral of Moham Ali Farzane a Pan-Turkist activist, participating in student meetings, participating in Azerbaijani dance classes, making a wolf symbol (the symbol of Turks) with his hand, sending incorrect news to foreign organizations, groups, media and websites, providing CDs and distributing separatist propaganda.

He was not allowed access to a lawyer and his trial was held in private.

Asghar Akbarzade, a chemistry student at Ardebil Payame Noor University, was arrested on June 20, 2008 by security forces in front of the university and released after 28 days on bail of 300 million rials ($30,000). During the detention his family was not informed of his place of detention or the reason for the detention. Akbarzade said he endured both physical and psychological torture while in detention. Several days later after his release he was charged with spreading propaganda for groups that are against the regime and sentenced to six months of suspended imprisonment which was postponed for two years. His verdict has been distributed on the Internet.

Akbarzade has been detained several times in the past for participating in demonstrations of Azerbaijanis against the offensive cartoon in 2006. He was charged with "moving against the regime," "propaganda against the regime" and was fined. Amnesty International released two urgent actions about Asgharzade in 2006 and 2007 stating their concern for his health. 

Ali Sadighi, Vahid Hamid Rezayiniya, and Albar Huseynzade, three Azerbaijani ethnic rights defenders were charged "propaganda activities against regime" and "moving against national security" for distributing a CD including invitations of people for the second anniversary of the cockroach cartoon targeting ethnic Azerbaijanis in Iran newspaper in May 2006. They were sentenced to one year's imprisonment. A CD found in their homes was used as evidence against them.

They were tried in private and without a lawyer in the Tabriz Revolutionary Court. They were also detained for two months on May 15, 2008 and released on bail.

Salman Iragi, a former president of the Azerbaijan Promotion Union at Khoy Payame Noor University and a member of the NGO Evrin, Salar Iragi a mechanical engineering student at Urmiye University, Hojjat Iragi, a mechanics student at Urmiye Technical Education Centre, Payam Elm Gholilu, a graduate student in management at Ghazvin Azad University and Ali Akbar Abdullahi, a mechanics student at Urmiye Technical Education Centre, all Azerbaijani student activists in Khoy, were arrested on May 15, 2008 by security forces and released after seven days on bail of 500 million rials ($50,000). They were charged with participating in activities against the regime and sentenced to one year of suspended imprisonment, all of which are postponed for two years.

Ebrahim Abdullahnejad, Ali Helmi, Ali Huseynnejad Asl, Mohsen Huseynzade, Saber Beytollahi and Bahman Nasirzade, all Azerbaijani activists based in Maku have been sentenced to 10 months to a year's imprisonment related to demonstrations against the cockroach cartoon in 2006.

Abdullahnejad has been sentenced to one year in prison; Ali Helmi to one year suspended imprisonment. Asl and Husyinzade were each ordered to pay a 5 million rials ($5,000) cash fine and are charged with "propaganda against regime".

Saber Beytollahi, and Bahman Nasirzade, a teacher and poet, respectively, were sentenced to a year's imprisonment, but objected to the fact that they were unable to defend themselves before the verdict. Their trail was repeated on November 30, 2008. They are waiting for the verdict.

They were detained for 27 days on June 17, 2006 by security forces and were released on bail of 500 million rials ($50,000).

Situation of Other Azerbaijani Cultural Activists  

 Mohammad Reza Levayi, an Azerbaijani poet, writer and journalist, was arrested on November 21, 2008 by security forces in Khoja (a town near Ahar in East Azerbaijan) and transferred to Tabriz. He was released after 23 days of imprisonment on December 14. He suffers from heart problems and on the eleventh day of detention he was transferred to the hospital, where he received treatment for 12 days, and was then released. His family was not informed of his place of detention and the reason for the detention. According to Levayi, he was detained because of writing a paper about "Cultural Dictatorship and Culture of Dictatorship" and he will be called to court in the near future.

Rahim Hajizade, a cultural activist from Ardebil, was arrested on September 25, 2008. He was released after 61 days' of detention on bail of 800 million rials ($80,000). Hajizade said he was charged with propaganda against regime for distributing the second volume of his book, Iliyatiha (a book about Azerbaijani folks).

Amir Ali Zebihi, an Azerbaijani student activist in Tabriz, has been taken to Tabriz Prison to serve his eight-month sentence. He is a civil engineering graduate from Azad University in Tabriz. He was detained for 45 days after the 2006 demonstrations against the cartoon assaulting Azerbaijanis and was released on bail.

Azerbaijani Student Journal Closed Down

The cultural council of Azad University in Mahabad decided to close down the Azerbaijani Turkish-Persian student journal Bulud in December 2008. The former director editor of the journal has graduated and the application of the new candidate for the director has not been accepted by the council. The council asked the candidate for director to fill in some forms at the Intelligence Service of Mahabad. The new director and writers at the journal refused, and the council decided to close down the journal.

Many Azerbaijani student journals have been closed down by the government over the last year. Some of them include: Ulus, Nasim, Araz, Ozluk, Oyanish, Sattar Khan, Kimlik, Yoldash, Yagish, Aydin Gelecel, Gunesh, Yarpaq, Telenger, Yashil, Yol, Anayurdu, Achiq Soz and  Sayan

İranda Azerbaycan Siyasi Məhbslın Müdafiə Assosiasiyasının Ayliq Hesabatı

Dekabr 2008

İran İslam Cumhuriyyəti təhlükəsizlik güclərinin, dinc yollarla ayrı-seçkiliyə qarşı çıxan və milli kimliklerini qorumaq üçün çalışan Azərbaycanlı aktivistlərə olan basqılar artaraq davam edir.

Öz xoşuna həbslərlə qarşı-qarşıya qalan bu aktivistlər mühakimə olmadan, və ittihamları rəsmi olaraq bildirilmədən həbsdə saxlanılırlar. Vəkillə təmin olmayıb və ailələriylə görüşdürülməyən məhbuslar işgəncə və çeşidli əziyyətlərə məruz qalma təhlükəsi altındadırlar.

Keçici Olaraq həbsdə olanlar (Nəzarətə Alınanlar)

2 Azərbaycan aktivisti, Tehran'da "Şəhid Rəcayi" Üniversitəsi memarlıq müəllimi mühendis Abdullah Abbasi Cavan və Ərdəbil'də Üniversitəsi İslami Əncüməninin əski sədri Hüseyn Hüseyni, 2008 Noyabrın 13-də Rey şəhərində tutulublar. Bu aktivistlər Səttarxan'ı (1906-1914 illərindəki məşrutə hərəkatının Azərbaycanlı lideri) anma mərasiminə qatılarkən tutulub və Tehranın Evin Həbsxanasının İran təhlükəsizliyinə aid olan 209 nömrəli bölümdə saxlanılırlar.

Aile üzvlərinin aktivistlerin harada saxlandığını bilmək üçün olan çabaları sonucsuz qalmış və təhlükəsizlik gücləri tərəfindən təhdid edilərək bir daha başvurmamaları söylənmişdir. Noyabrın 13-dən bəri bu məhbusların ailələriylə qura bildiyi tək əlaqə, onların 2-3 dəfə qıssa müddətli telefon danışıqları olub.

Evin həbsxanasının 209 nömrəli bölümündən keçmiş həftələrdə sərbəst buraxılan iki aktivistin verdiyi bilgiyə görə mühəndis Abdullah Abbasi Cavan, qanunsuzca tutulmasına və təməl hüquqlarının tapdalanmasına etiraz olaraq 2008 Dekabrın 12-də (hənsə alınmasının 23-cü günü) aclıq aksiyasına başlayıb.

2008 Noyabrın 9-da Təbriz'də tutulan Azərbaycanlı qadın hüquqları müdafiəçisi jurnalist Şahnaz Qulami hələ də xəbərsiz bir halda həbsdədir. Qulami, nəzarət zamanının uzadılmasına və sorğu-sualın davam etməsinə etiraz olaraq 2008 Noyabrın 21-dən başlayan 8 günlük aclığa getmişdi.

Keçən günlərdə onunla görüşə bilən ailəsinin bildirdiklərinə görə Qulami'nin sağlıq durumu pisləşərək, müalicə və dərman məsələsində də sıxıntılar və sınırlamalarla üzləşib.

Təbriz həbsxanasının qadınlar bölümündə tutulan Şahnaz Qulami'nin həbs qərarı Təbriz İnqilab məhkəməsi Sorğulama dairəsinin 2-ci Şöbəsinin Qazısı Haşimzadə tərəfindən verilib. Araraşdırmanın bitməməsi nədəni ilə sorğulama davam etməkdədir və haqqındakı günahlandırmalar isə hələ bilinməyir. "Azerwomen" weblogunun yazıçısı olan jurnalist Şahnaz Qulami keçən il Avqust ayında da Təbriz İnqilab Məhkəməsinin 1-ci Şöbəsi tərəfindən "nizam əleyhinə təbliğat" ittihamıyla 6 ay həbs cəzasına məhkum olmuşdu. Bu jurnalist daha öncə 1989-1994 illəri arasında siyasi məhbus olaraq 5 il və 2007-ci ilin Avqust ayında isə 1 ay boyunca həbsdə qalmışdı.

Yeni Həbslər

12 dekabr (21 Azar) günü, İranda Azərbaycan Hökümətinin qurulması və Türk dilinin rəsmiləşməsinin 66-cı ildönümündə Urmiya şəhərində ən az 7 adam təhlükəsizlik gücləri tərəfindən həbs olunmuşdur.

Nəvid Sultani, Səid Məhmudi, Hüccət Mahmudi, Sitarə (Ulduz) Qasımi və Rəhman Qasımi, 3 həftə nəzarətə alındıqdam sonra 4 Yanvar 2009 tarixində zəmanətlə sərbəst  buraxılıblar.

Bu aktivistlər  2008 Dekabrın 10 və12-də evlərində tutulmuşdular. Təhlükəsizlik gücləri onların evlərini axtarıb bilgisayarlarına, CD-lerine, kitab və sənədlərinə əl qoymuşlar.

Aktivistlərin hamısı 3 həftə boyunca Ettelaat mərkəzində və Urmiya Həbsxanasında məhbus olaraq sorğulanmışlar. Bu müddətdə onlar vəkillə təmin olmamış və çoxuna ailələriylə görüşmə izni verilməmişdir. Ailələrinin dediyinə görə onlar "Urmiya şəhərinin Ettelaat mərkəzində sorğulandıqları müddətdə işgəncə və əziyyətlərə məruz qaldıblar".

27 yaşındakı Azərbaycan Milli Hərəkəti fəalı Tövhid Hüseynpur, 2008 Noyabrın 6-da Urmiya şəhərinin küçələrində vərəqə dağıdarkən həbs olunmuş və 2008 Dekabrın 14-də 10 milyon tümən zəmanət qarşılığında məhbus olduğu Urmiya Ettelaat mərkəzindən müvəqqəti sərbəst buraxılmışdır.

Hər il 12 dekabr (21 Azər) tarixində, 1945-də Azərbaycan Milli Hökümətinin quruluşu və Azərbaycan Türkcəsinin rəsmi dil olmasının ildönümü səbəbiylə Urmiya və başqa Azərbaycan şəhərlərində atəş havalandırma nümayişləri keçirilib və bildirilər dağıdılar.

Vəhid Şıxbəyli (Şeyxbeyglu), Təbriz Azad Universiteti İqtisad öyrəncisi və "Arman" öyrənci təşkilatının keçmiş üzvü, 2008 Dekabrın 24-də Çərşənbə axşamı Təbrizdəki evində həbs olunub Ettelaat mərkəzinə aparılmışdır. Bu müddətdə Şıxbəyli, ailəsiylə yalnız bir telefon görüşməsi edə bilmiş və həbs olunma səbəbi hələ bəlli olmayıb.

Vəhid Şıxbəyli, daha əvvəl 2008 Noyabrın 28-də Tebriz həbsxanasından aylar sonra sərbəst buraxılan 9 Tebrizli öyrıncini qarşılama mərasimində iştirak etdiyi üçün bir neçə adamla birlikdə həbs olunmuş və bir neçə saat sonra sərbəst buraxılmışdı. Həbs olunanlar arasında olan Tebrizli aktivist Cəmşid Zareyi, 18 Noyabr günü işyerində təkrar həbs olunmuş və 9 gün nəzarətdə saxlandıqdan sonra 20 milyon tümən zəmanət qarşılığında Təbriz Həbsxanasından sərbəst buraxılmışdır. Vəhid Şıxbəyli, 2006 May ayında Azərbaycan Türklərinin İran qəzetinin təhqir məzmunlu karikaturasına qarşı keçirilən etirazlara qatıldığı üçün Təbrizdə həbs olunmuş və 50 gün məhbus qaldıqdan sonra zəmanətlə sərbəst buraxılmışdı. O, daha sonra 91 gün şərtli həbs cəzasına məhkum oldu.

Verilən Hökümlər:

Ərdəbil şəhərindən Azərbaycanlı tələbə aktivist Əsgər Əkbərzadə, "ölkə təhlükəsizliyini pozmaq" ittihamı ilə 5 il Zahidan Həbsxanasına sürgün cəzasına məhkum oldu.

Esger Ekberzadenin hökmü, 2008 Dekabrın 10-da məhkəmənin ilk iclasında Ərdəbil İnqilab Məhkəməsinin qazısı Hüseynzadə tərəfindən verildi. Əkbərzadənin dediyinə görə 10 dəqiqə sürən məhkəmədə ona özünü müdafiə etmə izni verilməmiş və qazı yalnız iki sual soruşaraq hökmü vermişdi.

Qazının qərarda yazdığı günahlandırmaların bəzisi bunlardır: Azərbaycan Milli Hərəkəti birliyini qurmaq, Pantürkist (Türkçü) yazar Məhəmməd Əli Fərzanənin cənazə mərasimində iştirak etmək, öyrənci yığıncaqlarına qatılmaq, Azərbaycan ənənəvi rəqsləri kursuna getmək və etnik bir simvol olaraq əliylə Bozkurt simvolunu göstərmək, beynəlxalq quruluşlara, birliklərə və "Savalan Səsi" internet saytına xəbərlər göndərmə, CD, bildiri və elanlar çoxaldıb paylamaq, separatçı və milliyyətçi düşüncələri yaymaq.

Əkbərzadənin mühakimə olunduğu məhkəmə vəkilsiz və bağlı olaraq keçirilib.

23 yaşındakı Ərdəbil "Pəyam-i Nur" universiteti kimya öyrəncisi Əsgər Əkbərzadə, 2008 İyunun 9-da universitet çıxışında təhlükəsizlik gücləri tərəfindən həbs olunmuş və 28 gün sonra 30 milyon tümən zəmanətlə sərbəst buraxılmışdı.

Bu müddət içində onun ailəsi, 20 gün boyunca onun tutulduğu yerdən və vəziyyətindən tamamilə xəbərsiz qalmışdı. Sərbəst buraxıldıqdan sonra dediyinə görə həbs müddətində doğru olmayan günahlandırmaları etiraf etməsi üçün fiziki və ruhi işgəncəyə məruz qalmışdır.

Əsgər, bu qərardan bir neçə gün sonra, təkrar Ərdəbil Cəza Məhkəməsi 105-ci Şöbə Başçısı Qazı Hüseyiniyan tərəfindən "nizam əleyhinə çalışan təşkilatların təbliğatını etmək" və "xalqı qiyama təşviq etmək" ittihamlarıyla 6 ay şərtli həbs cəzasına məhkum edilmişdir.

Əkbərzadə daha öncə ana dildə təhsil haqqı üçün keçirilən aksiyalara və 2006 May ayında Azərbaycan şəhərlərindəki etirazlara iştirakı səbəbiylə həbs olunmuş və "Milli təhlükəsizliyə qarşı çıxmaq", "Nizam əleyhinə təbliğat" ittihamlarıyla bağlı məhkəmədə mühakimə olunub həbs və pul cəzasına məhkum olmuşdu. Beynəlxalq Əfv Təşkilatı 2006 Noyabr və 2007 Fevral aylarında nəşr etdiyi hesabatlarla Əkbərzadə-nin vəziyyətiylə bağlı narahatlıqlarını bildirmişdi.

Azərbaycanlı mədəni aktivistlər Əli Sədiqi, Həmid Rızainiya və Əkbər Hüseynnijad, " Nizam əleyhinə təbliğat" və "Milli təhlükəsizliyə qarşı fəaliyyət" ittihamlarıyla bir il həbs cəzasına məhkum olublar. 2006-cı ilin May ayında Azərbaycanlılar tərəfindən İran qəzetinin təhqir məzmunlu karikaturasına qarşı etirazların göstərilərinin 2-ci ildönümü səbəbiylə basılan elanlar və CD-lər bu ittihamların səbəbləri olaraq göstərilmişdir.

Bu aktivistlərin mühakiməsi Təbriz İnqilab Məhkəməsinin 2-ci Şöbəsi tərəfindən vəkilsiz və bağlı olaraq keçirilmişdir. Aktivistlər 2008 Mayın 15-də, Azərbaycan şəhərlərindəki May ayı etirazlarının 2-ci ildönümündə həbs olunub təxminən bir ay qədər nəzarətdə saxlanılıb, daha sonra zəmanətlə Təbriz həbsxanasından sərbəst buraxılmışdılar.

2008 Mayın 15-də təhlükəsizlik gücləri tərəfindən Xoy şəhərində həbs olunan və 7 gün nəzarətdə saxlandıqdan sonra zəmanətlə sərbəst buraxılan Azərbaycanlı mədəni aktivistlər Süleyman İraqi (Peyam-i Nur universiteti Azərbaycan Ocağının keçniş sədr köməkçisi və Xoyda "Əvrin" NGO quruluşu mərkəzi şuranın üzvü ), Salar İraqi (Urmiya universiteti mekanik mühəndisliyi öyrəncisi), Hüccət İraqi (Urmiya fən fakültəsi mekanik öyrəncisi), Pəyam Elm Qulu (Qəzvin Azad universitetinin əkinçilik mühəndisliyi öyrəncisi) və Əli Əkbər Abdullahı (Urmiya fən fakültəsimekanik öyrəncisi) Xoy İnqilab Məhkəməsinin 1-ci şöbəsindən qazı Novruzi tərəfindən 2 il boyunca təxirə salınacaq olan 1 il şərtli həbsə məhkum oldular. Aktivistlərin ittihamları "Nizam əleyhinə təbliğat -Türkçülük fəaliyyətlərinə qatılmaq" (May ayındakı Azərbaycan etirazlarıyla əlaqədar bildirilər yaymaq) olaraq ifadə edilmişdir.

Bu aktivistlərin hamısı Xoy şəhərində Əvrin NGO quruluşunun üzvləridirlər. Daha öncə bu quruluşun keçmiş sədrləri İbrahim Cəferzadə 1 il həbs ilə Borazcan şəhərinə 2 il sürgün və Şirzad Hacılı 3 ay həbs cəzasına məhkum olmuşdular.

Batı Azərbaycanın Makı şəhərinin aktivistlərindən İbrahim Abdullahnijad, Əli Hilmi, Möhsün Hüseynzadə, Sabir Beytullahi və Bəhmən Nəsirzadə, 2006 May ayı etirazlarıyla əlaqəli olaraq 1 il və 10 ay arasında dəyişən həbs cəzalarına məhkum olmuşdular.

Xoy İnqilab məhkəməsinin 1-ci şöbəsindən qazı Novruzi, 22 yaşındakı  İbrahim Abdullahnijad-a 1 il həbs, 35 yaşındakı Əli Hilmi-yə 2 il boyunca təxirə salınacaq olan 1 il şərtli həbs, 35 yaşındakı Əli Hüseynnijad Əsl ilə 40 yaşındakı Möhsün Hüseynzadeyə 10 ay həbs cəzasının bədəli olan 500,000 tümən para cəzası vermişdir. Aktivistlərə istiqamətli ittihamlar "Nizam əleyhinə fəaliyyət göstərən pantürkist (Türkçü)  hərəkətlərin (Güney Azərbaycan Milli Hərəkəti) təbliğatını etmək" olaraq ifadə edilmişdir.

Xoy İnqilab Məhkəməsi tərəfindən 1 il həbsə məhkum edilən və qərara etiraz edən 35 yaşındakı müəllim Sabir Beytullahi və 37 yaşındakı şair Bəhmən Nəsirzadə, 30 Noyabr günü yenidən məhkəməyə çağırılmış və özlərini müdafiə edəndən sonra məhkəmə qərarını gözləyirlər.

Adı çəkilən aktivistlərin bütünü 2006 İyunun 17-də İran qəzetinin təhqir məzmunlu karikaturası əleyhinə keçirilən etirazlarda qatılarkən tutulub 27 gün nəzarətdə tutulduqdan sonra zəmanətlə sərbəst buraxılmışlar.

Başqa Aktivistlerin Durumundan:

2008 Noyabrın 21-də Əhər şəhərinin Xoca qəsəbəsində Ettelaat məmurları tərəfindən həbs olunub Təbriz Ettelaat mərkəzinə aparılan jurnalist, yazar və şair Məhəmməd Rıza Ləvayi, 23 gün həbsdən sonra14  Dekabrda sərbəst buraxılıb. Levayinin dediyinə görə, ürək xəstəliyi üzündən məhbus həbsə alındıqdan 11 gün sonra, durumu pisləşmiş və xəstəxanasına aparılıb 12 gün orada qalmışdır. Ləvayinin ailəsi, bu müddətdə onun həbs olunma səbəbi və harada olduğu ilə bağlı məlumat ala bilməmişlər. Levayi, haqqındakı ittihamların və həbs olunmasının səbəbinin İranda Azərbaycanlı ziyalılara istiqamətli basqının izah edildiyi "Mədəni Müstəmləkə və Müstəmləkə Mədəniyyəti" adlı məqaləsi olduğunu bildirib. Məhəmməd Rıza Ləvayinin gələcək günlərdə məhkəməyə çıxması gözlənilməkdədir.

Ərdəbil şəhərinin mədəni aktivistlərindən mühəndis Rəhim Hacızadə, 2008 Sentyabrın 25-də həbs olunmuş və 61 gün sonra 80 milyon tümən zəmanət qarşılığında Ərdəbil həbsxanasından sərbəst buraxılmışdır.

Hacızadenin ailəsinin bildirdiyinə görə, ona verilən ittihamlar "nizam əleyhinə təbliğat" və qanuni olaraq nəşr olunan "Savalan Tayfaları" adlı kitabının 2-ci cildində "müqəddəs dəyərləri aşağılamaq" olmuşdur.

Təbrizli Azərbaycan Milli Hərəkəti fəalı Əmir Əli Zəbihi, təxminən 2 ay öncə 8 aylıq həbs cəzasını çəkmək üçün Təbriz həbsxanasına aparılmışdır. Təbriz Azad Universiteti inşaat mühəndisliyi məzunu olan bu fəal, 2006 May ayı etirazlarında həbs olunub 45 gün məhbus qaldıqdan sonra zəmanət qarşılığında müvəqqəti sərbəst buraxılmışdı.

Tələbə Dərgilərinin Bağlanılması

2008 Dekabrın 13-də Mahabad (Soyuqbulaq) şəhərinin Azad universitetinin mədəniyyət şurası, Farsca-Türkcə ikidilli olaraq nəşr olunan Bulud dərgisinin bağlanılması qərarını vermişdir.

Jurnalın öncəki nəşr müdirinin məzuniyyətindən sonra, yeni nəşr müdirini qəbul etmək üçün dərgini işləyən tələbələrdən Ettelaat (kəşfiyyat və təhlükəsizlik təşkilatı) formalarını doldurub imzalamalarını tələb edilmişdir. Öyrəncilər isə bunu rədd edincə universitet məsulları nəşri dayandırıb dərgini bağlamağa qərar vermiş və bu bağlama qərarı, hüquqi mərhələ təqib edilmədən, hətta dərgini işləyənləri qərar yığıncağına çağırılmadan verilmişdir.

Yeni tədris ilində universitetlərin mədəniyyət şura məsulları Azərbaycanlı öyrənci dərgilərini böyük təzyiqlərə məruz qoyublar.

Ulus, Nəsim, Araz, Özlük, Oyanış, Səttarxan, Kimlik, Yoldaş, Yağış, Aydın Gələcək, Qıpçaq, Günəş, Yarpaq, Telenger, Çənlibel, Yaşıl Yol, Ana Yurdu, Səhər, Açıq Söz və Sayan, keçən aylarda bağlanılan öyrənci dərgilərindən bəziləridir.

İran'da Azerbaycan Siyasi Mahpuslarını Savunma Kuruluşunun Aylık Raporu- Aralık 2008

 İran İslam Cumhuriyetinin devlet güvenlik güçlerinin, barışçıl yollarla ayrımcılığa karşı çıkan ve milli kimliklerini korumak için çalışan Azerbaycanlı kültürel aktivistlere yönelik baskıları artarak devam etmektedir.

Keyfi tutuklamalarla karşı karşıya kalan bu aktivistler mahkemeye çıkartılmadan ve haklarındaki suçlamalar resmi olarak belirtilmeden hapiste tutulmaktadırlar. Avukatları ve aileleriyle görüştürülmeyen mahpuslar işkence ve çeşitli kötü muameleye maruz kalma tehlikesi altındadırlar. 

Geçici Olarak Tutuklu Bulunanlar (Gözaltına Alınanlar)

Azerbaycanlı iki kültürel aktivist olan Tahran-Şehid Recayi Üniversitesi mimarlık bölümü öğretim görevlisi mühendis Abdullah Abbasi Cavan ve Erdebil-Razi Üniversitesinin Öğrenci birliğinin eski başkanı Hüseyin Hüseyni, 13 Kasım 2008 tarihinde Rey şehrinde tutuklanmışlardır. Bu tutuklama, aktivistler Settar Han'ı (Azerbaycanlıların 1906-1914 yıllarındaki inkılap hareketine önderlik eden tarihi kahramanı) Anma Merasimine katılırken gerçekleşmiş ve onlar Tahran'ın Evin Hapishanesinin İran istihbarat servisi tarafından kontrol edilen 209. bölümüne yerleştirilmişlerdir.

Aile bireylerinin aktivistlerin nerde tutulduğunu öğrenme çabaları sonuçsuz kalmış ve güvenlik güçleri tarafından tehdit edilerek bir daha başvurmamaları söylenmiştir.13 Kasım'dan beri bu mahpusların aile bireyleriyle kurabildiği tek bağlantı, Abdullah Abbasi Cavan'ın tutuklandığı 10. günde kardeşiyle yaptığı 1 dakikadan kısa süren telefon görüşmesi olmuştur.

Evin hapishanesinin 209. bölümünden geçtiğimiz haftalarda serbest bırakılan iki düşünce suçlusunun verdiği bilgiye göre mühendis Abdullah Abbasi Cavan, kanunsuzca tutuklanmasını ve temel insan haklarının çiğnenmesini protesto etmek için son çare olarak 12 Aralık 2008 tarihinde (tutuklanmasının 23. gününde) açlık grevine başlamıştır.

9 Kasım 2008 tarihinde Tebriz'de tutuklanan Azerbaycanlı kadın hakları savunucusu gazeteci Şehnaz Gulami halen belirsiz durumda hapistedir. Gulami, gözaltı süresinin uzatılmasına ve sorgulamaların devam etmesine karşı itiraz olarak 21 Kasım 2008'de 8 gün süren bir açlık grevine başlamıştı. 

Geçtiğimiz günlerde onla görüşmeyi başaran ailesinin belirttiklerine göre Gulami'nin sağlık durumu kötüleşmiş,ancak tedavi ve ilaçlar konusunda sıkıntılar ve sınırlamalarla karşı karşıya kalmıştır.

Tebriz Hapishanesinin kadınlar bölümünde tutulan Şehnaz Gulami'nin tutuklama kararı Tebriz 4. Sorgulama Şubesinin hakimi Haşimzade tarafından verilmiştir. Suç dosyasının araştırma aşamasında olması sebebiyle sorgulama devam etmektedir ve hakkındaki suçlamalar henüz bilinmemektedir. 

Azerwomen webblogunun yazarı olan gazeteci Şehnaz Gulami geçtiğimiz yıl Ağustos ayında da Tebriz İnkılap Mahkemesinin 1. Şubesi tarafından "düzen aleyhine propaganda" suçlamasıyla 6 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. Bu gazeteci daha önce 1989-1994 yılları arasında siyasi mahpus olarak 5 yıl ve 2007 yılının Ağustos ayında ise 1 ay boyunca tutuklu kalmıştı. 

Yeni Tutuklamalar

12 Aralık (21 Azer) günü, İran'da Azerbaycan Hükumetinin kurulması ve Türk dilinin resmileşmesinin 66. yıldönümünde Urumiye şehrinde en az 7 kişi güvenlik güçleri tarafından tutuklanmıştır.

Navid Sultani, Said Mahmudi, Hoccet Mahmudi, Setare (Ulduz) Kasımi ve Rahman Kasimi, 3 hafta gözaltında tutulduktan sonra 4 Ocak 2009 tarihinde teminat karşılığında serbest bırakılmışlardır.

Bu aktivistler 10-12 Aralık 2008 tarihlerinde kendi evlerinde tutuklanmışlardır. Güvenlik güçleri onların evlerini arayıp bilgisayarlarına,cdlerine, kitap ve belgelerine el koymuşlardır.

Aktivistlerin hepsi 3 hafta boyunca Ettelaat merkezinde ve Urumiye Hapishanesinde tutuklu bulunup sorgulanmışlardır. Bu süre boyunca ailelerine onlarla görüşme izni verilmemiştir, ancak bazıları tek seferliğine bu imkana sahip olmuşlardır.Aktivistlere avukat tutma hakkı da verilmemiştir.Ailelerinin belirttiğine göre onlar "Urumiye şehrinin Ettelaat merkezinde sorgulandıkları süre boyunca işkence ve kötü müameleye maruz kaldılar".

27 yaşındaki Azerbaycan Milli Hareketi faali Tovhid Hüseyinpur, 6 Kasım 2008 tarihinde Urumiye şehrinde sokakta bildiri dağıtırken tutuklanmış ve 14 Aralık 2008'de, 10 milyon tomen teminat karşılığında tutuklu bulunduğu Urumiye Ettelaat merkezinden geçici olarak serbest bırakılmıştır. 

Her yıl 12 Aralık (21 Azer) tarihinde, 1945'te Azerbaycan Milli Hükumetinin kuruluşu ve Azerbaycan Türkçesinin resmi dil olmasının yıldönümü nedeniyle Urumiye ve diğer Azerbaycan şehirlerinde havaifişek gösterileri düzenlenir ve bildiriler dağıtılır.

Vahid Şeyhbağlu, Tebriz Azad Üniversitesi İktisat bölümü öğrencisi ve "Arman" öğrenci teşkilatının eski üyesi, 24 Aralık 2008 Çarşamba akşamı Tebriz'deki evinde tutuklanıp Ettelaat merkezine götürülmüştür. Bu süre boyunca Şeyhbağlu, ailesiyle sadece bir telefon görüşmesi yapabilmiş ve tutuklanma nedeni halen belirlenememiştir.

Vahid Şeyhbağlu, daha önce 28 Kasım 2008 tarihinde de Tebriz hapishanesinden aylar sonra serbest bırakılan 9 Tebrizli öğrenciyi karşılama törenine katıldığı için birkaç kişiyle birlikte tutuklanmış ve birkaç saat sonra serbest bırakılmıştı. Tutuklananlar arasında bulunan Tebrizli aktivist Cemşid Zareyi, 18 Kasım Cumartesi günü işyerinde tekrar tutuklanmış ve 9 gün gözaltında tutulduktan sonra 20 milyon tomen teminat karşılığında Tebriz Hapishanesinden serbest bırakılmıştır. Vahid Şeyhbağlu, 2006 Mayıs ayında Azerbaycan Türklerinin İran gazetesinin hakaret içerikli karikatürüne karşı düzenlediği protesto gösterilerine katıldığı için Tebriz'de tutuklanmış ve 50 gün tutuklu kaldıktan sonra teminat karşılığıyla serbest bırakılmıştı.Şeyhbağlu, daha sonra 91 gün şartlı hapis cezasına çarptırıldı. 

Çıkarılmış Hükmler:

Erdebil şehrinden Azerbaycanlı öğrenci aktivist Esger Ekberzade, "ülke güvenliğini bozmak" suçlamasıyla 5 yıl Zahidan Hapishanesine sürgün cezasına çarptırıldı.

Esger Ekberzade'nin hükmü, 10 Aralık 2008 tarihinde mahkemenin ilk celsesinde Erdebil İnkılap Mahkemesinin hakimi Hüseyinzade tarafından verildi.Ekberzade'nin belirttiğine göre 10 dakika süren mahkemede ona kendini savunma izni verilmemiş ve hakim sadece iki soru sorarak hükmü vermiştir.

Hakimin dosyada yönelttiği suçlamalardan bir kısmı şunlardır: Azerbaycan Milli Hareketi topluluğunu kurmak, Pantürkist (Türkçü) yazar Muhammed Ali Ferzane'nin cenaze törenine katılmak, öğrenci toplantılarına katılmak, Azerbaycan geleneksel dansları kursuna gitmek ve etnik bir simge olarak eliyle Bozkurt sembolünü göstermek, uluslararası kuruluşlara,topluluklara ve Savalan Sesi internet sitesine haberler yaymak, cd,bildiri ve ilanlar çoğaltıp dağıtmak, ayrılıkçı ve milliyetçi düşünceleri yaymak.

Esger Ekberzade'nin yargılandığı mahkeme avukatsız ve kapalı olarak gerçekleşmiştir.

23 yaşındaki Erdebil Peyam-i Nur üniversitesi kimya bölümü öğrencisi Esger Ekberzade, 9 Haziran 2008 tarihinde üniversite çıkışında güvenlik güçleri tarafından tutuklanmış ve 28 gün sonra 30 milyon tomen teminat karşılığında serbest bırakılmıştı.

Bu süre içinde Ekberzade'nin ailesi, 20 gün boyunca onun tutulduğu yerden ve durumundan tamamen habersiz bırakılmıştır. Serbest bırakıldıktan sonra belirttiğine göre bu aktivist tutuklu bulunduğu süre boyunca doğru olmayan suçlamaları itiraf etmesi için fiziksel ve ruhsal işkenceye maruz kalmıştır. 

Esger Ekberzade, bu karardan bir kaç gün sonra, tekrar Erdebil Ceza Mahkemesi 105. Şubesi Başkanı Hakil Hüseyiniyan tarafından "düzen aleyhine çalışan toplulukların propagandasını yapmak" ve "halkı ayaklanmaya teşvik etmek" suçlamalarıyla 6 ay şartlı hapis cezasına mahkum edilmiştir.

Bu hükmün nedeni sadece daha önce tutuklanan bazı şahısların, Erdebil'de milliyetçi bildiriler dağıtıldığını belirtmeleri ve tutuklu bulunduğu dönemde internet sitelerinde onunla ilgili haberlerin yayılması olarak gösterilmiştir.

Esger Ekberzade daha önce anadilde eğitim hakkı için yapılan gösterilere ve 2006 Mayıs ayında Azerbaycan şehirlerindeki protestolara katılımı nedeniyle tutuklanmış ve "Milli güvenliğe karşı çıkmak", "Düzen aleyhine propaganda" suçlamalarıyla kapalı mahkemede yargılanıp hapis ve para cezasına çarptırılmıştı. Uluslararası Af Örgütü 2006 Kasım ve 2007 Şubat aylarında yayınladığı bildirilerle Esger Ekberzade'nin durumuyla ilgili endişelerini bildirmişti.

Azerbaycanlı kültürel aktivistler Ali Sadıki, Hamid Vahid Rezainiya ve Ekber Hüseyinnejad, " Düzen aleyhine propaganda" ve "Milli güvenliğe karşı faaliyet" suçlamalarıyla birer yıl hapis cezasına çarptırılmışlardır. 2006 yılının Mayıs ayında Azerbaycanlılar tarafından İran gazetesinin hakaret içerikli karikatürüne karşı yapılan protesto gösterilerinin 2. yıldönümü nedeniyle basılan ilanlar ve cdler bu suçlamaların nedenleri olarak gösterilmiştir.

Bu aktivistlerin yargılanması Tebriz İnkılap Mahkemesinin 2. Şubesi tarafından avukatsız ve kapalı olarak gerçekleşmiştir. Aktivistler 15 Mayıs 2008 tarihinde, Azerbaycan şehirlerindeki Mayıs ayı protestolarının 2. yıldönümünde tutuklanıp yaklaşık bir ay boyunca gözaltında tutulmuşlardı.Daha sonra teminat karşılığında Tebriz Hapishanesinden serbest bırakılmışlardı. 

15 Mayıs 2008 tarihinde güvenlik güçleri tarafından Hoy şehrinde tutuklanan ve 7 gün gözaltında tutulduktan sonra 50 milyon riyal teminat karşılığıyla serbest kalan Azerbaycanlı kültürel aktivistler Süleyman Eraki (Peyam Nur Üniversitesi Azerbaycan Tanıtım birliğinin eski başkan yardımcısı ve NGO kuruluşu merkezi şurasının üyesi ), Salar Eraki (Urumiye Üniversitesi Makine Mühendisliği öğrencisi), Hüccet Eraki (Urumiye fen fakültesi mekanik bölümü öğrencisi), Peyam Alim Galilu ( Kazvin Azad Üniversitesinin ziraat mühendisliği öğrencisi) ve Ali Ekber Abdullahi (Urumiye fen fakültesi mekanik öğrencisi) Hoy İnkılap Mahkemesinin 1. şubesinden Hakim Novruzi tarafından 2 yıl boyunca ertelenecek olan 1 yıl şartlı hapis cezasına çarptırıldılar. Aktivistlere karşı yöneltilen suçlamalar "Düzen aleyhine propaganda -Türkçülük- faaliyetlerine katılmak" (Mayıs ayındaki Azerbaycan protesto gösterilerinin 2. yıldönümüyle ilgili bildiriler yaymak) olarak belirtilmiştir. 

Bu aktivistlerin tümü NGO Evrin kuruluşunun üyeleridirler. Daha önce bu kuruluşun eski başkanı olan İbrahim Caferzade 1 yıl hapis ile Borazcan şehrine 2 yıl sürgün ve diğer başkan Şirzad Hacılu 3 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. 

Makü'lü Azerbaycan aktivistlerinden İbrahim Abdullahnejad, Ali Elmi, Muhsin Hüseyinzade, Sabir Beytullahi ve Behmen Nesirzade, 2006 Mayıs ayında Azerbaycan şehirlerindeki İran gazetesinde yayınlanan hakaret içerikli karikatüre karşı düzenlenen protesto gösterileriyle ilgili olarak 1 yıl ve 10 ay arasında değişen hapis cezalarına çarptırılmışlardır. 

Hoy inkilap mahkemesinin 1. şubesinden Hakim Novruzi, 22 yaşındaki  İbrahim Abdullahnejad'a 1 yıl hapis, 35 yaşındaki Ali Elmi'ye 2 yıl boyunca ertelenecek olan 1 yıl şartlı hapis, 35 yaşındaki Ali Hüseyinnejad Esl ile 40 yaşındaki Muhsin Hüseyinzade'ye 10 ay hapis cezası yerine geçecek olan 500 000 tomen para cezası vermiştir.Aktivistlere yönelik suçlamalar "Düzen aleyhine faaliyet gösteren pantürkist (Türkçü)  hareketlerin (Güney Azerbaycan Milli Hareketi) propagandasını yapmak" olarak belirtilmiştir. 

Hoy İnkılap Mahkemesi tarafından 1 yıl hapse mahkum edilen ve karara itiraz eden 35 yaşındaki öğretmen Sabir Beytullahi ve 37 yaşındaki şair Behmen Nesirzade, 30 Kasım günü tekrar mahkemeye çağrılmış ve kendilerini savunmuşlardır.Şu anda mahkeme kararını beklemektedirler.

Adı geçen aktivistlerin tümü 17 Haziran 2006 tarihinde İran gazetesinin hakaret içerikli karikatürünü protesto gösterilerinde emniyet güçleri tarafından tutuklanarak 27 gün gözaltında tutulduktan sonra 50 milyon... teminat karşılığında serbest bırakılmışlardır. 

Diğer Azerbaycanlı Kültürel Aktivistlerin Durumu

21 Kasım 2008 tarihinde Eher şehrinin Hoca kasabasında Ettelaat memurları tarafından tutuklanıp Tebriz Ettelaat merkezine götürülen gazeteci,yazar ve şair Muhammed Rıza Levayi, 23 gün tutuklu kaldıktan sonra14 Aralık'ta serbest bırakılmıştır.Levayi'nin belirttiğine göre, kalp rahatsızlığı yüzünden tutuklu bulunduğu 11. günde fenalaşmış ve Ayetullah Medeni hastanesine götürülüp 12 gün orda kalmıştır. Levayi'nin ailesi, bu süre boyunca onun tutuklanma sebebi ve bulunduğu yerle ilgili hiçbir bilgi alamamışlardır. Levayi, hakkındaki suçlamaların ve tutuklanmasının sebebinin İran'da Azerbaycanlı aydınlara yönelik baskının anlatıldığı "Kültürel Sömürge ve Sömürge Kültürü" isimli makalesi olduğunu belirtmiştir. Muhammed Rıza Levayi'nin gelecek günlerde mahkemeye çıkması beklenmektedir. 

Erdebil şehrinin kültürel aktivistlerinden mühendis Rehim Hacızade, 25 Eylül 2008 tarihinde tutuklanmış ve 61 gün sonra 80 milyon.... teminat karşılığında Erdebil Hapishanesinden serbest bırakılmıştır.

Hacızade'nin ailesinin belirttiğine göre, ona karşı yöneltilen suçlamalar "düzen aleyhine propaganda" ve yasal olarak yayınlanan "Savalan Aşiretleri" adlı kitabının 2. cildinde "kutsal değerlere hakaret etmek" olmuştur. 

Tebrizli Azerbaycan Milli Hareketi faali Amir Ali Zabihi, yaklaşık 1 ay önce 8 aylık hapis cezasını çekmek üzere Tebriz hapishanesine götürülmüştür.Tebriz Azad Üniversitesi inşaat mühendisliği mezunu olan bu faal, 2006 Mayıs ayı protestolarında tutuklanıp 45 gün tutuklu kaldıktan sonra teminat karşılığında geçici olarak serbest bırakılmıştı. 

Öğrenci Dergilerinin Kapatılması

13 Aralık 2008 günü Azad Mahabad üniversitesinin kültür şurası, Farsça-Türkçe iki dilli olarak yayınlanan Bulud dergisinin kapatılması kararını vermiştir.

Derginin önceki yayın müdürünün mezuniyeti sonrası, İslami Kültür Şurasının başkanı Hüccet-ül İslam Mehdi Rahi, yeni yayın müdürünü kabul etmemiş ve onlardan Ettelaat (istihbarat ve güvenlik teşkilatı) formlarını doldurup imzalamalarını talep etmiştir. Dergi yayıncıları bunu reddedince üniversite yetkilileri yayını durdurup dergiyi kapatmaya karar vermiş ve bu kapatma kararı, hukuksal aşama takip edilmeden,hatta dergi yayıncıları karar toplantısına çağrılmadan verilmiştir.

Yeni öğretim yılında üniversitelerin kültür şurası yetkilileri Azerbaycanlı öğrenci dergilerini büyük baskıya maruz bırakmıştır.

Ulus,Nesim,Araz,Özlük,Oyanış, Settar Han, Kimlik, Yoldaş, Aydın Gelecek, Kıpçak, Yarpak, Telenger, Çanlıbel, Yeşil Yol, Ana Yurd, Seher, Açık Söz ve Sayan, geçtiğimiz aylarda kapatılan öğrenci dergilerinden bazılarıdır.