مصاحبه با استاد رضا سید حسینی

يوسف انصاري

يئى گون(جمعه) ۱۲ مهر ۱٣٨۷ - ٣ اکتبر ۲۰۰٨

 

 این نوشته و مصاحبه در شماره ششم مجله آذرترک در ویژه نامه ای که برای استاد  رضا سیدحسینی کار کرده ام چاپ شده است همراه با مقالاتی درباره رضاسیدحسینی که خبر مفصلش را در  روزهای آتی در پاراگراف منتشر خواهم کرد.

 

بیوگرافی و آثار رضا سید حسینی

 

استاد رضا سید حسيني به سال 1305، در شهر اردبيل متولد شده است. وي بعد از گذر اندن تحصيلات مقدماتي به مدرسه پست و تلگراف تهران رفته و مشغول تحصيل در رشته ارتباطات دور بوده. سپس براي تكميل مطا لعات به پاريس عزيمت كرد. مدتي نيز در دانشگاه U.S.C آمريكا مشغول به تحصيل فيلم سازي بوده است. بعد از آن که به ايران بازگشت و به فراگيري عميق تر زبان فرانسه و فارسي نزد اساتيدي همچون، عبدلله توكل، پ‍ژمان بختياري و دكتر ناتل خانلري رو آورد و در ضمن مدرس مباني نقد فلسفه هنر و ادبيات در آموزشگده تئاتر بوده است. رضا سيد حسيني طي دوره هاي متمادي سردبيري مجله سخن را برعهده داشته و همچنين در اداره مخابرات و راديو و تلويزيون هم فعالیت نمود ه و از همان دوران به صورت جدي به كار ترجمه پرداخته است. وي در سال 1380 در نخستين همايش چهره­هاي ماندگار به عنوان چهره ماندگار در عرصه ترجمه برگزيده شد و هم اكنون سرپرستي دايره المعارف فرهنگ آثار را برعهده دارد.

رضا سيد حسيني از دوران آغازين كارش تا به امروز همواره به دنبال ارائه چهره­اي آكادميك بوده . اين گرايش در واقع اشاره به موقعيت خاص برخي شخصيتهاي هم نسل اوست. نسلي كه بهترين ترجمه­ها و  رساله­ها و نوشته­ها­ي تحقيقي را خلق كرده است. دو سال پيش اهل فرهنگ هشتاد سالگي­اش را جشن گرفتند و جشن نامه­اش در مجله بخارا انتشار يافت. با وجود اين بر سر كار خود در موسسه انتشارات سروش حاضر  مي­شود. در انتشارات سروش با احمد سميعي گيلاني همكاري مي كند كه دست­اندر­كار تهيه مجموعه دو جلدي از آثار مولفان و نويسندگان ايراني، اسلامي است و ادامه (فرهنگ آثار) به حساب مي آيد. ترجمه­هاي سيد حسيني از سال 1326 تا كنون براي مخاطبان جدي حوزه ادبيات آشنا ست. علاوه بر  ترجمه­هاي وي (مكتب هاي ادبي) او كه نخستين بار در سال 1334 چاپ شد، و بعدها همواره در تكميل آن كوشيد، كتاب درسي چندين نسل از دانشجويان بوده است. از ميان ترجمه هاي وی نیز ترجمه «ضد خاطرات» به اتفاق ابولحسن نجفي و (اميد) آندره مالرو، بسيار مشهور است و از ويژگي­هاي كار او در ترجمه يافتن لحن و سبك نويسنده است. امري که اهل زبان مي­گويند در ضد خاطرات به كمال رسيده است.ترجمه ای که بیشک یکی از شاهکارهای ترجمه فارسی محسوب می شود .

استاد رضا سيد حسيني از زبانهاي تركي استانبولي، تركي آذربايجاني و فرانسه ترجمه مي­كند که مشهورترين ترجمه­هاي اوچنان که گفته شد از زبان  فرانسه بوده. اولين تجربه ی وی  با ترجمه قطعه­اي ادبي از مجله­اي با نام «وطن يولوندا»- در راه وطن- در اردبيل، سالي كه روسها وارد ايران می شوند، شروع می شود  كه در روزنامه جودت چاپ شداست . بعد ها از طريق پدر يكي از دوستانش كه به باكو دعوت شده بود سفارش چند جلد كتاب را می دهد  كه همان سال داستان «نغمه شاهين» اثر ماكسيم گورگي را ترجمه می کند  كه به گفته خودش در آن سن و سال جرات مي­خواست. و یکی از خاطرات شیرین اولین ترجمه­های اوست . بعدها در تهران با كتاب فروشي كوچكي در خيابان فردوسي اشنا میشود که از طریق همین کتاب فروشی به  كتابهاي تركي استانبولي دسترسي پيدا كرده و چندین ترجمه هم از همان سالها به يادگار دارد.

وي در تهران بود كه حادثه پيشه وري رخ داد و خانواده اش نیز به تهران عزيمت کردند . در آن زمان با «عبد لله توكل» در مجله صبا همكاري مي­كرد و هم اكنون نيز در تهران زندگي مي­كند.

وي با عبدلله توكل ترجمه هاي مشتركي نيز دارد كه شش كتاب از شاهكارهاي بزگ جهان را تشكيل مي­دهد، داستانهایی چون زن بازیچه پییر لوئیز، دختر چشم طلایی بالزاک ، مکتب زنان آندره ژید  و... که برای اولین بار ترجمه و چاپ می­شدند. به جز ترجمه­هاي گوناگون ديگري كه از او به چاپ رسيده ترجمه آثار ارزنده­اي همچون «در تنگ» اثر ژيد، «طاعون» اثر آلبر كامو، در دفاع از روشن فكران» اثر ژان پل سارتر، «آنسوي كوهستان» اثر یاشار کمال، چشم انداز ادبيات جهان تاريخ رمان مدرن و سرپرستي دايرالمعارف فرهنگ آثار از جمله كارهاي وي مي باشدکه با کمی تامل می توان دید ترجمه های وی بسیار متنوع نیز بوده اند . از جمله كارهاي مشترك دیگر وی نیز  ترجمه دو کتاب شعر  ازناظم حکمت و «داستانهاي امروز ترك» با مرحوم جلال خسرو شاهي است  كه به گفته خود وي قرار است به  اين مجموعه، داستانهاي جديدي نیز اضافه كند.

رضا سيد حسيني هم اكنون 82 ساله است. كاوه سيد حسيني فرزند وي نيز مترجم است و تاكنون چند كتاب از جمله كتاب «كتاب خانه بابل» بورخس را ترجمه كرده است.

یوسف انصاری

 سيد رضا حسيني ايله گؤروش

 آناديلي اينسانلارين وارليغي دير!     

 دانيشيغي آپاران: يوسف انصاري

 

                    


آناديليميز هابئله اونون نئجه يازيلماسي حاقدا دوشونجه لريزي بيزيم اوچون آچيقلايين؟

آناديلي اينسانلارين وارليغي دير. آما منيم فيكريمجه بيزيم ديليميز اوچ يئرده‌ن و اوچ طرفده‌ن چتين ليك چكير. بيرينجيسي ديليميزي توركييه ديلي كيمي يازماغيميزي ايسته ينلرديرلر.

دوزدوركي توركييه اؤلكه‌سي ايره‌لي‌يه گئتميش بير اؤلكه‌دير، ده‌يرلي ادبيياتي وار. آما بونلارين هئچ بيريسي بيزيم ديليميزين اونلارا قاتيلماسي اوچون عيللت اولابيلمز.

بيز اونلارا قاتيليرساق آرادان گئده‌ريك.البتته بوديل اؤزوده  بيرسيرا چتين ليك لرله قارشي- قارشييا دوروب.

بيلميره‌م بوديلين اليفباسي نه اوچون بئله اولوب؟! اونلاردا « əـ اَ»، يوخ، «xـ خ»، يوخ. دوز دوركي اونلارين اؤزلري اوچون اينجه بيرديل دير،آما بوديل اؤزشكليني هابئله فورماسيني ايتيريب. بيزلربئله دانيشماريق. آنجاق اؤزلري اوچون گؤزه‌ل ديل دير، يوموشاق ديل دير ياخشي ديل دير، ايكينجيسي شيمالي آذربايجان ادبيياتي طرفدارلاري ديرلار. بوديل بيزيم ديله ياخين ديل – دير. آما روس‌ هابئله آوروپا سؤزلري اوندا چوخلو ائتگي بير­اخميشدير. اوچونجو مسئله رسمي دستگاه لارديركي توركو ايله فارسيني قاتيب لاربيري- بيرينه.

بونون نه فايداسي واردير؟ معلوم ده ييل، برنامه لري توركجه دانيشيرلار يوخسا فارسجا. بو اوچ مسئله سبب اولوب آناديليميز اونودولسون. چوخ حئييف دي كي بو ديل اونودولسون.

ياني بو اورتادا بو اوچ دسته سبب اولوبلار اؤز آناديليميز ياددان چيخا، بو ديل چوخ عتيقه دي چوخ حئيف دي. بو اورتادا «صالح عطايي» كيمي دوسلاردا وارديرلار. دوغرودان دا منجه صالح عطايي بوديلين قدريني بيلير، اؤزديليميزده سبك صاحيبيدير، و بو چوخ موهوم دور. بيرده نه كيتاب يازيب «منيم آدلاريم».من صالح ين گله جه يينه چوخ اومودوم وار. دوزدو بو تجروبه آز اولوب آما گره ك صالح كيمي آدام لاردان چوخ تاپيلا. حئيف دير. اوندادير كي بو ديلده ياواش – ياواش باشلايار ادبييات يارانار.

 

اؤزونوز بوراياقدر توركجه يازيب سيزهئچ؟

غلامحسين ساعدي منيم او زامان توركو يازماغيمدان كئف ائلردي: «سن ده ياخجي يازيرسان توركو نو»، دئيردي منه.او زامان من اؤزديليميزده يازارديم. ايندي ليكده من استانبول توركجه سيني ياخشيجا­سينا  بيليره­م. ايندي ده جوان لار  اؤز ديليميزده بو ايشي گؤرمه لي دير لر.

 

ترجومه لره گؤره سيزين نظريز نه­دير؟

ترجومه ايشينده كلمه اؤنملي­ده يیل جومله ده موهوم ده ییل. گاه كیتابين تركيبي سبب اولاركي جومله ده، ده­ييشيلسين. چوخ موهوم دور. ياني مطلب بودوركي ميثال اوچون «ژورژ موله» نين  كيتابي ترجومه اولوب. كيتابدا باشدان آياغا، بؤلوم لرين هاميسي نين معناسي بوناديركي، ترجومه ايمكان سيزدير­.بو كيتابين 200 فصلي وار، نئجه ايمكاني واردير زبان مبدأ ده زبان مبدأ يازيچيسي، اوخوجو­يا قويدوغو عيني تاثيري مترجم ده زبان مقصدده مخاطبه قويسون؟ ياني ترجومه چي يه،«مقلد نويسنده» (یازیچینی یانسیلایان) دئمك اولار. البتته ادبي ترجومه ده بئله دير.

 

فارس ادبيياتي ايله تورك ادبيياتي نه قده ر فرقيلي دير؟

بيزيم ائله ايلك گونلرده ن غرب ادبيياتي ايله تانيش­ليغيميز توركييه يولو ايله اولدو. بيرينجي دؤنه اونلار ترجومه ائتديلر. بيزيم بير ده­نه مانعيميز ده اولموشدور، اودا كلاسيك ادبيياتيميز دير. بيز اونا چوخ باغلي­ايديك. اودوركي اوندان بير آز آيريليب مدرنيزمه ياخينلاشماق بيزيم اوچون راحات اولماميشدير. توركلر يئني بير شئيين داليجا گزير ديلر. منيم فيكريمجه بيز قيسا داستان يازماقدا چوخ قاباغيق، آمارومان آز يازيليب بير گون بو مسئله ده بيريئره يئتيشر. رومان يازماق بيزده بير او قده­ر قاباغا گئتمه ييب.

 

 

«اورهان پا­موك»­و نئجه بير يازار گؤرورسوز؟

اورهان پاموك ده يرلي بيريدير، ذكاوت لي دير. ايكي ايل بوندان قاباق كيتاب سرگي سينه گلنده اؤزونه من بيرسؤز دئديم كيتابيني ترجومه ائده ن، «ارسلان فصيحي» يه: «من ايسته ييره م سيد حسيني ني گؤره‌م» دئميشدي. گلدي  اوتوروب دانيشديق. اونابيرسؤز دئديم، چوخ كئف ائله دي.او قده ر كي گئديب منيم داليمجا: «دوغوردان دا ائله دير» دئميشدي. اونا دئديمرومانيندا «او مبئرتو اكو» كشف ائتديگي يولو سن ده توتوب قاباغا گئديرسن، «اومبئرتواكو» بير كؤكده بوتون بيليك لري ييغار، سونرا اونلاري تؤكر كيتابين ايچينه. ايچري سينده- ده بير جينايت ده­ن زاتدان سالار بو بيلگي لرله جينايتلري كشف ايله ييب گئده­ر قاباغا. ميثال اوچون­«او مبئرتو اكو» نون «نام گل سرخ»ـ­ و هويوخدوروجودور. «منيم آديم قيرميزي» روماني چوخ ـ چوخ گؤزه­ل دير. بيرگؤن بونون حاققيندا دانيشيرديم،توركييه سفيري ده گلميشدي، سفير دئدي­:بو اؤزو داستايووسكي ـ يه او قده ر ماراغلي دير كي اونون اثرلرينين بير دؤوره سيني بيراخيلماسيني توركييه‌ده رهبر ليك ائله ييب.

بو كيتاب ييرمي- اوتوز فصل ده- هر فصلين ده راوي سي آيري دير. هئي راوي ده ييشيلير

 

ايران ادبيياتنيدا «رضا براهني» ني رومانلاري ايله تانييرلار. اونون فرانسادا گئچن يئتميش ايلليك آغيرلاما مراسيمينده سيز دانيشيق آپاريب اونو تكجه ايران چرچيوه سينده يوخ بلكه دونيا ادبيياتيندا بير بؤيوك يازيچي كيمي تانيييبسيز. بيزيم اوچون بو حاقداـ دا دانيشا بيلر سيز؟

سون ­واقتلاردا گؤردويوم چوخ عجيب مسئله  لرده ن بيري «دكتر پاينده» نين مقاله سي ايدير. چوخ خوشوم گلدي بو اوغلاندان. ياخشي­دا ساوادلي دير. اينگليس ده «نقد ادبي» اوخويوب. گئچميش ده بير گون دانيشيرديم. رضانين آدين گتيرديم، سونرا منله دانيشماغا گليب دئدي: بو آدامدان دانيشمايين­...

 چوخ آجيغيم گلدي دئديم: سن بو آدامين اثرلريني اوخويوبسان يوخسا اوخومادان­، دورومون تاثيري آلتيندا بئله دانيشيرسان؟

منيم سورغومون جاوابيندا: اعيتراف ائتمه لييم كي، اوخوماميشام دئدي.

منده اونا: اوخو، سونرا بو سؤزلري دانيش. دئدیم.

 حئيف كي مقاله سي پيس يئرده چاپ اولوب. رشت­ين دانيشگاهيندا «ادب پژوهشي» آديندا بير مجلله بيراخيلير. بو آدام اورادا رضانين «آزاده خانيم» رومانينا گؤره بير مقاله يازيب آدي «يگانه اثرپست مدرن ايراني»  دير.  

 

چوخ ماراقلي  بير مسئله دير او كيمسه كي بير زامان ائله قضاوت ائديردي ايندي گلير رضا براهني ني بئله تنقيد ائدير!

البتته اؤز شخصيتي ده موهوم دور، خوشوم گلدي.

 

نييه «رضا براهني» نين اثرلري ايراندان ائشييه چوخ مطرح اولدو؟ بیلدیگیمیز کیمی، فرانسا دا، بعضي كيتاب لاري 5 دؤنه ترجومه­اولوب دور، اما بورادا رومان لاري، اؤزيئرين تاپماق اوچون اوزون زامان چكدي؟

مسئله بودوركي، «رضا»­­ اؤزو، «مهاجم» آدامدير! ائله او زامان دا دئميشم، بيرزامان میثال اوچون «شعر نو، شعر قديم» داعواسي دوشموشدو. هله بو داعوا قورتارماميشدان رضا باشلادي شعر نو رهبرلرينه حمله ائله‌مه‌يه. یاخشی، ايران دادا بير آز بئله بیر مسئله نی قبول ائله مزلر. بير عیدده اینانیرلاركي اونلار ياخشي شاعیرديرلر. «رضا» دا ياپيشدي بونلارین ياخاسيندان و هامینی اؤز ضیددينه تحريك ائله‌دي. ايران دا باشقالارینین آراسینداـ دا مد اولدوكي «هله رضادان دانيشمايين». بو مسئله رضا نی هامینین گؤزونده حمله ائده­ن بیر یازیچی کیمی تانیتدیردی.یا داها دوغروسو بیر «منتقد مهاجم» کیمی هامییا تانیتدیردی.

ياني او، واقتیله خالق آراسیندا گنج «ويكتور هوگو» كيمي اولدو. او زامان­دا ويكتور هوگو هر کیمسه­یه  ايسته­ييردي بيرزاد يا زیب  اونو كلاسيك قایدالاردان اوزاقلاشدیرا، او­نا حمله ائده ردی. بير آز، حمله ائله ديسه سونوندا محكومويدو بئلنچی بیر آدلارا. «ویکتور هوگو»گلدي كلاسيك قايدالارين ياخاسيندان ياپيشديسا، رضادا بوایشی گؤردو. البتته اونوتماماق کی  بير آزدا حسادت و گیجیک مسئله سی ده واردیر. بعضی آداملار گؤره بیلمیرلرویا گؤيوللری ايسته­مير رضا کیمی آداملار گلیب بير رومان يازیب، یازیچیلیق دونیاسیندا موهوم اولسونلار.

رضانين رومان لارينين بير لوطفو ده وار. بو رومانلار چئشیتلی بیر فضالاردا یازیلیر(متنوع دیر) اونون رومانلارینین هئچ بيري، بير- بيرينه اوخشاماز. باخین، اؤز زامانیندا اونون «آواز كشتگان» رومانی، رضايا بدبختچيليك گتيردي. بو رومان سبب اولدو، اونو ايشده­ن چيخارتديلار، توتدولار. اساس دا بو ایدی کی  بير سیرا آدام لار او زامان اؤزلرين دستگاها ياخين لاشدير ميشديلار. رضا براهنی ده مستقيم اولاراق اونلارا حمله ائله دي.اونلاردا دايانماییب اونو و­وردولار. رضا دئييردي زینداندان چيخاندان سونرا منه «توده‌اي» اولماق ایتهامی و­یردیلار. رضا دئميشدي: چيخميرام زيندان دان! منيم توده‌اي لرده ن تنفوروم واردیرآماسيز منه دئييرسيز توده‌اي.

 اونا دامغا (برچسب) ياپيشديرديلار. حئيف اولدو. الآن كيتاب لاري فیرانسا دیلینه ترجومه اولوندوقدان سونرا چوخدا چاپ اولوبدور. آنجاق منیم فیکریمجه یازیچی گره­ك اؤز مملكتينده تانينا، اؤزمملكتينده­ن سس چيخاكي دونیاداـ داتانینا. تأسسوفله رضا ايله مخالف اولماق ايندي ده مد اولوبدور. البتته تازاليقدا بیر سیرالاری آييلمیشديرلار بير آزجا فضالار داها ده­ييشليب. حئیيف دير، بوجور يازارلاردان يوخوموزدور. «رضابراهنی» اتوماتيك اولاراق یارادیجی بیریسی­دير.

 

«ائلياس در نيويورك» آديندا یئنی  بير رومان دا يازيب،اونو اوخویوبسوز؟

بلي، اوردا سيدآدلی بیر خاراکتئر واردیر کی، اصلینده ا­و «غلامحسین ساعدي» دير. البتته بو «سيد» آدی گلنده هامي فيكر ائيله يير آيري بير کیمسه دیر،آما بئله ده ییل.بو رومان چوخ عتيقه بير اثردير.

 

نه­ده­ن ديركي بيزيم داستان لاريميز ترجومه اولاندا آيري اؤلکه لرده  لازیمی­­قده­ر اؤزونه يئر آچمايير؟

­ فرانسه­ده اولدوغوم زامان، «گلشيري»­نين «شازده احتجاب» كيتابي ترجومه اولموشدو. اونو چوخ کورلامیشدیلار. اصلاً مسأله‌ني دوشونه بیلمه میشدیلر. منجه ديل بيلمك شوخلوق ده ييل. بوحاقدا دوغرودان دا اؤنملی مسئله بودور کی، دیل بیلن آداملار بو ایشی گؤرسونلر. اونلاربئلنچی اثرلری ترجومه ائله­مه­لی­دیر­لر. براهني نين کیتابینی ترجومه ائده­ن ايرانلي­دير،چوخدا ياخشي ترجومه ائله ييبدير. او قيز ماشالله ­چوخ ­گؤزه­ل فرانسه بيلير.

 

بو كيتابين ترجومه ائده ني كيم دير ؟

كتايون شهبُرراد.

 

تازا موترجيم لرده‌ن «عليرضا سيف الديني» آدلی بیریسی واردیر. اوتوركييه ادبيیاتيندان بیر سیرا اثرلری ترجومه ائله یير. سیزین بو ترجومه لره  گؤره‌فیکریز نه دیر؟

ایشلری پيس ده ييل ياشار كمال ين(بنگر فرات خون است) اثرینین ترجومه سيني­تازاليقدا منه وئرميشدی. ياخشي اثردي آما اؤزونه دئميشم کی بير آز تورك دیلی تاثيری،اونون ايچينده واردیر. بير سیرا تورك دوشونجه لی کلمه لر اونون ایچینده گئديرسه ده، اوست ـ اوسته پیس ده ییل دیر.

 

ياشاركمالي سيزده ترجومه ائله يیبسيز؟

ياشارين ترجومه سي آسان ده ييل. كیمسه ياشاري ترجومه- ائله یه بیلسه، منیم فيكریمجه اونون توركو­ده داها موشگولو اولماز.البتته ياشاري ياخشي چیخاردابیلسه. «سيف الديني» ده ياخشي چيخاردا بيليب.

 

 بو كيتابي قاباقجادان ـ دا گؤرموشدوز؟

يوخ، منيم بوكيتابدان خبريم يوخودو. منه خبرلری جلال گتیره ردی رحمتليك(جلال خسروشاهي) گئده نده­ن، منيم ایلگی لریم توركيیه­ده‌ن قیریلدي. او زامان من اووه لده توركو‌ده‌ن ترجومه ني باشلاديم، سونرا فرانسه يه قول قويدوم، بئله دوشونوردوم ‌كي، تورك دیلینین ترجومه سي منیم اوچون راحات دير. سونرا فرانسه‌ دیلینده قاباغا گئتدیکجه گؤردوم تورك دیلینده­ن ترجومه ائتمک زورآپاریر، و هئچده راحات ده ییل.سببی ده بودور کی فرانسه ديلي هند و اروپايي ديل دير، فارسي دیلی ایله بیر عائیله ده ن دیر. اوندابير جومله‌ني باشدان باشلارسان آخيرا یئتيريرسن. آما تورك دیلی ائله ده ييل. تورك دیلی اورال- آلتاي ديلی دير. بو سیرادان ده ییل. او دو كو گوجومه گؤره­ زور ایسته یيردي. اصلينده تورك دیلی نین تركيب لری، فارس دیلی نین ترکیب لری ایله چوخ فرقیلی دیر. فرانسا دیلینده­ن ترجومه ائتمك، تورک دیلی نین ترجومه سینده­ن داها راحات دیر.

 

میثال اوچون ياشار كمال ين كيتابيني ترجومه ائتمك راحاتدير،يوخسا «مالئرو» نون «ضد خاطرات»كيتابي نين ترجومه سي ؟

«ضد خاطرات» مسئله سی بير آيري شئي دير. من اونونلا اونس توتدوم. اونون ديلين اؤيره نديم ايكينجي جيلديني (ذكاء) ترجمه ائله­ييب.

بيليرسیز نئجه دیر  اصلینده او ديل ده ييل. آيري بيرشئي دير. «مالئرو»­

نون ترجومه‌سي منيم اوچون داهاراحات دير.

بیرینجی توركو ترجومه نیز  ياديزدا قالیب؟

بیرینجی ترجومه ایشیم عنتيقه بيرايش اولموشدو. روسلار تازا گلميشديلر ایرانا. جودت آدلی بیری واريدي.من «وطن يولوندا»آدلي بير درگیني آليب بيرینجی دؤنه ادبي بیر قطعه ترجومه ائله ییب وئرديم رحمتلیک جودت  اؤز درگيسينده چاپ ائله دی. سونرا داها هئچ بیر قایناغيم يوخودو. «اسماعيل ديباچي» آدلی بير سرهنگ وارايدي چوخ ضیالی بير آدام ايدي. باستان شناسلیق ايشینده ایدي. مرتضي آديندا بير اوغلودا واریدير. منله­ ده دوست ايدي. دئدي: دده مي چاغيریبلار با كيیا دئديم: سن آللاه، دئنن منه بیر سیراكيتاب آليب گتيرسين. اودا گئديب آتاسینا دئميشدي. اودابير سیرا سيریليك الیفباسیندا  اولان بوكيتابلاردان آليب گتيرميشدي. اوتوردوم سيريليك الیفباسینی اؤیره­نديم. بیرینجی گؤردوگوم ایش چوخ جسارت ايسته یيردي. ماكسيم گورکي نين «نغمه­ی شاهين» داستانين ايكي اوچ نومره ده وئرديم «جودت» روزنامه سینده چاپ اولدو. بیرینجی ايشيميز اويودو.

سونرا گئتديم «شبستري» ایلن تانیش اولدوم. بيرايكي ده نه اثرترجومه ائله‌ديم چاپ اولدو. سونرا دئدیم بير سیراكيتاب آدي وئريم توركیيه ده‌ن گتيرين. كيتابلاري گتيرديلر، گؤردوم دونیا ادبییاتینین شاه اثرلری دیر­لر. بو اثرلر بیزده یوخودواوردا چاپ اولموشدو. «تو كل» ایلن بیر ائوده اولوردوق. دئديم تو كل گل بونلاري ايكي ديلده ترجومه ائده­ک. كيتابلاريني قوياق قاباغيميزا سن توركو­نو اؤيره ن، منده بير آز فرانسه دیلینده قاباغا گئديم. آلتي جيلد ا­ئلنچی ترجومه ائله دیک. آلتي كيتاب (زن بازيچه- پیيئرلوئيز)، (دختر چشم طلايي- بالزاك) (در تنگ ـ ژيد)...

البتته چاپ اولدوقجا، اثرلرده او قده ر ال آپاردیق كي گئدیب «ژيد»ين اؤزديلينه ياخين لاشسين. چوخ دا ياخشي چيخمیشدي (در تَنگ) چوخ موهوم كيتابيدي.

 

سيزین نئچه ديلی بيلمه یيز، نه قدره یاشاییشیزدا تاثير بیراخمیشدیر؟

هر حالدا ديل بيلمک اینسانلارین بیلیگینی آرتيرار. ترجومه ایلن یاشاماق اولماز بعضي لر ترجومه ایلن یاشاییرلار. «شجاع الدين شفا» قومار بازاولدوغو اوچون چوخلو پولا احتياجلی ایدی. اوتوراردي دونیانین شاه اثرلرينی هئچ ائلردی. او زامان بيرده‌ن ـ بيره دربار اونو آپاردي ائله دي «مشاور فرهنگي دربار» من دئديم: پهلوي درباری عؤمرونده بو مملكه­تین ادبیياتینابیر بؤیوک خيدمت ائله دي اودا بويودوكي بيزيم یاخامیزی «شفا»نين الينده­ن قورتاردی. یاشاماغا باشقا ایمکانلاری اولمایان آداملار اوتوروب هئی ترجومه ائدیر لر. ائله بونون اوچون ده ایشلری یاخشی چیخمیر.

 

واقتیزی بیزه وئردیگیز اوچون ساغ اولون. سیزه جان ساغلیغی آرزیلاییریق.

منده سیزه و اوخوجولاریزا یاشاییشلاریندا ساغلیق آرزیلاییرام.