http://www.asmek.org:80/2008/09/iftar-ziyaftind-hbs-ediln-azrbaycanli.html
Güney]
Azərbaycan Siyasi Məhbuslarını Müdafiə Komitəsi
A S M E K
12 Sentyabr 2008
İFTAR ZİYAFƏTİNDƏ HƏBS
EDİLƏN AZƏRBAYCANLI FƏALLARIN HARADA SAXLANDIQLARI
BƏLLİ DEYİL
Çərşəmbə günü 2008 Sentyabrın 10-da
güney Azərbaycanlı tanınmış siyasi məhbus Abbas
Lisani-nin ailəsi şərəfinə verilən iftar qonaqlığında
Abbas Lisani-nin həyat yoldaşı Rüqəyyə Lisani və övladları Sevda, Atila və Oxtay daxil olmaqla
təqribən 20 Azərbaycanlı həbsə alınıb. Həbsə
alınanlar güney Azərbaycanın yazar, jurnalist,
tələbə və mədəni fəallarıdır.
Bu saata qədər həbsə alınanlardan, 1
ilə yaxındır nəşrinə qadağa qoyulmuş
"Dilmac" dərgisinin baş redaktor və imtiyaz sahibi,
jurnalist və yazar Mühəndis Əlirza
Sərrafi, jurnalist və yazar Mühəndis Həsən Raşidi,
jurnalist və yazar Əkbər
Azad, "Yaşmaq" dərgisinin redaktoru,
şair Səid Muğanlı,
Xoylu Abbas Nəimi,
"Azərbaycan Gənclər Evi"nin keçmiş sədri,
şair Əkrəm Nəccari
(Abbas Nəimi-nin həyat yoldaşı), Azərbaycan Türkcəsi
müəllimi Ərdəbilli Mehdi
Nəimi, "Ulus" tələbə dərgisinin
baş redaktoru Hüseyn Heydəri,
Fərhad Rzayi, Şəhbaz İbrahimzadə,
Məhəmməd Abbaspur,
Rubab Əzimi Gərgəri,
Yusuf Huşyar və
iftar qonaqlığına ev sahibliyi edən Səyyad Məhəmmədiyan-ın
(Ovçu) adları dəqiqləşib.
Tutulanlardan Abbas Lisani-nin ailəsi neçə saat sonra
sərbəst buraxılsalar da digər tutulanların hansı
ittihamla tutulmaları və harada saxlandıqları ilə
əlaqəli məlumat yoxdur.
Kərəc şəhrində yaşayan
Azərbaycanlı insan hüquqlaı müdafiəçisi Həsən Rəhimi Bayat isə
cümə axşamı Sentyabrın 10-da Kərəc-də
tutulub. Həsən Rəhimi son 2 ayda tutulan Azərbaycanlı
tələbələr haqqında raporlar hazırlayıb,
Radio "Farda" və Amerika Sesi Farsca bölümü TV-sinə
müsahibə vermişdi. Mühəndis Rəhimi Miyanalıdır
və Kərəc şəhrində yaşayır.
Həbsə alınanların arasında
"Varlıq" dərgisinin yazarlarından da
görünməkdədir. Əlirza Sərrafi, Həsən Raşidi
və Əkbər Azad İranda ən uzun nəşr sabiqəsə
olan Türkcə qəzet və bütün Türk dilli ölkələrdə
tanınan Varlıq dərgisinin nəşrə
başladığından bəri bu dərginin yazarlar
heyətində olublar. Mühəndis Əlirza Sərrafi ayrıca
İran höküməti tərəfindən nəşrinə son
qoyulan "Dilmac" aylıq dərgisinin imtiyaz sahibi və
baş redaktorudur. Sərrafi eyni zamanda Türk dili və folkloru
müəllimi, siyasi aktivist və insan hüquqlaı müdafiəçisi
kimi də tanınmaqdadır.
Mühəndis Həsən Raşidi və
Əkbər Azad Varlıq dərgisindən əlavə "Keyhan-i
Həvayi" qəzeti tərəfindən nəşr
edilən "Yol" dərgisi, "Yarpaq", "Nəvid-i
Azərbaycan" və "Umid-e Zəncan" kimi
qəzetlerin də yazarlarından olublar. Onlar Azərbaycan
uşaqlarına çeşidli proqramlar hazırlayan
"Çiçəklər" Quruluşu-nun
təsisçiləridirlər. 55 yaşlı Həsən
Raşidi "Dilimizin Sadə Qrameri" və "Türk Dili
və onun İrandakı mövqeyi" (Farsca) kitablarının
yazarıdır. Həsən Raşidi May 2006 "İran"
qəzetində Azərbaycanlıları təhqir edən
məqalə və karikaturaya qarşı kütləvi etirazlardan
sonra da 3 aya yaxın həbs edilib və sonra vəsiqə
qarşısında sərbəst buraxılmışdı.
"Fərəngiz ilə Qırmızı
Don" (Uşaqlar üçün) kitabının yazarı Əkbər
Azad isə İyul 2004-cü ildə Azərbaycanlıların
Bəzz (Babək) qalasındakı yürüyüşündə iştirak
etdiyi üçün gözaltına alınıb, 67 gün işkəncə
edilərək Əhər, Təbriz və Tehranda İran
Ettelaat məmurları tərəfindən sorğu suala
çekilmişdi. O vəsiqə qarşılığında
sərbəst buraxıldıqdan sonra İnqilab
məhkəməsi tərəfindən 1 il və Apellyasiya
məhkəməsində 4 ay həbs cəzasına məhküm
oldu. Azad həp sürəsinin qalan qısmı ilə
əlaqıli Oktiyabr 2006-cı ildə Əhər zindanına
göndərildi.
Sentyabr 10 və 11-də tutulanların arasında
daha öncə həbs sabiqələri olan sadəcə
Həsən Raşidi və Əkbər Azad deyil;
- "Yarpaq" qəzetinin keçmişdəki və
"Yaşmaq" dərgisinin indiki redaktoru şair və
jurnalist Səid Muğanlı (Məhəmmədi) da neçə
dəfə, o cümlədən Dekabr 2002 və Aprel 2004-cü
ildə gözaltına alınaraq İran Ettelaat məmurlar tərəfindən
həftələr sorğu suala çəkilib. Səid
Muğanlı son aylarda güney Azərbaycan şairləri
arasında medya vasitəsi ilə keçirilın "Qızıl
Alma" şer festivalının birincisi olmuşdu.
- Tehran şəhrində yaşayan
Qoşaçaylı (Miyandab) milli aktivist Səyyad
Məhəmmədiyan (Ovçu) Dekabr 2003-cü ildə İran
Ettelaatı məmurların tərəfindən tutulub və 2
həftəyə yaxın İran təhlükəsizlik
həbsxanasında saxlanılmışdı. Sentyabr 10-da
verilən iftar qonaqlığına Tehranın Nəvvab küçəsində
ev sahibliyi edən Məhəmmədiyan-ın evini
təhlükəsizlik gücləri təftiş edib və onun
bilgisayar və bəzi başqa əşyasını
aparıblar.
- Azərbaycan Türkcəsinin müəllimi, şair
və mədəni-siyasi aktivist Ərdəbilli Mehdi Nəimi
Aprel 2005-ci ildə Ettelaat məmurları tərəfindən tutulub
və 12 gün həbsdən sonra vəsiqə
qarşılığında sərbəst
buraxılmışdı.
SON İKİ AYDA TUTULAN
TƏLƏBƏLƏR
Çərşəmbə ve cümə axşamı
İranın Tehran və Kərəc
şəhərlerində təqribən 20
Azərbaycanlının həbsə alınması ilə Son
2 ayda İranda həbsə alınan Azərbaycanlı yazar,
jurnalist, insan hüquqları müdafiəçisi və
tələbələrin sayısı 25 nəfəri
aşıb.
İyulun 17-dən bəri ən azı 10
Azərbaycanlı tələbə həbs ediliblər.
Həbs edilənlərdən sadəcə Vədud
Əsədi və Şahrux Hatəmi sərbəst buraxıblar
və digər 8 tələbə ailələri ilə
görüş imkanı və vəkillə təmin olmadan İran
Ettelaat-ının həbsxanalarında saxlanılırlar.
Məhbuslarən ailələri onlara tətbiq olan ehtimali
işkəncələrə görə
niyarançılıqlarını bildiriblər. İyulun 17-də
Təbriz Universitetində tutulan Səccad
Radmehr, Fəraz
Zehtab, Aydın
Xacei və Daryuş
Hatəmi (Elçin), Avqustun 20-də həbsə
alınan Mənsur Əminiyan
və Məqsud Əhdi,
Avqustun 13-də Təbrizdə tutulan Əmir Mərdani və Avqustun 31-də Xoy
şəhrində tutulan Məcid
Makuyizad-ın (Elyar Xoylu) ailələri
İranın Məhkəmə Hakimiyyətinin sədri
Ayətullah Haşimi Şahrudi-yə açıq məktub
yazıblar. Ailələr məhbuslara yaxınalrı ilə
göruşmə və vəkillə təmin olma haqqı
istəyiblər.
BAŞQA MƏHBUSLAR
Xatırlatmaq lazimdir ki məhbusların
ailələri və insan hüquqları müdafiəçilərinin
İran təlükəsizlik gücləri tərəfindən
hədə-qorxulara məruz qaldıqları üçün, İran
zindanlarında həbsdə olan onlar Azərbaycanlının haqqında
dəqiq məlumat əldə etmək mümkün deyildir. Bu
nədənlə Azərbaycan Siyasi Məhbuslarını
Müdafiə Komitəsi, ASMEK, yayımladığı
raporların dəqiq, ancaq kamil olmadığını
bildirir. Yuxarıda qeyd olan adlardan əlavə Hali hazırda
həbsdə olanların adları ASMEK-in
dəqiqləşdirdiyi bilgilərə görə bunlardır;
- Abbas Lisani,
Güney Azərbaycanın tanınmış siyasi və
mədəni aktivisti Abbas Lisani, İyun 2006-cı ildən
bəri həbsdədir, o həbs edilənləndən sonra
məruz qaldığı basqılardan dolayı
dəfələrcə uzun sürəli aclıq aksiayaları
keçirib. 2008 Martın 6-da həyat yoldaşı və 3
övladı yaşayan Azərbaycanın Ərdəbil
şəhərindən təxminən 2000 Km uzaqda olan
İranın Yəzd şəhərindəki həbsxanaya
köçürülüb. Rüqəyyə Lisani 2008 Mart ayında həyat yoldaşını
görmək üçün 13, 10 və 9 yaşlarında olan uşaqları
ilə birlikdə Yəzd şəhrinin zindanına getdiklərini
ancaq saatlar intizardan sonra sadəcə 10 dəqiqə görüşə
bildiklərini ASMEK-ə bildirib. Onun dediyinə görə ancaq
kiçik uşağın ağlaması səbəbi ilə
görüşə imkan verilib. Bu ağır şərtlərin
nədəni ilə 6 aya yaxındır başqa mülaqat
gerçəkləşməyib.
- Mehdi Nuri (Elman),
Sulduz özel Azad Universitetinin tələbəsidir. May 2006
etirazları ilə ilgili Sulduzda (Nəqədə) tutulub
və 80 gün işkəncəylə birlikdə sorğu suala
çəkildikdən sonra sərbəst buraxıldı. Mehdi Nuri
azadlıqdan sonra məhkəmə tərəfindən 2 il
həbsə məhküm edilib və 2007 Mayın 8-də tutularaq
təkrar zindana göndərildi. İndi isə Təbriz zindanının
mali bölməsində saxlanılır.
- Əhməd
Hüseynpur, Avqustun 30-da Təbrizdə tutulub və
harada saxlanıldığı bəlli deyil.
- Həmid
Rustəmi (Arğış), 2008 May ayında Xoy zindanına
göndərilib, "Qarlı Ərk" və "... və
Senin Hekayələrim" adlı hekayə topluların
yazarı və jurnalist Həmid Arğış 2007
Fevralın 21-də dünya ana dili günü aksiyalarında iştirak
etmək istədiyi üçün mühakimə olub! Batı Azərbaycan məhkəməsi
tərəfindən ona verilən hökmdə 1 il həbs və 2
il Bicar şəhrinə sürgün edilmeyə məhküm
edilərək, 3 il boyunca bütün əsərlər və
yazılarının nəşrinə qadağa qoyulub.
Hüccət-ül-İslam Əbduləziz Əzimi
Qədim, 2008 Mayın 2-də Qum şəhrinin Ləngrud
zindanına göndərilib. O din adamıdır və bundan
öncə Təbriz, Ərdəbil və Qum
şəhərlərində ən azı 4 dəfə
həbs edilib.
- Arif Ulufi
2008 Mayın 31-də Urmiyə zindanına göndərilib,
Nəxcəvan Universitetinin tələbəsidir, 2007
Fevralın 21-də dünya ana dili günü aksiyalarında
iştirakı üçün mühakimə olub.
- İbrahim
Cəfərzadə İyunun 21-də Xoy zindanına
göndərilib, Xoy şəhrində fəaliyət edən
"Əvrin" qeyri hökümət təşkilatının
sədri olub, siyasi və mədəni fəaliyətləri
üçün 1999-cu ildən bəri ən azı 7 dəfə həbs
edilib, son dəfə 2007 Fevralın 21-də dünya ana dili günü aksiyalarında
iştirak etmək istədiyi üçün mühakimə olub! Batı
Azərbaycan məhkəməsi tərəfindən ona
verilən son hökmdə, 1 il həbs və 2 il İran-ın
güneyində yerləşən Brazcan şəhrinə sürgün
edilmeyə məhküm edilərək bütün siyasi-ictimai fəaliyətlərinə
3 il, millət vəkilliyi və şəhər
şuraları seçimlərində namizədliyinə isə bir
dönəm (4 il) qadağa qoyulub.
- İbrahim
Rəşidi (Savalan), 2008 Avqustun 5-də Uemiyə
zindanına göndərilib, şair və yazardır.
Azərbaycan tələbə hərəkatında önəmli
rolu olan İbrahim Rəşidi Urmiyə Universitetinin mexanika mühəndisi
fakültəsinin məzunu "Azər torpaq" qeyri hökümət
təşkilatının qurucusu, Urmiyə universitetinin
"Ustad Şərhiyar" dərnəyinin sədri,
"Ulduz", "Bulud", "Baxış" və
"Oyanış" dərgilərinin redaktoru olub. Keçmişdə
də ən azı 5 dəfə Urmiyə, Tehran, Əhər
və Ərdəbil şəhərlərinin
həbsxanalarında saxlanılıb.
- Məhəmməd
Nəsiri, 2008 Avqust ayında 6 ay həbs
sürəsinə çəkmək üçün, batı Azərbaycanın
Makı şəhərində zindana göndərilib.
- Əli Əbbasi,
Ərdəbil zindanında.
Azərbaycan Siyasi Məhbuslarını Müdafiə
Komitəsi, ASMEK, İran hökümətinin Azərbaycanlı
mədəni-siyasi aktivistlər, yazarlar, jurnalistlər, insan
hüquqları müdafiəçiləri və tələbələrin
həbsə alınmasını beynəlxalq qanunların
əleyhinə olaraq dəyərləndirir. ASMEK-ə daxil olan
məlumata əsasən məhbusların ailələri
onların haqqında hər hansı məlumat buraxmamaq üçün qorxudulublar.
Təbriz Universitetinin tələbəsi Mənsur
Əminiyan-ın ailəsinə hər hansı qəzet və
radioya müsahibə verdikləri təqdirdə daha artıq
basqıllarla üzləşəcəklərini deyiblər.
Qorxudulan ailədən medya tərəfindən müraciət
olunanda "hər hansı bir yaxınları həbsə
alənmayıb" şəklində danışmaqları
istənilir. ASMEK göz altına alınanlardan neçəsinin
vəkillə təmin olmadıqları və etiraf vermək üçün
işkəncəyə məruz qaldıqlarını
təsbit edib. Onların hamısının bənzər
durumda olduqları təxmin edilir. ASMEK İran höküməti
və məhkəmələr məsullarını beynəlxalq
qanunlar və İran dövlətinin də qol çəkdiyi insan
hüquqları anlaşmalarına uymağa çağırır.
Bütün siyasi ve əqidə məhbuslarının
azadlığı diləyi ilə
12 Sentyabr 2008
Azərbaycan Siyasi Məhbuslarını Müdafiə
Komitəsi A S M E K
Sözçü: Əlirza Quluncu