اردشیر
آوانسیان کارمند
سفارت شوروی
بابک امیر
خسروی پس از
انتشار کتاب
«خاطرات اردشیر
آوانسیان» و
تجدید چاپ آن
در ایران، به
کوشش: علی
دهباشی چنین
مدعی شده است
که آرداشس
آوانسیان عضو گروه ٥٣ نفر میباشد!
بر اساس کلیه
اسناد و منابع
تاریخی این
ادعا نادرست و
غلط است.
به نوشته
روکش کتاب
مزبور نگاه
کنید!
هم چنین کتاب زیر
به ابتکار یا
پیشنهاد
بابک
امیرخسروی
)مترجم: «در اینجا
باید از آقای
خسرو [بابک]
امیرخسروی (بابک)
سپاسگزاری
کنم که کتابهای
پروفسور
حسنلی را در
اختیار من
گذاشتند و عنوان
فارسی این اثر
را برگزیدند.
م. همامی» صفحه
٣.).
توسط نشرنی
منتشر شده
است:
فراز
و فرودِ فرقۀ
دموکرات
آذربایجان
به
روایت اسناد
محرمانه
آرشیوهای
اتحاد جماهیر
شوروی
جمیل
حسنلی ترجمۀ منصور
همامی
چاپ
دوم ١٣٨٤،
نشر نی.
در یاداشت
ناشر چنین
آمده است: «دو کتاب
آذربایجان
جنوبی، کشمکش
میان تهران، باکو
و مسکو ١٩٤٥-
١٩٣٩ و
آغاز جنگ سرد
در آذربایجان
جنوبی ١٩٤٦ – ١٩٤٥
از دکتر جمیل
حسنلی، یکی از
پژوهشگران
صاحبنام
جمهوری
آذربایجان که
در فاصلۀ سالهای
١٩٩٩- ١٩٩٨
در باکو منتشر
شدند و اینک
خلاصهای از
آن دو ترجمه... ».
صفحه هشت.
ناشر در
پایان یاداشت خود
مینویسد: «با این
حال و به رغم
پارهای از
دیگر ارزیابیهای
نادرست
نویسنده از
جمله گزارشی
اغراقآمیز
از نحوۀ سقوط
فرقه و «کشتارهایی»
که در
آذربایجان
صورت گرفت و
یا گنگ و مبهم
بودن پارهای
از نکات مطرح
شده در این
بررسی...
انتشار آن را
در ایران لازم
و ضروری میگرداند»
صفحه یازده
ناشر، ضمن
معرفی کتاب، کشتار
٢١ آذر ١٣٢٥ آذربایجان
را اغراقآمیز
ارزیابی کرده
و چنین تفهیم
میکند که
گویا کشتاری
در قضیه حمله
ارتش ایران به
آذربایجان رخ
نداده است؟
***
«
یک ارمنی به
نام بوداغیان
که در تبریز
به تجارت قند
و شکر اشتغال
داشت، پنجاه و
یک هزار تومان
از حساب خود
در بانک
برداشت کرد.
از وزارت
دارایی حکومت
آذربایجان به
او ابلاغ
کردند که این
پول را، بدون
ایجاد سر و صد
و هیاهو، به
بانک مسترد کند.
بعد از این
واقعه، شخصی
به نام
آوانسیان از
کارکنان
سفارت شوروی در
تهران، تحت
عنوان
مأموریت
ویژه، ولی در
واقع برای کمک
به بوداغیان،
به تبریز آمد. ٢٨ دسامبر ١٩٤٥ (٧ دی ١٣٢٤)
کراسسنی
سرکنسول
شوروی در
تبریز، پیشهوری
را برای دیدار
با آوانسیان
به کنسولگری
دعوت کرد.»
صفحات ٢١٣-
٢١٢.
نمایه:
صفحه ٢٢٦:
آوانسیان،
آرداشس ٣٩،
٥٧، ٥٨،
٦٠، ١١٠،
١١١، ١٩٣-
١٩٥.
آوانسیان
(کارمند سفارت
شوروی در
تهران)، ١١٢.
در پاراگراف
بالا، مترجم «شخصی
به نام» را به
متن اصلی، اضافه
کرده و هم
چنین در
نمایه
«آوانسیان» این
دو نام را
مجزا کرده که
خواننده دچار
اشتباه نشود!
در مقایسه با متن
اصلی کتاب به
زبان ترکی،
چنین آمده
است: «آوانسیان
کارمند سفارت
شوروی در
تهران.....» کتاب
دوم فصل نهم
صفحه ٢٢٨.
در فصلنامه
فرهنگی و
اجتماعی
گفتگو نیز چنین
میخوانیم:
فصلنامه
فرهنگی و
اجتماعی
گفتگو، شماره ٤٨
(فرقه
دموکرات
آذربایجان)
تاریخ
انتشار –
اردیبهشت ١٣٨٦
«
در اواخر
دسامبر دی [١٣٢٤]
آرداشس
آوانسیان یکی
از مقامات
سابق حزب توده
که اینک از
سوی سفارت
شوروی در
تهران به کار گرفته
شده بود. در
خلال دیداری
از تبریز پیشهوری
را به خاطر
استفاده از
زور جهت اخذ پول
از تجار مورد
شماتت قرار
داد.
هنگامی
که کراسنیخ
کنسول شوروی
در تبریز از آوانسیان
حمایت کرد
باقروف طی
ارسال
یادداشت خشمآلودی
از مسکو تقاضا
کرد که به
مقامات
دیپلماتیک
دستور اکید
داده شود که
از دخالت در
امور مالی و
اقتصادی
حکومت فرقه
خودداری
کنند.» صفحه ٤٨،
همراه با
زیرنویس
شماره ١٠٥.
زیرنویس ١٠٥-
باقروف به
استالین،
مولوتوف،
مالنکوف و بریا،
١٣/١٢/١٩٤٥
[برابر] ٢٢
آذر ١٣٢٤
GAPPOD AzR, F. 1,
op89.D.90,p.300
با مقایسه
این متنها با
یکدیگر درمییابیم
که تنها یک
آوانسیان
(کارمند سفارت
شوروی در
تهران)، وجود
داشته که آن
هم آرداشس
آوانسیان از
اعضای حزب
توده است.
سعید رهبر
٢٢/٠١/٢٠٠٨