آنا ديلی قورولتايی
 1383 - بالیقلار (ایسفند) - تهران -علم و صنعت بیلی یوردو
 

«ايکينجي آناديل قورولتايي» کئچيريلدي

«ايکينجي آناديلي قورلتايي» آذربايجانلي بيلي­يوردلولار توپلومو، آذرتوپراق گنجلر درنگي و ايشيق فرهنگي کولتور درنگي­نين تشبوثو ايله تهران­ين علم و صنعت بيلي­يوردوندا، جوما آخشامي ايسفند آيينين 13 ده کئچيريلدي. بو تؤرنه قاتيلان يوزلرجه آناديل هوسکاري و سئوگيليسي، دؤرد ساعات ياريم­ليق تؤرنده چئشيدلي برنامه­لردن فايدالانيب، آنا وطن آذربايجان­دان اوزاق، آنا ديله و آنا وطنه اؤز ماراق­لاريني گؤسترديلير. بو تؤرنين باشلانقيجيندا قورآن تلاوت اولونوب، ايران اؤلکسي­نين سرودي سسلندي. سونرا «فرزاد صمدلي» برنامه­نين آپاريجي­سي خوجالي فاجيعه­سي ايله بير موناسيبتده اولدوغوموزو آچيقلاييب، قورولتايدا ايشتيراک ائدنلردن ايسته­دي آياغا قالخيب، بير فاتيحه اوخوماقلا بو شهيدلره احترام ائتسينلر.  برنامه­نين آرديندا موهنديس«تايماز نظمي» ميکروفون قارشيسينا گليب، قوناقلارا خوش گلدين دئييب، قورولتاي­ين نجوره ايشلرينين قاباغا آپاريلماسيندان دانيشديلار. بوندان سونرا ميلتيميزين آغ ساققالي و زامانيميزين دده قورقودو پروفئسور «جاواد هيئت» قورولتايدا ايشتيراک ائدنلرين آرديجيل آلقيشلاريلا برابر سن اوستونه گليب، دانيشيقلاريلا ايشتيراک ائدنلري بارينديرديلار. برنامه­نين آرديندا آپاريجي 21 فوريه­نين آناديلي آدلانماسينين نه­دنيني آچيقلاييب، بنگلادش آناديل شهيدلريندن حؤرمتله ياد ائتديلير. سونرا اينگيليزجه بير خوش گلدين خانيم «رودابه آليف» بنگلادش ائلچي­ليگي­نين نوماينده­سينين مجليسده اولماسي ايچين اوخوندو. بو قيسمتده آذربايجانلي بيلي­يوردلولار توپلومو طرفيندن حاضيرلانميش بير لوح بنگلادش ائلچي­ليگينين نوماينده­سينه وئريلدي. برنامه­نين آرديندا خانيم «آيلين دورنما» يونسکونون باش­دبيري­نين تورکجه­يه کؤچورولموش پياميني اوخودولار. دئمک لازيمدير کي يونسکونون ايراندا کی نوماينده­ليگينين کولتورل کوميته­سينين سوروملوسو خانيم «فراهاني»­ده بو تؤرنده ايشتيراک ائتميشديلر.

بوندان سونرا «محمدي» جنابلاري آناديل حاقدا يازديغي شعري اوخودولار و اونونلارين چيخيشيندان سونرا، تبريز شهريندن گؤندريلميش دوکتور «علي داشقين»ين پيامي اوخوندو. دوکتور داشقين­ين پياميندان سونرا دوکتور «حسين سلطاني» آذربايجانلي بيل­يوردلولار توپلومونون باش­دبيري سن اوستونه گليب، قوناقلارا خوش گلدين دئيه­رک، آناديل­لر حاقدا دانيشيب، يئني ايستعماري آچيقلاديلار. اونلار بو ايشلري «مدرن سوي قيريم» آدلانديراراق، گنج نسليميزي بو خطرلري دويماغا، باشا دوشمه­يه و اونلاري اولوسوموزا آچيقلاماغا چاغيرديلار. دوکتور سلطاني ياخين گله­جکده اولان جومهور باشقان سئچگيلرينه ايشاره ائديب، بو اولايدا اوياق اولوب، ياخشي داورانماغي لازيم بيليب، هر جوره سوءايستيفاده­نين قارشيسيندا دايانماغي هامي فيکيرداشلارا گؤرو سايديلار. سونرا «ائلشن پارسا» آددا بالاجا بير اوشاق آناديلي حاقدا شعر اوخويوب، قورولتايدا ايشتيراک ائدنلري وجده گتيرديلر. برنامه­نين آرديندا اوستاد «محمدعلي فرزانه» نين سوئد اؤلکه­سيندن گؤندرديگي پيام اوخوندو. اوستاد فرزانه­نين پياميندان سونرا، «يوسف عزيزي بني­طرف» عرب ژورناليست و يازيچيسي ميکروفون قارشيسنا گليب، برنامه­نين قورانلاريندان تشکور ائدرک، هميشه­ليک ديله­گيني ديله گتيرديلر: کاش منده شيرين تورکجه ديليني بيله­يديم و سيزله بو ديلده دانيشايديم. بني­طرف جنابلاري گؤزل بير چيخيشلا، نييه قوميت و ميليت­لره باغلي اولان آناياسا اصل­لرينين ايجرا اولماماسيني آچيقلاديلار. برنامه­نين بو حئينينده دوکتور هيئته بير لوح وئرمکله تقدير اولوندو. سونرا خوزستان عربلري­نين «همبسته­ليک پيامي» اوخوندو. برنامه آرديندا تورنتودا گؤندريلميش دوکتور «براهني»­نين پيامي اوخوندو. هابئله «سولماز مکتبده­دير» تئاتري سن اوستونه گئتدي. برنامه­نين بو چاغينده قوناقلاردان قوللوقچولوق اولوندو. قوللوقچولوقدان سونرا پروفئسور «صبري»­نين گؤندريگي پيام اوخوندو. سونرا موهنديس «آيدين صادقي» آذربايجانلي بيلي­يوردلولار توپلومو آراشديرما مرکزي (آبتام) باشقاني ميکروفون قارشيسنا گليب، «آناديلي – ائولاد دويغوسو» ياريشي و هابئله آبتام­ين باشقا ايشلريندن، اوجومله­دن «آذربايجان ايل کيتابي» فئستيوالي حاقدا دانيشديلار. اونلار هابئله تبريزده قاباغي آلينان ايکينجي آناديلي قورولتاي­نين ايشلريني قاباغا آپارانلارين پياميني چاتديريب، آناوطن تبريزده آناديل قورولتايي حسرتينده اولماغي قيناديلار. موهنديس صادقي هابئله جومهور باشقان سئچگيلرينه توخوناراق، داها آرتيق اوياق اولوب، جيدي مسائيللره ياناشماغي ايسته­ديلر.  سونرا «ساراي» آددا بالاجا بير قيز اوشاغي آناديل حاقدا اولان شعريني اوخودولار. برنامه­نين سونوندا «آناديل – ائولاد دويغوسو»ندا ايشتيراک ائديب، اوغور قازانانلارين 21 سينه قيزيل آناديلي ميدالي وئريلدي. هابئله 120 نفر ياريشدا ايشتيراک ائدن باشقا کسلردنده اؤدولـله تقدير اولوندو. برنامه­نين سونوندا ايکينجي آناديل قورولتايينين قطعنامه­سي «مجيد حسينی» جنابلاری توسطو ايله اوخوندو.

حاشيه­ده:   1-  گؤزل بير کيتاب و درگي سرگيسي برنامه­نين ائشيک سالونوندا قورولموشدو و ياخشي شکيلده اونلاران ايستقبال اولوندو.      2-  قورولتاي­ين کناريندا «آد ده­ييشمه» ياريشي کئچيريلميش، يوز نفره ياخين کس آديني تورکجه­يه چئويرديلر. اونلارين اوچونه قرعه ايله اؤدول وئريلدي.

 تاپيشيريق: ايكينجي آناديل قورولتايي­نين كاميل خبري و چيخيشلارين کاميل متني ان ياخين چاغدا آزبيلتوپون سايتينا قويولاجاقدير.

ايكينجي آناديلي قورولتايي­نا قاتيلانلارين بيانيه­سي

21 فوريه دونيا آناديلي عونوانيندا، چئشيدلي ندنلره گؤره آناديللري دگري و گرگي قدر حيمايت و موحافيظت اولونمايان بوتون اينسانلارا موبارك و اوميد وئريجي بير گوندور. ايران تاريخينده بئلنچي بير گونون عزيزلنمه­سيندن 2 ايل كئچديگينه باخماياراق، 50 ميليون جيواريندا ان ايلكين كولتورل حاقلاريندان -يعني آناديلينده يازماق، اوخوماق، اويرتيم و ائييتيم-  محروم اولان اينسانين وارليغي، سبب اولدوكي بو گون هيزلا همين اينسانلارين حافيظه­سينه كئچيب، اونلاري گله­جگه -كي شوبهه­سيز گليب، چاتاجاق- اوميدوار ائتسين. ديل هر اينسانين كولتورل كيمليگي­نين ان اؤنملي فرقلنمه شاخيصه­سي عونوانيندا، تاريخ بويو او ديلده دانيشانلارا چوخ اؤنملي اولوب و بير عيده روشنفكرنمانين يالنيش فيكيرلرينه -كي ديل يالنيز ايلگي آراجيدير- باخماياراق، اؤز ايچينده بير ميلت و قومون تاريخ، فولكلور، عنعنه­لر و كولتورل فيكيرلرين يئرلشديرير. اونا گؤره دوننكي و بو گونكو ايستعمارچي­لار بير ميلت و قومون ايستيحاله­سي اوچون، ديلي اؤز باسقيلاري­نين اولويتينده قويور و موختليف يوللار ايله اؤزلليكله اوزون آشاغيدا گؤرمه (خود كمتربيني) قوراما (تصنعي و ساختگي) حيسسي ياراتماقلا ضيد بشري آماجلاري­نين داليسينجاديرلار.  ايران اؤلكه­سي تورك، فارس، عرب، كورد، بلوچ، گيلك، لر و . . . كيمي چئشيدلي ميلتلر و قوملاري -كي هر بيري­نين موستقيل و اؤزل آناديلي واردير- اولدوغو اوچون ميليونلار اينسانين جسمي، فكري و ذهني چاليشمالاري­نين عظمتلي و زنگين كولكسيونو كيمي­دير كي، تارخ بويو بو يئرلرده و هابئله قونشو يئرلرده ياشايبلار اما تأسفلر اولسون كي، آريايي و فارس ديل، كيمليك و تاريخي اساسيندا ايراندا يئني ميلت دوزلتمه ايستيقامتينده­كي غيرفارس ميلت و قوملارين كولتورل آسميلاسيونو اوزره پهلوي حوكومتي­نين شوونيستي سياستلري، ايران نوفوسونون 70 فايزيني اولوشدوران ميليونلار اينسانين ان ايلكين بشري حاقلاريندان محروم اولمالارينا ندن اولدو. ايران ايسلامي اينقلابي اوغور قازانديقدا، بو سياستلرين شيدتي و بعضي محدوديتلرين آز - چوخ آزالماسينا باخماياراق، هويت، منافع و امنيت اوزره دوزلن ذهنيت ايراندا آرديلاندي (ايدامه تاپدي) و آنا ياسانين 15، 19 و 48- جي اصللرينده نظرده اولان آزاجيق حاقلار دا اودنيلمه­دي. ياخين ايللرده كئچميش قوي-گؤتورلردن فايدالاناراق، ميلتلر و قوملارين كيمليكلرينه قاييدما دالغاسي، مدني يوللار اساسيندا ميلي و بين­الميللي يئني شرايط و فضا ياراديب كي، شوبهه­سيز اولكه سوروملولاريني چاليشه چاغيرير. بو يئني مدني رويكرد دانشگاهلي و ضياليلارين عظمتلي پوتانسيلي­نه داياناراق، شوونيستي شعارلارلا ياتيريلميش نسله، ميلي و قومي اويانيش زنگي­ني سسلنديرير و يوردون هر مقام، درجه و گئييمده اولان اينصافلي و آييق ويجدانلاريني - قوميت و ميليتلرينه باخماياراق- اوزو ايله يولداش ائدير. بيز ايكنجي "دونيا آناديلي گونو" قورولتايي­نا قاتيلانلار، آناديلي مودافعه­چيسي اولان يوكسك روتبه­لي شهيدلره اؤزلليكله دگرلي بنگال شهيدلرينه احتيرام ائديب، آناديلي اعتيلاسي يولوندا چوخلو چتينليكلرله اوز- اوزه گلن بوتون اينسانلاردان تشكوروموزو بيلديريريك. هابئله يونسكو طرفيندن 21 فوريه دونيا آناديلي گونو سئچيلديگينه تشكور ائديب، تبريزده ايكينجي "دونيا آناديلي گونو" قورولتاين كئچيريلمه­سينين قاباغي آلينماسيندان اينزيجار ائديريك و بيرينجي"دونيا آناديلي گونو" قورولتاييندا مطرح اولان ايستكلره تاكيد ائدرك اعلام ائريريك كي:

1- آنا ياسانين 19-جو اصلينده ايراندا ياشايان بوتون اينسانلار، قوم و ميلتلر ديل و سويلارينا باخماياراق برابر سانيلديغي ايچين و هائبله كئچن ايللرده اونلارين ايجراسي اوچون اؤزلليكله كولتورل يؤنده اويغون بير آدديم آتيلماديغي اوچون، اؤلكه سوروملولاري اؤزلليكله مجليس نوماينده­لريندن ايران نوفوسونون 70 فاييزيني اولوشدوران غير فارس­لارين آناديللري­نين اؤيرتيمي و هابئله كولتورلري­نين قورونما و گوجلنمه­سي يؤنونده اويغون و عملي آدديملار آتماق ايسته­ييريك.

2- قومي كيمليك و كولتورلردن حيمايت ائتمك، سياسي، ايجتيماعي، ايقتيصادي و فرهنگي قورولوشدا نظره آلينمادان اولا بيلمه­ديگي ايچين، بيزجه بو مسئله غير موتمركيز موديريت سيستيمي اساسيندا مودرن قانونلاردا گتيريلمه­ليدير و اؤلكه­نين بو اساسدا ايداره­­سينه توجه ائديلمه­­ليدير.

3- ايسلامي اينقيلابدان قاباق و سونراكي ايللرده قوملار و ميلتلرين ياشايان بؤلگه، شهر و كندلرين چوخونون آدي غرضلي و يا ناآگاهانه سياستلر اساسيندا دگيشيليب­لر كي، اصلي آدلارينا قارتاريلماليديرلار.

4- "ديل حاقلاري اوزره جهاني اعلاميه" جهاني بير منشور عونوانيندا چوخ دگرلي و موتعالي نوكته­لر، مطلب­لر و ايستكلري واردير و اوندا گلن بوتون قونولار، اولوسلار­آراسي قبول اولونان بير منشور و ميثاقدير. اونا گؤره ايران ايسلام جومهوريتي­نين دوولتيندن ايستريريك همين اعلاميه­يه پايبند اولدوغونو اعلام ائديب و هابئله اونون موفادينين ايجراسي اوچون اوزون موتعهد بيلسين.

5- اؤلكه­نين عوايض، ماليات و يئرآلتي ثروتلري­نين 70-دن چوخ فاييزي غيرفارس ميلتلر و قوملار اولان بؤلگه­لردن تأمين اولدوغو اوچون، بو گليرلري يالنيز فارس ديل و كولتورونون ترويجي و گوجلنديرمه يؤنونده خرج ائتمك، ناعاديلانه و آلپ-آيدين تبعيض­دير كي، "ديل حاقلاري اوزره جهاني اعلاميه"نين 10-جو ماده­سي و هابئله اخلاقي و ديني اينانجلار اساسيندا قبول اولابيلمه­يندير. اونا گؤره دولتي ايمكانلارين اؤلكه­ده اولان بوتون ديللر و كولتورلرين قورونماسي، گئنيشلنمه­سي و هابئله گوجلنمه­سي يونونده اويغون و عاديلانه بؤلونمه­سين ايستيه­ييريك.

6- بعضي ايدعالارا باخماياراق، اؤلكه­نين غيرفارس ميلت و قوملاريندان اولان آتا­-آنالار اوشاقلارينا ميلي و قومي آد سئچمكدن محروم و ياخود چوخلو محدوديت و چتينليكلرله اوزبه­اوزدورلر. بيزجه بو مسئله اولوسلار­آراسي بوتون كونوانسيونلار، ديني احكام و بشري اخلاقيات و هابئله  "ديل حاقلاري اوزره جهاني اعلاميه"نين 3-جو ماده­سي ايله موغاييردير و تئزليكله بو مسئله­يه سون قويولماليدير.

7- اؤتن ايللرده ميلتلر و قوملارا منسوب اولان آيدين فيكير، دانيشگاهلي و چوخلو قيشرلر اؤز ميلي، قومي و فرهنگي كيمليكلري­نين قورونما و گوجلنمه­سي يونونده دگرلي چاليشيقلار آپاريبلار اما تأسوفله چئشيدلي دامغالارلا - اؤزلليكله بؤلوجولوك، پان تركيسم و پان عربيسم- اوزبه­اوز اولوب، بير سيرا موجازاتلارا محكوم اولوبلار. اونا گوره بو ايدعالاري بوتونلوكله رد ائتمكله بئله، اولكه­ده ياشايان بوتون اينسانلارين برابرليگي اساسيندا بيرليك و قارداشليغين قورونماسينا تاكيد ائديب، اؤلكه سوروملولاريندان بئلنچي توققوشمالارا سون قويماق ايسته­ييريك.

8- جمهور باشقاني سئچكيلري­نين 9­جو دووره­سي گليب، چاتديقدا بعضي اونملي آديلار و يانداشلاري ميلتلر و قوملارين حاقلاري اوده­نيلمه­سي و ياخود بو ايستكلرين ضيدينه دانيشيب و موضعلرين بيلديريبلر. بو مسئله اؤزو اؤزلوگونده اؤلكه بالالاري­نين صداقتلي چاليشمالاري­نين سونوجا چاتما و هابئله اونلارين ايستكلري­نين حقانيتي­نين گؤستريجي­سيدير، ايناجينداييق. اونا گؤره بو فورصتي غنيمت سايماقلا بئله حؤرمتلي آديلار و يانداشلارينا اعلام ائديريك كي، ميلت و قوملارين حاقلي ايستكلري خوصوصوندا عملي برنامه اورتايا قويماميش و علني تعهودنامه ايمضالانماميش، اونلاردان حيمايت اومماق فايداسيزدير و بيز كيمسه­يه قوتسال دگرلريميزدن سو ايستيفاده ائتمگه  ايجازه وئرمه­يه­جه­ييك.

13/12/83                   
تهران- ايران علم و صنعت بيلي­يوردو       
ايكيجي آناديلي قورولتايينا قاتيلانلار      

بيانيه پاياني شرکت کنندگان در دومين کنگره بزرگداشت زبان مادري

21 فوريه به عنوان روز جهاني زبان مادري روز بسيار مبارک و اميدوار کننده براي تمامي انسانهايي است که به دلايل مختلف، زبان مادري_­ شان آنچنان که بايسته و شايسته است مورد حمايت، تکريم و محافظت قرار نمي­گيرد. اگرچه از گراميداشت چنين روزي در تاريخ ايران بيش از دو سال نمي­گذرد، ولي وجود حدود 50 ميليون انسان محروم از کمترين و ابتدايي­ترين حقوق فرهنگي بشري يعني خواندن، نوشتن، آموزش و پرورش به زبان مادري، سبب گشت تا اين روز به سرعت در حافظه اين انسانهاي محروم نقش بندد و آنان را به آينده­اي که بي­شک از راه خواهد رسيد، اميدوار سازد. زبان به عنوان مهمترين شاخصه تمييز هويت فرهنگي هر انسان، در طول تاريخ براي متکلمان آن حائز اهميت فراوان بوده است و علي­رغم برخي پندارهاي غلط عده­اي روشنفکرنما که آن را صرفاً وسيله­اي ارتباطي مي­دانند، در بطن خود تاريخ، فولکولور، آداب و رسوم و انديشه­هاي ذهني، فکري و فرهنگي يک ملت و قوم را بهمراه دارد. از اينروست که استعمارگران ديروز و امروز براي استحاله يک ملت و قوم، زبان را در اولويت يورشهاي خود قرار مي­دهند  و به طرق مختلف، بويژه با ايجاد تصنعي و ساختگي حس خود کمتربيني، اهداف ضد بشري خود را دنبال مي­کنند. کشور ايران با داشتن ملل و اقوام متعدد همچون ترک، فارس، عرب، کرد، بلوچ، گيلک، لر و ... که هر يک داراي زبان مادري مستقل و ويژه­اي هستند، بسان کلکسيوني غني و عظيم از تلاش جسمي، فکري و ذهني ميليونها انساني است که در طول تاريخ در اين سرزمين و سرزمينهاي مجاور سکني گزيده­اند. اما متأسفانه، سياستهاي شوونيستي حکومت پهلوي مبني بر آسميلاسيون فرهنگي ملل و اقوام غير فارس در راستاي ملت­سازي نوين ايراني براساس زبان، هويت و تاريخ فارسي و آريايي، سبب گشت تا ميليونها انسان که حدود هفتاد درصد جمعيت ايران را تشکيل مي­دهند، از ابتدايي­ترين حقوق بشري محروم بمانند. اگرچه با پيروزي انقلاب اسلامي ايران کم­ و بيش از شدت اين سياستها و محدوديتهاي ايجاد شده کاسته گرديد، وليکن ذهنيت ايجاد شده از هويت، منافع و امنيت در ايران ادامه يافت و کمترين حقوق اعطاء شده در اصول 15، 19 و 48 قانون اساسي نيز به اجرا در نيامد. در سالهاي اخير موج جديد هويت­خواهي ملل و اقوام با بهره­گيري از تجربيات گذشته، فضا و شرايط نوين ملي و بين­المللي بر اساس روشهاي مدني پديد آمده است که بي­شک حاکمان و مسئولان کشور را به چالش فراخوانده است. اين رويکرد مدني نوين، با تکيه بر پتانسيل عظيم دانشگاهي و روشنفکري، زنگ بيداري ملي و قومي را براي نسل خفته با شعارهاي شوونيستي به صدا در آورده و وجدانهاي منصف و بيدار اين سرزمين را در هر پست و مقام و لباسي، فارغ از قوميت و مليت خاص، با خود همراه کرده است. ما شرکت کننده­گان در دومين کنگره گراميداشت «روز جهاني زبان مادري» ضمن عرض احترام به مقام شامخ شهداي والا مقام مدافع زبان مادري بويژه شهداي گرانقدر بنگالي و تقدير و تشکر از کليه کساني که در راه اعتلاي زبان مادري  متحمل سختيها و مشقتها گشته­اند و همچنين با تشکر از اعلام 21 فوريه به عنوان روز جهاني زبان مادري از سوي سازمان علمي، آموزشي و فرهنگي سازمان ملل متحد (يونسکو)، و ضمن انزجار از ممانعت بعمل آمده در برگزاري دومين کنگره گراميداشت روز جهاني زبان مادري در تبريز، با تأکيد بر خواسته­هاي مطرح شده در اولين کنگره گراميداشت روز جهاني زبان مادري اعلام مي­داريم:

1- با توجه به اينکه در نص صريح اصل نوزدهم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران برابري تمام انسانها، اقوام و ملل ساکن در ايران فارغ از زبان و نژاد مورد تأکيد قرار گرفته است و در طول سالهاي گذشته گام عملي مناسبي در راستاي به اجرا در آوردن آنها بويژه در بعد فرهنگي برداشته نشده است، از مسئولان کشور بويژه نمايندگان مجلس مي­خواهيم گامهاي عملي مناسبي براي تدريس و آموزش به زبانهاي مادري حدود 70 درصد جمعيت غير فارس ايران و حفظ و تقويت فرهنگ آنها بردارند.

2- از آنجا که حمايت از فرهنگها و هويتهاي قومي نمي­تواند بدون لحاظ اين مسئله در ساختار سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي باشد، از ديدگاه ما بايد اين مسئله بصورت قانونهاي مدون بر اساس سيستم مديريتي غيرمتمرکز در آمده و اداره کشور بر اين اساس مورد توجه قرار گيرد.

3- در سالهاي قبل و بعد از انقلاب اسلامي بسياري از نامهاي مناطق، شهرها و روستاهاي محل سکونت اقوام و ملل بر اساس سياستهاي مغرضانه يا ناآگاهانه تغيير يافته­اند که بايد به نامهاي اصلي خود برگردانده شوند.

4- «اعلاميه جهاني حقوق زباني» به عنوان يک منشور جهاني داراي نکات، مطالب و خواسته­هاي بسيار ارزشمند و متعالي است که همه موارد مندرج در آن به عنوان يک منشور و ميثاق بين­المللي مورد قبول مي­باشد. از اينرو از دولت جمهوري اسلامي ايران مي­خواهيم پايبندي خود را به اين اعلاميه اعلام داشته و خود را متعهد به اجراي مفاد آن نمايد.

5- از آنجا که بيش از هفتاد درصد عوارض، مالياتها و ثروتهاي زيرزميني اين کشور از مناطق سکونت اقوام و ملل غير فارس تأمين مي­شود، خرج اين درآمدها فقط در جهت ترويج و تقويت زبان و فرهنگ فارسي، تبعيض آشکار و ناعادلانه­اي است که مطابق ماده 10 «اعلاميه جهاني حقوق زباني» و آموزه­هاي اخلاقي و ديني غير قابل قبول مي­باشد. از اينرو خواستار توزيع مناسب و عادلانه امکانات دولتي در جهت  حفظ، گسترش و تقوين تمام زبانها و فرهنگهای کشور هستيم.

6- علي­رغم ادعاهاي موجود، پدران و مادران اقوام و ملل غير فارس اين کشور از آزادي انتخاب اسامي ملي و قومي براي نوزادان خود به زبان مادري خويش محروم بوده و يا دچار مشقتها و محدوديتهاي فراوان هستند. از ديدگاه ما اين مسئله در مغايرت با تمامي کنوانسيونهاي بين­المللي، احکام ديني و اخلاق بشري و ماده سوم «اعلاميه جهاني حقوق زباني» بوده و غير قابل قبول مي­باشد و بايد هرچه سريعتر به اين مسئله پايان داده شود.

7- در سالهاي گذشته روشنفکران، دانشگاهيان و بسياري از آحاد مردم منتسب به اقوام و ملل تلاشهاي ارزشمندي براي حفظ، تقويت و دفاع از هويت ملي، قومي و فرهنگي خود برداشته­اند که متأسفانه با انگ­زنيهاي مختلف بويژه «تجزيه طلب»، «پان ترکيسم»، «پان عربيسم» روبرو شده و به مجازاتهايي محکوم گشته­اند. از اينرو، ضمن رد تمامي اين ادعاها و با تأکيد بر حفظ وحدت و برادري بر اساس برابري تمام انسانهاي اين کشور، از مسئولان مي­خواهيم بر اين نوع برخوردها پايان بخشند.

8- از آنجا که در آستانه انتخابات رياست جمهوري دوره نهم تعدادي از کانديداهاي مهم و طرفدارانشان در راستاي اعطاي حقوق اقوام و ملل و يا بر عليه اين خواسته­ها سخنراني و اعلام موضع نموده­اند، بر اين باوريم که اين مسئله به خودي نشانگر به نتيجه رسيدن تلاشهاي صادقانه فرزندان اين کشور و حقانيت خواسته­هاي آنهاست. از اينرو ضمن مغتنم شمردن اين فرصت، به کانديداهاي محترم و طرفداران آنها اعلام مي­داريم بدون ارائه برنامه­اي عملي و امضاي تعهدنامه علني در خصوص خواسته­هاي به حق ملل و اقوام انتظار حمايت از آنها بي­مورد و بي­فايده است و به هيچ وجه اجازه سوء­استفاده از ارزشهاي مقدس خود را به هيچ کس نخواهيم داد.

 13/12/83
تهران- دانشگاه علم و صنعت ايران
شرکت کنندگان در دومين کنگره بزرگداشت زبان مادري