حكيمه
بلورى : Həkimə
Buluri
١٩٢٦
- زنجان - آذربايجان : 1926- Zəngan - Azərbaycan
٢٠٠٠
- باكى - آذربايجان : 2000- Bakı - Azərbaycan
٢٠٠٤ ايلينده
آذربايجان جومهورييتينده چوخ سايىدا سؤزلوك٬ آنسيكلوپئدى٬ آذربايجان تورك خالق٬
كيلاسيك٬ چاغداش ادبيياتى٬ هابئله دونيا ادبيياتيندان چئشيدلى اثر و متنلرين لاتين
اليفباسى ايله چاپى نظرده توتولموشدور. بونلارين آراسيندا گونئى آذربايجانلى چاغداش
شاعيرلر بالاش آذراوغلو٬ حبيب ساهير٬ حميد نوطقى٬ مدينه
گولگون٬ محممدحوسئين شهرييار و حكيمه بولورىنين اثرلرى ده يئر
آلماقدادير.
بؤيوك خالق
شاعيرى٬ خالقيميزين نجيب قيزى حكيمه بولورى٬ گونئى آذربايجانين زنجان
شهريندندير. اونون ٢٠٠٠ ايلينده وفاتي موناسيبتى ايله چوخلو آذربايجان
جومهورييتىنين يوكسك دؤولت مقاملارى٬ اونلو آكادئميك٬ آدليم يازار و شاعيرلرى
ساريسيندان يايينلانان بيلديرى بو جومله لرله باشلايير: "رئسپوبليكانين ادبى
ايجتيماعييتينه آغير ايتگى اوز وئرميشدير. پوئزيياميزين تانينميش نوماينده سى٬ خالق
شاعيرى٬ امكدار اينجه صنعت خاديمى٬ آذربايجان يازيچيلار بيرلييىنين عوضوو٬ حكيمه
ايبراهيم قيزى بولورى٬ ٢٠٠٠ ينجى ايل نويابرين ٢٢ سينده عؤمرونون ٧٥ ينجى ايلينده
وفات ائتميشدير" و بو جومله لرله سون بولوردو: "يوردسئوه ر شاعير٬ زحمتكش عاليم٬
گؤزه ل اينسان حكيمه بولورىنين عزيز خاطيره سى قديربيلن آذربايجان
خالقينين اوره يينده داييم ياشاياجاقدير. آللاه رحمت ائله سين!"
آشاغيداكى
يازى حكيمه بولورىنين خاطيره سينى عزيز ساخلاماق و " ٨ مارت- دونيا قادينلار
گونو" باهاناسى ايله٬ آدى آپاريلان بيلديرى و دوكتور يوسوف گديكلىنين ١٩٩٧ده
چاپ اولان "شهرييار و بوتون توركجه شئعرلرى" آدلى كيتابيندا حكيمه بولورى
حاققيندا وئريلن بيلگيلرين بير يئره گتيريلمه سيندن اولوشموشدور:
-------------------------------------
حكيمه
ايبراهيم قيزى بولورى
حكيمه بولورى
٣ مارت ١٩٢٦ينجى ايلده گونئى آذربايجانين خمسه ويلايتينين زنجان (زنگان) شهرينده
آنادان اولموشدور. او٬ اورتا تحصيلينى ١٩٤٣-١٩٣٣جو ايللرده زنجاندا "آذرى" قيز
مكتبينده آلميش و مكتبى بيتيرديكدن سونرا همين مكتبده اؤيره تمنليك ائتميشدير. حكيمه موعلليم ايكينجى دونيا
ساواشى ايللرينده سووئت اوردوسو ايراندا اولدوغو دؤورده٬ ايجتيماعى- سيياسى
فعالييته باشلاييب ١٩٤٥ده آذربايجان ميللى حركاتينا ايشتيراك ائتميشدير. او٬
آذربايجان دئموكرات پارتىسى زنگان ويلايت كوميته سينين تبليغات شؤعبه مودور
يارديمچىسى (موعاوينى)٬ و مدنييت ائوى كيتابخاناسىنين مودورو وظيفه لرينده ايشله
ميشدير. داها سونرا آذربايجان ميللىحؤكومتى ييخيلاندا٬ ١٩٤٦ينجى ايلين دئكابريندا
آذربايجان سئ.سئ.رئ. يه كؤچموش و باكىيا يئرله شميشدير.
حكيمه خانيم
يوكسك تحصيلينى ١٩٥٢-١٩٤٧ينجى ايللرده آذربايجان دؤولت اونيوئرسيته سىنين فيلولوژى
(ديل بيليمى) فاكولته سينده آلميشدير. او٬ ١٩٥٢ده فيلولوژى شؤعبه سيندن ماذون
اولموش٬ ١٩٥٣ونجو ايلده موسكووادا ايجتيماعى بيليملر آكادئمىسىنى و ١٩٥٦نجى ايلده
باكىدا يوكسك پارتى مكتبىنى بيتيرميش و ١٩٦٣ده ديل بيليملرى دوكتورو اولموشدور.
حكيمه بولورى ١٩٥٤-١٩٥٢ينجى ايللرده "آذرنشر"ده ادبى-بديعى شؤعبه رئداكتورو٬
١٩٦٠-١٩٥٦ينجى ايللرده ايسه آذربايجان دئموكرات پارتيسى مركزى كوميته سينين اورقانى
"آذربايجان" قزئتينين باش رئداكتورو اولموشدور. حكيمه بولورى موسكووادا اوخوياركن٬
"ايران ادبيياتى" مووضوعسونداكى تئزىنى مودافيعه ائده ره ك ديل بيليمى ناميزدى٬
عاليمليك درجه سى آلميشدير. او٬ ١٩٦٤ونجو ايلدن عؤمرونون سونونا دك آذربايجان
بيليملر آكادئمىسى دوغو بيليملرى (شرقشوناسليق) انستيتونون باش عئلمى ايشچىسى وظيفه
سينده بير اوزمان اولاراق (موتخصصيص) ايشله ميشدير.
١٧ شئعر
كيتابى چاپ اولان حكيمه بولورى ايلك شئعرلرينى هله اورتا مكتبده اوخوياركن فارس و
تورك ديللرينده يازميشدير. اونون تورك ديلينده قلمه آلديغى ايلك شئعرلرى و مقاله
لرى ١٩٤٥ينجى ايلده گونئى آذربايجاندا "آذر"٬ "وطن يولوندا" قزئتلرينده و
"آذربايجان" ژورناليندا درج اولونموشدور. "منيم آرزيم-mənin arzım" (١٩٤٩)٬ "اؤلمز قهرمان-ölməz qəhrəman" (١٩٥٠)٬ "حيات يوللاريندا-həyat yollarında" (١٩٥١)٬"موباريزه ايللرينده-mübarizə illərində" (١٩٥٤)٬ "شاعيرين ياديگارى-şairin yadigarı" (١٩٥٧)٬ "سندن اوزاقلاردا-səndən uzaqlarda" (١٩٦١)٬ "سحر گونشى-səhər günəşi" (١٩٦٤)٬ "ايسته ره م-istərəm" (١٩٦٩)٬ "نئجه اونودوم؟-necə unudum" (١٩٧٣)٬ "چينار گؤزله يير منى-çınar gözləyir məni" (١٩٧٥)٬ "شئعرلر-şe'rler" (١٩٨٠)٬ "آپار منى او يئرلره-apar məni o yerlərə" (١٩٨١)٬ "بير ده باهار گلسه-bir də bahar gəlsə" (١٩٨٤)٬..... آدلى شئعر كيتابلارى٬ فارسجادان توركجه يه٬ توركجه
دن فارسجايا چوخ سايىدا چئويريسى واردير. اثرلريندن بيرى ده "محممد حوسئين
شهرييار-məhəmməd hüseyn şəhriyar" (١٩٨٤) آدينى داشييير. "شئعرلر-şe'rlər"٬ "آزادليق باهارى-azadlıq baharı"٬ "ايتحاف-ithaf"٬ "سنين كؤنول اوتاغين-sənin könül otağın" و باشقا كيتابلارى موسكووادا نشر اولونموشدور. حكيمه خانيمين
شئعرلرى روس٬ اينگيليس٬ گورجو٬ اؤزبك٬ مولداو (رومين) و باشقا ديللره ترجومه
ائديلميشدير.
حكيمه خانيم
بديعى ترجومه ايله ده مشغول اولموشدور. او٬ صمد وورغونون٬ جعفر جاببارلىنين٬ نبى
خزرىنين٬ ميرواريد ديلبازىنين اثرلرينى فارس ديلينه ترجومه ائتميشدير. حكيمه
بولورىنين ادبى ايرثى زنگين و چوخ شاخه لىدير. اونون كيلاسيك اوسلوبدا يازديغى
غزللر و باياتىلارلا ياناشى٬ چاغداش ياشاميميزلا باغلى اولان اثرلرى يوكسك
صنعتكارليق نومونه لريدير. صنعتكارين وطن حسرتلى شئعرلرى٬ ايكى يئره بؤلونموش
تورپاغين دردى ايله دولو ايدى. درين ياشام فلسفه سى٬ يوردسئوه رليك روحو٬ يوكسك
اينسانجيل ايدئيالارى ايله سجييه له نن بولورى ياراديجيليغى٬ چاغداش آذربايجان
پوئزيياسينين پارلاق صحيفه لريندندير.
شاعيرين
ياديگارى:
وطن حسرتى
-Vətən Həsrəti
دونيادا بئله
بير خسته ليك ده وار-Dünyada belə bir xəstəlik də var
وطن حسرتىدير
او دردين آدى-Vətən həsrətidir o dərdin adı
ائليندن٫
يوردوندان آيرى اولانلار-Elindən yurdundan ayrı olanlar
وطنين درديندن
آيرى اولمادى- Vətənin
dərdindən ayrı olmadı
وطندن اوزاقدا
عؤمر ائده نلرين-Vətəndən uzaqda ömr edənlərin
دردى بؤيوك
اولار٫ ائل بيلير بونو-Dərdi böyük olar el bilir bunu
وطن حسرتينى
درك ائده نلرين-Vətən həsrətini dərk edənlərin
گؤزو يولدا
قالار عؤمرو اوزونو-Gözü yolda qalar ömür uzunu
ائله گونشم٫
بير اولدوزام من-Ele günəşəm bir ulduzam
داغلارين
داليندا باتيب قالميشام-Dağların dalında batıb qalmışam
اينتيظار چكه
رك گئجه صوبحه جن- İntizar
çəkərək gecə sübhəcən
سحر اولدوزونو
يولا سالميشام-Səhər ulduzunu yola salmışam
وطنين حسرتى
ايللردير٬ ايللر-Vətənin həsrəti illərdir illər
قلبيمى
چولقاميش بير هاله كيمى-Qəlbimi çulqamış bir halə kimi
گؤزلريم يول
چكر هر آخشام سحر-Gözlərim yol çəkər hər axşam
səhər
دولاراق
بوشالير پيياله كيمى-Dolaraq boşalır piyalə kimi
منيم خسته
ليييم سؤيله ائى حكيم!- Mənim
xəstəliyim söylə ey həkim!
"وطن
حسرتى"ندن اؤزگه نه اولار؟-Vətən həsrətindən özgə nə olar
بو دؤزولمز
دردى دئ نئجه چكيم؟-Bu dözülməz dərdi de necə çəkim
ريشه سيز ان
گوجلو آغاج دا سولار-Rişəsiz ən güclü ağac da solar
تبريز
- Təbriz
قوللاريم دولانار
بوينونا بير گون- Qollarım dolanar boynuna bir
gün
يئنه باش
قويارام ديزينه٬ تبريز!- Yenə baş qoyaram dizinə
Təbriz
حسرتدن٬ هيجراندان جانا دويموشام-
Həsrətdən, hicrandan cana
doymuşam
دويونجا
باخارام گؤزونه٬ تبريز!- Doyunca baxaram gözünə Təbriz
بولانيق
سولارين آخسين٬ دورولسون- Bulanlıq suların axsın
durulsun
تزه گونلرينده بوسات
قورولسون - Təzə
günlərindən busat qurulsun
سهند جمالينا بير ده
وورولسون - Səhənd
cəmalına bir də vurulsun
بير غوبار قونماسين
اوزونه٬ تبريز!- Bir qubar qonmasın üzünə
Təbriz
گولوستان باغينين
سئيرينه گليم- Gülüstan bağının seyrinə
gəlim
لاله ياماجيندا بير
ده دينجه ليم- Lalə yamacında bir də
dincəlim
اؤتن گونلريمه
يئتيشمز اليم- Ötən günlərimə yetişməz
əlim
دوشوم هئچ
اولماسا ايزينه٬ تبريز!- Düşüm heç olmasa izinə
Təbriz
آنا تبسسومون آى
ايشيغىدير- Ana təbəssümün ay
ışığıdır
قولوم قامتينين
سارماشيغىدير- Qolum qamətinin
sarmaşığıdır
شئعريم بو
دونيانين ياراشيغىدير- Şe'rin bu dünyanın
yaraşığıdır
اينجىسى توكه نمز
خزينه٬ تبريز!- İncisi tükənməz xəzinə, Təbriz
سن شاعير
عؤمرومه ووقار وئريبسن- Sən şair ömrümə vüqar
veribsən
سولوب سارالمايان
گولعيذار وئريبسن- Solub
saralmayan gülizar veribsən
ائعتيبار
وئربسن٬ ايلقار وئريبسن- E'tibar veribsən, ilqar
veribsən
هر
ايگيد اوغلونا٬ قيزينا تبريز!-
Hər igid
oğluna, qızına Təbriz
شهريياردان
حكيمه بولورىيه:
بولورىنين
عئلمى آختاريشلارى ايران آذربايجانى اديبلرينين ياراديجيليغى ايله سيخ باغلى
اولموشدور. اونون شهرييارا حصر ائتدييى مونوگرافىسى ادبييات بيليميميزده خوصوصى يئر
توتموشدور. محممد حوسئين شهرييارين حكيمه بولورىيه حصر ائتدييى شئعرلر ٬ بولورى
ياراديجيليغينا وئريلن ان يوكسك ديه ر كيمى سسله نير. "حكيمه جان"٬ شهرييارين
فارسجا شئعرلرى حاققيندا بير اينجه له مه يازان حكيمه بولورىنين شهرييارا يازديغى
شئعرلره بير جاوابدير. شئعر٬ آبان گونش ايلى ١٣٦٥- ١٩٨٦تاريخينده يازيلميشدير.
حكيمه جان! -
! Həkimə
Can
سن وطندن سارى
قلبين دؤيونورسه٫ ماراليم!- Sən Vətəndən sarı qəlbin döyünürsə
maralım!
وطنين ده
ماراليندان سارى قلبى دؤيونور- Vətənin də maralından sarı qəlbi
döyünür
وطنى باغريوا
باسسان سئوينيرسن يئنه سن- Vətəni bağrıva bassan sevinərsən yenə
sən
كى وطن ده
بالاسين باغرينا باسسا سئوينير- Ki vətən də balasın bağrına bassa
sevinir
منيم عئشقيم
اوجاليب٬ غوربت اولوب دونيا منه- Mənim eşqim ucalıb qurbət olub dünya
mənə
دوست دويانمير
دؤيونور٫ دوشمن اويانمير اؤيونور- Dost duyanmır döyünür düşmən oyanmır
öyünür
نوت:
حكيمه بولورىنين آدى قوزئى آذربايجاندا يانليشليقلا "حؤكومه" شكلينده يازيلير.
دوكتور يوسوف گديكلى بو باره ده بئله يازير: "سايين بولورى بيزه يوللاديغى ١٤ اوجاق
١٩٨٨ تاريخلى مكتوبوندا٬ بيله سينه ايراندا حؤكومه Hökumə دئييل٬ حكيمه Həkimə دئييلدييينى٬ بيزيم ده آدينى بو شكيلده يازماميزى رجا ائتميشدير.
آرزيسينا اوياراق٬ بيز ده آدينى حكيمه Həkimə يازيريق". (شهرييار و بوتون توركجه شئعرلرى٬
١٩٩٧)
گئرچه يه
هو!!!
¤
يازيلديغى ساعات 17:58 يازان Mehran
Bahari