12 شهریور موراجعتنامهسینین ایلدؤنومو موناسیبتیله

پیشهوری یازیر: ايجتماعی مسالهلرین حل اولونماسینین ان یاخشی یولو، شوبههسیز کی، سببلری تاپیب اونلاری تحلیل ائتمکدن عيبارتدیر. مساله،هم ده سببلری تاپیب تحلیل ائتمکله قورتارمیر. جمعیت دائما دگیشیر و عوض اولور. زامان و مکان ايجتيماعی مسالهلرده اينسانی گیجلدن بؤیوک بیر بلادیر. ايجتيماعی مسالهلری تدقیق ائدن بیرآدام لابدا تاریخین تکامول و سیچراییشینی، زامان و مکانین مؤوجود شرايیطینی و اونلارین تاثیرلرینی نظره آلمالیدیر.

آذربایجان دموکرات فيرقه سینین موسيسلری ده، شراییطی نظره آلاراق 12 شهریور موراجعتنامه سی ایله آذربایجان دموکرات فيرقهسينی قوردولار وائلهجه ده ميلی حؤکومتی یاراتدیلار!

اون ايکي شهريور موراجعتنامه سی نئجه تشکيل اولوندو؟

آقاى پيشه ورى و آقاى شبسترى آراسيندا آپاريلان اوزون موذاکيره و موکاتيبهدن سونرا نهايت آقاى پيشه ورى ، شهريورين اوللرينده تهرانی ترک ائدیب تبريزه گلمهسی ایله فيرقهنین تشکيلي اوچون بيرينجي قدم گؤتورولموش اولدو. فيرقهنى تشکيل ائدن بو ايکي سيما مملکتين وضعييتينى جيدى صورتده موذاکيره ائتديکدن سونرا بو قرارا گلديلر کى، او وقت حیزب توده تشکيلاتىنين صدرى اولان آقاى بادکانىنی دا جلب ائتسينلر. او وقته دک حيزب توده تشکيلاتى اطرافيندا توپلانان عوضولرين بؤيوک فداکارليقلارينا و ايرتيجاعى عونصورلر ايله آپارديقلارى شديد موباريزهیه باخماياراق عملى بير قدم گؤتوره بيلمه ميشلردى. بوندان علاوه حيزب طبقاتى شوعارلار آلتيندا چاليشديغى اوچون عوموم اهالينى اطرافينا توپلاماغا قادير اولماميشدى. حالبوکى فيرقهنين موسيسلرى ميلى نئهضتى ويجودا گتيرمک اوچون عوموم طبقاتين موعين ميلى شوعارلار واسيطهسيله جلب ائتمک لوزومونو جيدى بير صورتده درک ائتميشديلر. اونا گؤره اوچلر يعني آقاى پيشه ورى، آقاى شبسترى و آقاى بادکان اوچ گونلوک موذاکيره دن سونرا بو قرارا گلديلر کى، آقاى پيشه ورى و آقاى شبسترى اول دموکرات فيرقهسى آدی ایله ميلى بير تشکيلات ويجودا گتيرسينلر. آقاى بادکان ايسه توده تشکيلاتلارىنين باشچيلارى ايله موذاکيره ائديب ايکى فيرقهنين بيرلشمهسىنين وسايلينى فراهم ائتسين. بو تصميمدن سونرا آقاى پيشه ورى ايله، آقاى شبسترى دموکرات فيرقهسىنين تشکيلينه باشلاديلار. اولجه آزاديخواه شخصلردن موسيسلر تاپماق لازيم ايدى. بو ايسه موشگول بير مساله حساب اولونوردو، چونکى خلق سياسي تشکيلاتلاردان نتييجه آلماييب سؤزدن و تظاهوردن باشقا عمل گؤرنمهديکلرينه گؤره چوخ چتينليک ايله ايشلهمگه حاضير اولوردولار، مخصوصن فيرقه رهبرلرينن تعقيب ائتديگى ميلى شوعارلار داها بؤيوک فداکارليق طلب ائديردى. او وقته دک فارس موتعصيبلرىنين آپارديقلارى تبليغات سايهسينده، آذربايجانلى اؤزونون ميلى خوصوصياتينى ايظهار ائتمگه جورأت نيشان وئرهبيلنمهديگى اوچون مساله فوق العاده جيدى بير مسله ايدى، خلق عوموميتله ايستهديگينى آشکار صورتده ديله گتيره بيلميردى. اونا گؤره ساده بير صورتده خلقه ياناشيب، فيرقه تشکيلينه دعوت ائتمک نتيجه وئره بيلميردى. بونو نظره آلديقدان سونرا آقاى پيشه ورى فيرقهنين بيرينجي کتبى مدرکى ، فعالييتين بونؤوره داشى اولان معروف 12- مادده لى « اون ايکى شهريور موراجيعتنامه»- سينى آذربايجان و فارس ديللرينده قلمه آلدى کى، بو موراجيعتنامه بير عيده آزاديخواهلارين ايمضاسينا يئتيشديکدن سونرا شهريورىن 12- سينده مونتشير اولسون. ايمضا توپلاماق اؤزو موشگول بير ايش ايدى. بونونلا بئله فيرقه ياراتماق ايستهين رهبرلر مأيوس اولماييب، تانىييب- بيلديکلرى آزاديخواهلارا موراجيعت ائدهرک موراجيعتنامهنى اونلار اوچون اوخويوب، اؤز مقصدلرينى بيان ائتديلر. ايش اولده دئديگيميز تکين آغير و قدم خطرناک ايدى، اونا گؤره هنوز اعلاميه مونتشير اولمادان اول بعضىلرى موتوهيش اولوب، اؤز ايمضالاريني گئرى گؤتورمک ايستهديلر، باشچيلارين تصميمى ايسه قطعى ايدى، اونا گؤره قيرخ سککيز نفرين ايمضاسيله 12- شهريور موراجيعتنامه سی اينتيشار تاپدى. موراجيعتنامهنين اينتيشارى آذربايجاندا بؤيوک حاديثه ايدى، ايللر بويو آزادليق عشقينده يانيب ياخيلان خلق کوتلهلرى تئلئقرافلار واسيطهسيله اؤزلرىنين دموکرات فيرقهسينه ايلحاقلارينى اعلام ائتديلر.. بوتون شهر، قصبه حتّا کندلريميز ده بئله همان شهريور گونلرينده بؤيوک حرکت ويجودا گلدى. موراجيعتنامهنين اينتيشاريندان ايکي گون سونرا مونتشير اولان آذربايجان روزنامهسىنين صحيفهلرى تبريک تئلئقرافلارى ايله دولماغا باشلادى، مثلا بو روزنامهنين بيرينجي شومارهسينده اهر، جولفا، مرنددن گلن تئلئقرافلاردا 87- ايمضا وار ايدى. هامان روزنامهنين ايکينجى شومارهسينده گلن تئلئقرافلارين ايمضاسى 201 – دانايا، روزنامهنين اوچونجو شومارهسينده ايسه بو ايمضالار 750 - يه چيخدي. بو نحو ايله تئلئقرافلارين گونلوک ايمضالارى مينلره باليغ اولدو. بيلديگيميز کيمين ايکي گون موراجيعتنامه دن سونرا آذربايجان روزنامهسى اينتيشار تاپدى، بو روزنامه سابيق، آذربايجان جمعييتىنين اورقانى اولوب آقاى شبسترىنين مودورلوگو ايله مونتشير ائديله بیلميشدى، اونا گؤره هامان آد، هامان موديريت ايله ايشه باشلاندى. آذربايجان روزنامهسينى بو دؤوره ده آقاى پيشه ورى شخصن يازيب اونا موستقيمن رهبرليک ائتديگي اوچون فيرقهنين گونده ليک ايشلرىنين آيناسي اولا بيلميشدى. مثلا بيرينجي نومرهنين باش مقاله سينده آقاى پيشه ورى « فيرقه ميز ايشه باشلادى» سرلؤوحهسى آلتيندا بئله يازير: «دوشنبه گونو فيرقهميزين موراجيعتنامه سى اينتيشار تاپدى. بو موراجيعتنامه خلقيميز طرفيندن گئنيش توجه و بؤيوک رغبتله قارشيلاندى. مينلرجه آذربايجانلى آذربايجان شهرلرينده، موراجيعتنامه ياپيشديريلميش ديوارلارين قاباغيندا توپلانيب اورک دؤيونتوسو ايله اونو اوخودو، دوشوندو، آلقيشلادى، بو واسيطه ايله سعادت و آزادليغى اوچون يول آچيلديغينى حيس ائتدى. موراجيعتنامهنین ديلى اولدوقجا آيدىن و صريح ايدى. بورادا خلقين ايستکلرى- آرزولارى، احتيياجلارى چوخ آيدىن بير صورتده گؤستريلميشدى. بيز ايرانين ايستيقلالينا علاقهدار اولدوغوموز ايله برابر آذربايجان خلقىنين فرهنگى ايختيياراتى و اؤز موقددراتىنين اؤز گوجو ايله تعيين ائتمهسيني آرزو ائديريک. بيز اؤز ديليميزده فرهنگ، بهداشت و دؤولت، ايداره سى طلب ائديريک. اؤز ديليميزده کيتابيميز و ادبيياتيميز آزاد بير صورتده ويجودا گلمهسينه خلقيميزين مترقى بير خلق اولماسينا ايمکان وئريلمه ليدير، بيز بيرينجى نؤوبهده اؤز ائويميز اولان آذربايجاندان باشلاييب بورانين ترقىسينى تأمين ائتمگه چاليشيريق.. فيرقهميز ميلى بير فيرقه اولدوغو اوچون صينيف و طبقه نظرده توتماييب عوموم جماعتى اؤز بايراغي آلتينا چاغيرير، بو واسيطه ايله مرکزى حؤکومت و يئرلى مأمورلارين لياقتسيزليگي نتيجه سينده مئيدانا چيخان نيفاق و بعضى ياراماز عونصورلرين ناروا حرکتلى سايه سينده تؤرنن هرج- مرج و شولوقلوغا خاتيمه وئره جکدير. فيرقه سياسى و ايجتيماعي بير تشکيلاتدير، او خلقى هيدايت و تشکيل ائده بيلير، لاکين اونا حؤکومت ائده بيلینمز، خلقه حؤکومت ائده بيلن تشکيلات ایالت انجومنى اولاجاقدير. بو انجومن گرک دموکراتيک اوصول ايله عوموم خلق طرفيندن اينتيخاب ائديلسين، بوتون دؤولت ايدارهلرى و اونلارين باشيندا دورانلار اؤز ايشلرينده بو ميلى تشکيلاتا تابع اولوب اونون دستورلارينى ايجرا ائتمگه مجبوردورلار. آذربايجان ایالت انجومنىنين بؤيوک سياسى معناسى واردير. بو انجومن تئهران و ايرانين آيرى شهرلرينده باش قالديرميش ايرتيجاع و ضيد- دموکراسى جريانينا مؤحکم بير يوموروق و ديش سينديران بير جواب اولاجاقدير «.

موراجيعتنامه ده آذربايجان موختارييتىنين لوزومو متين و مؤحکم دليللر ايله ايثبات ائديلميش، بو موختارييت انجومن- ايالتى واسيطهسيله تامين ائديلمهسى اورتاليغا سورولموشدور. بو موراجيعتنامهنى ديقتله اوخودوقدا آشکار صورتده گؤروروک کى، فيرقه ايشه باشلاديغى وقت وضعييتى جيدي بير صورتده موطالیعه ائتميش، اؤز شوعارلارينى اونون اوزرينده قرار وئرميشدير.

ایندی ده آذربایجانین وایران تورکلرینین سيیاسی فعالاری وتشکیلاتلاری گرگ فيرقهنین وميللی حؤکومتین پارلاق عنعنه وسونتلرینى گؤز اؤنونده توتاراق، اونون باشاريلارین همىده چاتیشمامازلیقلارین ونوقصانلارین دریندن اؤيرنهرک ، بوگونگو وضعیتی و مؤوجود شراییطی نظرده آلماقلا آذربایجان خلقینین و ایران تورکلرینین قورتولوش ساواشینی سرانجاما چاتدیرسینلار!

فيرقه نین پارلاق سونتلری نه دئمک دیر:

١)- ٢١ آذر حرکاتی و ميلی حؤکومت دیکتاتورلوغا ، ظولمه ،عدالتسیزلیگه و شاهليق قورولوشونا قارشی ايدی.

٢)-٢١ آذر حرکاتی و ميلی حؤکومت آذربایجان اوچون دموکراتیک فدرالیزم و ایران اوچون دموکراسی ایستهيیردی.

٣)-٢١ آذر حرکاتی و ميلی حؤکومت سؤز آزادليغينی، ويجدان آزادليغينی، مطبوعات آزادليغينی، توپلانتی و تشکيلاتلانما آزادليغينی، فردی آزادليقلارين تامين ائديلمه سينی اينسانليق و يورتداشليق حقوقونون توخونولماز اساسلاريندان سايير و اونون يولوندا موبارزه ائديردی.

٤)- ٢١ آذر حرکاتی و ميلی حؤکومت جيدی صورتده قادینلارین حوقوقوندان مودافيعه ائدیب و ایران تاریخینده بیرینجی دفعه اولاراق، ميلی حؤکومت دؤرونده، قادینلار سئچیب وسئچیلمه حقینه ماليک اولدولار. حتا آذربایجان نومایندهلرينين ایران دؤولتی ایله موذاکيرهلرينده انتخابات قانونو لایحهسی ایله علاقهدار قادینلارین سئچیب وسئچیلمه حقینی مرکزی دؤولته تحمیل ائتديلر.

۵)- ٢١ آذر حرکاتی و ميلی حؤکومت تورک ديلينی آذربایجاندا رسمی دؤولت دیلی اعلان ائديب و اونون اینکشافینا هر طرفلی ایمکان یاراتدی.

٦)- ٢١آذر حرکاتی و ميلی حؤکومت ایراندا یاشایان خالقلارلا دوستلوق وامکداشليغا یول آچدی. او جمله دن تورک میلتی وکورد میلتی آراسیندا دوستلوق وصمیمی همکارلیق قراردادی باغلاندی.

٧)- ٢١آذر حرکاتی و ميلی حؤکومت آذربایجاندا، گئری قالمیش فئودال وارباب رعییت موناسبتلرینه سون قویدو و زحمت آداملارینین یاشایيشلارینی یاخشیلاشدیرماق اوچون بؤیوک آدديملار آتدی.

ایندی ده بو عومومی پرنسیپلر اؤز قووهتینده دورور. ٢١ آذر حرکاتی و ميلی حؤکومتين اينقيلابی و اينسانی سونتلرينه وفالی اولان هر بير جریان، تشکیلات :

جومهوری ايسلامینین آرادان قالدیريلماسيندان و ایراندا لائیک ودموکراتیک فدرالیزم سیستمینین قورولماسیندان مودافيعه ائتمهليدير!

فمینیزمدن وقادینلارلا کیشیلرین تام حقوق برابرلیگیندن سؤزسوز مودافيعه ائتمهليدير!

ایشچيلرين و زحمت آداملارینین ایستکلریندن واونلارین آزادجاسينا و موستقيل اولاراق سیندیکا قورمالاریندان دايانمادان مودافيعه ائتمهليدير!

تورک دیلینين تورکلر یاشایان بولگه لرده رسمی وقانونی دیل اولماسيندان مودافيعه ائتمهليدير!

ایراندا یاشایان باشقا میلتلرله دوستلوق وامکداشلیقدان مودافيعه ائتمهليدير!

آذربایجان فدرال ـ دموکرات حرکاتی