Azerbaycan Federal-Demokrat Hareketinin Geçici Platformu

Giriş

İranlıların çağdaş tarihi, bir taraftan onların özgürlük ve sosyal adalet yolunda verdikleri mücadelelerin tarihi olup diğer yandan Türk, Kürt, Arap, Beluç ve Türkmen milletlerin ulusal özgürlük mücadelerinin tarihidir. Azerbaycanlıların ulusal özgürlük mücadelesi, Meşrutiyet Devrimi döneminde ortaya çıkan Ulusal Meclis, Eyalet ve Vilayet Encümenleri ile başlamış, Şeyh Mohammed Hiyabani’nin liderliğiyle yaratılan Azadistan hükümeti, Seyit Cafer

Pişeveri’nin liderliğinde kurulan Azerbaycan Milli Hükümeti ile devam etmiş, Şubat Devrimi ve bu güne kadar süregelen mücadelede kendini göstermiştir.

Emperiyalistlerin, Rıza Han eliyle Meşrutiyet devleti aleyhinde gerçekleştirdikleri darbeden sonra, İran’da yaşayan ve Fars olmayan uluslara karşı şiddetli asimilasyon (eritme) politikası uygulanmış ve Farsça temelinde tek ulus yaratma girişimi resmi devlet politikasına dönüşmüştür. Ancak Azerbaycanlıların ulusal mücadelesi her iki dönemde de değişik koşullarda ve biçimlerde kendi yolunu bulmuş ve ilerlemiştir.

Son yıllarda ülkenin tümünde, siyasal-toplumsal ve medeni-kültürel mücadelenin genişlemesiyle birlikte, İran’da yaşayan ve Fars olmayan ulusların kendi ulusal haklarını elde etme uğrunda sürdürdükleri mücadeleler de yükselmiştir. Ulusal kavganın derinleşmesi ve gelişmesi, onun değişik bilinçli mücadele biçimlerinden yararlanmayı talep etmekte ve oldukça farklı formlarda ve değişik seviyelerde örgütlenmeyi, mücadelenin gündemine oturtumuş ve en güncel sorunu durumuna getirmiştir. Tarihsel deneyimler, bilinçli bir şekilde kurulmayan ve düzgün örgütlenmeyen siyasal-toplumsal hareketlerin, ne kadar geniş ve kitlesel olurlarsa olsunlar, er veya geç dize getirilip yenilgiye uğratıldıklarını göstermiştir. Bu, hareketlerin içsel mantığı ve tarihin hükmüdür. Bize göre, tüm hareketlerin varlıklarını zaman süreci içinde koruyan, derinleştiren ve elverişli koşullarda hareketi kendi hadeflerine ulaştıran başlıca ve gerekli etken, uygun bir örgütün var olmasıdır. Buna göre de biz uluslararası insan haklarına dayanarak İran’ın siyasal ve toplumsal kuruluşunda köklü ve esaslı değşikliklerin hayata geçmesi ve merkezcil olmayan demokratik yapılı Ulusal (etnik) Federal Devlet sisteminin kurulması amacıyla siyasi bir hareket olarak örgütlenmeyi mevcut koşullarda gerekli görmekteyiz ve bunun için aşağıdaki amaçları hayata geçirmek için bütün özgürlükçü vatansever Azerbaycanlıları mücadeleye çağırmaktayız.

Genel ilkeler

1- Ülke Olarak İran: İran çok uluslu bir ülkedir. Bu ülkede yaşayan ulusların başlıcaları şunlardır: Türk milleti (Azerbaycan milleti), Fars milleti, Kürt milleti, Arap milleti, Beluç milleti ve Türkmen milleti. Pehleviler ve İslam Cumhuriyeti dönemlerinde Fars ulusunun aşırı millyetçiligi ve şovenizmini temsil eden ve yürüten merkezi hükümetler, İran’da yaşayan başka milletlere ulusal zulüm ve milli asimilasyon politikası uygulanmiştir.

2- Ulusal Benlik: Türk dili (Azerbaycan Türkçesi) bizim milli kimliğimizin iç öğesi ve temel taşıdır.

3- Ulusal ve Egemenlik Sorunu: Milli mesele ve ayrica İran Türklerinin sorunu aslında siyasi bir sorundur. Bu sorunun çözümü ve milli zulmün ortadan kalkması ulusların kendi kaderini tayin hakkını elde etmekle olasıdır. Bu yolda esas engel İslam Cumhuriyetidir.

İran Türklerinin Federal Devleti

1- İran Federal Cumhuriyeti, demokratik temeller üzerinde, ulusal (etnik) federalist kuruluş - ayrica ikili parlamento esasında: İran’da yaşayan ulusların federal devletleri, özerk bölgelerin devletleri ve özel şehirlerin serbest ve gönüllü olarak birleşmelerinden oluşmalıdır.

2- Azerbaycan Türklerinin yerel egemenliği, Azerbaycanın tarihi topraklarında (tarihsel olarak bitişik şekilde yaşadıkları topraklarda) yaratılmalıdır. Aynı zamanda, Horasan Türkleri ve İran’ın güneyinde yaşayan Kaşkayıstan Türkleri yerli egemenlikler kurma hakkına sahip olmalılar.

3- Azerbaycan yerel egemenliği hakkında: Yasama, yargı, kolluk, vergi, idari ve kültürel işler Azarbaycanın yerel egemenliğine aittir. Azerbaycanın yerel egemenliği, Azerbaycanın anayasası çerçevesinde yaratılan yerel parlamento ve hükümetten ibaret olduğu gibi, ulusal marş ve bayrak kullanma hakkına da sahip olmalıdır.

4- Horasan Türkleri ve Kaşkayıstan Türkleri hakkında: Horasan ve Kaşkayıstan Türkleri, ulusal isteklerini hayata geçirmek için istedikleri yetkili egemenlik organlarını yaratmak hakkına sahip olmalılar.

5- Dış siyaset işleri, dış tecavüzler karşısında savunma, uzun vadeli ekonomik politikalar ve planların düzenlemesi, ülkenin para sistemi, iletisim ve ulaşım işleri ve çevresel sorunlar merkezi federal egemenliğin yetkileri dahilindedir.

6- Türkçe, Farsça, Kürtçe, Arapça, Beluçice ve Türkmence İran’ın resmi dilleri olmalıdır. İran Federal Devleti’nin bütün belgeleri İran’ın resmi dillerinde düzenlenmelidir. Farsça, karşılıklı ortak ilişkilerde kullanılacak. Türkçe (Azerbaycan Türkçesi) resmi devlet dili olarak ve özerk Türk bölgelerinin bütün devlet organlarında, senetlerinde, okullarında, üniversitelerinde, kültürde, sanatta ve mediyada kullanılmalıdır.

7- Tahran ve bunun gibi özel şehirler, orada yaşayan vatandaşların ulusal-medeni haklarını karşilayan ve bu şehirlere özgü olan egemenlik organları aracılığı ile yonetilmelidir.

Amaçlarımız

1- Bütün vatandaşlar, onların cinsiyeti, dinleri, siyasi inançları ve sosyal konumlarına bakılmaksızın yasalar önünde eşittirler. Her vatandaş istedediği yaşam tarzını seçmek hakkına sahiptir. Onların sosyal, dini ve siyasi kişilikleri, devlete ve hakimiyete bağlı organların karşısında dokunulmazdır.

2- Modern ve demokratik federal bir devletın organları olarak, bütün yetkili organlar, din, ideoloji ve inançlar, cinsiyet ve milliyetinden bağımsız olarak 18 yaşını doldurmuş bütün vatandaşların gizli ve doğrudan oylarıyla seçilir.

3- coğulculuk ve ideoloji-inanç ve düşünce özgürlüğü bütünüyle hayata geçirilmelidir. Toplantı, ifade, dergi, basın-yayın ve bilgi edinme özgürlüğü, bütün siyasal-toplumsal ve medeni kuruluşların, dernek ve teşkilatların özgür faaliyetleri sağlanmalıdır. Bütün varandaşların ayrıca işçilerin ve emekçilerin sendika ve konseylerinin özgür mesleki ve siyasi faaliyetleri kayıtsız şartsız korunmalıdır.

4- Devletin bütün dinlerden ve ideolojilerden bağımsızlığı: Din ve ideoloji -inanç, insanların kişisel seçeneği olup, dine inanıp inanmamakta, bir ideolojiye ve inanca sahip olup olmamakta özgürdürler. Bütün mezhep sahipleri kendi mezheplerini, gelenklerini ve ayinlerini yerine getirmekte özgürdürler. Din ve ideoloji ülkenin eğitim-öğretim sisteminden ve devletten tamamıyla bağımsız olmalıdır.

5- Kadınlar ile erkeklerin hukuki eşitliklikleri bütün siyasi, toplumsal ve ekonomik alanlarda sağlanmalıdır. Devletin bütün organlarında kadınların katılımı, onların toplumdaki sayılarıyla uygun olarak sağlanmalıdır. Gerçek hayatta mevcut eşitsizliklerin ortadan kaldırılması için gerekli tedbirler alınmalı, ayrica kadınların yararına olumlu ayrımcılık hayata geçirilmelidir. Emekçi ailelere mensup kadınların gelişmeleri için uygun koşullar yaratılmalı ve bütün kadınların bağımsız örgütlenmeleri desteklenmelidir.

6- Dokuzuncu sınıfa kadar ücretsiz eğitim ve öğrenim sistemi kurulmalıdır. Kimseye karşı ayrımcılık gözetmeden bütün vatandaşlar bilim temelinde kurulmuş ilerici eğitim-öğretim sisteminden yaralanmaları saglanmali, okur yazarsizligi ortadan kaldırmak ve yaşlıların okuma-yazma becerisi kazanmaları için ayrıca okullar ve sanat evleri açılmalı onlara maddi yardım yapılmalı ve uygun eğitim koşulları oluşturulmalıdır. Aynı zamanda yüksek eğitimin de ücretsiz bir şekilde alınmasının genişlemesi için çok yönlü koşullar yaratılmalıdır.

7- Sosyal adaletin genişletilmesi ve bütün işçilerin, emekçilerin acınacak yaşam koşullarının iyileştirilmesi, sağlık, eğitim-öğretim ve sosyal hizmetlerin bütün vatandaşlar için sağlanmasi yolunda çalışmalı ve işsizlik sigortaları hayata geçmelidir.

8- Halkin refahını koruma yolunda sosyal sigorta sistemi yaratılmalı, vatandaşların kazançları oranında uygun vergi ödemeleri, gelir,mülkiyet ve mirasdan artırılan oranda vergi sistemi kurulmalıdır

9- 16 yaşına kadar çocukların çalışmaları yasaklanmalıdır. Gençlerin ve çocukların çağdaş devrin gereklerine uygun gelişmiş, eğitim almış, beslenmelerine göre onların spor ve sağlıklı eğleneceleri sağlanmalı, kültür ve güzel sanatların çiçeklenmesine ve gelişmesine uygun olanaklar yaratılmalı, gazetelerin, dergilerin, genel kütüphanelerin açılması ve kultur evlerinin genişletilmesi için tedbirler alınmalıdır. Kısacası, bütün vatandaşlar ve özellikle emekçi ailelere mensup gençler için teknoloji ve bilgi edinme olanaklarından yaralanmalarına uygun koşullar oluşturulmalıdır.

10- Toplumun gelişmesi ve genel refahın sağlanmasi için Yaşam çevresi korunup sağlamlaştırılmalıdır.

11- İran’da yaşayan başka uluslarla dostane ilişkileri kurulmalıdır.

12- Federal Azerbaycan ülkesinde ve özerk Türk bölgelerinde yaşayan bütün ulusal ve kültürel azınlıkların eşit vatandaşlık haklari sağlanmalıdır.

13- İnsan haklarının korunması bizim temel amaçlarımızdan biridir. Bu temel üzerinde çocukların ve kadınların haklarını koruyan uluslararası anlaşmalara destek vererek, ülkede idam cezasının kaldırılmasını ve her çeşit işkencenin kaldırılmasını istemekteyiz.

14- Son 80 yıl boyunca ulusal zulüm ve sermaye göçü sonucunda Azerbaycanın ekonomisi geri bırakılmıştır. Buna göre Azerbaycanın ekonomisinin gelişmesi, Azerbaycanın yerli hakimiyetinin temel hedeflerinden biri olmalıdır.

Yukarıda değinilen amaçlar, yalnız Azerbaycan - turk ulusunun yürüteceği mücadele ile İran’da yaşayan diğer halklarla birlikte hayata geçirilebilir. Bu amaçları elde etme, ülkenin iç meselesi olduğundan, bütün dış müdahelelere karşıyız.