صدیقه عدالتی

سوکوت کولتورو

ایل 2009، فئوریه نین ییرمی سی، بیر آنا دیلی گونوداها گلدی چاتدی.

سون ایللرده، اؤزللیکله یونسکونون تشبثی ندن سونرا و اونون آردیندان گلن غیر دولتی سازمانلارین دونیاداکی دیل لرین و بئله لیکله خلقلرین علئیهینه اولان «دیل قیریمی نین» اؤنونو کسمک اوچون آتدیقلاری آددیملاردان علاوه، یئرلی و یابانجی آیدینلارین، دیلجیلرین، فرقلی ائکوللاردان پئداقوق و پسیکولوقلارین، آنا دیلی نین انسانین روحی و ذهنی گلیشمه سینده کی رولونو داها تیتیزلیکله و فرقلی باخیش آچی لاریندان اینجه له مه لری بو قونودا دَیَرلی سونوجلارین اورتایا چیخماسینا سبب اولموشدور.اؤرنگین بو چالیشمالاردان اؤیرندیک کی:

دیل، ساده جه انسانلار آراسیندا بیر رابطه وسیله سی دئییل، عئینی زاماندا دا دوشونجه نین قالیب و آلت یاپی سینی تشکیل وئریر. دانیشما دوشونجه نین سس حالینه گلمیش شکلی، بیانی و گرچکی ایفاده ائتمه نین یولودور. یعنی دیل و دوشونجه آراسیندا دا درین بیررابطه وار.

انسان دیلی یله یاشار، دیلی یله دونیانی تانیر، اؤزونون کیم اولدوغونو اؤیرنیر، توپلومونو تانیر، هارایا باغلی اولدوغونوبیلیرو بو وسیله یله بیرهویت قازانیب، توپلومون بیر پارچاسی اولدوغونو اؤیرنیر.

آنا دیلی نین کؤکو و ریشه سی دوغادادیرو بئله لیکله انسان دیلی یله دوغانی تانیر و تانیتیر.

بورادا بو تانینتیملارین هامیسیندان یارارلاناراق، اؤزللیکله آنا دیلی نین گلیشمه سی یله ذهنی گلیشمه نین آراسینداکی رابطه وبونون انسانین کاراکترینده و روحی دوروموندایاراتدیغی ائتکی و تئپکی حققینده یازماق و دیققتلری بو قونوداکی اؤنم وئرمه میزگرکن یؤنه چکمک ایستیرم.

نییه غیر حاکیم خلقلرین اؤزآنا دیللرینده تعلیم تربیت آلمالاری یاساقلانیر؟

مدرسه یاشینداکی بیر اوشاقین ذهنی بللی گلیشمه سوره جی نی تماملامیش و داها ایلری مرحله لره گیرمه یه حاضیردیر. مدرسه دن اؤنجه کی گلیشمه لرینده آنا دیلی نین سایه سینده دوشونمه یی، کاتئقوری لشدیرمه یی، اشیالارین و چئوره سینده کی لرین آراسیندا رابطه قورمایی و اونلارین نه ایشه یارادیقلاری نی اؤیرنمیش.

مدرسه یه گیتمک ان باشدا، انسانلارین ساوادلانماسیندان اؤتورودور،اما ساوادلانماق، کلیمه لرین ازبرلنمه سی آنلامینا گلمیر، ازبرلمک ساوادلانماق دئییلدیر. اؤیرنمک و ساوادلانماق آنجاق اؤیرتمن و اؤیرنجی نین آراسینداکی آکتیو بیر رابطه یله اولور. مدرسه نین باشلیجا هدفلریندن، دانیشما و دوشونمه گوجونو تشویق و تقویت ائتمک، اؤیرنجی ده آنالیز، نقد، سورقولاما و بئله لیکله یارادیجیلیک گوجونو گلیشدیرمکدیر. گرچک بیر تعلیم تربیت سیستمینده اؤیرتمن و اؤیرنجی آراسیندا سورقولاما و دارتیشمایا دایانان بیر دیالوگ رابطه سی حاکیم اولمالیدیر .

بورادا یالنیز اؤیرتمن دئییل، اؤیرنجی نین ده یارادیجی و آراشدیریجی روحلو اولماسی گرکیر. ساده جه ازبرلمک و تکرارلاماکلا ساوادلانما وایلرله مه اولاماز.اؤیرنجی لردویدوقلاری و اوخودوقلاری نی آنلاییب و آنالیز ائتمه لی لر، اؤیرندیکلری قونولار حقیقنده شک ائدیب و بونوسورقولامالیلار.

توپلوماحاکیم ایدئولوژی و گوج، مدرسه ده حاکیم دیلی یله یالنیز توپلومون سیاسی دورومو حققینده دئییل، تاریخی و علمی گلیشمه نین حققینده ده قرار وئریجی رول اویناییر، ایستدیغی یؤنده اؤیرنجی لرین دوشونجه سینی دییشدیریب، بو وسیله یله اؤز ایدئولوژی سی نین حاکیم اولماسی نی ساغلار.

تعلیم تربیتین دانیلامایان پولیتیک بیرطبیعتی وار و تأکیدله سؤیله مک ایستیرم ،سیاست تعلیم تربیتین روحودور.

اونوتمامالییک، مدرسه ده و اویقولانان تعلیم تربیت ساحاسی ندا پولیتیکا سونسوز بیرحاکمیت سوردورور و اورادا آنلاملارا، آرزولارا، دیله، دَیرلره و حتی اینانجلارا یؤن وئریر.

مدرسه ده حاکیم گوجون و ایدئولوژی نین دیلی، کولتورو و اجتماعی رابطه لری تازا نسیللره منتقل اولور وبئله لیکله حاکیم ایدئولوژی اؤز تاریخی نی تکرار و تکرار یارادیر.

تعلیم تربیت آنا دیلینده اولمازسا، دوشونجه و دانیشما دیلی بیربیریندن آیریلیب، انسان دوشوندوغو دیلده دانیشاماز ،دویدوغو و دانیشدیغی دیلین تام آنلامی نی بیله مز، اؤزونو و دونیاسی نی افاده ائده مز، دوشونجه سی نین درینله مه سی نین، آنالیزه یؤنلمه سی نین، سورقولاما و تحقیق روحونون گلیشمه سی نین و یارادیجی لیغین یولو کسیلیر و بئله لیکله یاشادیغی توپلومون ایدئولوژی سینده، سیاستینده، تاریخینده و گلیشمه سینده بیرحقی و رولو اولماییب یابانجی لاشمیش بیر وارلیق شکلینه گتیریلیب، اونا سونولان ایدئولوژی یی منیمسه ییب وبیر« سوکوت کولتورو»نون culture of silence اویه سی اولور.

«سوکوت کولتورو» حاکیم و غیر حاکیم گوجلرین آراسینداکی ائشیتسیزرابطه نین سونوجوندا اولوشور. یوخاری دا آنلاتیلان تعلیم تربیت یولویلا و یاراتیلان شراییطله غیر حاکیم خلقلر، حاکیم گوجون دَیَرلرینی سورقوسوز سوالسیز قبول ائدیب، حاکیم گوجون سسی نی و ایستکلری نی منعکس ائدیب، اونون دوام ائتمه سی نی و گوجلنمه سی نی ساغلیرلار.

بو توپلوملاردا تعلیم تربیت سیستمی، اؤیرنجی یی اؤیرنمه یه دئییل ازبرله مه یه، سورقولامایا دئییل سس سیز قالمایا، یاراتمایا دئییل پاسیف اولمایا یعنی سوکوت کولتورونون بیرپارچاسی اولمایا، و بو وسیله ایله حاکیم ایدئولوژی نین خیدمتینده اولوب اونون گوجلنمه سینی و گلجَک نسیللره منتقل اولماسینی ساغلیر.

Bernd Reimann, Die Sprache des Kindes, ihre Entwicklung und Förderung in der Familie

Lew Semjonowitsch Wygotski, Ursprung des Denkens und Sprechens beim Kind

Lew Semjonowitsch Wygotski, Die innere Sprache

Paulo Freire, The politics of education,(1985)

Wolfgang Butzkamm, Psycholinguistik des Fremdsprachen Unterrichts

Institut für psycholinguistik ludwig-Maximilians-universität München

Entwicklung von Sprache und Kognition