ميانالى
عليرضا
ملی حکومتین پروقرامیندا
صحیه
تدبیرلری
ملی
حکومتین
اساسلی
اصلاحات تدبیرلریندن
بیری صحیه
ساحه سینده
گؤرولن ایشلر
اولموشدی. ملی
حکومت
دؤورینده
حیاتا کئچیریلن بو
اصلاحاتین سه وییه
سینی
گؤسترمک
اوچون قید
ائتمک یئرینه دوشرکی
، تهران
حکومتی
مغلوبیتدن
نئچه ایللر
سونرا دا نه
اینکی
آذربایجاندا،
هئچ
تهراندا دا او سه وییه ده بیر ایش
گؤره بیلمه
میشدی. بو
جهتدن دیرکی،
صحیه حاقیندا
گؤسته ریجی
فاکتلارا اساسلانان
علمی- نظری
یازیلارا
استناد ائتمک
اؤنم داشییر.
"
مرتجع ایران
حاکملری نین
اوزون ایللر
بویی آذربایجان
خالقینا
توتدوغی
دیوان تکجه
اونون ملی
ثروتینی غارت
ائتمک و خالقی
یوخسوللوق
منگنه سینده
سیخماقلا
محدودلاشمیر.اونلار،خالقیمیزین
معنویاتینی-
ملی دیلینی، ملی
تاریخ
و ملی
مدنیتینی وحشیجه
سینه
تاپدالاماقلا
برابر اونی هر
جور طبّی وسایطدن
ده محروم
ائتمیشلر. ان
آغیر امک شرایطینده
ایشله مک و ان
چنین مادی
وضعیتده حیات
سورمکله
برابر صحیه
وسایطی نین
اولماماسی
اوزوندن
آذربایجانین
شهر و کند
اهالیسی ایچه
ریسینده
مختلف تهلوکه
لی
خسته لیکلر
ائپیدئمی شکل
آلمیش و بو
خسته لیکلردن
هر ایل مینلر
و اون مینلرله
آدام تلف
اولموشدی.
رسمی
معلوماتا
گؤره ایراندا
بیر
چارپایایا 3400
نفر خسته
دوشدی یی
حالدا جنوبی
آذربایجاندا
40- جی ایلده هر
بیر تختخوابا
70000 نفر خسته
دوشور . 6
میلیون
اهالیسی
اولان جنوبی
آذربایجاندا
جمعیسی 218 حکیم
واردیر. بونا
گؤره ده هر 25000
نفره
بیرجه حکیم
دوشور.
218 حکیم
دن آنجاق 49
نفری دولتی
وظیفه لرده
ایشله ییر.
اهالی نین
اکثری پوللا
معالجه ائدن
حکیمه مراجعت
ائده
بیلمه
دیکلری اوچون
تورکه چاره
درمانلارا
ال آتیرلار و
آرالیق" حکیم
لردن" یاردیم
دیله ییرلر.
جنوبی
آذربایجاندا
چیچکله
خسته له
ننلرین 50- 20 %
حکیم و
درمانسیزلیقدان
اؤلور.
تراخوم
ایله
خسته له
ننلرین سایی اورتا
حسابلا
شهرلرده و کند
لرده آز قالا 100%
چاتیر. 1932- جی ایلده
جنوبی
آذربایجاندا
412500 نفر تراخوم
ایله خسته
لنمیش و
بونلاردان 1237
نفری
کور اولموشدور.1944-
جی ایلده
تبریز
ایزالیاتورلاریندا
113 نفر جذام
ایله خسته له
نن اولموشدور.
ملی
حکومت
دؤورونده
اؤلکه میزین
سیاسی،
اجتماعی و
مدنی
حیاتیندا بیر
سیرا
اهمیتلی و
اساسلی
ده ییشیکلیکلر
یاراندی. ملی
صحیه نین
یاخشیلا
شدیریلماسی و
طبی
کادرلارین
تربیه سی ملی
حکومتین ایش پروقرامیندا
خصوصی
یئر توتوردی.
1946- جی
ایلده ملی
حکومت صحیه
تشکیلاتی
اوچون 50300 میلیارد
ریال بودجه آییردی.
1946- جی ایلده
تبریزده
آچیلان ملی اونیورسته
نین نزدینده
طب فاکولته سی
ده تشکیل
ائدیلدی. طب
فاکولته سینه
همین ایل 60 نفر
طلبه
گؤتورولدی.
یئنه ده 1946- جی
ایلده
تبریزده تشکیل
ائدیلمیش 3
ایللیک
فلدشرلیک
مکتبینه 70
طلبه و
تبریز دوغوم
ائوی نین
نزدینده تشکیل
تاپمیش
مامالیق
مکتبینه 30 نفر
قبول اولموشدی.
تبریزده "
شیروخورشید"
خسته
خاناسینین
نزدینده
تعجیلی
یاردیم شعبه
سی اهالییه خدمت
ائدیردی. صحیه
وزارتی
طرفیندن
اطرافا طبی یاردیم
اوچون 9
بریقادا گؤنده
ریلمیش ، دولتی
داواخانا شبکه سی
گئنیشله نه
رک 54 داواخانا
دولت نظارتی
آلتینا
کئچمیشدی.
تبریزده
انفکسیون
خسته لیکلرله
مبارزه اوچون
30 چارپایالی
خسته خانا
آچیلمیشدی .
قارین یاتالاغی
علیهینه
شدتلی مبارزه
آپاریلیردی.1946-
جی ایلده 280 مین
نفره قارین
یاتالاغی
علیهینه واکسینا
وورولموشدی.
بوتون شهر
پولی کلینیکالاریندا
گؤز شعبه لری
وارایدی.
همین پولی
کلینیکالار
مکتب
شاگردلرینی
نظردن کئچیره
رک 1946- جی ایلده 5328
تراخومالی طلبه
نی معالجه
ائتمیشدیر.
اورمی ،
میانا، اردبیل
و شبسترده تراخوم
ستانسیالاری
قورولموشدی.
مالارییا
علیهینه
مبارزه اوچون
باتاقلیقلار
قورودولماغا
باشلانمیش و
18 مالارییا
ستانسیاسی
ایشه
سالینمیشدی.
دری و
زهروی خسته
لیکلر اوچون
تبریزده 100
تختخوابلی
خسته خانا
ایجاد ائدیلمیش
، اردبیل ،
اورمی خسته
خانالاری نین
نزدینده ایسه
دری- زهروی
شعبه لری
تشکیل
ائدیلمیشیدی.
چیچک علیهینه
مبارزه مقصدی
ایله گئنیش
واکسینا
وورما
آپاریلیردی.
بئله کی ، 1946- جی
ایلین
بیرینجی آلتی آییندا 350.000
واکسینا
وورولموشدی"{1}.
"
ملی حکومت
یارانانا دک
آذربایجاندا
جمعی 70 خسته
خانا
تختخوابی ، 27
داواخانا ،
دولتی اداره
لرده چالیشان
جمعی 40 نفر
حکیم وار
ایدی.
معلوم
اولدوغی کیمی
1945- 1944- جی ایللرده
ایراندا صحیه
ایشلرینه آیریلان
2 میلیون تومن
حجمینده
وسایطدن
آذربایجانین
پایینا جمعی 32
مین تومن
دوشوردوسه ، ملی
حکومت 1946- جی
ایلده
آذربایجاندا
صحیه ایشلرینه
صرف اولونماق
اوچون 5
میلیون ریالدان
چوخ وسایط
آییردی. قیسا
مدتده 35 خسته
خانا،
پولیکلینک و
آمبولاتوری
تیکیلدی.
کندلرده 38
فلدشر منطقه
سی یارادیلدی.
خسته خانا
تختخوابلاری
نین سایی 8 یوزه ،
حکیم لرین
سایی ایسه 2 یوزه
چاتدیریلدی.
عصب
خسته لیکلری،
دری- زهروی
خسته لیکلر و
باشقا خسته
لیکلری
معالجه ائدن
خسته خانالار
یارادیلدی.
تبریزین 8 منطقه
سی نین
هامیسیندا پولی
کلینکلر،
ایلک اوشاق
ائولری
یارادیلدی. انسان
صحتینه
اولدوقجا پیس
تأثیرائدن
تریاکین و
سایره
نارکوتیک
ماده لرین
چکیلمه سی و
عمومیتله
اؤلکه یه گه
تیریلمه سی
قطعی قدغن
ائدیلدی.
ملی
کادرلارا
اولان
احتیاجی اؤده
مک مقصدی ایله
تبریزده
اورتا
اختصاصلی طب
ایشچیلری
حاضرلایان 6-4
آیلیق
کورسلار
آچیلدی . همین
کورسلاری
آرتیق 120 نفر
قورتارمیشدی
"{2}.
" او
گونه قدر حتی
پول ایله ده
حکیم و
داوایا الی
چاتمایان
کندلیلرین
خیلی حصّه سی
حکیم و داوا
ایله تأمین
اولوندیلار.
او گونه
قدر مجانی
طبیب گؤرمه ین
تبریز
اهالیسی
اوچون تبریزین
مختلف
یئرلرینده
پولیکلینکلر
آچیلدی
و اهالی یه
مجانی داوا
وئریلدی. بابا
باغیندا آج و سوسوز
یاشایان جذام
خسته لی یینه
توتولموش
آداملارا
معین بودجه
آیریلدی و
خصوصی حکیم لر
گؤنده ریلدی.
زهروی خسته
لیکلرین بودجه
سی تصویب
ائدیلیب و
خسته خاناسی
نین یئری ده
تعیین
اولموشدی"{3}.
"1943-
جی ایلده مجلس
بودجه
کومسیونونون
مکتوبونا
آرخالانان
تهران
دارالفنون
طلبه لر تشکیلاتی
نین نامه
سینده
دئییلیردی:
ایران دولت بودجه
سی نین 40% - دان
چوخ حصه سی
حربی خرجلره و فقط 5/3% - ی
صحیه
ایشلرینه صرف
اولونوردی.
داها دقیق
دئسک قوشون
آتلاری نین
یئملنمه سینه
صرف اولونان
خرجین 6/1 حصّه
سی آنجاق
مریضخانالارا
و فلدشرلیک
مکتبلرینه
خرجله
نیلیردی.
46-1945-
جی ایللرده
تمام
اولمایان
معلوماتا
گؤره، 40545 کند و
قصبه بوتون
اولکه ده قیده
آلینمیشدیر.
بونلاردان 344
کندده
ابتدائی
فورمادا
آمبولانس و یا
خود فلدشرلیک
منطقه سی
فعالیت ائدیردی.
تهران
شهرینی
چیخماق شرطی
ایله ، اورتا
حسابلا
او
واختلار
فارس نشین
یئرلرده هر 23
مین نفره بیر
خسته خانا
چارپایسی
دوشدویی
حالدا، آنجاق
آذربایجاندا
هر 70 مین نفره بیر
چارپایی
دوشوردی.
او
زامان یئگانه
نجات یئری
اولان "
شیروخورشید"
مریضخاناسی
نین نزدینده فقط و فقط 12
چارپاییلیق بیر
اوطاق
وارایدی.
ملی
حکومت
دؤورونده صحیه
ناظیرلی یی
اساساً 9
شعبه دن
عبارت تشکیل
تاپدی:
1-
ناظیرلی یین
صحیه مصلحتی،
2- معالجه
پروفلاکتیکا
باش اداره سی
(بورایا-
مریضخانا و
پولیکلینکا،
دوغوم
و اوشاغا
کؤمک،
ده ری-
زهروی خسته
لیکلری شعبه
لری عاید
ایدی)،
3-
مالاریا و
باشقا
یولخوجی خسته
لیکلره
قارشی،
4- کادر و
طبی تحصیل،
5- باش
آپتکلر،
6- دولت
بهداشتی
نظارتی،
7- آمار
شعبه سی،
8- مالیه،
9-
تیکینتی شعبه
لر.
برباد
وضعیتده
اولان صحیه
نین یئنی دن
قورولماسی،
کادرلارین
چاتیشمازلیغی،
دولت بودجه سی
نین آزلیغی
ایلک
گونلرده یئنی
قورولموش
ملی حکومت
اوچون طبیعی
اولاراق
چتینلیک تؤره
دیردی. بوتون
بونلارا خارجی
و داخیلی
عامللرین
تؤرتدی یی
انگللره
باخمایاراق
ملی حکومت صحیه
ایشلری نین
یئنی دن
قورولماسی اوچون واحد و
توخونولماز
بودجه
آییرمیشدی.
ملی
حکومتین طبی
کادرلارا
خصوصی قایغیسی
سایه سینده
واختی ایله
آذربایجاندان
گئتمیش
حکیملرین
چوخی قاییدیب
ایشلمه یه
باشلادی. بیر
چوخ خصوصی
ایشله ین حکیملر
دولتی ایشه
داخیل اولدیلار.
بونا گؤره ده 1945-
جی ایلده دولت
صحیه سیستمینده
بوتون
آذربایجاندا
49 نفر حکیم
چالیشیردیسا،
آذربایجان
دئموکرات
فرقه سی نین
بیرینجی ایل
دؤنومونه
کیمی بو رقم 196
نفره چاتدی.
کئچمیشدن
میراث قالمیش
یولوخوجی
خسته لیکلره
قارشی مبارزه
اوچون 30، دری-
زهروی خسته لر
اوچون 100، روحی-
نروولوژی
خسته لر اوچون
30
چارپاییلیق یئرلر
تشکیل
ائدیلدی.
تبریزده
25، خوی دا 20،
اورمیه ده 10 و
اردبیل مریض-
خانالاریندا
10 چارپاییلیق
جراحیه شعبه
لری فعالیته
باشلادی.
تبریزده کی
قاباق کی قوشون
ائوی اوشاق
ائوینه
چئوریلدی.
گله
جکده
آچیلاجاق
میکروبیولوژی
اینستیتوتون
اساسینی
قویماق مقصدی
ایله تبریز
شهرینده
میکروبیولوژی
لاباراتوری
آچیلدی. بورا
دا پیوند
مقصدی ایله
زرداب و
واکسینلر
حاضرلاماق
اوچون لازیمی
آوادانلیق گه
تیریلدی"{4}.
بئله
لیکله ایللر
بویی صحیه و
معارفدن
محروم
ائدیلمیش
اهالی بو
جهتدن ده تأمین
اولونماغا
باشلادی .
"
کارخانا و
مؤسسه لرده
تکنیکی
تهلوکه سیزلیک
وسایطی
یارادیلماسی
،
کارخانالاردا
فعله لرین
ساغلاملیغینی
قوروماق
اوچون صحیه
منطقه لری
یارادیلماسی
و لازیمی
آوادانلیقلا تجهیز
اولونماسی و
سایره
بو کیمی
تدبیرلر حیاتا
کئچیریلدی"{5}.
م.
فخرزاده ملی
حکومت
دؤوروندن
سونرا کی ایللری
بئله قلمه
آلیر: معلوم
اولدوغی کیمی
، آذربایجانین
بیر چوخ قصبه
و کندلرینده
معارف
و صحیه دن
هئچ
بیر اثر
یوخدور. مثلاً
، ایران
مطبوعاتی نین
وئردی یی
خبرلره
گوره،آذربایجانین
ابهر
ولایتینده ماما
اولمادیغی
اوچون
دوغولان
اوشاقلارین
اکثریتی تلف
اولور. شبستر
ماحالی نین 50
مین اهالیسی
نین صحیه
ایشلری بیر
نفر فلدشیره تاپشیریلمیشدیر.
ساراب شهری
نین حکیمی
خسته له نن
زامان اونا
معالجه ائتمک
اوچون اورادا ایکینجی
بیر حکیم
تاپیلمامیشدیر.
آذربایجاندا
صحیه وضعیتی
بئله اولدوغی
حالدا ایران
حکومتی تبریز
اونیورسیته
سی نین طب و
سایر مهم
فاکولته
لرینی
باغلایا راق ،
بونون
عوضینده فارس
دیلی و
ادبیاتی
فاکولته سینی گئنیشلندیریر{6}
.
ادبیات و
منبعلر
1-
" آذربایجان"
روزنامه سی 1332- جی
ایل. نمره- 574.
* محمود
بهرامی- جنوبی
آذربایجاندا
صحیه
وضعیتی.
2- "
آذربایجان"
روزنامه سی 1345-
جی ایل. نمره- 1645.
ملی
حکومتین
آبادلیق
وصحیه ساحه
سینده
تدبیرلری.
* آ. کمال.
3- "
آذربایجان"
روزنامه سی 1328-
جی ایل. نمره- 210.
ملی حکومتین
صحیه ساحه
سینده
گؤردویی
ایشلر.
* دکتر
جاهانشاهلو.
4- "
آذربایجان"
درگیسی 1365- جی
ایل.نمره- 5. ص- 31.
ملی
حکومتین صحیه
تدبیرلری
حاقیندا.
* کاوه غفار.
5- باخ
اقتصادی
تدبیرلرده 18-
زه.
6- "
آذربایجان"
روزنامه سی 1334-
جی ایل. نمره- 1227.
ایران و
آذربایجاندا
عالی
مکتبلرین وضعیتی.