ميانالى
عليرضا
ملی
حکومتین
تورپاق
اصلاحاتی
آذربایجان
خالقی نین
مبارزه
تاریخی بیردن-
بیره دئییل،
تاریخی
آردیجیللیقلا انکشاف
یولی کئچه ره
ک،
خالقیمیزین
مادی- معنوی طلباتینا،
ایستک
و
آرزولارینا
اویغون جریان
ائتمیشدیر.
1324- جی
ایلین 21 آذر
حرکاتی دا همین
مبارزه نین
داوامی و
نتیجه سی
اولاراق خالقیمیزین
اوبیئکتیو
مبارزه
قانونونا و
معاصر
طلباتینا
اویغون
بیر شرایطده باش
وئرمیشدی.
"21
آذر" حرکاتی
نین نتیجه سی،
آذربایجان
ملی حکومتی
یارانان
گوندن باشقا
ساحه لرده
اولدوغی کیمی
فلاحتین ده
انکشافی
اوچون یوللار
آچمیش ،
کندلیلرین
تورپاقلا
تأمین
ائدیلمه سی و
اونلارین
وضعیّتی نین
یاخشیلاشدیریلماسی
اوچون بیر
سیرا مهم
تدبیرلر
گؤرمه یه
باشلامیشدیر .
کندلیلره
تورپاق وئرمک
، محصولدان
کندلیلرین
سهمینه دوشن
پایی آرتیرماقلا
برابر، الده
ائتدیکلری
تورپاغی
بئجرمک اوچون
اونلارا آز
فایضلا
بورج
وئرمک، دئم تورپاقلارا
سو چیخارماق
اوچون
کهریزلر و آرتیزان
قویولار
قازدیرماق،
سدلر و
کاناللار چکدیرمک
و سایره
تدبیرلرین
حیاتا کئچیریلمه
سی نظرده
توتولوردی.
کندلر آراسی
یوللارین چه
کیلمه سی ،
کندلرین
آبادلاشدیریلماغا
باشلانماسی و
بو ایشلری
اداره ائتمک
اوچون کندلی
جمعیّتلری
نین یارادیلماسی
،
کندخدالارین
سئچیلمه سی،
فلاحت
محصوللارینین
مقدارینی و
محصولدارلیغینی
آرتیرماق
مسئله سی، ملی
حکومتین
فلاحت اصلاحاتینین
اساسینی
تشکیل
ائدیردی.
ملی
حکومتین
فلاحت
اصلاحاتیندا
سادالانان اولایلار
اوزون عصر لی
تاریخیمیزده
، ملتیمیزین
اساس قایه
سینه چئوریلمیش
تورپاق
اوغروندا
مبارزه نین
اؤزه یینی
تشکیل
ائتمیشدی.
"
آذربایجان
تاریخینی
واراقلا
دیقجا بیز
هر یئرده بو
مبارزه نین
شاهدی اولوروق.
هله وقتی ایله
عرب
اشغالچیلاری
آذربایجانین
منبت
تورپاقلارینی
اؤز امیرلری و
سرکرده لری
آراسیندا
بؤلوشدوروردیلر.
بو حقیقتی عرب
تاریخچیسی
احمد بلازوری
تصویر ائده رک
یازیر: عرب
فئوداللاری
بوتون
محصوللارین
اوزه رینه ،
دوزدان توتموش
بوستان میوه
سینه
قدر، هر بیر
محصول اوزه
رینه وئرگی
قویموش ،
بوتون تورپاقلاری
ایکی حصّه یه -
سولی و دئم
تورپاقلا را بؤله ره
ک ، سولی یئرلردن
یاریسینی،
دئم
یئرلردن
ایسه محصولون
25 % کندلی نین
الیندن
آلیردیلار.عرب
خلیفه لرینین بو
رفتارینا
دؤزه
بیلمه ین
کندلیلرهله 750-
748-جی ایللردن
باشلایاراق
اونلارا
قارشی قانلی
ووروشما لار
آپاریرلار. بو
ووروشمالارین
ان یوکسک
ذیروه سی
خرّمیلر
حرکاتی
اولموشدور.
تورپاقلار
کندلیلرین
اللریندن
آلینیب غصب
ائدیلیردی.هله
15- جی عصرین 70- جی
ایللریندن
باشلایاراق (
1573-1571- جی ایللرده)
تبریزده
بؤیوک فئودال
و روحانیلر
علیهینه، 1580- جی
ایللرده
شیروان ، طالش
و اردبیلده
کندلیلرین
گوجلی
سیلاحلی
چیخیشلاری
اولموشدی.
17-
جی عصرده
آذربایجاندا
کندلی
چیخیشلاری
اولموشدور.
اشقالچی
محاربه لر
نتیجه سینده
تالان اولموش
کندلیلرین
وضعیتی و
اونلارین
رشادتله
ووروشماسی
مشهور
کوراوغلی
داستانیندا دا
اؤزعکسینی
تاپمیشدیر.
بورشادت
داستانی دا
کندلیلرین
قالبیت
سونوجی
اولمامیشدی.18-
جی عصرین اورتالاریندا
عصیانچی دسته
لر
آذربایجانین
هر یئر ینی
بورودی.
موغان،
اردبیل
ماحالیندا
تورپاقلاری
فئوداللارین
الیندن آلمیش
کندلیلرله
فئوداللارین
کؤمه یینه
گلمیش شاه
قوشونلاری
آراسیندا
قانلی
ووروشمالار
اولموشدور.
بو
ووروشمالار
او قدر شدتلی
شه کیل
آلمیشدیر کی،
نادر شاهین
قارداشی
ابراهیم خان
کندلیلر
طرفیندن
اؤلدورولموشدی.18-
جی عصرین
یاریسیندان
باشلایاراق 19-
جی عصرین
یاریسینا قدر
دنیانین بیر
چوخ
یئرلرینده
تورپاق
اوغروندا کندلیلرین
مبارزه سی
باشلامیشدیر.1860-
1852- جی ایللرده
بابی لر
حرکاتی نین
یارانما
سببلریندن بیری
ده
فئودال و
روحانیلره
قارشی اولموشدور.
19- جی عصرین
آخیرلاری و 20-
جی عصرین
اوّللرینده بوتون
آوروپانی
فئودالیزمه
قارشی بورژوا
انقلابی
بوروموشدی.
1910- 1907-
جی ایللرده
ماکو، طالش،
خوی، سلماس ،
مرند و
بیر چوخ باشقا
آذربایجان
شهرلرینده
کندلی چیخیشلاری
اولدی.
کندلرده کند
انجمنلری
یارادیلدی و بو
انجمنلر
بیرینجی دفعه
کندلی نین اؤزونی
اداره ائتمه
اورقانی کیمی
میدانا چیخدی.
1922- 1918-
جی ایللرده
آذربایجان،
خراسان،
گیلان، رشت و
انزلی نین هر
یئرینی
انقلاب
دالغالاری
بورودی.
کندلیلرده فدائی و
سیلاحلی دسته
تشکیل
ائتدیلر.
گؤرکملی
انقلابی
متفکر شیخ
محمد خیابانی
نین
باشچیلیغی
ایله آذربایجاندا
قورولان ملی
حکومت
کندلیلری
مکلفیّتدن
آزاد ائتمک
اوچون مترقی
پروقرام
حاضرلادی.
رضاخانین
قارا
دیکتاتورلوغی
دؤورونده مینلرله
کندلی اؤلدورو
لور،
سورگونلره
گؤنده ریلیر و
یا ملکه دارلارین
قید شرط سیز
تکلیفلرینی
قبول ائتمک
مجبوریتینده
قالیردیلار"{1}.
21 آذر
نهضتیندن
تقریباً 11 ایل
اوّل اردبیل
ماحالیندا
بؤیوک تورپاق
صاحبلری و
فئوداللار علیهینه
باش وئرمیش
توققوشمانی
خاطیرلاماق یئرینه
دوشر." رضا شاه
دیکتاتورلوغی
دؤورونده
بئله بیر قوققوشمانی
او دؤورون
مطبوعاتیندا
ایشیقلاندیرماق
ممکن
اولمامیشدیر.
حادثه 1314- جی ایل
آبان آییندا
باش وئرمیشدی.
بو دؤوری
ایراندا ارتجاع
نین سون درجه
آزغینلاشماسی
، دئموکراتیک
احوال- روحیه
یه قارشی
هیجوما کئچمه
سی دؤوری کیمی
تحلیل ائدیب
قیمتلندیریرلر.
1320- 1312-
جی ایللرده
کندلرده
یاشایان
اهالی نین
سایی گئت-
گئده
آزالماقلا
برابرهم ده
اونلارین
یاشادیقلاری
ائولرین چوخی
خارابایا
چئوریلیر،
اکین ساحه لری
تدریجله صاحبسیز
قالاراق
یاواش- یاواش
اؤز منبتلی یی
و محصولدارلیغینی
ایتیرمکله
باشلا
دی"{2}."آذربایجان
1320- 1304- جی ایللرده
فلاحت محصولی
تولیدی جهتدن ایران
ایالتلری
ایچه ریسینده
مهم
یئر
توتورودی.
1316- 1312- جی
ایللرده عموم
ایران غلّه سی
نین تقریباً 23% -
نی آذربایجان
وئریردی. بئله
بیر شرایطده
1318-1317- جی ایللرده
رضا شاه
حکومتی
آذربایجانین
بوتون
بوغداسینی
اورادان
داشیدیب
آپاردی. آذربایجاندا شدتلی صنعی
قحطلیک یاراندی.
1320-1317-
جی ایللرده
ایراندا
تولید
اولونان و
بئجه ریلن
پامبیغین 12% - نی
آذرربایجان
وئریردی. لاکین،
بو قدر یون و
پامبیغی
تمیزلمک و
ایپلیک حاضرلاماق
اوچون دولت 20
ایلده
آذربایجاندا
بیر دنه ده
اولسون
کارخانا
آچمادی.
آذربایجانین
پامبیغی،
یونی و
ایپه یی
دیگر ایالتلره
آپاریلیردی"{3}.
توروپاقلا باغلی
نه دن لری و
اونون استثمار
نوعینی
آراشدیرماق
اوچون،
تورپاقلا باغلی
مالکیت مسئله
سینی اؤنجه
مذاکره یه جلب
ائتمک بیر
چوخ مسئله
لره
آیدینلیق گه تیره
ر دئسک
یانیلماریق.
بو
دؤورلرده
اؤلکه میزده"
تورپاق اوزه
رینده
بئش جور
مالکیت فورمی
مؤوجود اولموشدی.اربابلیق،
خالصه ، سلطنت
خاندانینا
منسوب اولان
ملکلر، وقف
تورپاقلاری،
کندلی
مالکیتی.
مؤوجود
آمارلارا
اساساَ
کندلرده
یاشایان اهالی
نین 1% تشکیل
ائدن ملکه
دارلارین
الینده تورپاقلارین
56 %
توپلانمیشدی.
اکینه جک یئرلرین
تقریباً 12 %
ائلات
باشچیلاری
نین الینده
ایدی. بئله
لیکله
تورپاغین 68 %
مالکلرین و ائلات
باشچیلاری
نین الینده
ایدی.اؤلکه ده
خالصه
کندلرین دقیق
سایی یوخدور.
بو حاقدا
منتشر ائدیلن
آماردا گوسته
ریلیرکی،
ایراندا 2109
خالصه کند اولموش
دور. سلطنت
خاندانینا
منسوب اولان
املاک رضا شاه
دؤورونده
معین شخصلرین
املاکی نین مصادره
ائدیلمه سی و
یاخود خالصه
کندلرینین
رضا شاهین
الینده
توپلانماسی
یولی ایله عمله
گلمیشدیر. بو
املاک 1320- جی ایل
شهریور
آییندا رضا
شاه سلطنتی
نین
سقوطوندان
سونرا دولت
ملکیتینه
کئچیریلدی.
ملی حکومتین
مغلوبیتیندن سونرا
1327- جی ایل
مجلسدن
کئچیریلن
قانونلا یئنه
ده
شاهین
مالکیّتینه
چئوریلدی.
خالصه
لر کئچمشیده
مرکزی حکومته
یاغی اولان فئوداللارین
الیندن
آلینمیش
تورپاقلار،
وارثی
اولمایان
فئودال
آریستوکراتلارین
اؤلوموندن
سونرا دولت
اختیارینا
کئچن تورپاقلار،
19- 18- جی عصرلرده
ایالتلرده
مستقیل
حکمران اولوب
اهالی دن
ییغدیغی
وئرگینی
مرکزی حکومته
وئرمه ین و
هابئله دولت
خزینه سینه
بورجلی دوشن
ملکه
دارلارین ضبط
اولونموش
تورپاقلاری،
شاه لارین
استعفایا
چیخماسیندان
و یا
سقوطوندان سونرا
دولتین الینه
دوشن
تورپاقلار و
بیرده کی خزر
دنیزی و فارس
کؤرفه زی
ساحیللرینین
قوروماسی
حسابینا الده
ائدیلمیش
تورپاقلاردان
عبارت دیر.19- جی
عصرین
اورتالاریندا
ایراندا خالصه
لرین مقداری
اؤلکه ده بئجه
ریلن تورپاغین
25 % تشکیل
ائدیردی.
لاکین،
سونرالار اونون
مقداری گئت-
گئده آزالمیش
و 1941- جی ایلده
رضا شاهین
استعفایا
چیخماسیندان
اوّل
بو رقم 4 %
ائنمیشدی.
چونکی رضا شاه
20 ایللیک سلطنتی
دؤورونده دولتین
اختیاریندا
اولان بیر چوخ
تورپاقلاری ملکه دارلارا
ساتمیش ، بیر
چوخ خالصه
کندلری او جمله
دن کرماندا 133
کندی،
کرمانشاهدا 44
کندی، خراسان
دا ( بجنورد دا) 128
کندی،
مازندرانین
بابل و آمل
شهرلری
اطرافیندا 106
کندی مختلف
واسطه لرله
اؤز خیرینه
ضبط
ائتمیشدی.نتیجه
ده دولتین
اختیاریندا
یالنیز 816 کند
قالمیشدی کی،
1946- جی ایل 24 ایول
تاریخلی"
اطلاعات "
روزنامه سی
نین یازدیغینا
گؤره،
اونلارین 434- ی
حاظیردا
جنوبی
آذربایجاندا
دیر.آذربایجان
ملی حکومتی 434
خالصه کندی عوضسیز
اولاراق
یوخسول
کندلیلره
وئرمیشدی.
آذربایجاندا
ملی-
دئموکراتیک
حرکات و ملی
حکومتین
انقلابی
تدبیرلری
بوتون
ایراندا کندلی
حرکاتی نین
یوکسلمه سینه
سبب اولموش،
حتی قوّام
السلطنه
حکومتینی 1946- 1945-
جی ایللرده
خالصه
تورپاقلارینی
کندلیلره
ساتماق و
بؤلوشدورمک
حاقیندا
مجلسه
قانون لایحه
سی گه
تیرمه یه مجبور
ائتمیشدیر.
وقف
تورپاقلاری
حاقیندا ایسه
مختلف آمارلار
واردیر. بئله
کی، 6000 وقف کندی
نین اولماسی
ایره لی
سورولموشدور.
کندلیلرین
93 % تورپاقسیز و
آز تورپاقلی،
7 % ایسه 3
هکتاردان
آرتیق
تورپاغی
اولان تخمین
ائدیلمیشدی"{4}.
آذربایجان
ملی حکومتی بو
مرکب وضعیته
سون قویماق
اوچون بیر
دفعه لیک
اولاراق
کندلی لرین
فلاکتینه سبب اولان
اساس علت لری
آرادان
قالدیردی.یعنی
قودورغان
تهران ارتجاع
قولدورلارینی
آذربایجاندان
قوودی.
بلاواسطه یئر
بؤلگوسونه
اقدام ائتدی.
ایللر بویی
ظولم و
اسارتده
اینله ین کندلیلری
استثمار
بویوندوروغوندان
خلاص ائتدی. ملی
حکومت شرق
دنیاسیندا
تورپاق مسئله
سینی حقیقته
اویغون بیر
وضعیتده حل
ائتدی.
"
ملی حکومت 21
ماده دن عبارت
وئردی یی
قانوندا کندلی
مسئله سی نین
اساسینی
تشکیل ائدن
امک استونده
دایانمیشدی.
او،
محصولون اله گلمه
سینده
اساس رول
اوینایان:امک،
تورپاق، سو،استحصال
آلتی، تخم
اوزه رینده
مسئله نی حل
ائتمیشدی"{5}.
آذربایجان
ملی حکومتی
نین حیاتا
کئچیردییی تورپاق
اصلاحاتینی
همن دؤوروده
باشقا اؤلکه
لرده
کئچیریلن
اصلاحاتلا
یاناشی تحلیل
ائدنده،حرکاتین
ملی-
دئموکراتیک
کاراکتری آیدینجاسینا
اورتایا چیخیر.
بو سببدن" آذربایجان"
روزنامه
سینده چاپ
اولان بیر مقاله
نی اختصارلا
بوارادا گه تیرمک
یئرینه دوشر.
مقاله
ده هانسی
دوشونجه
سیستمی نین تبلیغی بیر
یانا،
فاکتلارین
قید اولونماسی
او دؤورده کی
دورومی
آشکارجاسینا
گؤسترمکده
دیر. مقاله بئله
باشلانیر:
ایکینجی
جاهان محاربه
سی دؤورونده،
خصوصاً
محاربه دن
سونرا، یئنی
دئموکراتیک
(مؤلف
سوسیالیزم
قورجولوغونی
دئموکراتیک
قورولوش
تقدیم
ائدیر.م.ع)
اؤلکه لرده مهم
اقتصادی
چئوریلیش لر
اوزو ئرمیشدیر
. بو چئوریلیش
لرین
گؤرکملیلریندن
بیریسی ده 1946- جی
ایلین
آخیرینا قدر
بوتون بو
اؤلکه لرده
کئچیریلیب و
باشا
چاتدیریلمیش
تورپاق
اصلاحاتیندان
عبارتدیر.
یوگسیلاوی ده
30 و25 هکتاردان
آرتیق ملکه
دار
تورپاقلاری
مصادره
ائدیلمیشدیرکی،
جمعی 5/1 میلیون
هکتاردیر. بو
تورپاقلاردان
438000 هکتاری 246000
کندلی عائیله
سی آراسیندا
بؤلوشدورولموش
3597000 هکتار ایسه 60000
کؤچمه عائیله
لره
وئریلمیشدیر.
قالان
تورپاقلارین
بؤیوک حصّه سی
خالق
قورتولوش
اوردوسونون
دؤیوشچیلرینه
پایلانیلمیش
و قالان ساحه
لرده ایسه
دولت تصرفاتی
یارادیلمیشدیر.لهستان
دا، 50 هکتاردان
چوخ اولان
ملکه
دارتورپاقلارکی
جمعی 2 میلیون
هکتاری تشکیل
ائدی، 495000 کندلی
عائیله سینه
پایلانمیشدیر.
بلغاریادا 88000
کندلی عائیله
سی 125000 هکتاردان
چوخ تورپاغا
صاحب اولموشدور.
مجارستاندا 5/2
میلیون ملکه
دار تورپاغی
مصادره
ائدیلمیش و 625000 کندلی
عائیله سینه
تورپاق
پایلانمیشدیر.
1945-
جی ایلده
کئچیریلن
تورپاق
اصلاحاتیندان
سونرا،786000
کندلی عائیه
سی1400000هکتارتورپاق
ساحه سینه ییه
لنمیشدیر.
بوندان باشقا
187000 هکتار یئرده
358 نمونه وی
دولت
حیواندار لیق
تصرفاتی
یارادیلمیشدیر.چکوسلاوا
کی ده آلمانلارا
مخصوص (3/2
میلیون هکتار)
چک و اسلاواکلارا
منسوب اولان
بوتون
تورپاقلار مصادره
ائدیلمیش و
تورپاقلارین
1700000هکتاری تورپاقسیزو
یاخود آز
تورپاقلی
کندلیلر
آراسیندا
بؤلوشدورولموش
دور.1947- جی ایلین
اوکتبر آییندا
وئریلمیش
قانون اوزره
علاوه
اولاراق 5 میلیون
هکتار ملکه
دار و کلیسا
تورپاغی اهالی
یه
پایلانمیشدیر{6}.
بو
اصلاحاتلارا
باخدیقدا ،
آذربایجان
ملی حکومتی
نین
تدبیرلرینده گئدن اصلاحات
قات- قات
دئموکراتیک
حیاتا
کئچیریلمیشدیر.
فقط حرکاتا ضد
اولان ، ملی-
دئموکراتیک
دولته قارشی
مبارزه
آپاران
خانلارین و
اؤلکه دن
قاچان
خائنلرین
تورپاقلاری
مصادره اولوب
کند اهالیسی
آراسیندا پایلانمیشدیر.
آدلاری
گئدن اولکه
لرده
آپاریلان
اصلاحات کیمی
دئییل، حتی
ارباب و کندلی
آراسیندا
مناسبتلری
نورماللاشدیرماق
اوچون بیر چوخ
قرار و
قانونلار
قبول
ائدیلمیشدیر.
آذربایجان ملی
حکومتی شرق
اولکه لری
داخیلینده بیرینجی
کره اولاراق
تورپاق مسئله
سینی حقیقه
اویغون بیر صورتده
حل ائتمیشدی.
عینی دؤوره
تصادف ائدن، اؤلکه
لرده گئدن
اصلاحاتین
سیاسی چئوره
سینی گؤرن
خانلارین،
اربابلارین،
بی لرین و حتی کندلیلرین
قاورامینی
ایتی و چئویک
مشاهده و
تحلیل ائدن
ملی اؤندر
سیدجعفرپیشه
وری دئییردی:
کندلیلر
بیزیم دؤنمز
اوزوموز و
بوکولمز قوللاریمیزدیر.
اونا یوزده
یوز اینانیب
بئل باغلایا
بیله ریک.
اربابلار
ایله خرده
مالکلرده گئت-
گئده
بیزیم حسن -
نیّتیمیزی
گؤروب
بو واختا قدر
دچار
اولدوقلاری
وحشت و اضطرابدان
خلاص اولوب
بیزیمله
یاخیندان تشریک
مساعی ائده
جکلر. بونا
بیزیم شبهه
میز یوخدور.
ملی-
دئموکراتیک
دوشونجه
سیستمی نین
حقیقی چئوره
سینی اورتایا
قویان ملی
اؤندر اؤلکه
ده بوتون
صنفلرین بیر-
بیری ایله
یاناشی
آسایشده
یاشاماسینی
نظره آلاراق
یازیردی: بیز
اؤلکه ده
قانونی بیر
رژیم، معتدل
بیر وضعیت گه
تیرمه یه اقدام
ائتمیشیک. چون
طبیعیدیرکی،
کندلی ایله
ارباب، فعله
ایله
صاحبکارین
منافعی چوخ واخت
بیر- بیرینه
موافق گلمز.
لیکن ، بیر
قسم منفعت لر
وارکی،
اونلار مشترک
حساب اولونا
بیلر. مثلا-
امنیت،
خالقین سیاسی
آزادلیغی،
محکمه و
قانونلاردان
مساوی صورتده
هر بیر
وطنداشین
استفاده ائتمک
امکانی
یارانمالیدیر.
سیدجعفر
پیشه وری
علاوه
ائدیرکی، کارگرایله
کارفرما،
ارباب ایله
رعیت
آراسیندا چیخا
بیلن
اختلافاتی
رفع ائتمک
اوچون محکم بیر
قانون وجودا گه
تیریلمه سی
کیمی مسئله لر
واردیر کی،
بیز اونی چوخ تئزلیکله
و بیرینجی
نؤوبه ده حل
ائتملی ییک{7}.
آذربایجان
ملی حکومتی
یاراندیقدان
سونرا 1325- جی
ایلده تشکیل
تاپان
بیرینجی
کندلی کنفرانسیندا
ملی اوندر،
سید جعفر پیشه
وری ملی دولتیمیزین
کاراکترینه
اویغون اولان
فیکیرایره لی
سوروردی: بیز
کندلیلره
دئدیک ایپی
گوتوروب
یئرلری
بؤلون؛
کندلیلر دولتی
تشکیل ائدن
بیر قوّه
اولدوغی
اوچون توپراق دا
اونوندور. ولی
آذربایجاندا
بعضی مالکلر وار
کی، اونلارین
یاشایشلاری
ایکی- اوچ
دانگ خالصه
یئردن
عبارتدیر کی ،
او دا نئچه
ایل دولانیب
کئچدیکدن
سونرا سون
زامانلار دا
اونلارین
الینه
چاتمیشدیر. و
اونلارین
وئردی یی پوللاری
دا وصول
اولمامیشدیر.
بیز
حق مالکیتی
پوزمادیغیمیز
اوچون هئچ کسه
ظولم ائتمک
ایسته میریک{8}.
آذربایجان
ملی حکومتی
نین قانون
وئریجی اورقانی،
آذربایجان
ملی مجلسی 1324- جی
ایل بهمن آیی نین27-
سینده خالصه
لرین بؤلونمه
سی حاقیندا آشاغیداکی
ماده
واحده نی تصویب
ائتمیشدی:
رضا
خان پهلوی نین
سلطنت
تاریخیندن 21
آذر 1324- جی ایله قدر
آذربایجاندا
اولان ایستر
انتقالی ( باز
خرید
اولونموش و
اولونمامیش) و
ایستر ظبطی
خالصه کند
اراضیسی و سولار(
چای، چشمه،
قنات، بولاق)
عمومیتله
کندلرده یاشایان
کندلیلر
آرسیندا
عوضسیز اولاراق
بؤلونمه
لیدیر. و بو
یئرلرده
اولان بوتون
مراتع،
اوتلاناجاق
یئرلر اهالی
آراسیندا مشترکاً
استفاده
ائدیلمه
لیدیر{9}.
بو
ماده
واحده یه اوچ
قید علاوه
ائدیلمیشدیر.بیرینجی
قید ده
گؤسته
ریلیرکی،بو
قانون تصویب
اولونموش
تاریخدن
اعتباراً
آذربایجانین
ملی دولتی طرفیندن
تنظیم
ائدیلمیش
خصوصی
نظامنامه اوزره
قابل اجرادیر.
دیگر قید ده بو
قانونون اجرا
ائدیلمه سینی
داها آچیق
وآیدین گؤسته
ریر:آذربایجان
ملی دولتی
بوقانونی
اجرا ائتمه
لیدیر. بو
قانونون
فوریّتله
حیاتا کئچیریلمه
سی اوچون
لازیمی گؤسته
ریشلر
وئریلمیش و
بلاواسطه یئر
بؤلگوسونه
باشلانمیشدی.
مؤوجود
شرایطی نظره
آلاراق
کندلیلره ایکی
منبع دن:
خالصه
تورپاقلار و
آذربایجاندان
قاچیب،
دئموکراتیک
نهضت علیهینه
مبارزه ائدن
مالکلرین
ساحه لری
حسابینا
تورپاق وئرمه
یه
باشلامیشدی."
ملی حکومتین
قرارینا اساساً
هر کندلی
عائیله سینه
عوضسیز
اولاراق 5
هکتار تورپاق
وئریلیردی. بوندان
علاوه چوخلی
سرمایه و امک
طلب ائدن بایر
یئرلرین
تئزلیکله
اکینه
یارارلی حالا
سالینیب
کندلیلر
آراسیندا
پولسوز پایلانماسی
نظرده
توتولوردی.
تورپاغی
بئجرمه یه وسایطی
اولمایانلاری
نظرده آلاراق
ملی حکومتین
آز فایضلا بورج
وئرمک اوچون 55
میلیون ریال
پول آیریلمیشدی.
ملی
حکومت
مالکلرین
اختیاریندا
قالان تورپاقلار
دا کئچمیشدن
قالمیش
استثمار
اصوللارینی
محدودلاشدیرماق
، محصول
بؤلگو سونده
کندلیلرین
پایینی
آرتیرماق
واونلارین وضعیتینی
یاخشیلاش
دیرماق اوچون
بیر سیرا تأثیرلی
تدبیرلر
گؤردی. مالک
ایله کندلی
آراسیندا مناسبتلری
قایدایا
سالماق،
آذربایجان
ملی مجلسینین
فلاحت بهره سی
نین مالک ایله
کندلی آراسیندا
بؤلونمه سی
قانونی اعلان
ائدیلدی.
ملی
حکومت
دؤورونده
کندلیلره تورپاق وئرمک
، کندلیلرین
پایینا دوشن
محصولی خیلی آرتیرماقدان
علاوه
تورپاغی داها
یاخشی بئجرمک
اوچونده کؤمک
ائدیلیردی.
بونونلا
یاناشی دئم
تورپاقلارا
سو چیخارماق ،
کاناللار
چکمک ،
کهریزلر و
آرتیزان
قویولار
قازماق،
اکینچیلی یین
محصولدارلیغینی
آرتیرماق
اوچون
یئرلره
کند تصرفاتی
متخصصلری
گؤندرمک و
سایره
بو کیمی
تدبیرلر
نظرده
توتولوردی"{10}
.
"
آذربایجاندا
خالصه
کندلرین سایی
3 یوزدن تجاوز
ائدیردی .
آذربایجانی
ترک ائتمیش
خالق دوشمنلری
نین کندلری
ایسه 437
پارچادان
آرتیق ایدی.بو
ترتیبله 257066
هکتار تورپاق
209096
کندلی آراسیندا
پولسوز
اولاراق
بؤلوندی.
قانون
تورپاقلاری
دئم و سولی
تورپاقلارا
بؤلور. دئم
تورپاغین محصولی
ایش- 3، تورپاق-
1، شخم- 2، تخم- 1
پای حسابی
ایله 7 برابر
قسمته
بؤلونور کی،
اونون
بیر حصه سی
ملکه دارین و 6
حصّه سی
اکینچی نین
اولمالی دیر.
سولی یئرلرین
محصولی ایسه 2
قاعده ایله
بؤلونور: 1-
چایلار و
طبیعی
بولاقلار
واسطه سی
ایله
سوواریلان
یئرلرده تاخیل،
دنلی
بیتگیلر،
پامبیق، چلتیک
و بو کیمی
اکینلرده ایش-
5 ، شخم- 2،
تورپاق- 1 ، سو1- ،
تخم- 1 اولماق
حسابی ایله
محصول 10 سهمه
بؤلونور کی،
بوندان سو و
تورپاق ملکه
دارین اولدوغی
اوچون 2 سهم
ملکه دارا و 8
سهم اکینچی
یه
چاتمالی دیر.
2-
کهریز و
چیخاریلان
سولار واسطه
سی ایله
سوواریلان یئرلر
ده تاخیل، دنلی
بیتگیلر و تره
وز محصولی
آشاغیدا کی
قرار اوزره
بؤلونمه لی
دیر:
ایش-
5، شخم- 2 ، تخم- 1،
سو-3، تورپاق- 1
اولماق
حسابی ایله
محصول 12 برابر
حصه یه
بؤلونور؛ بو ئیرلرده
سو و تورپاق
ملکه دارین
اولدوغی
اوچون محصولون
4 حصّه سی ملکه
دارا، 8 حصه سی
اکینجی یه
وئریلمه لی
دیر"{11}.
آذربایجان
ملی حکومتی
نین اصلاحات
پروقرامیندا
اؤلکه اهالی
سی نین بؤیوک
اکثریتینی
تشکیل ائدن
کندلیلرین
وضعیّتینی
کؤکدن ده
ییشدیریب
یاخشیلاشدیرماق،
اونلاری
عصرلر بویی
داوام ائدن
عدالتسیز و
انسان
لیاقتینی
تاپدایان
اقتصادی
آسیلیلیقدان
خلاص ائتدی.
چوخ عصرلی
مبارزه
تاریخیمیزده کندلی
نین ان بؤیوک
آرزولاریندان
اولان تورپاق
صاحبی اولماق
ایسته یینی
یئرینه
یئتیرمک
اوچون
تدبیرلر
حیاتا
کئچیریلدی.
اؤز
یئرلرینده قالان
، تورپاغا
باغلی اولان
خانلارین ، بی
لرین
املاکینا
توخونولمادی.
کندلی- ارباب
آراسیندا
مناسبتلر
عدالتلی
اولاراق
یئرینه یئتیریلدی.
قانون
وئریجی
اورقان اولان
آذربایجان
ملی مجلسی نین
فلاحت بهره سی
نین مالک ایله
کندلی آراسیندا
بؤلونمه سی
قانونی، اجرا
ائدیجی
اورقان اولان
آذربایجان
ملی حکومتی
نین ان اساس و ان واجب
مسئله سینه
چئوریلدی.
"
تکجه تورپاغی
کندلیلره
پایلاماق و
کندلی ایله
مالک
آراسیندا
مناسباتی
نظاما سالماق
دا کفایتله نه
بیلمزدی.
کندلینی کند
تصرفات ماشینلاری
و آلتلرله
تجهیز ائتمک و
اونا اؤز تصرفاتینی
برپا ائتمک
اوچون پول
ایله یاردیم
گؤسترمک لازیم
ایدی . کند
تصرفاتینی
سو ایله تأمین
ائتمک اوچون
دولت اؤزی
اساسی
اقدامات گؤسترمه
لی، طبیعتله
کسگین مبارزه
یه گیریشیب کاناللار
چکمه لی،
آرتیزن
قویولار
قازمالی ، سو
آنبارلاری
دوزه لتمک و
سایره
واسطه لرله
کند تصرفاتی
نین
جانلانماسینا
یاردیم
گؤسترمه لی ایدی.
بو یولدا عملی
آددیملاردا
آتیلدی. کندلره
ایشیق چه
کیلمه سی،
کندلرده
سووارما شبکه سی
یارادیلماسی
اوچون نقشه لر
ترتیب ائدیلیب
مختلف
کمسیونلار بو
ایشلرله
مشغول اولماغا
باشلادیلار.
بئله لیکله کند
تصرفاتی
جانلانماغا،
انکشاف ائتمه
یه باشلامیش و
کندلیلرین حیاتیندا
بؤیوک ده
ییشیکلیکلر
عمله گلمیش
دی"{12}."
محصولون زیان
وئریجی لردن
قورونماسی،
تکنیکی
بیتگیلرین
انکشافی،
اکین ساحه لری
نین آرتیریلماسی،
سووارما شبکه
لرینین
گئنیشلندیریلمه
سی و ماشین
تطبیقی اوچون
ملی حکومتین
مادی، معنوی
یاردیمی ایله
اوّلده 4
میلیون تومن سرمایه
سی اولان" سو و
فلاحت
ماشینلاری
شرکتی" و هله
لیک 5 میلیون
تومن سرمایه
سی اولان" پامبیق
شرکتی"
تأسیس
ائدیلدی"{13}.
ملی
اؤندرسیدجعفرپیشه
وری دئییردی
کی، بوندان
سونرا گره ک
آذربایجان
کندلیسی نین
زراعتی،
تصرفاتی و خوش
یاشایشی
اولسون{14}.
آذربایجان
ملی حکومتی
ایسه اؤز
پروقرامیندا
دئییردی:
کندلرده، شه
هرلرده
گوندن- گونه
آرتماقدا
اولان
ایشسیزلی
یین قارشیسینی
آلماق اوچون
خالصه
یئرلرینی
فوریتله زارع
لر آراسیندا
تقسیم ائتمک،
همچنین آذربایجانی
ترک ائدیب
اونون خارجینده
مختا ریتیمیز
علیهینه
تبلیغات
آپارانلارین
دا یئرلرینی
ضبط ائدیب
کندلی لرین
اختیارینا
قویماقلا یئرسیز
کندلیلری آیاقلاندیرمالیدیر{15}.
"
آذربایجانین
زنگینلی یی،
آذربایجان
خالقی نین
زحمته علاقه
سی امکان
وئردی کی،
اساسلی انقلابی
اصلاحات
حیاتا
کئچیریلسین . آذربایجان
تورپاغی اؤز
طبیعی ثروتی
اعتباری ایله
هم اکینچیلیک
و هم صنایع
اوچون بؤیوک امکانلارا
مالکدیر.لاکین،
فئودالیزم –
پدر شاهی
علاقه لری نین
قالماسی سبب
اولموشدورکی،
بو زنگین
تورپاغین
آنجاق 5/1
میلیون هکتاری
بئجه ریلسین و
هم ده هر
هکتاردان
گؤتورولن
محصول چوخ آز
اولسون . حال
بو کی ،
آذربایجانین
گؤزه ل
تورپاغیندا و
ملایم
اقلیمینده تراکتور،
گوبره، تکنیک
تطبیق
ائدیلرسه،
اوندا محصولدارلیغین سه و ییه
سینی اون دفعه
دن چوخ
آرتیرماق
ممکن دور.
تورپاق
مسئله سینین
دوزگون حل
ائدیلمه سی نتیجه
سینده بیر
طرفدن جاوان صنایعیمیزاوچون
خام مال منبعی
یارانیر و او
بیری طرفدن
کندلیلرین
آلیجیلیق
قابلیّتی نین
چوخالماسی داخیلی
بازارین
گئنیشلنمه
سینه،نقلیاتین
چوخالماسینا
و مال دؤوریّه
سینین
سرعتینه سبب
اولوردی"{16}.
آذربایجاندا
تورپاق
اصلاحاتی،
اقتصادی اصلاحاتین
تملینی تشکیل
ائدیردی.
بونون نتیجه
سینده نه تک
کندلیلرین، حتی
فعله لرین
وضعیتی
یاخشیلاشیر و
مدنی حیات قورماق
اوچون شرایط
یارانیردی.
ادبیات
و منبعلر
1- "
آذربایجان"
روزنامه سی 1341-
جی ایل. نمره- 1408.
آذربایجان
کندلیسی نین
تورپاق اوغروندا
مبارزه سی.
* ا.
هاشمی.
2- "
آذربایجان"
روزنامه سی 1345-
جی ایل.نمره- 1648.
تورپاق
اوغروندا
مبارزه
تاریخیندن.
*
عبدالله
فاضلی.
3-
باخ ملی
کونقره ده 39- زا.
4- "
آذربایجان"
روزنامه سی 1336-
جی ایل. نمره- 1028.
* علی
شمیده- خالصه
تورپاقلار
حاقیندا.
5- "
آذربایجان"
روزنامه سی 1327-
جی ایل. نمره- 74.
ملی
حکومتیمیزین
تورپاق
بؤلگوسی.
* محمود
معتمدی.
6- "
آذربایجان"
روزنامه سی 1327-
جی ایل، نمره- 44.
*
دئموکراتیک
اؤلکه لرده
تورپاق اصلاحاتی
نئجه
کئچیریلیر.
7-
سئچیلمیش
اثرلر. ص- 221.
* سید
جعفر پیشه
وری-
سیاسی فرقه
لرین آفتی.
8- "
آذربایجان"
روزنامه سی 1325-
جی ایل، نمره- 176.
9- "
آذربایجان"
روزنامه سی 1324-
جی ایل، نمره- 131.
10- "
آذربایجان"
روزنامه سی 1345-
جی ایل، نمره- 1645.
* ل. فلکی- 21
آذر نهضتی و
تورپاق مسئله
سی.
11- "
آذربایجان"
روزنامه سی 1333-
جی ایل، نمره- 696.
ملی
حکومتین
آغرار
پروقراماسی و آغرار
اصلاحاتی.
* اکبر
حمیدی.
12- "
آذربایجان"
روزنامه سی 1328-
جی ایل، نمره- 210.
* ج. فهمی-
نهضتیمیز
کندلیلره نه وئردی؟
13- "
آذربایجان"
روزنامه سی 1350-
جی ایل، نمره- 1900.
بیر-
بیریندن
فرقله نن
تورپاق
اصلاحاتی.
* فرج
دستگشاده.
14- "
آذربایجان"
روزنامه سی 1324-
جی ایل، نمره- ----
15- "21
آذر" درگیسی 2000-
جی ایل. نمره- 9. ص-
8.
16- "
آذربایجان"
روزنامه سی 1329-
جی ایل، نمره- 313.
*
غازیانی-
نهضتیمیز و
تورپاق مسئله
سی.