ملاحظاتی در خصوص

مرحله کنونی حرکت ملی آذربايجان

يونس شاملی

قبل از هر چيز بايستی هوشياری، رشادت و همبستگی ملی ترکان ايران و خلق آذربايجان را در حماسه ايی که در هفته های قبل آفريدند ستود. حرکت يکپارچه ايکه برای اعادهء حقوق برابر ملی- دمکراتيک، که يکی از گره گاههای اساسی گذار ايران به سوی ترقی و دمکراسي است، صورت گرفت.

در واقع حرکت ملی ملت ترک ايران و خلق آذربايجان در هفته های گذشته با نمايشات عظيم اعتراضی خود در تبريز و تمامی شهرها و حتی روستاهای ترک نشين از مرحله بيداری (اويانيش) به مرحله قيام (قالخيش) وارد شد. حرکت ملی ترکان ايران که تا يک ماه قبل به نوعی در اسارت رسانه های داخلی محبوس بود، در هفته های گذشته تيترهای اول رسانه های بين المللی را به خود اختصاص داد.

اما اين صعود و يک گام به پيش در حرکت ملی ترکان ايران به معنی اتمامی کار نيست، بلکه استمرار حرکتی است که همواره با سيلان خويش ميتواند سنگرهای تازاه ی از ارتجاع و عقب ماندگی در ايران را تسخير کند. اما در شرايط کنونی دو مانع اساسی پيش روی حرکت ملی ترکان در ايران خودنمايی می کند:

- ديکتاتوری مذهبی و شونيستی جمهوری اسلامی که اگر مجبور نشود هرگز تن به پذيرش حقی از حقوق مردم نخواهد داد. اين در حالی است که حقوق برابر ملل ساکن در ايران اساساً گرهگاه کوری است که جمهوری اسلامی با تنيده شدن در تارهای شيطانی ناسيوناليسم افراطی فارس به اين سادگی ها عقب نشينی نخواهد کرد. بايستی متذکر شد که اغلب جريانات و گرايشات راست افراطی در ميان گروهها و احزاب سياسی به اصطلاح اپوزيسيون نيز، و از آنجمله قماش سلطنت طلب و اغلب هواداران جبهه ملی در اين ارتباط هم راز و متحد جمهوری اسلامی اند.

- مانع ديگر افکار عمومی مردمی است که متاسفانه در طول هفتاد هشتاد سال گذشته به نوعی تحت تاثير تبليغات و سياستهای رژيمهای شاه و شيخ قرار داشته اند و امکان پرواز فکری آنان و دگرگونی در افکار عمومی يک شبه مقدور نيست.

و اما راه مقابله با اين دو گروه کاملاً متفاوت و متغاير است:

جمهوری اسلامی با قيام، استقامت، استمرار و گسترش اعتراضات مجبور به عقب نشينی خواهد شد. و از آنجا که ملت ترک ايران از نظر کمی و کثرت جمعيتی در تمامی نقاط ايران و بويژه در تهران امکان چنين مبارزه، استقامت و گسترش آن را دارد، لذا جمهوری اسلامی دير يا زود، به علت شرايط سخت داخلی و فشارهای بين المللی که در شرايط کنونی بر آن سنگينی ميکند مجبور به عقب نشينی خواهد شد و حقوق فرهنگی ترکان ايران و خلق آذربايجان را به رسيميت خواهد شناخت. اما اين عقب نشينی جمهوری اسلامی از مواضع شونيستی کنونی اش رابطهء مستقيمی دارد با تغيير در افکار عمومی هموطنان فارس درايران و بويژه دگرگونی در افکار عمومی مردم تهران.

تغيير در افکار عمومی هموطنان فارس و بويژه دگرگونی در نوع نگاه انسانی و برابر حقوقی در تهران سرنوشت مبارزه برای حقوق برابر ملی را در ايران ورق خواهد زد. به عبارت ديگر رژيم جمهوری اسلامی با بهره جستن از ناخودآگاهی مردم در خصوص برابرحقوقی ملی و پلوراليسم فرهنگی مليتهای ساکن ايران، سياستهای برترجويانهء ملی و شونيستی خود را با دلگرمی از وجود افکار عمومی موجود دنبال مي کند.

حتی جمهوری اسلامی در جای جای واکنش تبليغی خود در قبال قيام باشکوه خلق آذربايجان در هفته ها گذشته، سعی بر آن دارد که اين حرکت را خشونت طلب و ضد فارس جلوه دهد تا بتواند از اين آبشخور انرژی کافی برای استمرار سياستهای ضد انسانی و ضد ترکی خود داشته باشد.

بنابراين حرکت ملی ترکان ايران در اين مرحله از قيام خود به هوشياری بيش از پيش نياز دارد تا ضمن مقابله با ترفند های جمهوری اسلامی بتواند با يک مبارزه سالم و انسانی موانع راه خويش را هموار سازد. از همين زاويه ملاحظات ذيل برای استمرار حرکت ملی آذربايجان بشدت ضروری می نمايند:

دوری از خشونت:

- حرکت ملی ترکان به دليل کثرت جمعيتی آنان در ايران و وجود نيروی بالفعل و بالقوه قابل توجه، بايستی بر بستر يک حرکت مدنی و سويل سيلان يابد و بشدت از خشونت دوری جويد. در واقع نه تنها بايستی از هر حرکت خشونت آميز و مخرب دوری جست، بلکه بايستی کسانی را که به نام حرکت ملی آذربايجان به تخريب و خشونت دست مي يازند از صفوف خود کنار گذاشت.

اجتناب از شعارهای تند سياسی

- حرکت ملی آذربايجان در مرحله کنونی با تمامی گسترش و نيروی عظيمی که در تبريز، اروميه و شهرههای ديگر از خود به نمايش گذاشت مرحله تاثير و تثبيت خود را پی مي گيرد. لذا نمايشات بايستی صرفا با شعارهای ملی برای تاثير در افکار عمومی و تغيير در سياستهای حاکميت دنبال شود و از طرح شعارهايي از قبيل تغيير نظام حاکم و شعارهايی از اين دست اجتناب شود. چرا که حرکت ملی آذربايجان يکی از مراحل استراتژيک استقرار خود را پی ميگيرد و لذا عنوان کردن شعارهايی که به اين مرحله ارتباطی ندارد، در واقع اقدامی زودرس بوده مي تواند، با بهانه دادن به دست حاکميت، ضربات جبران ناپذيری بر حرکت ملی آذربايجان وارد کند.

نمونه شعارهاي که در تمامی حرکات، نمايشات و تظاهرات خيابانی در تمامی شهرهای آذربايجان شنيده شده است:

- ياشاسين آذربايجان

- اؤلوم اوسون فاشيسته

- هارا هارا من تورکم

- منيم ديليم اؤلن دئيل باشقا ديله دؤنن دئيل

- يا آزادليق يا اؤلوم

- تورکو ديلينده مدرسه مدرسه

- ...

تاکيد به دوستی و همبستگی با ملتهای ساکن ايران

- حرکت ملت ترک و خلق آذربايجان جدا از نزديکی و اتحاد عمل با ملل غيرفارس ساکن ايران برای دستيابی به حقوق برابر ملی، بخاطر هم سرنوشتی با آنان، دوستی و همبستگی با ملت فارس در ايران را در محور سياستهای خود حمل ميکند. گرايشات مختلف در درون و بيرون جمهوری اسلامی تلاش می کنند که حرکت ملی ترکان ايران را با انگهای ناروايی، ضد فارس جلوه دهد. اين نيرنگ شونيستهای فارس که خود را با قيام پرشور ترکان ايران در تنگنا حس ميکنند، در صدد آلوده کردن آب و شعله ور کردن تخاصم بين ملتهای ساکن ايران بويژه بين فارس و ترک از سويی و کرد و ترک از سوی ديگر هستند، تا از اين طريق بتوانند نيروی عظيم مردمی را که ميتواند در سازندگی کشور بکار رود، در سنگلاخ جنگهای داخلی گرفتار سازند و خود از قبل آن به حاکميت شوم خود قوام بخشند. بنابراين حرکت ملی ترکان ايران بايستی از احساسات صرف و عصبيت و خشونت دوری جسته و بشدت از شعارها و اعمالی که احياناً بوی ضديت با ملت فارس، زبان فارسی و يا در ضديت با خلق کرد بوده باشد اجتناب ورزد. هر شعار و عملکردی در ضديت با هر ملتی در استخدام سياستهای توطئه گرايانهء جمهوری اسلامی و اعوان و انصار شونيستی آن قرار داشته و برای برهم زدن هارمونی مبارزه مترقی ملی و دمکراتيک ترکان در ايران است.

خواستهای مرحله کنونی

- خواستهای مرحله کنونی نبايد از امکان و پتانسيل موجود در جامعه از هر نظر به دور باشد. بنابراين به نظر ميرسد که تاکيد به خواستهای ذيل در مرحله کنونی ميتواند حرکت ملی ترکان ايران را با توفيق بيشتری مواجه سازد:

1- برسميت شناختن زبان ترکی آذربايجانی به مثابه يکی از زبانهای رسمی ايران

2- تحصيل به زبان ترکی برای ترکان در ايران

3- تاسيس راديو و تلويزيون سراسری و 24 ساعته و روزنامه و مطبوعات سراسری برای ترکان ايران

4- رسيدگی، دلجويی و تامين وضعيت خانواده شهدای قيام خلق آذربايجان در هفته های گذشته.

5- رسيدگی به وضعيت اسفبار اقتصادی در آذربايجان

تهران و اکثريت ساکنين آن

- به نظر ميرسد که رشد و گسترش حرکت ملی ترکان ايران در تهران از چند زاويه دارای اهميت حياتی است. آنچنانکه از ارقام و آماری و شواهد امر برمی آيد تهران بزرگ مامن و محل زندگی بخش بزرگی از ترکان ايران را تشکيل ميدهد. مهمتر اينکه ترکان از نظر کمی اکثريت جمعيت تهران بزرگ را تشکيل ميدند. اما باستی با تاسف اذعان داشت که تاثير سياستهای دولت در آسيميله کردن ساکنين غير فارس در اين شهر قابل انکار نيست. اما فعاليتهای جنبش ملی ترکان ايران در دههء گذشته در تهران بزرگ تاثير بسزايی در تغيير افکار عمومی ترکان ساکنين اين کلان شهر از خود برجای گذاشته است. حرکت ملی ترکان ايران بايستی تلاش بيشتری برای انتقال خودآگاهی ملی برای ترکان ساکن تهران و همزمان انتقال پيام دوستی و همبستگی خود با ملت فارس را به نحو احسن منتشر کند، تا از اين طريق و با همبستگی هرچه بيشتر کلان شهر تهران را برای تحولات مترقی و دمکراتيک آتی در ايران آماده تر ساخت. بنابراين کار و فعاليت برای تغيير در افکار عمومی تهران برای تمامی مردم ايران و بويژه برای ترکان از اهميت ويژه ايی برخوردار است.

با نگرشی کوتاه به واکنش احزاب، گروهها و سازمانهای سياسی سراسری (و در واقع نمايندگان سياسی جامعه فارس ايران) پريشان حالی قابل توجهی به چشم می خورد. تنها اندکی از احزاب و سازمانهای سياسی سراسری نسبت به قيام ترکان ايران و تظاهرات عظيم در شهر تبريز حمايتهای مثبتی از خود نشان داده اند. سردرگمی و پريشان حالی سازمانها و احزاب و روشنفکران که ملت فارس در ايران را از نظر سياسی نمايندگی ميکنند، ريشه در تاريخ شوم ديکتاتوری شاه و شيخ دارد. تاريخی که در آن سياست انکار و منکوب کردن ملت های غيرفارس در ايران سياست محوری اين رژيمها را تشکيل ميداده است و ظاهراً به نورمی در سياستگذاری ايران تبديل شده بود، که قيام مردم تبريز اين باروی پوشالی را بر هم ريخت. در واقع پريشان حالی کنونی در ميان جريانات سياسی به اصطلاح سراسری نتيجه تناقض انديشه غير واقعی آنان و واقعيت انکار ناپذيريست که ملت ترک در ايران از خود به نمايش گذاشت. بنابراين لزومی برای فشار بيشتر برای پريشان حالی اين جريانات در شرايط کنونی نيست. استمرار قيام ترکان ايران بتدريج آنان را با اين واقعيت انکار ناپذير اخت خواهد داد.

2006-05-27