آذربايجان ملی حکومتينين ۶۰ ايللينه حصر اولونموش مطبوعات کنفرانسی

 

آذربايجان دموکرات فرقه سينين تشبوثی ايله دئکابير آيينين ۹- دا مستقل آذربايجان رئسپوبليکاسی باکی شهرينين «بين الخالق مطبوعات مرکزی»- نده آذربايجان ملی حکومتينين ۶۰ ايللينه حصر اولونموش مطبوعات کنفرانسی کئچيريلدی.

 

تدبيری گئنيش سؤزله آچان آذربايجان دموکرات فرقه سينين صدری اميرعلی لاهرودی، آذربايجان ملی حکومتين يارانماسی پروسئسيندن دانيشدی.

 

او قيد ائتدی کی: «جنوبی آذربايجاندا سيد جعفر پيشه وری نين باشچيليغی ايله آذربايجان دموکرات فرقه سی ۱۳۲٤- جو ايل ۱۲ شهريورده ۱۲ ماده دن عبارت بيانيه ايله اؤز وارليغينی اعلان ائتدی و ۱۳۲٤- جو ايل ۲۱ آذرده آذربايجاندا ايلک ملی حکومتين ياراديلماسينا نائل اولدو. آذربايجان ملی حکومتين ياراديلماسيلا نتيجه لنن بو حرکات، ۲۱ آذر حرکاتی آدی ايله تاريخده حک اولدو».

 

اميرعلی لاهرودی اونودا قيد ائتدی کی، ملی حکومت بير ايل عرضينده ايران و آذربايجاندا مثلی گؤرونمه ميش اصلاحاتلار حياتا کئچيرتدی:«ايلک دفعه اولاراق آذربايجان ديلی رسمی دؤلت ديلی اعلان اولوندو، ملی اردو ياراديلدی، ايلک دفعه دؤلت تورپاقلاری پولسوز آذربايجان کندليلرين اختيارينا وئريلدی، ملی تحصيل سيستمی، فلارمونيا، راديو، تبريز اونيورسيته سی آچيلدی. ايران تاريخينده ايلک دفعه قادينلار کيشيلرله برابر حقوقا مالک اولدولار».

 

آذربايجان دموکرات فرقه سی صدرينين سؤزلرينه گؤره، بو اصلاحاتلارين تاثيری آز بير مدتده بوتون ايرانا يايلدی:«اونا گؤره تهران حکومتی آذربايجان ملی حکومتی ايله دانيشيقلار آپارماغا مجبور اولدو. بودا او دئمک ايدی کی، مرکزی دؤلت آذربايجان خالقينين ياراتديغی حکومتی رسماً تانيدی. بو دانيشيقلار نتيجه سينده ۱۵ ماده دن عبارت مقاويله امضالاندی. بو مقاويله اساسيندا تهران حکومتی ايرانين باشقا ايالتلرينده ده بير چوخ اصلاحاتلارين حياتا کئچيريلمه سينی اؤز اوزه رينه گؤتوره رک، آذربايجان خالقينين بير چوخ قانونی طلب و ايستکلرينی رسماً قبول ائتدی. اما آمريکا و انگيسلرين ال آلتيسی اولان تهران حکومتی، هميشه اولدوغو کيمی بو دفعه ده وئرديی سؤزه نه اينکی عمل ائتمه دی، بلکه سئچيکيلره نظارت آدی ايله آذربايجانا وحشيجه سينه هجوم ائتدی. بو هجوم نتيجه سينده آذربايجان خالقی ۳۰ ميندن آرتيق شهيد وئردی، ۳۰۰ مين نفردن آرتيق اوغول و قيزلاريميز ايرانين پيس آب و هواسی اولان يئرلره سورگون اولدولار، مينلرله وطن اؤلادی اؤلکه نی ترک ائتمه يه مجبور اولدو».

 

«دشمن مختلف يوللارلا يو حرکاتين ايزينی آذربايجان خالقينين اؤره يندن سيلمه يه چاليشدی. لاکين بونا نائل اولا بيلمه دی. بو گون ايرانين بير چوخ يئرلرينده، خصوصيله جنوبی آذربايجاندا آذربايجان ديلينده بير چوخ قزئت و ژورناللار چيخير. بونا باخماياراق، آنا ديليميزده تدريس و آذربايجانليلارين اؤز مقدراتينی تعيين ائتمه سی، يعنی مختاريت مسئله سی هله ده حل اولونماييب. ۲۱ آذر حرکاتينين اساس شعاری مختاريت دير. بيز بونا نائل اولانا کيمی مبارزه آپاراجاغيق».

 

اميرعلی لاهرودی چيخيشينين سونوندا اونودا قيد ائتدی کی، بو گونلرده ايران و آوروپانين بير چوخ شهرلرينده ۲۱ آذر حرکاتينين ۶۰ ايلليی ايله باغلی تدبيرلر کئچيريله جک.

 

سونرا سؤز آذربايجان دموکرات فرقه سينين ديگر عضوو و ملی حکومت واختيندا فدايی اولموش لطفعلی اردبيلی يه وئريلدی. او اؤز چيخيشيندا فدايی آدينين تاريخی حاقيندا سؤز آچاراق، آذربايجان ملی حکومتينين ياراديلماسيندا آذربايجان فدايی دسته لرين رولو حاقيندا گئنيش معلومات وئردی. ايوب نمينی، آستارادا شاه قوشونلارينين شهردن چيخاريلماسيندان دانيشارکن بيلديردی کی، ۱۳۲٤- جو ايل شهريورين ۱٤- ده آستارا شهرينی تهران اردوسوندان آزاد ائتميشلر. صابر اميرف، آذربايجان ملی حکومتينين ملی ادبياتين فورمالاشماسينا تاثيری حاقدا معلومات وئردی.

 

سونرا سؤز قوناقلار و کؤتله وی انفورماسييا تمثيلچيلرينه وئريلدی. ايلک سئوال «آينا» قزئتينين ژورناليستی طرفيندن وئريلدی. او، آذربايجان دموکرات فرقه سی و ايران خالق پارتياسی آراسيندا اولان اينديکی مناسبت و علاقه دن سوروشدو. اميرعلی لاهرودی بو سئوالی بئله جوابلانديردی:«آذربايجان دموکرات فرقه سی و ايران خالق پارتياسی آراسيندا هئچ بير تشيکلاتی و رسمی علاقه يوخدور، بونا هئچ احتياج دا حس ائتميريک. هر ايکی پارتيا اؤز سياسی فعاليتينی مختلف استقامتلرده داوام ائتديرير. آذربايجان دموکرات فرقه سی ملی و دموکراتيک پارتيا دير و بو خطی يارانديغی گوندن آپارير».

 

نوبتی سئوال «توران» خبر آگئنتليی طرفيندن سسلندی: «ايران رسميلری دفعه لرله بيان ائديبلری کی، جنوبی آذربايجانليلار اؤز آنا ديللرينده تحصيل آلماق ايسته ميرلر. يوخسا ايران حکومتی آذربايجان خالقينين آنا ديلينده مکتبلرين آچيلماسينا قارشی دئييل. سيزين بو مسئله يه مناسبتينيز؟» سئوالينا فرقه صدری بئله جواب وئردی:«۲۱ آذر حرکاتينين اساس هدفلرينين بيری ده تحصيلين آنا ديلينده آپاريلماسی ايدی. رضاخان دؤروندن باشلاياراق، آذربايجان خالقی اؤز آنا ديلينده تحصيل آلماقدان محروم اولدولار. اونلارا حتا رسمی تدبيرلرده آنا ديلينده دانيشماق قدغن اولونموشدور. آذربايجان ملی حکومتينين ان بويوک نائليتلريندن بيری ده آذربايجان ديلينی رسمی دؤلت ديلی اعلان ائتمه سی ايدی. هئچ بير خالق اوچون آنا ديليندن عزيز بير ديل يوخدور. خصوصيله آذربايجان ديلی کيمی زنگين ديللی اولان بير خالق اوچون. ايران رسميلری طرفيندن ده ييلن بو سؤزلر حقيقته اويغون دئييل. بوگون آذربايجان و ايرانين مختلف شهرلرينده چوخ سايلی قزئت و ژورنال تورک طلبه لری طرفيندن نشر اولونور و بو ايش گئتديکجه گئنيش وسعت آلماقدا دير».

 

ايکی آذربايجان علاقه لرينه توخونان ژورناليستلر فرقه صدريندن بو حاقدا سؤروشدولار. اميرعلی لاهرودی بو حاقدا دئدی:«جنوبون گؤزو هميشه شمالدا اولوب. چتين گونلرده هر بير خالق بير- بيرينه داياق اولمالی دير. بيز بوگونکی شرايطده سيزدن يالنيز حادثه لری دؤزگون ايشيقلانديرماغينيزی ايسته ييريک». فرقه صدری بو موضوع حاقيندا دانيشارکن بير تاريخی فاکتی مثال گتيردی:«۱۹۹۲- جی ايلده بيز گئنيش بير سياهی حاضرلاياراق، قاراباغ دؤيوشلريندن اشتراک ائتمک اوچون اؤز حاضرليغيميزی اعلان ائتديک. آذربايجان دموکرات فرقه سينين اؤلادلاری بو دؤيوشده اشتراک ائتديلر و اونلاردان ۲٤- نفری وطن يولوندا شهيد اولدولار». اميرعلی لاهرودی قيد ائتدی کی، اونلارين ياشلی اولمالارينا باخماياراق، بوگونده قاراباغ دؤيوشلريندن اشتراک ائتمه يه حاضرديلار. بير نئچه ژورناليست و خارجدن گلن قوناقلارين سئواللاری واختين محدود اولماسينا گؤره جواب سيز قالسادا، فرقه صدری اونلاری تدبيردن سونرا جوابلانديردی.

 

تدبير ايکی ساعت داوام ائتدی و بوتون اشتراکچيلارا آذربايجان دموکرات فرقه سی طرفيندن نشر ائديلميش بير نئچه کتاب و قزئت او جمله «آذربايجان» قزئتينين ۵- جی دؤرونون ۵- جی سايِی، «آذربايجان ملی مجلسينين قانون و قرارلاری» مجموعه سی، آذربايجان ملی حکومتينين باش ناظری سيدجعفر پيشه وری نين«خاطره لری» هديه اولوندو.

 

 

آذربايجان دموکرات فرقه سينين

مطبوعات خدمتی