دومین سالگرد اعتراضات خونین آذربایجان در خرداد ۱۳۸۵ و حکومت نظامی در شهرهای آذربایجان


نهادهای امنیتی حکومت جمهوری اسلامی ایران برای جلوگیری از برگزاری تظاهرات به مناسبت دومین سالگرد* اعتراضهای بزرگ خرداد
۱۳۸۵در شهرهای آذربایجان٬ شیوه های غیرقانونی و خشونت آمیز همیشگی را به صورت آشکارتر و شدیدتری به اجرا در آورده اند. دستگیریهای بی دلیل و تهدید فعالان سیاسی و روزنامه نگاران و اعضای خانواده آنها نمونه هایی از این شیوه هاست.

اخبار رسیده از دستگیریهای گسترده در شهرهای مختلف از جمله تبریز٬ خوی٬ اورمیه و نقده حکایت می کند.


علی صدیقی مدیر مسئول سابق نشریه دانشجویی دانشجویی " یورد" دانشگاه تبریز و جمشید زارعی فعال باسابقه تبریزی از جمله بازداشت شدگان در تبریز هستند. علی صدیقی فعال سیاسی
۳۵ ساله و فارغ التحصیل رشته ریاضی روز پنجشنبه ۲۶ اردیبهشت در تبریز بازداشت شده است. مغازه و منزل وی توسط مامورین وزارت اطلاعات تفتیش شده و کامپیوتر٬ کتابها و برخی اشیای وی ضبط گردیده است. جمشید زارعی نیز حدود یک هفته قبل دستگیر شد. محل نگهداری هیچ کدام از آنها مشخص نیست.

حجت عراقی (۲۱ ساله - دانشجوی کاردانی تاسیسات اورمیه)، سلمان عراقی (۲۲ ساله - دانشجوی ترم آخر کارشناسی ریاضی دانشگاه پیام نور خوی)، سالار عراقی (۲۰ ساله - دانشجوی ترم دو مهندسی ماشين الات كشاورزی)، اکبر عبدالهی (۲۰ ساله - دانشجوی کاردانی مکانیک آموزشکده فنی مکانیک اورمیه) روز ۲۶ اردیبهشت ماه در شهرستان خوی بازداشت شده اند.

همچنین حمید آرغیش (رستمی) شاعر٬ نویسنده و روزنامه نگار آذربایجانی که قبلا توسط دادگاه انقلاب اسلامی شهرستان خوی به يك سال حبس تعزيری، دو سال تبعيد به بيجار و سه سال ممنوعيت نشر آثار محكوم شده بود٬ در آستانه اعتراضات به زندان خوی فرستاده شده است.

طی چند روز اخیر دست کم ۵ هزار فعال آذربایجانی و دهها روزنامه نگار در شهرهای مختلف جهت دادن تهعد کتبی مبنی بر عدم شرکت در اعتراضات یک خرداد به ستادهای عملیات نیروی انتظامی٬ ستادهای خبری وزارت اطلاعات٬ ادارات حفاظت و اطلاعات نیروی انتظامی٬ دادسراهای نظامی٬ حراست دانشگاهها و ادارات دولتی و حتی پایگاههای مقاومت بسیج فراخوانده شده اند. آنها از سوی ماموران امنیتی تهدید شده اند که در صورت شرکت در تجعمات روز یک خرداد و یا حضور در خیابانهایی که اسمشان در فراحوانهای پخش شده آمده، بازداشت خواهند شد. این در حالیست که عده بسیار بیشتری بدون احضار به مراکز امنیتی و به صورت تلفنی تهدید گردیده اند.

از طرف دیگر مخابرات ایران پیغام زیر را به بسیاری از موبایلها در آذربایجان فرستاده است؛

"هر کس عليه نظام جمهوري اسلامي ايران يا به نفع گروهها و سازمان هاي مخالف نظام به هر نحو فعاليت تبليغي نمايد، به حبس سه ماه تا يک سال محکوم خواهد شد."

طبق گزارشهایی که کمیته دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجان-آسمک از برخی فعالان سرشناس دریافت کرده است؛ مراکز امنیتی با تهدید تلفنی اعضای خانواده٬ از آنها خواسته اند که مانع حضور همسر یا فرزندشان در تجمعات روز یک خرداد شوند. در موارد زیادی نیز خانه فعالان مورد تفتیش قرار گرفته است.

حضور پلیس در خیابانها بسیار چشمگیر است. بسیاری از شهرها عملا در شرایط حکومت نظامی قرار دارند.


* در طول اعتراضات سراسری تورکهای آذربایجان٬ در اواخر اردیبهشت و اوائل خردادماه
۱۳۸۵ که در اعتراض به چاپ کاریکاتوری در روزنامه ایران ارگان رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت٬ هزاران تن در شهرهای مختلف دستگیر٬ صدها تن زخمی و دست کم ۲۰ نفر جان خود را از دست دادند. حکومت ایران ابتدا اسامی ۹ تن از جانباختگان را تایید نمود ولی بعدها آمار متناقضی را ارائه داده است.


ساعت 2 بعد از ظهر چهار‌شنبه اول خرداد ۱۳۸۷ - ۲۲ می ۲۰۰٨
علیرضا جوانبخت
سخنگوی کمیته دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجان – آسمک
quluncu@gmail.com

 

 

درخواست انجمن دفاع از زندانيان سياسي آذربايجاني در ايران از مقامات ايراني

 

20 مه 2008 : براي انتشار فوري

 تماس: فاخته زماني

 fakhteh.zamani@gmail.com +1-604-677-2524,

 

در حاليکه آذربايجاني هاي ايران سالگرد تظاهرات ماه مه 2006 خود را بر پا ميکنند، انجمن دفاع از زندانيان سياسي آذربايجاني در ايران از مقامات ايراني درخواست ميکند تابه آزادي اجتماعات احترام بگذارند.

 

 ونکوور، کانادا: در سالگرد تظاهرات آذربايجاني هاي ايران در ماه مه 2006 بر عليه انتشار کاريکاتوري که براي آنان بمثابه يک گروه ائتنيکي تحقيرآميز و تهديد کننده بود، انجمن دفاع از زندانيان سياسي آذربايجاني در ايران (ADAPP) از مقامات ايراني درخواست ميکند که حقوق مندرج در قانون اساسي همه شهروندان را محترم شمرده، دستگيري و شکنجه فعالان آذربايجاني را متوقف کرده و آذربايجاني هاي زنداني ناشي ازابراز عقيده را آزاد نمايد. انجمن همچنين از سازمان هاي حقوق بشر و کشور هاي دموکرات درخواست ميکند که متحدا به ايران فشار بياورند تابه آزادي اجتماعات احترام به گذارد.

 

در 16 ماه مه 2006 روزنامه رسمي دولتي ، روزنامه ايران، کاريکاتوري انتشار داد که در آن آذربايجاني ها را  به سوسک تشبيه کرده و دستور العملي حاوي ده راه حل براي ريشه کردن اين حشره ارائه داده بود. در شمال غربي ايران، جائيکه آذربايجاني ها اکثريت مطلق را تشکيل ميدهند، صد ها هزار نفر در اعتراض به اين کاريکاتور و ده ها مورد تبعيض و تحقير دولتي به تظاهرات پرداختند. اگر چه اين تظاهرات صلح آميز بود و در تئوري  قانوني نيز بود، (ماده 17 قانون اساسي ايران مقرر ميدارد “ اجتماعات غير مسلح و راهپيمائي ها آزاد است بشرطيکه مخل مباني اسلام نباشد")، تظاهرات با خشونت سرکوب گرديد. حد اقل 27 نفر کشته شدند و بيش از صد نفر زخمي گرديده و تعداد بيشتري از مردم دستگير شدند. خيلي از فعالان بازداشت شده تحت شکنجه قرار گرفته و مجبور گرديند که تعهد کنند ديگر در تظاهرات شرکت نکرده يا ديگران را به مشارکت تشويق ننمايند. از ماه مه 2006 به اين طرف، بازداشت فعالان آذربايجان همچنان ادامه داشته است.

 

آذربايجاني ها وساير گروه هاي ائتنيکي غير فارس در ايران در طول بيش از هشتاد سال، در هر دو دوره سلسله پهلوي و حکومت کنوني اسلامي، مواجه با سياست آسيميلاسيون برنامه ريزي شده اي بوده اند. در اين مدت ايراني هاي غير فارس شاهد تجاوز شديد به اساسي ترين حقوق انساني خود بوده اند. اگر چه جمعيت مردم غير فارس بيش از پنجاه درصد کل جمعيت ايران را تشکيل ميدهد و با اينکه قانون اساسي ايران مقرر ميدارد که آنان بمثابه گروه هاي قومي حقوقي دارند، آنان قادر به ابراز نمايندگي خود نبوده و حتي از تحصيل به زبان خود نيز محروم ميباشند. بازداشت فعالان فرهنکي و حقوق بشر و تهديدات همچنان تا به امروز ادامه دارد.

 

در حاليکه آذربايجاني ها سالگرد تظاهرات ماه مه 2006 را بر پا ميدارند، انجمن به جامعه جهاني متوسل ميشود که شاهد و ناظر باشند و از حکومت ايران خواسته شود که به آزادي اجتماعات احترام گذشته و از سرکوب خشونت آميز استفاده ننمايد.

 

 

تبریزده بسیج گوجلری مسچید لر و هتل لرده گیزله نیب لر

 

اویرنجی نیوز: اویرنجی نیوزون آلدیغی سون خبرلره گوره بیر چوخ بسیجی لر تبریزین مختلف مسچیدلری و هتل لرینده گیزلنه ره ک آماده باش حالیندادیرلار.

تبریزین چهارراه شهنازیندا اولان آذربایجان و کوثر آدلی هتل لرکی اطلاعات مامورلاری نین الی ایله موصادره اولونوب بسیج گوجلری نین گیزله نه جک یئرلرینه چئوریلیب. عینی زاماندا بیر قوروپ بسیجی ده داش مغازالاردا اولان نیللی مسچیدینده گیزله نیب لر. بسیج گوجلری لازیم اولدوغو زامان بو گیزله ندیکلری یئرده ن چیخیب و سلاح سیز میلته هجوم ائده جک لر.

 

گزارشی از وضعیت زنجان:  در اول خرداد 1387 ساعت 19 عصر

 

اویرنجی نیوز: براساس اخبار رسیده از فعالان آذربایجانی در زنجان به سایت اویرنجی فضای امنیتی شدیدی امروز بر شهر زنجان حاکم بوده است. خیابانهای مرکزی شهر بویژه سبزه میدان، چهارراه انقلاب، سعدی وسط و همچنین خیابانهای منتهی به آنها از جمله بلوار آزادی به میدان انقلاب، چهارراه سعدی، بازار و اطراف آن بویژه در محدوده سبزه میدان، امیرکبیر به طرف سبزه میدان، خیابان طالقانی(سرچشمه) و کوچه های اطراف بسیار شلوغ بوده و جمعیت زیادی در آنجا هستند. اکثر افراد برای حضور در تجمع آمده اند. دانشجویان و فعالان شهری نیز در اطراف حضور دارند و مرتبا اوضاع را زیر نظر می گیرند. با وجودی که دوربین جهت فیلم برداری در هیچ جایی به طور آشکار دیده نمی شود ولی اطراف سبزه میدان و چهارراه انقلاب توسط دوربین های مخفی فیلم برداری می شوند.

نیروهای نظامی بسیار زیادی در تمامی خیابانهای ذکر شده حضور داشته و مرتبا در رفت و آمد هستند. تعداد نیروهای نظامی نسبت به موارد مشابه قبلی کاهش یافته و بجای آنها لباس شخصی ها و نیروها و عوامل اطلاعاتی و امنیتی با ظاهر معمولی خیابانها را قوروق کرده اند. با کمی دقت براحتی میتوان این نیروها را با مردم عادی تشخیص داد. کت و شلوار و نیز بی سیم زیر کت که هر از گاهی با آن صحبت می کنند و نیز ایستادن موقت در نقطه ای و سپس حرکت به سمت نیروی بعدی و رد و بدل کردن اطلاعات با او و باز هم بازگشت به مکان قبلی یا جابجایی موقعیت از جمله مشخصات این عوامل است که آنها را از مردم عادی تمییز می دهد. نیروهای نظامی و همچنین لباس شخصی ها برای کاستن از ظاهر امنیتی شهر مرتبا در داخل کوچه های اطراف رفت و آمد می کنند تا بتوانند کمی از جو سنگین نظامی شهر کاسته و کمتر در دید مردم عادی قرار گیرند. حتی برخی نیز در لباسهای ماموران راهنایی و رانندگی در حال کنترل اوضاع و گشت زنی هستند و تعداد ماموران راهنمایی نیز نسبت به روزهای قبل چندین برابر شده و موید همین مطلب است.

ماشینهای پلیس به طور غیر قابل باوری در خیابانهای مذکور حضور دارند. این ماشینها با عناوین مختلف از جمله مبارزه با مفاسد می باشند و نیز برخی ونهای مخصوص پلیس که گنجایش تعداد حدود 10 نفر را داراست به تعداد قابل توجهی در میدانها و خیابانها به چشم می خورند.

کلانتری ها و پاسگاههای اطراف از جمله سبزه میدان(نزدیک پایانه اتوبوسرانی) و نیز خیابان صفا مملو از نیروهای گارد ویژه و ضد شورش بوده و آماده یورش به خیابان در صورت لزوم هستند.

در این خیابانها ایستادن بیش از دو نفر ممنوع بوده و با استفاده از موبایل یا دوربین بشدت برخورد میشود.

ضمنا در پاره ای موارد سیستمهای مخابراتی بویژه ارسال SMS مختل شده و اینکار ساعتها زمان نیاز دارد. همچنین سرعت اینترنت در زنجان (تقریبا همه جای شهر) بطور خیره کننده ای پایین می باشد چنان که برای باز کردن یک صفحه، دقایق بسیار زیادی زمان نیاز دارد و ارسال e-mail  با دشواری بسیار زیادی همراه است چنان که ارسال عکس همراه e-mail غیرممکن شده است.

 

بیش از ده جوان تبریزی امروز در خیابانهای مرکزی تبریز بازداشت شده اند

اویرنجی نیوز: بر اساس آخرین اخبار دریافتی از سوی اویرنجی تا ساعت 8 شب در تبریز بیش از ده جوان فعال آذربایجانی در خیابانهای مرکزی تبریز بازداشت شده اند.

خیابانهای مرکزی تبریز مملو از نیروهای پلیس، لباس شخصی و بسیج می باشد. در محلات مرکزی از جمله میدان ساعت، خیابان شهناز و قاری کورپوسو موتورسیکلت سوران رژیم جولان می دهند و جوانان را مورد تفتیش قرار می دهند. بسیاری از نیروهای ضد شورش در داخل مدارس مرکزی شهر از جمله دبیرستان والفجر در حال آماده باش بسر می برند.

گفته می شود اعلامیه های ترحیم مرحوم دکتر سرداری نیا از معابر جمع می شود و کسانی که قصد چسباندن آنها را به دیوار دارند از سوی نیروهای لباس شخصی بازداشت می شوند.

 

آخرین گزارش از حکومت نظامی در خیابانهای اورمیه در اول خردادماه

اورمونیوز(ساعت ۸ شب - اول خرداد ۱۳۸۷): همزمان با دومین سالگرد اعتراضات سراسری تورکهای آذربایجان (خرداد ۱۳۸۵) نیروهای امنیتی و انتظامی ایران برای مقابله با تجمعات احتمالی تدابیر خاص امنیتی را بر شهر اورمیه حکم فرما کرده اند. از چندین روز قبل بیش از ۱۵۰ نفر از فعالین حرکت ملی آذربایجان در سطح شهر اورمیه به مراکز اطلاعاتی و امنیتی احضار و بعد از اخذ تعهد کتبی آزاد شده بودند. تعدادی از روزنامه نگاران هویت طلب ارومیه نیز مورد تهدید و ارعاب قرار گرفته شدند تا مانع انتشار اخبار تجمعات اول خرداد شوند.

امروز چهارشنبه از حوالی ساعت ۱۵:۳۰ عصر موتورسواران و خودروهای ضد شورش با اتوبوس های مملو از نیروهای گارد ویژه در سطح شهر ظاهر شده و با نظم خاصی که بیشتر به مانور قدرت شباهت دارد از میدان ولایت فقیه به سوی خیبان عطایی و میدان انقلاب حرکت می کنند. موتور سواران و چندین خودروی ضد شورش بر روی پل خ عطایی مستقر بوده و رفت و آمدها را بدقت زیر کنترل دارند.

اتوبوسهای مملو از گارد ویژه در پارگینک هتل رضا (اول خیابان بعثت – روبروی خیبان عطایی)٬ پارکینگ میدان ولایت فقیه و پارگینگ کوی مخابرات (آگاهی) خیابان امام مستقراند. نیروهای بسیجی در مسجد اعظم مستقر شده و منتظر اجرای دستورات هستند. ماموران لباس شخصی و بسیجی ها به صورت دو نفره در خیابان عطایی و امام در حال قدم زدن بوده و مانع تجمع بیش از دو نفر می شوند.

ماموران امنیتی از بالای پشت بام چندین ساختمان مشغول فیلمبرداری از خیابان عطایی و امام هستند. در چند روز گذشته برای گرامیداشت اول خرداد ۱۳۸۵ سی دی و شبنامه های فراوانی در سطح  شهر اورمیه پخش شده بود٬ اما در بین مردم شایع است که روز دوم خرداد (روز حرکت اعتراضی مردم اورمیه در سال ۱۳۸۵)تجمعاتی برگزار خواهد شد. بنابراین پیش بینی می شود روز پنجشنبه دوم خرداد نیز شهر اورمیه حالت امنیتی داشته باشد.

بنا به خبرهای دریافتی گروه خبری اورمونیوز دیروز و بعد از ظهر امروز چهارشنبه اول خرداد مغازه و منزل چند تن از فعالین شناخته شده مورد حمله مامورین اطلاعات قرار گرفته است . عصر سه شنبه ۳۱ اردیبهشت مراجعه مامورین برای یافتن خدایار تیموری نتیجه ای نداشته است٬ مامورین منزل او را تفتیش کرده اند.

اخباری مبنی بر بازداشت روزنامه نگار و فعال سرشناس ائلیاز یئکنلی وجود دارد.به دلیل جو شدید سنگین امنیتی دسترسی به اخبار دقیق بسیار دشوار شده اشت.

تردد مردم در خیابان عطایی و امام از روزهای گذشته بیشتر است و ظاهرا همه منتظر جریان خاصی هستند٬ ولی به دلیل حضور سنگین نیروهای امنیتی تا زمان ارسال این خبر حرکت خاصی صورت نگرفته است.

 

یک جوان 21 ساله دیگر تبریزی امروز در تبریز بازداشت شد

 

اویرنجی نیوز: در حالیکه تبریز جوی کاملا پلیسی و امنیتی دارد، جوانان غیور تبریزی همچنان در صحنه مبارزه ضد تبعیض نژادی قرار دارند و بی هیچ ترسی آماده پرداخت هزینه در راه خواسته های هویت طلبانه اشان هستند. منطقه بازار، راسته کوچه و چهارراه آبرسان سه منطقه حساس در تبریز هستند که تحت محاصره کامل نیروهای امنیتی و پلیس قرار دارند. اکثر مغازه های شهر بسته است و هیجان در تبریز موج می زند. جوانان تبریزی نیز آماده فرصت مطلوب برای برگزاری اعتراضات مدنی خویش هستند.

براساس اخبار رسیده به اویرنجی نیوز جوان فعال آذربایجانی ساکن محله سه راه بهشتی بنام حسین میرزاخانی عصر امروز در منطقه بازار و جلو پاساژ شمس تبریزی بازداشت شده است. حسین میززاخانی قبلا بارها از سوی ماموران امنیتی دستگیر شده بود. احتمالا افراد زیادی در تبریز دستگیر شده اند که هویت و اسامی آنها هنوز بدستمان نرسیده است. بمحض دریافت اطلاعات تکمیلی در اختیار خوانندگان خواهیم گذاشت.

 

تبریزین سون دوروموندان خبر: بازار چوخ شلوخ آما پلیس هر یئرده گوزه دئییر

 

اویرنجی نیوز: تبریزده هر ساعت دوروم گرگین له شیر. اویرنجی نیوزا وئریلن خبره گوره رژیمین انتظامی قوه لری بوتون مرکزی خیابان لارا یاییلیب لار. چوخ یاخین مسافه لرده پلیس و ضد شورش گوجلری دایانیب و انسان لار دا قورخو یاراتماغا چالیشیرلار. قارا یاخا اطلاعات مامورلاری و بسیج گوجلری ده شهرین خیاوانلاریندا دولانیرلار. هر چهارراه باشین دا و همده خیابانلاردا شرکت واحیدین بوش اتوبوسلاری دایانیب تا احتمالی شورش ده توتولانلاری

تئزلیکجه اتوبوس لارا میندیریب و کلانتری لره گوتورسونلر. راستا کوچه آغزیندا مامورلار جاماعاتی تئز-تئز یئریمه یه چاغیریر و حتی 3 نفرین بیرده دورماسینا ایذین وئرمیرلر. رژیم انسان لارین فکرینی میلی قیامدان اوزاقلاشدیرماغا چالیشیر. بو دوغرولتودا رژیم بو گون ساعات 17.30 دا تازا تاپیلان شهید لرین ترحیم مراسیمین جومعه مچیدینه سالیب و بلندگو لاردان اوجا سسله قران و نوحه پخش ائدیر. شهرین آرا خیاوانلاریندا و بوتون مرکزی خیابان لاردا ساتقین لباس شخصی اطلاعات مامورلاری گوزه دئییر.

 

 

گزارش همکاران اویرنجی نیوز از آخرین وضعیت امنیتی در تبریز

 

اویرنجی نیوز: تبریز همزمان با سالروز قیام سراسری آذربایجان جوی شدیدا پلیسی دارد. طبق آخرین اخبار نیروهای امنیتی و یگانهای ویژه اجازه هیچگونه تجمع حتی 3 نفره نیز به افراد نمی دهند و تردد مردم به شدت کنترل می شود. یگانهای ویژه نیز در مکانهای متعدد خصوصا ساختمان شهرداری استقرار یافته اند. بر تعداد جمعیت نیز رفته رفته افزوده می شود.

 

با بازداشت حسن ارک تعداد بازداشتی های آذربایجان در هفته اخیر به هفت نفر رسید

 

اویرنجی نیوز: همزمان با دومین سالگرد قیامی سراسری در آذربایجان بر دامنه بازداشتها افزوده شده است. بطوریکه با بازداشت حسن ارک تعداد بازداشتی های آذربایجان در هفته اخیر به هفت نفر رسید.

در طی روزهای گذشته 7 تن از فعالان سیاسی، مدنی و دانشجوئی در آذربایجان به اتهام تلاش برای برگزاری مراسم های اعتراض آمیز بازداشت شده اند.

حسن ارک مدیر سایت اینترنتی آذقالا و از نویسندگان نشریه توقیف شده شمس تبریز، جمشید زارعی نویسنده روزنامه های محلی در تبریز و علی صدیقی فعال 35 ساله سابق دانشجوئی آذربایجان و مدیر مسئول اسبق نشریه دانشجوئی "یورد" سه نفر از فعالینی می باشند که در روزهای اخیر تنها در شهر تبریز بازداشت شده اند.

ائلیاز یکانلی، خدایار تیموری دو نویسنده و فعال دانشجوئی می باشند که در شهرستان ارومیه بازداشت گردیده اند. ائلیاز یکانلی نویسنده روزنامه های محلی در ارومیه قبلا نیز بارها دستگیر شده بود. خدایار تیموری نیز فرزند شاعر آذربایجانی فریدون تیموری میباشد که قبلا در قیام ملی آذربایجان در سال 1385 دستگیر شده بود. خاطر نشان می شود خدایار تیموری در کنکور سراسری سال 1381 توانسته بود رتبه 8 را کسب کند که در آخرین ترم از تحصیلات دانشگاهیش بجرم فعالیتهای ضد تبعیض نژادی و زبانی از دانشگاه اخراج گردید.

حجت عراقی ۲۱ ساله، دانشجوی کاردانی تاسیسات دانشگاه ارومیه، سلمان عراقی۲۲ ساله دانشجوی ترم آخر کارشناسی ریاضی دانشگاه پیام نور خوی، سالار عراقی۲۰ ساله دانشجوی ترم دو مهندسی ماشين آلات كشاورزی، اکبر عبدالهی۲۰ ساله دانشجوی کاردانی مکانیک آموزشکده فنی مکانیک اورمیه و پیام علمقلی 22 ساله دانشجوی دانشگاه پیام نور خوی پنج دانشجوی فعال می باشند که بجرم توزیع اعلامیه های گروههای دانشجوئی آذربایجانی در روز ۲۶ و 30 اردیبهشت ماه در شهرستان خوی بازداشت شده اند. همچنین حمید رستمی معروف به آرغیش شاعر٬ نویسنده و روزنامه نگار آذربایجانی که قبلا توسط دادگاه انقلاب اسلامی شهرستان خوی به يك سال حبس تعزيری، دو سال تبعيد به بيجار و سه سال ممنوعيت نشر آثار محكوم شده بود٬ در آستانه اعتراضات به زندان خوی فرستاده شده است.

از سوی دیگر خبر می رسد که چندین دانشجوی فعال آذربایجانی در دانشگاه تبریز بعلت فعالیتهای هویت طلبانه خویش در آزمون کارشناسی ارشد رد صلاحیت شده اند. آقایان نادر مهد قره باغ در رشته مهندسی برق، امین امامی در رشته مهندسی مکانیک، صمد پاشایی در رشته مهندسی کشاورزی و خانم ناهید بابازاده در رشته علوم تربیتی از جمله دانشجویان فعال آذربایجانی می باشند که رد صلاحیت شده اند.

هم اینک جو امنیتی شدید بر شهرهای آذربایجان حکم فرماست.

 

"اویرنجی نیوز" امکداشلاری نین تبریز بازاریندان سون خبرلری

 

اویرنجی نیوز: آخشام ساعات 5 ده بازار قاباغیندان آلینان خبرلره گوره بیر چوخ انسان بازارین اطرافیندا اولان خیاوانلارا توپلانیب آنجاق پلیس گوجلری دورومو کنترل آلتیندا ساخلایبلار. امنیتی قووه لر شهرده دورومو تام آغیرلادیب و ماشینلارین گلیش و گئدیش لرین نظارت آلتینا آلیبلار. بوتون قالخانلی ضد شورش قووه لری بازاری دولدوروبلار و دونن گئجه سایاقیندا هامینی سورغویا آلیرلار و  اونلاردان هانسی یئرلره و نه آماجلا گئتمک ایسته دیکلرینه داییر سورولار سوروشورلار. شهرین بیر چوخ کافی نتی باغلانیب و شکیل گوندرمه امکانی آزالیب. آنجاق شهرین سون دوروموندان شکیللر بیر آزدان یاینلاناجاقدیر.

 

دونن سه شنبه اردیبهشت آی نین 31 ینده حسن ارک تبریزده توتولوب

 

اویرنجی نیوز: آزقالا آدلی اینترنت سایتی نین مودورو و باغلانمیش شمس تبریز گونده لیگینین یازاری حسن ارک اردیبهشت آی نین 31ینده تبریزده اطلاعات مامورلاری طرفینده ن اوغورلانیب. هله لیک اونون هاردا ساخلاندیغیندان بیر خبر یوخدور. آما بئله نظره گلیرکی هله لیک او تبریزین باغشمال محله سینده اولان اطلاعات اداره سینده بازجوئی آلتیندادیر. حسن ارک بوندان قاباقدا دفعه لرله اطلاعات گوجلری طرفینده استنطاقا آلینمیشدیر.

 

ارائه حکم عدم صلاحیت ادامه تحصیل از طرف سازمان سنجش برای فعالین دانشجوئی آذربایجانی دانشگاه تبریز

 

اویرنجی نیوز: پس از اعلام نتایج کنکور کارشناسی ارشد، در اوج ناباوری کارنامه عده ای از دانشجویان دانشگاه تبریز در سایت این سازمان درج نشده و ذکر گردیده بود که این دانشجویان به سازمان سنجش مراجعه نمایند. پس از مراجعه این دانشجویان با حکم عدم صلاحیت مواجه گردیده اند. مسئولین روابط عمومی سازمان سنجش اعلام کرده اند که از نظر حراست دانشگاه تبریز و وزارت اطلاعات این دانشجویان به خاطر فعالیتهای سیاسی صلاحیت لازم برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد را ندارند. آقایان نادر مهد قره باغ در رشته مهندسی برق، امین امامی در رشته مهندسی مکانیک، صمد پاشایی در رشته مهندسی کشاورزی و خانم ناهید بابازاده در رشته علوم تربیتی از جمله دانشجویان فعال آذربایجانی می باشند که رد صلاحیت شده اند.

 

بو گون خورداد ین بیری تبریز بیلیم یوردوندا امنیتی دوروم گئتدیکجه آغیرلاشیر

 

اویرنجی نیوز: بو گون 1387 خورداد آیینین بیری و 1385 ایلینده باش توتان میللی قیامین ایل دونومودور. اویرنجی نیوزون اوزه ل خبرینه گوره میللی قیامین ایل دونومونده تبریز بیلیم یوردوندا اویرنجی لری کنترل ائتمک اوچون حراست و اطلاعات قووه لرینین سایلاری نئچه قات اولوب. ناهار چاغی آقای قراملکی تبریز بیلیم یوردو انتظاماتی و حفاظت فیزیکی بیریمی نین باشقانی شخصا بیلیم یوردوندا دولانیب و اویرنجیلری نظر آلتیندا ساخلاییب. بیلیم یوردون یئمک خاناسی و سلفینده ده چوخلو امنیتی قووه لر گورونور. 1385 ینجی ایلین خورداد آیی نین بیرینده تبریزده کی باش وئرمیش اولایلاردا تبریز بیلیم یوردو اویرنجی لرینین دانیلماز رولو اولموشدور. ائله بونا گوره رژیم تبریز بیلیم یوردوندا اویرنجی لره قارشی آغیر باسقی سوردورور.

 

 

با فرا رسیدن 1 خرداد سالروز قیام ملی آذربایجان تشدید فشارها در زنجان

 

اؤیرنجی نیوز: با فرا رسیدن 1 خرداد سالروز قیام ملی آذربایجان، زنجان هم مانند دیگر شهرهای ترک، تحت تدابیر شدید امنیتی قرار گرفته و تمامی فعالان هویت طلب دانشجویی و شهری به صورت غیر قابل باوری تحت کنترل ماموران نیروهای اطلاعاتی چه بصورت محسوس و چه نامحسوس قرار دارند.

طی روزهای گذشته با برخی فعالان تماس گرفته شده و از حضور آنان در خیابان در روز اول خرداد بشدت اظهار نگرانی کرده اند و تهدید  کرده اند که به هیچ عنوان نباید در شهر حضور داشته باشند.

همچنین روز گذشته کتابفروشی پینار مورد تفتیش کامل نیروهای اطلاعاتی قرار گرفته و صاحب کتابفروشی(خانم جعفری و همسرشان آقای روشن) مورد تهدید قرار گرفته اند. ماموران در پی یافتن اعلامیه به این مغازه هجوم برده و تمامی مغازه را بازرسی کرده و سرانجام برخی کتب و نشریه از جمله ماهنامه بایرام را با خود برده اند.

هم اینک و در حالی که چند ساعتی بیشتر به موعد اعتراضات نمانده، ظاهر شهر آرام است ولی ماموران امنیتی در تکاپو برای ممانعت از هر گونه حرکتی در شهر هستند.

نکته قابل توجه در نوع آرایش نیروهای امنیتی،  نسبت به دفعات قبل بویژه روز جهانی زبان مادری اینست که ماموران با لباسهای نظامی جای خود را به لباس شخصی ها داده اند و حضور نظامیان نسبت به قبل در ظاهر کم شده است ولی نیروهای لباس شخصی و نیز بسیجیان حضور گسترده دارند

 

بیانییه جمعی از فعالین حرکت ملی آذربایجان در اردبیل در خصوص سالروز قیام ملی خرداد1385

 

تاریخ خود گواه شجاعت ها، ایستادگی ها، پیروزی ها، شکست ها و افتخارات ملتهاست و به جرات و اطمینان میتوان گفت که هر ملتی تاریخ ساز خود بوده و سرنوشت آینده خویش را با اعمال خویش و به دست خویشتن رقم میزند. تاریخ ملت آذربایجان نیز پر است از فرازونشیب هایی که معلول علت ها و عوامل فراوانی است.در میان این عوامل، عامل "مبارزه ملت ها" در جهت تحقق اهداف ملی و مهمترین ایشان در جهت بدست گرفتن سرنوشت خویش و سعادت ملتها بوده است.ملت آذربایجان نیز در طول تاریخ همانند هر ملت دیگری راه مبارزه را در بسیاری از مقاطع تاریخ برگزیده و به طبع آن شکست ها و پیروزی های بسیاری را بدست آورده است.در عصر حاضر نیز آذربایجان شاهد انواع تحرکات با مبدا "مشروطه" و در حال، "حرکت ملی آذربایجان" در جهت احقاق حقوق ملی ملت آذربایجان(زبان ملی- حق تعیین سرنوشت خویش و ...) بوده است که در نوع خود در بین مبارزه ملتها کم نظیر است.

با شروع حرکت ملی آذربایجان از چندین سال پیش و تکامل این پروسه در سالهای گذشته، ملت آذربایجان، شاهد باز شناسی و باز یابی هویت ملی خویش و تلاش گسترده و مبارزه در راه احقاق حقوق ملی ملت آذربایجان در چارچوب حرکت های مدنی، دئموکراتیک و پرینسیبل های بین المللی (حقوق بشر-حق مبارزه برای ملت های بدون دولت و ...)است. در این میان چاپ کاریکاتور توهین آمیز ارگان رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران، روزنامه "ایران" در ویژه نامه روز جمعه 22 اردیبهشت 1385 کاسه صبر و تعامل ملت آذربایجان را سر ریزاند و نقطه عطف مبارزات ملت آذربایجان، در طول یک قرن مبارزه علیه شوونیسم و آپارتاید دولتی حاکم بر ضد اقوام و ملت های غیر فارس در ایران را رقم زد و خط بطلانی بر سیاست کثیف آسیمیلاسیون رژیم های معاصر حاکم در ایران بر علیه ملت ترک آذربایجان کشید.

آری، قیام سرتاسری 7 روزه 25 شهر آذربایجان در خرداد 85 با نثار خون دهها شهید، صدها مجروح و هزاران بازداشت از ملت دلاور آذربایجان بدست ارتجاع، نقاب از چهره کریه شوونیسم و عاملان تروریسم فرهنگ و ملت آذربایجان برداشت و دستان جنایتکار 85 ساله آنان را برای همیشه رو کرد.اما نباید فراموش کرد که قیام خرداد 85 تنها برهه ای ازپروسه مبارزه ملت آذربایجان است و راه مبارزه هنوز ادامه دارد.

با احترام به خون شهدای خرداد 85 ما جمعی از فعالان حرکت ملی آذربایجان در شهر اردبیل خواستار آزادی زندانیان عقیده آذربایجان هستیم و هر گونه تضعیق حقوق ملی ملت آذربایجان را محکوم مینماییم. ضمن دعوت از تمامی فعالین حرکت و ملت آذربایجان به رفتار مدنی و دئموکراتیک در سالروز قیام ملی، خواهان هر چه بیش ایدئولوژیزه کردن قیام خرداد آذربایجان می باشیم.

زنده باد شهدای قیام ملی خرداد85

جمعی از فعالین حرکت ملی آذربایجان در اردبیل

 

ارسال هزاران SMS در سالگرد قيام خرداد از سوی فعالان ملی

 

اويرنجي نيوز: بنا به گزارشهاي دريافتي از شهرهاي مختلف آذربايجان بيش از 10 هزار SMS از سوي فعالين به طور هماهنگ و همزمان در تبريك سالروز قيام 1 خرداد فرستاده شده است. اين خبرها حكايت از موفقيت فعالين در غلبه بر اقدامات مخابرات استانهاي آذربايجاني در فيلتر نمودن پيامهاي تلفني دارد. در اين پيام ها در ضمن تبريك سالروز قيام بزرگ ملت آذربايجان از آنها خواسته شده است ياد خاطره فداكاري ها و حماسه هاي اين روز را گرامي دارند.

 

 

 

روزهاي بعد از خرداد 1385،

اؤزگور گونئی

 

سال قبل در همين روز طي مقاله اي جريانها و زيرساخت هاي سازنده قيام خرداد را تحليل و بررسي كردم. هر چند كه در آن هنگام قصد داشتم مسيري كه حركت ملي بعد اين روز تاريخي در پيش دارد را از ديدگاه خود مورد بررسي قرار دهم اما تا دومين سالگرد اين قيام فرصتي نيافتم. در اين نوشته ضمن دسته بندي و تحليلي دوباره بر جريانها و زيرساختهايي كه قيام 1 خرداد بر روي آن جريان يافت و شكل گرفت، سعي خواهم كرد مسير پيش روي حركت ملي در روزهاي بعد خرداد 1385 را تحليل نمايم.

در بررسي تغييرات و كنش هاي اجتماعي متفكرين علم اجتماع و سياست الگويي بسيار رايج را مورد استفاده قرار مي دهند كه آنرا مديون انديشه هاي چپ دو سده اخير مي باشند. متفكرين علوم اجتماعي بر اين عقيده اند كه هر رويداد و پديده اي در بسترها و زيرساختهاي مخصوص به خود پديد مي آيد و جريان مي يابد و انسانها و جريانهاي مختلف بازيگران تاثيرگذار اين نمايشنامه مي شوند. به يقين هم جريان ها و هم زيرساختها با هم و در عرض و طول هم سازنده رويدادي بزرگ مي شوند. از زاويه اي ديگر در تحليل شرايط و پيش زمينه هاي قيام  به عوامل داخلي حركت ملي همانند تغييرات ذهني و كمي در فعالین حركت و همچنين عوامل خارجي كه شامل عوامل بين المللي و ساختاري مي شود مي بايست پرداخته شود. قبل از اینکه به مسائل یاد شده بپردازم ذکر چند سوال را برای بیان اندیشه خود ضروری می دانم و فکر می کنم كه پاسخ گويي به آنها مي تواند در تبيين فاكتورهاي موثر و همچنين تحليل شرايط قبل و بعد وقوع قيام روشنگر و راهگشا باشد:

1-      آيا توهيني مانند كاريكاتور براي اولين بار بود كه در ايران صورت مي گرفت؟

جواب اين سوال به يقين نه است! چراكه توهين هاي بسيار بزرگتر حتي از طريق صدا و سيما و در مقابل چشمان ميليونها بيننده روي داده بود!

2-      چه عواملي باعث عكس العمل متفاوت مردم در مقابل اين كاريكاتور شدند؟

3-      آيا اين عوامل قبل از آن وجود داشتند و هم اكنون نيز وجود دارند؟

 

زيرساخت هاي تاثيرگذار بر قيام 1 خرداد

1- به نظر مي رسد مهمترين زيرساختي كه قيام را تسهيل و ممكن نمود گسترش ارتباطات بود. گسترش شبكه اينترنتي، سايت ها، وبلاگ ها، گروهها و كلوبهاي اينترنتي امكان مبارزه در فضاي مجازي را در غياب نظارت حكومت ممكن ساختند.

2- گسترش مخابرات و خطوط تلفن و موبايل باعث تسهيل و سرعت يابي انتقال اخبار و رويدادها شد. به گونه اي كه قيام خرداد را مي توان يك انقلاب SMS ناميد.

3- گسترش استفاده از شبكه هاي ماهواره اي و بخصوص تاسيس شبكه تلويزيوني گون آذ تي وي سيطره حاكميت بر جريان اخبار را در هم شكست.

 

 

جنبش دانشجويي آذربايجان مهمترين جريان تاثیر گذار

حرکت ملي آذربايجان از سالهاي بعد جنگ و بخصوص در دهه ي هفتاد راه بسيار سخت و مشقت باري را در جهت آزادي ملت خود آغاز کرد. فعالين با اميد به آينده در تحمل سختي راهي که شروع کرده بودند اراده اي پولادين داشتند. در حالي که اکثريت قاطع جريانهاي حاکم تنها آنرا شوخي بيش نمي دانستند، دانشگاه آغوش خود را بر روي چنين ايده آل هايي گشود واقدام به ايجاد چارچوب هاي تئوريکی آن کرد. با ايجاد ادبيات سياسي از طريق نشريات عضوگيري اوليه را براي ورود به جامعه با مهارت به پيش برد. اگر در اين مرحله اقدام به فعاليت در خارج دانشگاه مي کرد هرگز نمي توانست از سطح عده اي معدود خارج گردد. با حضور اين ايده در دانشگاه دانشجويان جنبه هاي مدرن و دموکراتيک آنرا بسط دادند به گونه اي که با جذب اصول دموکراتيک و حقوق بشري رقيبي براي گفتمان هاي مدرن گرديد. به علت اينکه دانشجويان از همه طبقه ها و از هر دو جنس مرد و زن هستند، بروز آن در دانشگاه به اين معني بود که نمايندگاني از تمام ملت آذربايجان با اين تفکر آشنا شده­اند.

 

بن بست اصلاحات

هرچند دولت وجریان اصلاح طلبی در دوره اول خود اقدامات قابل توجهی را در گشودن فضای عمومی انجام داد اما با شروع دوردوم حکومت اصلاح طلبان رو به رانت خواری دولتی آوردند و به مرور با شریک قدیمی محافظه کار خود هم کیسه گردیدند. آنها همه به این نتیجه رسیدند که فارسی زبان رسمی قوم یا شخصی نیست بلکه زبان چپاول مردم و ملت های ساکن ایران است و ایران ظرف استعمار است و هر حرکتی این ظرف را بشکند باعث ریختن محتوای آن خواهد شد. حال محتوای آن می خواهد استعمار اصلاح طلبان باشد یا محافظه کاران. از اینرو آنها مواظب در هم نشکستن ایران، این ظرف استعمار بودند و تنها می خواستند در مورد محتویات آن به رقابت و چانه زنی بپردازند. این تفاهم نوشته ونانوشته باعث یک کیسه شدن و همدردی این استعمارگران شد و رفته رفته فضا برای تمام حرکت های هویت طلبانه ملی بسته شد.

 

مراسم قلعه بابک 84 و تصمیم به مبارزه شهری

در سال 84 مراسم قلعه بابک با لشکر کشی حکومت و رشادت جوانان آذربایجانی در گذر از موانع و اجرای مراسم همراه بود. دستگیری هزارن تن از فعالین و خطرات و سختی های تظاهرات در منطقه ای کوهستانی و بدور از چشمان مردم باعث گردید اندیشه کشیدن مراسم قلعه بابک به شهرها به ضرورت تبدیل گردد. قهرمان مبارز آذربایجان عباس لسانی این مسئله را با رشادت تمام در مراسم ستارخان مطرح کرده بود و دیگر فعالین نیز در مورد آن توافق داشتند اما عدم احساس ضرورت به خاطر امید به برگزاری مراسم سالیانه در قلعه و ترس از دوتیرگی در حرکت باعث گردیده بود تا این اندیشه عملی نگردد.

 

بزرگداشت سالگرد مشروطیت و گسترش اندیشه مبارزه شهری

مراسم قلعه بابک سال 84 با انقلابی در اندیشه جوانان فعال آذربایجانی همراه شد. درگیری شدید با نیروهای امنیتی در هتل بابک و به ویژه در منطقه کمپ باعث تغییرات گسترده ای در ذهنیت جوانان آذربایجانی گردید. این جوانان بعد از یک ماه و در سالروز بزرگداشت مشروطیت بعد از اینکه مراسم سر قبر باقرخان سرکوب گردید از میدان آبرسان به طرف چهارراه منصور راهپیمایی کردند. این اولین راهپیمایی بعد از دهه ها سیطره نظامی و اطلاعاتی حکومت بر تبریز بود. این تظاهرات که شمار شرکت کنندگان در آن به 100 نفر نیز نمی رسید تنها به مدت نیم ساعت در خیایانهای ادامه داشت و به شدت با دخالت نیروهای امنیتی سرکوب گردید. اما جوانانی که افسانه جو آهنین تبریز را شکسته بودند شاهد انقلابی در اندیشه ها و جهان بینی خود بودند. مسئولان مغرور که چند روز پيش از زبان استاندار آذربايجان شرقي دکتر سبحان اللهي فاتحانه از سرکوب مراسم قلعه ي بابک سخن رانده بودند هرگز براي مقابله با چنين نمايشي پيش بيني هاي لازم را نکرده بودند و بدين ترتيب نيروهاي پليس حاضر در چهارراه آبرسان در ترافيک جا ماندند. آري ديگر تابوها شکسته بود. ديگر هيچ فعالي از عدم امکان تظاهرات هاي خياباني سخن نمي گفت. اين تظاهرات بيش از اينکه بر روي مردم تاثير گذارد بر روي خود اين جوانان فعال تاثير گذاشت و پرستيژ خوفناک و شکست ناپذير حکومت که از سالها قتل عام و تبليغات رسمي و غير رسمي بدست آمده بود در خيابانهاي تبريز لگد مال شد. همه راضي بودند با تعريف لحضات اين چند دقيقه به احساس موفقيتي چند باره دست مي يافتند. هفته بعد جمعه عده اي ديگر از جوانان در کوههاي ائينالي اقدام به برگزاري ميتينگ کردند و حاکميت نتوانست آنها را دستگير کند. سه روز بعد در پارک مزار شهريار عده اي ديگر از جوانان با قوپوز مراسمي را اجراء کردند و مردم نيز ناباورانه سخناني را در وسط شهر تبريز مي شنيدند که تا چند روز پيش حتي در خفي گفتن آن نيز ترسناک بود. بلافاصله در سايت ها تبليغات براي مراسم شهادت شيخ محمد خياباني و 12 شهريور سالگرد تشکيل فرقه دموکرات آذربايجان انجام گرفت. آري آن چند دقيقه تظاهرات خياباني ابهت رژيم را شکسته بود و حاکميت را به سخره گرفته بود. اين همه نمايش خياباني در عرض دو ماه مي توانست هر فرد نکته سنجي را متوجه تغييرات صورت گرفته در اذهان فعالين نمايد. امروز ديگر حاکميت نه با فعالين بلکه با مبارزين آذربايجاني رودررو بود. ديگر اکنون سبحان اللهي نيز مي بايست اعتراف مي کرد به جاي شکست جريان هويت خواهي آنرا به شهرها کشانده است. هرگز فرياد يکي از دوستاني که بعد از حمله ي نيروهاي حاکميت به جوانان هويت خواه در قلعه بابک را فراموش نميکنم: “بيز نييه بو باتوم لاري داغدا- داشدا يئييروخ (يئييريک)، بيز کي باتوم يئييروخ، تبريزين خياوانلاريندا ييياخ ميللت ده گؤرسون نه­لر اولور.”

 

گسترش ادبيات سياسي حركت ملي در بين عموم مردم

با تاسيس گون آذ تي وي مسئله اي که حاكميت حتي نمي توانست تصور آن را داشته باشد خیل جواناني بود که به فعالين پيوسته بودند و به محض تاريکي هوا تمام ديوارهاي شهرها و بخصوص تبريز را با شعارهاي “گون آذ تي وي” ، “اويان تبريزيم” و… مي نوشتند. از نظر حاکميت مردم در حال بد آموز شدن بودند. اينبار نه تنها فعالين بلکه مردم شهر و مهمتر از همه ديوارهاي شهر نيز به صف مبارزه پيوسته بودند. رفته رفته شعارنويسي به تفريحي براي جوانان محلات تبديل شده بود. اين جوانان به همراه اکثريت مردم تا نيمه شب پاي برنامه هاي گون آذ تي وي مي نشستند و بعد از آن اقدام به ديوارنويسي کرده، صبح نيز با شور و هيجان آنرا براي دوستان خود تعريف مي کردند! مجريان برنامه گون آذ تي وي بصورت ديالوگ دو طرفه با مردم سخن مي گفتند و پاي سخنان آنان مي نشستند. مردم رفته رفته با ادبيات سياسي حرکت ملي آشنا مي شدند و اين قطعا بيش از همه حاصل کار اين شبکه ي ماهواره اي بود. ديگر در خانه يا محل کار بحث و گفتگو در مورد سخنان روز قبل “احمد بي” و يا تماس گيرندگان امري طبيعي بود.

 

روزهای سرد برای دانشگاه و هیجان در شهرها

سال جديد تحصيلي آغاز گرديد. زمزمه هايي براي اعتراض و تحريم کلاسهاي درس در اول مهرماه شروع شد، اما هيچ نتيجه اي حاصل نگرديد. با گذشت چند ماه معلوم گرديد اکثر دانشگاه ها بجز دانشگاه زنجان و تا حدي دانشگاه اوروميه وضع چندان مناسبي ندارند و عليرغم فعالیت هایی که در سطح شهرها داشتيم دانشگاهها نسبت به سالهاي قبل تحرک کمتري داشتند و با گذر زمان اين مسئله نگران کننده تر مي شد. شايد يکي از دلايل آن عدم ارتباط فعالين سالهاي قبل و فعالين غير دانشگاهي با دانشجويان داخل دانشگاه بود؛ چراکه آنها اکنون فضاهاي مناسب ديگري خارج از دانشگاه در سطح شهرها، روستاها و محلات براي فعاليت يافته بودند. در مجموع مهمترين فعاليت اين سال حول گون آذ تي وي صورت مي گرفت. در پاييز اين سال ما استاد فرزانه را از دست داديم. او وصیت کرده بود که پيکرش را در تبريز به خاک بسپارند. اکثر فعالين به طرف تبريز روانه شدند. جمعيتي نزديک به دو هزار نفر در مراسم تشييع جنازه ي استاد و جمعيت بسيار بيشتري در مراسم ختم شان در مسجد طوبي جمع شدند. از همه طيف ها در مسجد جمع شده بودند اما فشارهاي امنيتي نيز خود نمايي مي کرد. يکي از مهمترين اتفاقات پاييز اين سال ابتکار تحسين بر انگيز يکي از گروههاي فعال حرکت ملي در اوروميه براي اجراي مراسم آتش بازي در سطح شهر بود. اين حرکت نشان مي داد که فعالين بيشتري درصدد کشاندن دامنه خواستها خود به سطح جامعه با اقدامات نمادين بودند. اين مراسم به قدري باشکوه بود که سي دي هاي آن بلافاصله تهيه و بين مردم و فعالين پخش گرديد. حاکميت ديگر تحمل خود را از دست مي داد. زمستان همين سال “سهند افشاري” يکي از فعالين نام آشناي آذربايجان بصورت مشکوکي در اثر تصادف جان خود را از دست داده بود. ابراز احساسات دوستان هم فکران جوان در قبال فقدان او بسيار متفاوت از قبل بود. هر کسي مي توانست در غم او نوشت و آغيت ها سرود. مراسم ختم او آنچان سياسي شده بود که سازمان اطلاعات اقدام به دستگيري تعدادي از فعالين کرد. نشريه ديلماج نيز جلسات هفتگي خود را در تبريز حول مسائل مهم آذربايجان تشکيل مي داد . اينک ديگر خارج از دانشگاه فعال تر از داخل مي نمود. عليرغم شيريني ها و تلخي هاي که اين سال با خود به همراه داشت، آزاردهنده ترين مسئله درگيري طيف شمس تبريز با گروهی از فعالین بود. اين مسئله که ريشه در سالهاي قبل داشت با درگيري هاي پيش آماده در روز مشروطه بر سر مزار باقر خان بسيار تشديد شد و تا آنجا پيش رفت که مسئله به فحش و ناسزا گويي در گروهها وسايت هاي اينترنتي کشيده شد و سايت شمس توسط عده اي از مخالفين جوان حک گرديد. سايت شمس رويه بسيار نامناسبي را در تخريب فعالين برگزيد و اقدام به افشای مطالب و نشست هاي سری فعالين کرد. بدترين جلوه اين درگيري اقدام سايت شمس تبريز در جهت افشاي طرح فعالين براي تبديل کردن مراسم تشيع جنازه استاد فرزانه به مراسم باشکوه در خيابان هاي تبريز بود.

روزهاي سرد زمستان با ورود به ماه اسفند براي فعالين روزهاي پر حرارت و پر شورتري را به همراه داشت. دوم اسفند روز جهاني زبان مادري در حد قابل توجهي گرامي داشته شد. چند روز نگذشته بود که حادثه اي خارج از تصور در خيابان هاي تبريز روي داد. چند ساعتي از ظهر نگذشته بود که عده اي از فعالين در مقابل خليفه گري ارامنه در تبريز جمع شدند و با شعارهاي الله اکبر در اعتراض به اشغال اراضي جمهوري آذربايجان در قره باغ و روز قتل عام مردم شهر خوجالي دست به تضاهرات خياباني زدند. دقايقي چند شعارهاي ملي به شعارهاي مذهبي افزوده شد. در عرض چند دقيقه هزاران نفر از اطراف به جمعيت پيوستند و حاکميت سراسيمه جمعيت تظاهرات کننده را نرسيده به چهارراه شهناز متفرق کرد. مردمي که از هر سو به چهار راه شهناز رسيده بودند نزديک به ده هزار نفر بودند. ديگر زمان تظاهرات هاي چند ده نفري چند ماه پيش نبود و حرکت ملي مي توانست بر روي تظاهرات هاي چند هزار نفري در خيابان ها حساب باز کند. اکنون ارزش اقدامات جوانان جسور آذربايجاني که در تابستان اين هراس بي مورد از حاکميت را شکسته بودند و قدرت تاثير عمومي گون آذ تي وي بيش از پيش آشکار مي شد. دانش آموزان تبریز نیز هر جمعه به بهانه تشویق تیم تراکتورسازی دست به تظاهرات می زدند و این مسئله باعث استهزاء نیروهای امنیتی شده بود.  سال پر بار 84 بدين ترتيب به پايان رسيد. و سال 85 با تکيه بر دستاوردهاي سال قبل روزهاي جاودانه و پر خاطره اي را براي جنوب رقم زد.

19 روز دانشجو؛ سازماندهی دانشجویان و ایجاد هویتی جدید

تظاهرات واعتراضات خیابانی و در بهار 85 همچنان ادامه داشت. جوانان به هر بهانه ای به خیابانها می ریختند و حکومت به فکر چاره ای اساسی بود. 11 فروردین با عدم هماهنگی کامل روز بزرگداشت قتل عام مردم خوی، سلماس و اورمیه اعلام گردید، اما جدی نگرفتن شدت عمل حکومت باعث گردید صدها تن بدون اینکه تجمعی صورت گیرد در خیابان ها دستگیر شوند. گون آذ تی وی نیز با مذاکرات دولتمردان ایران و تورکیه از مسیر تورک ست خارج شد و بار دیگر این سوال در ذهن ها پدیدار گردید که آیا تظاهرات های خیابانی به پایان رسیده است. تا 19 اردیبهشت خبری نبود. تنها دانشجویان خود را برای برگذاری مراسمی در جهت شناساندن روز ویژه ای برای جنبش دانشجویی آذربایجان آماده می کردند اما هیچ بهانه ای در دست نبود. در فضایی از بهت وحیرت 19 اردیبهشت سپری گردید و هیچ اتفاق مهمی نیافتاد. اما بهانه تنها سه روز بعد با اشتباه روزنامه دولتی ایران در درج کاریکاتور بدست آمد. همه فعالین دانشجو با هم تماس گرفتند و قرار بر این شد که به بهانه این کاریکاتور تظاهراتی در دانشگاهها شکل گیرد. از روز 26 اردیبهشت مارتنی از تظاهرات ها به مدت دو هفته در دانشگاههای سراسر کشور انجام شد و باعث حساسیت جامعه و آگاهی مردم از ماجرا گردید و هسته های شهری و همچنین جمع های دانش آموزی نیز به آن پیوستند و بزرگترین تظاهرات خیابانی تاریخ آذربایجان و ایران را در اولین روزهای خرداد رقم زدند.

با مروری بر آنچه که اتفاق افتاده میخواهم به سوالاتی که در ابتدا طرح نموده ام جواب دهم. به نظر نویسنده زیر ساختها وجریانهایی در طی سال 84 و 85 وجود داشتند که زمینه ساز قیام خرداد شدند. این زیر ساختها و جریا نها که آنها را تشریح نمودیم در قبل سال 84 یا وجود نداشتند و یا بسیار کوچک، ناقص ومحفلی بودند. از اینرو کاریکاتور تنها بهانه ای بود که مردم و بخصوص دانشجویان از آن برای اعتراض به ناعدالتی ها وحق کشی هایی که بر آن آگاهی یافته بودند استفاده کردند. قبل از این نیز توهین هایی به مراتب بزرگتر اتفاق افتاده بود اما مردم نمی توانستند آنرا تفسیر نمایند و ممکن بود در مقابل آن جمله کلیشه ای القایی گروههای اپوزیسیون فارس گرا و محافظه کاران حکومتی را به زبان بیاورند. روشنفکرانی که متوجه این تضییع حقوق انسانی و ملی می شدند امکانات لازم جهت ارتباط با مردم را نداشتند چراکه هر حرکتی زیرساخت های خود را دارد.

نقطه ای بسیار مهم در مورد قیامها اینست که این قیام ها تنها جنبه بیداری و اعتراضی داشتند و از اینرو بعد از اینکه کنترل شهرها از اختیار نیروهای امنیتی خارج شد و به دست نیروهای مردمی افتاد هرگز انگیزه و بهانه ای برای نگه داشتن آن نشان ندادند. برای مثال مردم در شهرهای تبریز و اورمیه می توانستند با تصرف صدا و سیما در فکر پخش برنامه هایی حداقل به مدتی محدود باشند اما هیچ اقدامی در این جهت انجام ندادند. دلیل این مسئله بسیار روشن است و آن اینکه حرکت ملی در مراحل اولیه تکوین خود قرار دارد و کادرهای سیاسی لازم برای کنترل قدرت را در اختیار ندارد از اینرو روزهای بعد خرداد 1385 روزهای آموزش کادرهای سیاسی و نیروهای مجرب برای در اختیار گرفتن امورات ملت آذربایجان است.

www.oyrenci.com

اوزگور نبی اویرنجی امکداشی دیر.