رضا براهنی کیمدیر؟- س. صدرالدین

  يکشنبه  ۱۹ مهر ۱٣٨٨ -  ۱۱ اکتبر ۲۰۰۹

منیم آذربایجانیمین کیتابی یازیلماییبدیر

  کانادا  " پئن کلوب " اونون کئچميش صدري، قوزئي آذربايجاندا آز تانينسا دا، غرب ادبي ايجتيماعيتي نين ياخشي تانيديغي رضا براهني باشدا اولماقلا آبش، کانادا، آلمانييا، بريتانييا، ايسوئچ و ب. اؤلکه لرده ياشايان، اصلا گونئيلي 13 آدام داک-اين دعوتي ايله باکييا گلميشدير. آذربايجان تورکجه سينده تحصيل آلماديغيني هميشه اورک آغريسي ايله سؤيله ين بو تورک اديب ايله گؤروشوب صؤحبتلشمک ايمکانيميز اولدو. 

   

  اونون حيات يولو 

   

  رضا براهني 1935-جي ايلده تبريزده کاسيب، فارسجا بيلمه يه ن بير عاييله ده دوغولوب. بؤيوک قارداشي ايله بيرليکده اونلارين تبريزده  " پروريش "  آدلي پوللو مکتبده اوخوماسينا ياخين قوهوملاريندان بيري يارديم ائدير. تبريز اونيوئرسيتئتي اينگيليس ديلي فاکولته سيني بيتيرير. تورکييه ده اينگيليس ادبيات اوزره دوکتورلوق مودافيعه  ائتديکدن سونرا ايرانا قاييدير. حربي خيدمتدن سونرا تئهران اونيوئرسيتئتينده چاليشير. 

   

  سونرالار بير سيرا اؤلکه لرده پروفئسسور کيمي ايشلسه ده، تئهراندا يالنيز پروفئسسور کؤمکچيسي ايشله ييب، اوندان يوخاري قالخماسينا ايمکان وئرمه ييبلر. اينقيلابدان اؤنجه آبش-آ دعوت ائديليب، تئگزاس، يوتا اونيوئرسيتئتلرينده اينگيليس ديلي و تطبيقي ادبياتيندان درس دئييب. ايرانا قاييداندان سونرا يازديغي  " حاکيم و محکوم کولتور "  مقاله سينه گؤره توتولوب. ايشگنجلره معروض قاليب. يازي تورکلرين، او جومله دن فارس اولمايان باشقا ائتنيک قروپلارين ميللي-مدني حاقلاري حاقدا ايميش. 

   

  شاهليق دؤنمينده ايندي اولدوغو کيمي، ايراندا آذربايجان تورکجه سينده مکتب ياساق ايدي. هئچ بير اساس گؤستريلمه دن 9 آي زينداندا ياتيب ريضا براهني. سربست بوراخيلديقدان سونرا يئنيدن اونيوئرسيتئتده درس دئمه يه باشلاسا دا، ايشله مه سينه انگللر تؤره ديليب. اودور کي، يئنيدن آمئريکايا مهاجيرت ائتمه يه مجبور اولوب. آيووا اونيوئرسيتئتينده درس دئييب 

  اورادا  " زيلل الله " اي (شاه اؤزونو بئله آدلانديرارميش) - ( " زيندان شئيرلري " ني) يازيب. شئير اينگيليسجه يه ترجومه ائديليب. آردينجا زينداندا باش وئرنلره داير بير کيتاب يازيب. 1968-جي ايلده يازديغي  " کيشيليک تاريخي "  کيتابي نين ايراندا چاپ اولونماسينا ايجازه وئرمه ييبلر. سونرا دوکتروو آدلي بير آمئريکالي يازيچي بونا داير بؤيوک بير مقاله ايله چيخيش ائده رک، اونو اينگيليس ديللي توپلوما تقديم ائديب. 

   

  آمئريکادا اونلو يازيچيلارلا امکداشليق ائديب. کانادا  " پئن کلوب " اونون پرئزيدئنتي اولوب. 1979-جو ايل اينقيلابيندان سونرا باشقا موخاليفلرله بيرليکده تئهرانا قاييديب. تئهران اونيوئرستئتينده يئنه پروفئسسور کؤمکچيسي کيمي چاليشيب. لاکن سئنزورايا اعتيراض ائتديگينه گؤره يئنه توتولوب. سونرا يئنه موهاجيرت... 

   

  ايندييه ده ک 20-دن چوخ روماني، 30-آ ياخين شئير توپلوسو چيخيب. 

   

  هله شاه دؤورونده يازار همکارلاري - غلامحسين ساعيدي، جلال آل احمد، احمد شاملو و باشقالاري ايله ايران يازيچيلار بيرليگيني تاسيس ائديبلر. 

   

  بير موصاحيبه سيندن ائپيزود: 

   

   " ...مکتبده اوخودوغوم ايلک ايللرده داوا-دالاشداکي دانيشيقلارين هاميسي تورک ديلينده اولوردو. درسده هامي تورکجه دانيشيردي. او زامان من مکتبين ديوار قزئتيني تورک ديلينده چيخاريرديم. آنجاق ميللي حکومت سوقوطا اوغراياندان سونرا تورک ديلي ياساق اولوندو. امر ائتديلر کي، قزئت فارس ديلينده چيخماليدير. البتته، بونو بيزه تورک ديلينده سؤيله ديلر. همين دؤورده من فارس ديلينده يازا بيلميرديم. بو سببدن ده قزئتين چيخاريلماسيني باشقا بير شاگيرده تاپشيرديلار. جمعه گونو من ائوده ناراحات اوتورموشدوم. آنام سوروشدو:  " نييه توتقونسان؟ " . من حاديثه ني اونا دانيشديم. آنامين منه دئديگي  " اوغول، تورکجه ياز "  - سؤزلريني هئچ واخت اونودا بيلمرم. من يئنه کؤهنه کاغيذلاري بير-بيرينه ياپيشديريب، مؤوضو تاپيب يازديم. سحري گون اونو فارس ديلينده چيخان قزئتين يانيندان ياپيشديرديم. سونرا صينفه گئتديم. مکتبين مدير معاويني گليب اونو قوپاردي... 

 

    قایناق: آینا قزئتی

کوچورن: اویرنجی