آذربایجان فدرال دموکرات حرکاتی نین دونیا آنا دیلی گونو موناسیبتی ایله بیاناتی

بو ایل دونیا آنا دیلی گونو عرفه سینده منطقه دیکتاتورلارین ییخیلماسینا شاهید اولدوق.مصر و تونس میللتلری دمکراتیکلشمه یولوندا آپاردیقلاری موجادیله ده باشاریلی اولموشلار. ایراندا دا غئیر فارس میللتلر و دموکراتیک قووه لر اؤز موقدراتلارینی اؤزلری تعیین ائتمه یه ایراده ائتمیشلر.

یونسکو نون 2009 ایلینین فئوریه سینده یایینلادیغی بیلدیریییه گؤره بوگون دونیادا دانيشيلان 6700 دیلین یاری سی بو یوزایلین سونونا قدر یوخ اولما تهلیکه سینده دیر.

دیللرین اؤلومونه یول آچان فاکتورلارین ان اؤنملی سی دیللرین یاساقلانماسی دیر. بونون اوچون دیللرین دورومونو اینجه لرکن بو مساله یه اؤنم وئرمه لیییک کی، دیللرین اؤلمه تهلیکه سینده اولمالاری نین عومومیتله سیاسی بیر ندنی واردیر.دیللر دوؤلتلر طرفیندن یاساقلانیر و بو تمامن سیاسی آماجلی اولوب بیر چوخ ايقتيصادى و ايجتيماعى ائشیتسیزلیکلره ده یول آچار.

ديلين گليشمهسينى و اينکيشاف ائتمهسىنى تامين ائتمک و خوصوصيله تعليم و تربيه (ائييتيم) ساحهسينده ديله رسمى ايستاتوس قازانديرماق اوچون، ديلين آراخاسيندا سياسى ايقتيداراولمالیدیر. ديل ايله سياسى قودرتين بيرى بيريندن آيرى اولماسى معناسیزدیر. اؤز آنا ديليندن اوزولوب اؤزگه بير ديلده تحصيله باشلاماغا مجبور اولان اوشاغين تعليم تربيهسىنين هارمونيک دوزهنى (اينتيظامى) آرادان گئدير، بودا اونون اؤيرنمه پروسئسينده جيدى پوزونتو تؤرهدير. بئلهليکله، اوشاق پسيکولوژيک باخيمدان بللى بير اؤلچوده اؤزونه گووهنمه حيسينى ايتيرمکله آنا ديللرى فارسجا اولان اوشاقلارلا غئير برابر ياريشا گيرمه یه مجبور اولور. بوندان سونرا اوشاق اؤز ديلينده دئييل، اؤزگهسىنين ديلينده يازيب اوخوماليدير. بير کيلاسدا تعليم آلان فارس ديللى اوشاقلا فارس اولمايانلارين (ائييتيملرينين) تعليم تربيهلرينين نتيجهسى سؤزسوز کي، بير اولماياجاقدير. دئمک فارس اوشاغىنين تعليم پروسئسى، ايندييهدک اؤز آنا ديلينده اؤيرنيب، بئينينه ييغيب ساخلاديغى بيلگيلرين دوام ائتديرمه سيديرسه، فارس اولمايان اوشاقلارينکى بوتونلوکله بونون ترسينه دير. بونلارين ايندييهدک آنا ديلينده آلديقلارى تربيه تعليم پروسئسىنين آردى کسيلير، توپلاديقلارى بيلگيلردن و ديللريندن قوپاريليب و اونو يابانجيلاشديرماقلا مکتبه باشلاييرلار. اؤلکهنين رسمى ائييتيم سيستئمى ايله فارس اولمايان ميللتلرين بالالارى حقينده آچيقجا سوردورولن آيرى سئچيجىليک و برابرسيزليگ سياستى رسمى اولاراق قانونى بيچيمده بورادان باشلانير.

ايرانين رسمى ائييتيم (تعليم تربيه) سيستئمى، تحصيلين باشلانقیجیندان و ايلک گونوندن آپارتايد سيستئمىني قانونىلشديرير. دوغروسونا باخاندا ايران دؤولتىنين سوردوردوگو سياست ائله اوشاق باخچاسيندان باشلاييب ميللى ظولمون و آيرىسئچيجيليگين داشى بورادان قويولور. فارس اولمايان ميللتلرين ديلينده ياييلان کيتاب و درگيلرين هابئله اونلارين يئتيشديرديگى يازيچى، شاعير و آراشديريجىلارين سايىسينا باخيب و بونو اؤز آنا ديلينده تحصيل آلميش فارس ميللتىنينکيلرين ساييسى ايله موقاييسه ائدنده، آپارتايد اساسيندا قورولموش ائييتيم سياستىنين ضررلى نتيجهلرى بللهنهجکدير. بو کيمى تعليم تربيه سياستى ايران اهاليسىنين چوخونلوغونو کولتور باخيميندان گئريده ساخلاييب و چيچکلنمهلرينين قاباغينى آلير. اؤلکهنين تعليم تربيه ايستاتيستيکاسى فارسلار ايله فارس اولمايانلارين آراسينداکى گونو گوندن آرتان ائييتيم ساحهسيندهکى فاصیله و آيريليغى آيدينجاسينا گؤزه چاپديرير. آنا ديلينده تحصيل آلماق ايمکانيندان محروم اولونماغين اوزون سورن نتيجهلرينه باخماساق دا، اوشاغين اينسانى حقينى اليندن آلماق و آياق آلتينا ساليب تاپدالماق، اونون اينسان اولاراق حقينه توخونماقدير. اینسانی آنا ديلى حقيندن يوخسونلاتماق، اونون اينسان حقلريني پوزماق دئمکدير.

چوخ ميللتلى ايران اؤلکهسينده اينسان حقلرينين بو نؤوع پوزولماسى ايکى شکيلده اعمال اولونور: بيرينجيسى - بير باشا آنا ديلينده يازيب اوخوماغين قاباغىنين آلينماسى و تحصيل اوجاقلاريندا و حتا ايش يئرلرينده بئله آنا ديلينده دانيشماغين رسمى صورتده قاداغان ائديلمهسى. ايکينجيسى – رسمى ائييتيم سيستئمى واسيطهسيله يابانجى و اؤزگه بير ديلين مجبورو اولاراق تحميل ائديلمهسى. بوتون اؤلکهلرين ائييتيم سيستئمى ماهيتجه بير ايدئولوژيک سيستئمدير. بو سيستئمين آراجيليغى ايله حؤکم سورن ايجتيماعى موناسيبات جمعيتين بوتون ساحهلرينه ياييملانير. دئمک ائييتيم سيستئمى ده ديلين اؤزو کيمى نويترال دئييل و دريندن حاکيم ايدئولوژی ايله باغليدير . سياسى قورولوش باخيميندان، گئرچکده چوخ ميللتلى اولان اؤلکهلرده، تکجه بيرميللتلين منافعينى قورويوب ساخلايان ائييتيم سيستئمىنين ايشى، سياسى ايقتيدارين ديل و کولتور ساحهسينده ده هژمونلوغونو تامين ائتمکدير. چوخ ميللتلى ايراندا حؤکم سورن بير ديل - بير ميللت ايدئولوژيسى ده بئله بير اساس اوستونده قوراشديريلميشدير. بو ايش عملده راسيزمين گئنيشلنمهسيله نتيجهلنير. سون يوز ايلده ايران ادبياتىنين تؤرهتديگى، فارس اولمايانلارين علئيهينه، آريا ايرقچيلغى ايله دولو، راسيست ايدئولوژيسى ايله دويورولموش اثرلر، بونا جانلى بير دليلدير. بو سياستين نتيجهسى فارس اولمايانلارين ايکينجى درجهلى وطنداشا چئويريلمهسى و اؤلکه ايچينده بيرينجى دونيا ايله اوچونجو دونيا آراسيندا اولان موناسيباتين برقرار ائديلمهسى دير.

بورادا آنا ديلى ايله ميللى مسالهنين قارشيليقلى علاقهسىنين اؤنمينى وورغولامالىييق. ميللى مساله ايراندا فارس ديلىنين داليندا گيزلنيبدير. بير پارا مومکوندور بئله خييال ائتسينلر کى، گويا بيز و ياخود هر هانسى غئير فارس ميللت سياسى حقلرينى اله گتيرمهدن، ديل آزادليغى حقينى آلا بيلر ياخود اونا چاتابيلر. چوخلارى بو بوش خييالى بيلهرکدن کؤروکلهييرلر. ايراندا ميللى مسالهنين کاراکتئرينى اونون اولوشماسى پروسئسينده آچيقجاسينا گؤرمک اولاندى. بو دا، «سياست»سورونون، «ديل» سورونونا گؤره اؤنجول اولماسینداندیر. بللى اولدوغو کيمى، ميللى حقلره چاتماق اوغروندا چاليشانلارين بوتونونون فيکرينجه ايراندا ياشايان غئير فارس ميللتلر ريضاشاهين کودئتاسيندان (ساراى چئوريليشيندن) سونرا ميللى ظولم آلتيندا ياشاماغا محکوم اولموشلار و ريضاشاه دؤوروندن باشلاياراق فارس ديلينه رسمى ديل ايستاتوسو قازانديريليب و باشقا ميللتلرين ديللرى ياساقلانيبدير. دئمک سياسى ايقتيدارين واسيطهسيله، ايراندا ياشايان ميللتلرين ديلينى کسديلر، سينهسين سؤکدولر، آناديلينده تحصيل آلمانين قاباغين آلديلار، ميللى ديل و کولتورون گليشمهسينى دايانديرديلار. شاه رئژيمىنى دگيشن ايسلام جومهوريتى ده سون اوتوز ايلده ريضاشاهين گئتديگى يولو داها شيدتله دوام ائتديريبدير.

ديل حقينه چاتماق اوچون، ايلک اؤنجه سياسى ايقتيدار و کيفايتجه مالىلشديريلميش رسمى ائييتيم سيستئمى اولماليدير. بونسوز آنا ديلينده تحصيل آلماق اولاسى دئييل. آذربايجان ميللى حؤکومتى بير ايلين ايچينده اوشاقلارين تورکجه تحصيل آلماسينى تامين ائديب، تبريز اونيوئرسيتهسينى آچدى، ميللى ديليمزده درگيلر و مطبوعات ياييلدى.... سياسى ايقتيدارين (حاکيمييتين) آذربايجان ميللى حؤکومتىنين الينده اولماسى بو ايشلرى مومکون ائتدى. ائله بونا گؤره ده شاه رژيمىنين آذربايجانا قانلى قادالى هوجوم ائتمهسى و قوشون يئريتمهسى ايله آنا ديلينده تحصيل آلماق سونگو گوجويله دايانديريليب ياساقلاندى.

نئجه کى، ايستعمارچيلار (موستمليکهچيلر) هر زامان قان آخيتماقلا و سيلاح گوجويله بير اؤلکهنى ايشغال ائدندن سونرا موستمليکهچىلرين ديلينى ايشغال اولونموش اؤلکهيه تحميل ائده بيلميشلر. چونکو سياسى گوج يابانچى ديلى بير خالقا تحميل ائتمگه ايمکان يارادير. ديل هر زامان سياسى گوجدن آسيلى اولوبدور. اصلينده ايراندا دا، آنا ديلى سورونو ماهيتجه سياسى بير سورون دور.

ديل پروبلئمينى سياستدن آييرى گؤروب کولتورل پروبلم سانماقلا اونون چؤزولمهسي ايسلام جومهوريتى چرچيوهسينده مومکون دئییل. رئژيمين تهلوکهسيزليک اورقانلارى بو کيمى باخيشلاردان فايدالانيرلار. آز ساييدا ، ايکى ديللى درگيلرين ياييلماسينا دؤزه بيلمهين رئژيم، آذربايجانين و باشقا فارس اولمايان ميللتلرين ميللى کولتور چاليشقانلارينى، توتان، ايشکنجه ائدن، دوستاغالايان، سورگونه مجبور ائدن و موختليف يوللارلا اؤلدوروب آرادان آپاران نئجه اولارکى، آنا ديلينده تحصيل آلماق ايمکانى وئرسين؟ غئير فارس ميللتلرين اوشاقلارينين آنا ديللرينده تحصيل آلماقلارى ايسلام جومهوريسينى دئويرمکله، بير ميللت – بير دؤولت سيستئمينى چؤکدورمکله حياتا گئچيريله بيلر!

آذربایجان فدرال دموکرات حرکاتی

16 فوریه 2011